PREZES NAJWYśSZEJ IZBY KONTROLI Warszawa, kwietnia 2008 r. KBF-41002-1/08 P/07/039 Pani Ewa POLKOWSKA Szef Kancelarii Senatu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Departament BudŜetu i Finansów skontrolowała w okresie od 3 stycznia do 25 marca 2008 r. wykonanie budŝetu państwa w 2007 r. w części 03 Kancelaria Senatu. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 7 kwietnia 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Minister niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie wykonanie budŝetu państwa za 2007 r. w części 03 Kancelaria Senatu. 1. Sprawozdania roczne Rb-23 o stanie środków na rachunkach bankowych, Rb-27 - z wykonania planu dochodów budŝetowych, Rb-28 - z wykonania planu wydatków budŝetowych oraz kwartalne sprawozdania Rb-N o stanie naleŝności i Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłuŝnych oraz gwarancji i poręczeń zostały sporządzone zgodnie z zapisami ewidencji księgowej. 2. NajwyŜsza Izba Kontroli, wobec niestwierdzenia nieprawidłowości, pozytywnie oceniła skuteczność funkcjonowania procedur kontroli finansowej, poprawność formalną dowodów i zapisów księgowych oraz wiarygodność ksiąg rachunkowych. 1 j.t. DzU z 2007 r. nr 231, poz. 1701.
2 Stwierdzono jednak, Ŝe w dwóch przypadkach nie udokumentowano faktu przeprowadzenia inwentaryzacji sald w drodze weryfikacji według stanu na dzień 31.12.2007 r. 2, co było niezgodne z przepisem art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości 3, ale nie miało wpływu na prawidłowość i wiarygodność ksiąg rachunkowych. 3. Prognozowane na 2007 r. dochody w kwocie 500 tys. zł zrealizowano w wysokości 777,3 tys. zł, tj. w 155,5%. Dochody te pochodziły przede wszystkim ze zwrotów dotacji w łącznej kwocie 570,5 tys. zł przez organizacje pozarządowe. W stosunku do 2006 r. zrealizowane dochody były trzykrotnie niŝsze. Kontrola dochodów w kwocie 629,2 tys. zł (80,9% ogółem dochodów) wykazała, Ŝe Kancelaria Senatu rzetelnie je ustalała, pobierała i ewidencjonowała. Dochody terminowo odprowadzano na centralny rachunek bieŝący budŝetu państwa, z wyjątkiem jednego przypadku, kiedy awaria systemu elektronicznego spowodowała jednodniowe opóźnienie w przekazaniu kwoty 13,7 tys. zł. NaleŜności przypisane według stanu na dzień 31.12.2007 r. wyniosły 91,4 tys. zł i dotyczyły zwrotów dotacji udzielonych w latach 2002, 2006 i 2007, w tym zaległości w kwocie 2,7 tys. zł. Znaczny spadek zaległości w porównaniu do 2006 r. nastąpił w wyniku umorzenia przez Szefa Kancelarii Senatu w 2007 r. nieściągalnych naleŝności z tytułu wydatków nierozliczonych przez biuro jednego z senatorów III kadencji w kwocie 31,7 tys. zł wraz z odsetkami. Ponadto, na podstawie dwóch decyzji Szefa Kancelarii Senatu, wydanych w 2006 r. i 2007 r. ratalną spłatą zostały objęte zaległe naleŝności w łącznej kwocie 34,4 tys. zł (stan na 31.12.2007 r.) z tytułu wykorzystania dotacji niezgodnie z umowami przez Fundację Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie oraz Pomorską Fundację Edukacyjną. W ocenie NIK, podjęcie przedmiotowych decyzji było zasadne. ZastrzeŜenia NIK dotyczą wskazania wadliwej podstawy prawnej w przypadku dwóch, uzasadnionych merytorycznie rozstrzygnięć Szefa Kancelarii Senatu w sprawach udzielenia ulg w spłacie naleŝności budŝetowych. Jako podstawę prawną umorzenia w grudniu 2007 r. kwoty 31,7 tys. zł, naleŝnej od byłego senatora III kadencji, wskazano przepis nieaktualnego rozporządzenia Rady 2 Dotyczyło to naleŝności i zobowiązań z tytułów publicznoprawnych (konto 229 Rozrachunki publicznoprawne oraz funduszu jednostki (konto 800). 3 Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.
3 Ministrów z dnia 29 czerwca 2006 r. 4, pomimo Ŝe od dnia 29 grudnia 2006 r. podstawę prawną dla umorzenia naleŝności pienięŝnych, do których nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej, przypadających państwowym jednostkom budŝetowym, stanowią przepisy art. 42 ustawy o finansach publicznych. Natomiast w decyzji z dnia 16 lipca 2007 r., rozkładającej na raty spłatę naleŝności w kwocie 8,4 tys. zł z tytułu niedokonania przez Pomorską Fundację Edukacyjną zwrotu części dotacji wykorzystanej niezgodnie z umową, powołano niewłaściwy przepis ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa 5, tj. art. 48 1 zamiast art. 67a 1 pkt 2. 4. Zrealizowane w 2007 r. wydatki wyniosły 147.783,1 tys. zł i były niŝsze od planowanych po zmianach o 6.632,9 tys. zł, tj. o 4,3%. Przeniesienia wydatków budŝetowych na kwotę ogółem 5.865,0 tys. zł były zasadne i zgodne z art. 148 ustawy o finansach publicznych. Wydatki w rozdziale 75101 Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony państwa oraz sądownictwa, wyniosły 74.683,4 tys. zł. NiŜsze o 4.732,6 tys. zł wykonanie planu wydatków po zmianach wynikało przede wszystkim ze skrócenia VI kadencji Senatu. Na zakupy inwestycyjne wydatkowano 2.149,7 tys. zł, tj. 99,8% kwoty planowanej, a zobowiązania z tytułu zakupów inwestycyjnych regulowano terminowo. W rozdziale 75195 Pozostała działalność, wydatki z zakresu opieki nad Polonią i Polakami za granicą (dotacje) wyniosły 73.099,7 tys. zł, tj. 97,5% kwoty planowanej. NIK nie stwierdziła nieprawidłowości przy wydatkowaniu środków w powyŝszych rozdziałach. W toku kontroli zbadano 10 zamówień publicznych o łącznej wartości brutto 1.179,5 tys. zł, co stanowiło 21,7% wartości rozstrzygniętych w 2007 r. postępowań. W skontrolowanych postępowaniach przestrzegane były przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 6, a rzetelność dokumentów dotyczących badanych postępowań oraz ich ewidencja finansowo-księgowa nie budziły zastrzeŝeń. Ministerstwo Finansów przekazało w 2007 r. na rachunek Kancelarii Senatu środki w łącznej kwocie 149.416 tys. zł. Niewykorzystane środki w łącznej wysokości 4 Rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu umarzania, odraczania lub rozkładania na raty spłat naleŝności pienięŝnych, do których nie stosuje się przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa (DzU nr 117, poz. 791) utraciło moc prawną w związku ze zmianą brzmienia art. 42 ustawy o finansach publicznych (art. 42 został zmieniony przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 249, poz.1832), zmieniającej ustawę o finansach publicznych z dniem 29 grudnia 2006 r. 5 J.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm. 6 J.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655.
4 1.632,9 tys. zł zostały zwrócone na rachunek wydatków roku 2007 centralnego rachunku bieŝącego budŝetu państwa, z tego: kwotę 565,8 tys. zł przekazano z zachowaniem terminów określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budŝetu państwa 7, natomiast kwotę 1.067,1 tys. zł z tytułu zwrotów w 2008 r. przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych dotacji udzielonych w 2007 r. przekazano w dniu 4 marca 2008 r., tj. 8 dni po terminie określonym w 14 ust. 6b pkt 2 powołanego rozporządzenia Ministra Finansów. 5. Przeciętne zatrudnienie pracowników w 2007 r. w Kancelarii Senatu wyniosło 278 osób i w porównaniu do 2006 r. było wyŝsze o 4 osoby 8. Średnioroczna liczba senatorów pobierających uposaŝenia wyniosła 83 i w porównaniu do 2006 r. była wyŝsza o 1 osobę. Średnioroczna liczba osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe wyniosła 7 (2006 r. 6 osób). Na wynagrodzenia ( 4010, 4040) Kancelaria Senatu wydatkowała ogółem 34.333,5 tys. zł, tj. 97,6% planu po zmianach. W porównaniu do 2006 r. wydatki na wynagrodzenia były wyŝsze o 4.908,1 tys. zł, tj. o 16,7%. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (wraz z dodatkowym wynagrodzeniem rocznym) pracowników Kancelarii Senatu (nieobjętych mnoŝnikowym systemem wynagrodzeń) w 2007 r. wyniosło 6.246,30 zł i w porównaniu do 2006 r. wzrosło o 696,20 zł, tj. o 12,5%, a osób zatrudnionych na kierowniczych stanowiskach państwowych R 20.489,30 zł i w porównaniu do 2006 r. wzrosło o 199,0 zł, tj. o 1,0%. Przeciętne uposaŝenie senatorskie wyniosło 10.779,80 zł i w porównaniu do 2006 r. wzrosło o 792,90 zł, tj. o 7,9%. NaleŜne składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy oraz wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych były regulowane w terminach, określonych przepisami prawa. ZastrzeŜenie NIK dotyczą nieujęcia w sprawozdaniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniach Rb-70 za okres od początku roku do końca kwartału IV 2007 r. kwoty 31,7 tys. zł z tytułu dodatkowego wynagrodzenia rocznego byłych pracowników, co stanowiło naruszenie 30 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie 7 Dz.U. Nr 116, poz. 784 ze zm., ostatnia zmiana: Dz.U. z 2008 r. Nr 4, poz. 21. 8 Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełnozatrudnionych, wyliczone zgodnie z metodyką sporządzania sprawozdania Rb-70.
5 sprawozdawczości budŝetowej 9. W dniu 27 lutego 2008 r. Kancelaria Senatu, na wniosek kontrolerów NIK, dokonała korekty sprawozdania Rb-70. 6. W ustawie budŝetowej na 2007 r. ujęto kwotę 75.000,0 tys. zł na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą (rozdział 75195), a wydatkowano 73.099,7 tys. zł, tj. 97,5% kwoty planowanej. W porównaniu do 2006 r. wydatki tego rozdziału były wyŝsze o 22.230,5 tys. zł, tj. o 43,7%. Dotacje zostały przekazane stowarzyszeniom i fundacjom zgodnie z kierunkami działań oraz priorytetami finansowania zadań państwowych, określonymi w uchwale Nr 252 Prezydium Senatu RP z dnia 6 lutego 2007 r. Kancelaria Senatu przekazywała stowarzyszeniom i fundacjom środki finansowe na realizację zadań określonych w umowach w terminach zapewniających ich realizację. Organizacje pozarządowe (9 fundacji i 8 stowarzyszeń) w terminach określonych umowami, zwróciły na rachunek Kancelarii 1.181,1 tys. zł niewykorzystanych dotacji. Spośród 135 zawartych w 2007 r. umów o wykonanie zadań związanych z opieką nad Polonią i Polakami za granicą z 73 organizacjami pozarządowymi, badaniem objęto rozliczenie 5 umów (tj. 3,7%) na łączną kwotę 3.444,7 tys. zł, co stanowiło 4,7% przyznanych dotacji. W ocenie NajwyŜszej Izby Kontroli, postanowienia umów spełniały wymogi art. 131 ustawy o finansach publicznych i zabezpieczały naleŝycie interesy Skarbu Państwa. NajwyŜsza Izba Kontroli nie wnosi uwag do zbadanych przez NIK w trakcie kontroli sprawozdań pięciu organizacji, w zakresie wykorzystania środków na realizację zadań zleconych w 2007 r. Na podstawie analizy dokumentacji załączonej do sprawozdań nie stwierdzono przypadków wydatkowania dotacji niezgodnie z terminem oraz zakresem rzeczowym, określonym w umowach. Kancelaria realizując wniosek NIK, sformułowany po kontroli wykonania budŝetu państwa w 2006 r., uwzględniła w planie kontroli na 2007 r. kontrole w zakresie niezbędnym dla rzetelnej oceny stopnia wykorzystania dotacji i realizacji zadań ujętych w umowach oraz przeprowadziła, zgodnie z planem, 17 kontroli oraz 10 kontroli niewykonanych w 2006 r., sprawdzając wydatkowanie środków w łącznej wysokości 4.452,3 tys. zł, tj. 6,1% ogółem przekazanych dotacji. W wyniku skrócenia (uchwałą Prezydium Senatu) o miesiąc, tj. do dnia 30 listopada 2006 r., terminu składania wniosków o zlecanie zadań państwowych jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych, Kancelaria juŝ na początku 2007 r. sporządziła harmonogram wydatków, zgodnie z uchwałą nr 252 Prezydium Senatu, 9 Dz.U. Nr 115, poz. 781 ze zm.
6 określającą kierunki i priorytety działań na rzecz Polonii i Polaków za granicą w 2007 r. i rozpoczęła zawieranie umów na realizację zadań jeszcze w I kwartale 2007 r. W 2007 r. zwiększono zatrudnienie w Biurze Polonijnym o 8 osób oraz dokonano zmiany struktury organizacyjnej Biura, powołując 5 zespołów, odpowiadających za realizację określonych dla kaŝdego zespołu odrębnych zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą. Ponadto dokonano szeregu działań usprawniających wykonywanie statutowych zadań przez Biuro Polonijne, w szczególności wdroŝono: katalog E-BIURO, stanowiący bazę sporządzanych dokumentów, arkusz wniosku zawierający pełną informację dotyczącą beneficjenta i proponowanego zadania oraz nowy system ewidencji wniosków. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o dołoŝenie naleŝytej staranności w terminowym zwracaniu niewykorzystanych środków na centralny rachunek bieŝący budŝetu państwa. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, prosi Panią Minister o przedstawienie, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosku, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosku lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani Minister prawo zgłoszenia na piśmie do Kolegium NajwyŜszej Izby Kontroli, umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosku zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania uchwały Kolegium NIK.