Pan Adrian GIERCZAK Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego we Wrocławiu

Transkrypt

1 - 1 - P/07/166 LWR /2008 Wrocław, dnia r. Pan Adrian GIERCZAK Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu skontrolowała Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego we Wrocławiu (zwany dalej WITD ) w zakresie wykonania budŝetu w 2007 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 4 kwietnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli stosownie do art. 60 ustawy o NIK przekazuje Panu Inspektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie z zastrzeŝeniami wykonanie w 2007 r. planu dochodów i wydatków budŝetowych WITD. Stwierdzone i ocenione negatywnie nieprawidłowości dotyczą: braku właściwej kontroli finansowej, poprawności formalnej dowodów i zapisów księgowych oraz wiarygodności ksiąg rachunkowych, a tym samym sprawozdawczości bieŝącej i rocznej. 1. W 2007 r. WITD we Wrocławiu wchodził w skład zespolonej administracji rządowej w województwie dolnośląskim. Do zadań Inspektoratu naleŝała kontrola przestrzegania przepisów w zakresie transportu drogowego, m.in. dokumentów związanych z wykonywaniem transportu drogowego, masy i nacisków osi pojazdów, przestrzegania przepisów dotyczących okresów prowadzenia pojazdu i obowiązkowych przerw oraz czasu 1 J.t. Dz.U. z 2007 r. nr 231, poz ze zm.

2 - 2 - odpoczynku kierowcy, przestrzegania zasad i warunków transportu zwierząt, a takŝe przewozu drogowego towarów niebezpiecznych. W 2007 r. WITD we Wrocławiu przeprowadził kontroli drogowych pojazdów (5.227 przewoźników krajowych i zagranicznych), w tym m.in. dotyczących czasu pracy kierowców kontroli, przestrzegania warunków wykonywania transportu drogowego kontroli, stosowania urządzeń rejestrujących samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy i postoju - 783, dopuszczalnych wymiarów, mas i nacisków osi pojazdów 766 oraz 511 kontroli kart opłaty drogowej. NiezaleŜnie od kontroli drogowych, w 2007 r. WITD przeprowadził 30 kontroli w przedsiębiorstwach prowadzących działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne. Stosownie do przepisu art. 93 ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym 2 inspektorzy transportu drogowego uprawnieni zostali do nakładania, w drodze decyzji administracyjnych, kar pienięŝnych za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego. W związku z przeprowadzonymi kontrolami, w imieniu Pana Inspektora, w 2007 r. wykonującym przewozy drogowe wystawiono decyzji o nałoŝeniu kar pienięŝnych na łączną kwotę 4.995,9 tys. zł, w tym 854 kary na 2.764,8 tys. zł przewoźnikom krajowym oraz kar na 2.231,1 tys. zł przewoźnikom zagranicznym. 2. Wysokość planowanych dochodów i wydatków budŝetowych WITD na 2007 r. określono na podstawie wskaźników układu wykonawczego do ustawy budŝetowej, przekazanych przez Wydział Finansowy Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego w trybie art. 128 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych 3, po stronie dochodów w kwocie 4.602,0 tys. zł, a po stronie wydatków w wysokości 2.447,0 tys. zł. Określone w pierwotnym planie finansowym kwoty dochodów i wydatków do końca roku budŝetowego nie uległy zmianie. 3. Osiągnięte w 2007 r. dochody wyniosły 3.946,3 tys. zł, tj. były niŝsze od planowanych o 655,7 tys. zł (o 14,2%) oraz od uzyskanych w roku poprzednim o 820,4 tys. zł (o 7,2%). Dominującym źródłem dochodów były wpływy z tytułu wymierzonych przez inspektorów WITD kar pienięŝnych za 2 J.t. Dz.U. z 2007 r., Nr 125, poz. 874 ze zm., 3 J.t. Dz.U. z 2005 r., Nr 249, poz ze zm.

3 - 3 - naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego wynoszące 3.943,6 tys. zł, czyli 99,9% dochodów ogółem. Pobrane dochody budŝetowe odprowadzano na rachunek budŝetu państwa w terminach określonych w 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 29 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonania budŝetu państwa. 4 Zaewidencjonowan e w księgach rachunkowych naleŝności z tytułu kar pienięŝnych za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego wyniosły na 31 grudnia 2007 r ,5 tys. zł, w tym zaległości 3.166,5 tys. zł. Jednostką właściwą do dochodzenia 2.557,4 tys. zł nieuregulowanych w terminie kar pienięŝnych był WITD (z tytułu kar wymierzonych w latach ,3 tys. zł oraz w 2007 r ,1 tys. zł). Organami właściwymi do dochodzenia pozostałej kwoty zaległości zaewidencjonowanej w księgach rachunkowych WITD, tj. 609,1 tys. zł, są odpowiedni Komendanci Policji i StraŜy Granicznej. Zaległości te dotyczą kar wymierzonych w imieniu wymienionych komendantów przed 29 września 2004 r., tj. przed utratą mocy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 maja 2002 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania kontroli dokumentów związanych z wykonywaniem transportu drogowego i przewozu na potrzeby własne oraz dokumentów stosowanych przez uprawnionych do kontroli, a takŝe wzorów tych dokumentów 5, na podstawie art. 14 ustawy z 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw 6. NajwyŜsza Izba Kontroli nie wnosi uwag do dochodzenia zaewidencjonowanych w księgach rachunkowych WITD kar pienięŝnych wymierzonych za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego w 2007 r. W przypadku nieuregulowania w terminie nałoŝonych kar, wysyłano do przewoźników upomnienia z zagroŝeniem wszczęcia egzekucji po upływie siedmiu dni od daty doręczenia upomnienia, a po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu wystawiano tytuły wykonawcze kierowane do właściwych urzędów skarbowych. Do ksiąg rachunkowych nie wprowadzono, a tym samym nie dochodzono w 2007 r., wszystkich kar wynikających z decyzji o ich nałoŝeniu. Stwierdzono bowiem, Ŝe w wyniku odstępstw od obowiązujących 4 Dz. U., Nr 116, poz Dz.U. Nr 120, poz ze zm. 6 Dz.U. Nr 149, poz

4 - 4 - uregulowań dotyczących obiegu dokumentów i zaniedbań ze strony osób wykonujących w WITD kontrolę finansową (zarówno funkcjonalną jak i instytucjonalną), do Wydziału Finansowo Księgowego WITD nie dostarczono 7 decyzji nakładających kary za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego w łącznej kwocie zł. Dodatkowo 3 z tych decyzji wymierzających kary na zł, nie skierowano nawet do ukaranych przewoźników. W związku z tymi nieprawidłowościami, Pan Inspektor jeszcze podczas trwania kontroli wszczął postępowanie wyjaśniające mające na celu sprawdzenie w przedmiotowej sprawie odpowiedzialności słuŝbowej poszczególnych pracowników WITD. 4. Na wykonanie zadań Inspektorat otrzymał w 2007 r. środki umoŝliwiające pełną realizację planu wydatków budŝetowych, a mianowicie 2.447,0 tys. zł. Dominującą pozycję wydatków stanowiły wynagrodzenia dla 41 pracowników (w tym 31 członków korpusu słuŝby cywilnej), na które przeznaczono zgodnie z planem 1.534,9 tys. zł, tj.62,7 % ogółu wydatków WITD poniesionych w 2007 r. Z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy i PFRON przeznaczono kolejne 304,4 tys. zł (12,5%), natomiast na wydatki rzeczowe 607,7 tys. zł (24,8%). Wszystkich zakupów towarów i usług o równowartości przekraczającej do 10 czerwca 2007 r. 6 tys. euro, a od 11 czerwca 2007 r. 14 tys. euro, dokonano na zasadach i w trybie określonym w ustawie z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych WITD opłacał w 2007 r. terminowo składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy oraz dokonywał terminowych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Nie we wszystkich miesiącach dochowywano natomiast terminu przesyłania do ZUS deklaracji rozliczeniowych oraz deklaracji składanych zarządowi PFRON. I tak deklarację rozliczeniową za miesiąc luty 2007 r. przesłano do ZUS 1 dzień po terminie określonym w art. 47 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych 8, a 6 miesięcznych deklaracji do PFRON, od 1 do 11 dni po terminie 7 J.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz J.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.

5 - 5 - wyznaczonym w art. 49 ust. 2 ustawy z 28 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Stan zobowiązań ogółem WITD na koniec grudnia 2007 r. w kwocie 129,6 tys. zł, w stosunku do kwoty zobowiązań w roku poprzednim (137,8 Tys. zł), był niŝszy o 5,7%. Wymienione zobowiązania, podobnie jak w roku poprzednim dotyczyły przede wszystkim dodatkowego wynagrodzenia rocznego pracowników WITD wraz z pochodnymi. Na koniec 2007 r. w WITD nie występowały zobowiązania wymagalne. 7. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia pobieranie i wydatkowanie przez WITD środków w ramach utworzonych dochodów własnych w łącznej kwocie 18,2 tys. zł. Dochody własne były wykorzystywane, zgodnie z art. 22 ust. 6 ustawy o finansach publicznych 10 na cele wskazane w decyzji Inspektora Transportu Drogowego z 15 marca 2005 r. (z późniejszymi zmianami) w sprawie wykorzystania dochodów własnych jednostki. 8. Zapisów księgowych od 2003 r. dokonywano komputerowo. Księgi rachunkowe WITD posiadały wymagane art. 13 ustawy o rachunkowości elementy, m.in. dziennik, księgę główną oraz pomocnicze, zestawienia obrotów i sald. Wydruki z systemu finansowo - księgowego nie zawierały jednakŝe nazwy jednostki, co naruszało wymóg określony w art. 13 ust. 4 tej ustawy. System nadawał automatycznie numer pozycji, pod którym dowód wprowadzano do dziennika, brakowało natomiast danych pozwalających na ustalenie osoby odpowiedzialnej za treść poszczególnych zapisów księgowych. 9. WITD posiadał procedury kontroli finansowej, o jakiej mowa w art. 47 ustawy o finansach publicznych. Ustalono jednak, iŝ procedury tej kontroli nie były wystarczająco stosowane w praktyce. Świadczą o tym nieprawidłowości przedstawione w pkt 3 niniejszego wystąpienia, a nadto wyniki badania skuteczności systemu księgowości i kontroli finansowej (badanie zgodności) oraz rzetelności ksiąg rachunkowych (badanie wiarygodności). Stosując statystyczny dobór próby metodą losowania prostego, spośród 1517 dowodów wydatków 9 Dz. U. z 1997 r., Nr 123, poz. 776 ze zm. 10 Z 30 czerwca 2005 r. Dz. U. Nr 249, poz ze zm.

6 - 6 - Inspektoratu wyłoniono 150 dowodów, które z 25 dowodami dotyczącymi najwyŝszych wydatków (łącznie na kwotę 217,3 tys. zł stanowiącą 8,9% ogółu wydatków poniesionych w 2007 r.) zostały zbadane pod kątem: poprawności formalnej oraz prawidłowości kontroli wewnętrznej i dekretacji, prawidłowości ewidencji transakcji w urządzeniach księgowych, wpływającej na sprawozdawczość bieŝącą i sprawozdania roczne. W badanej próbie stwierdzono nieprawidłowości dotyczące 14 dowodów, w tym 4 dowody (na 119 zł) zaksięgowano do innego miesiąca okresu sprawozdawczego, niŝ wynikało to z daty dokumentu księgowego, a 9 wydatków wynikających z dowodów na 9.090,45 zł zadekretowano do niewłaściwych paragrafów klasyfikacji budŝetowej. Uwzględniając ekstrapolację badanej próby, wyniki dokonanego dodatkowo przeglądu analitycznego ksiąg rachunkowych oraz zasygnalizowane wcześniej nieprawidłowości w ewidencjonowaniu naleŝności oraz ich dochodzeniu, NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie opiniuje skuteczność funkcjonowania procedur kontroli finansowej, poprawność formalną dowodów i zapisów księgowych oraz wiarygodność ksiąg rachunkowych WITD, zarówno w odniesieniu do sprawozdawczości bieŝącej, jak i rocznej. W związku z powyŝszym wydaje negatywną opinię o sprawozdawczości budŝetowej WITD. W rocznym sprawozdaniu Rb-27 z wykonania planu dochodów budŝetowych oraz Rb-N o stanie naleŝności zaniŝono kwotę naleŝności ogółem o zł, a zaległości o zł. Oszacowane metodą statystyczną błędy w kwotach wydatków wykazanych w sprawozdaniu Rb-28 z wykonania planu wydatków budŝetowych sięgają 42,4 tys. zł. W sprawozdaniu Rb 34 z wykonania planów finansowych dochodów własnych, do niewłaściwego paragrafu wydatków zaliczono zł, tj. 43,4 % wydatków ogółem przedstawionych w tym sprawozdaniu. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Dostosowanie systemu finansowo księgowego WITD do wymogów ustawy o rachunkowości, m.in. poprzez zapewnienie: automatycznego umieszczenia na wydrukach nazwy jednostki, moŝliwości ustalenia osoby odpowiedzialnej za dokonywanie poszczególnych

7 - 7 - zapisów księgowych. 2. Zapewnienie niezwłocznego dostarczania do Wydziału Finansowo Księgowego WITD wszystkich decyzji wymierzających kary pienięŝne za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego, celem bieŝącego i rzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych, a tym samym dochodzenia naleŝności wynikających z tych decyzji. 3. Wprowadzanie do ksiąg rachunkowych poszczególnych okresów sprawozdawczych wszystkich zdarzeń, które nastąpiły w tych okresach sprawozdawczych oraz wyeliminowanie błędów w dekretowaniu dochodów i wydatków do paragrafów klasyfikacji budŝetowej. 4. Przestrzeganie terminów przekazywania do ZUS oraz Zarządu PFRON deklaracji, do składania których zobowiązują przepisy ustaw z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz z dnia 28 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. 5. Poinformowanie o wynikach postępowania wyjaśniającego w sprawie odpowiedzialności słuŝbowej pracowników WITD w związku z ujawnieniem przez NIK przypadków nie zaewidencjonowania w księgach rachunkowych naleŝności z tytułu kar za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego, a nadto o działaniach podjętych po zakończeniu tego postępowania. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Inspektora w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach nie podjęcia takich działań. Zgodnie z treścią artykułu 61 ust. 1 ustawy o NIK w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego Pan Inspektor ma prawo zgłosić do dyrektora Delegatury NIK we Wrocławiu umotywowane zastrzeŝenia w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej

8 - 8 - uchwały właściwej komisji NIK o sposobie ich rozpatrzenia.