Katarzyna Rydel Szkoła Podstawowa nr 12 z Oddziałami Integracyjnymi w Chorzowie WYKORZYSTANIE OPOWIADAŃ I LEKTUR UPROSZCZONYCH W NAUCZANIU JĘZYKA OBCEGO We all need stories for our minds just as much as we need food for our bodies. Andrew Wright. Na lekcjach języka obcego nauczyciel korzysta z wielu metod i technik nauczania. Ich różnorodność w sposób znaczący wpływa na stopień przyswajania przez uczniów wiedzy. Kluczową zasadą właściwego doboru metod, technik, środków dydaktycznych jest dostosowanie ich do potrzeb rozwojowych danej grupy wiekowej oraz poziomu opanowania przez nich umiejętności językowych. Ważne jest też stałe poszukiwanie nowych rozwiązań, aby rozbudzać ciekawość dzieci i pokazywać im praktyczne wykorzystanie języka obcego i czerpania z tego przyjemności. Bo czyż nie jest przyjemnością przeczytanie książki w języku obcym? W artykule będę odnosić się do początków przygody z czytaniem w języku obcym, ale myślę, że pokazanie dziecku, że może i że jest to w granicach jego umiejętności, jest właściwym krokiem w budowaniu pozytywnej motywacji w uczeniu się języka obcego. Rola czytania w rozwoju języka pisanego i mówionego jest nie do przecenienia. Pozwala przyswoić słownictwo poprzez całe wyrażenia i zdania ujęte w odpowiedniej formie gramatycznej. Proponuję już w klasach młodszych ćwiczyć umiejętność czytania połączoną ze słuchaniem tekstu. Uczniowie w ten sposób mają możliwość lepszego zapamiętywania całych konstrukcji zdaniowych i zwrotów oraz nauki prawidłowej pisowni angielskiej od najmłodszych lat. Ponadto czytając na głos kształtujemy umiejętność prawidłowej wymowy, płynności i akcentowania w języku angielskim, co powinno być rozwijane już od najmłodszych lat. Wiele dobrego w nauce języków obcych może
przynieść kontakt z literaturą obcojęzyczną. Znane utwory literackie w oryginale, pobudzają wyobraźnię czytelników rozwijając znacznie ich umiejętności językowe i motywację do dalszej nauki języka obcego. Stanowią przy tym okazję do wzięcia udziału w doskonałej przygodzie z bohaterami przygód opisywanymi na kartach choćby krótkich streszczeń znanych pozycji książkowych, jak to się dzieje w przypadku literatury dziecięcej. W swojej pracy Barreras Gómez 1 analizuje powody dla których nauczyciele używają opowiadań dla dzieci na lekcjach języka obcego: 1. Opowiadania motywują do komunikowania się. 2. Opowiadania rozwijają wyobraźnię dziecka. 3. Historyjki stają się źródłem wiedzy o innych kulturach. 4. Stanowią użyteczne narzędzie łączenia fantazji z realnym życiem dziecka. Opowiadania pomagają dzieciom zrozumieć świat i dzielić się swoimi obserwacjami. Z jednej strony pokazują jak bohaterowie radzą sobie w różnych sytuacjach życiowych, a z drugiej strony codzienne życie dziecka ułatwia mu zrozumienie sytuacji i odczuć bohatera. 5. Literatura ma ogromne znaczenie dla emocjonalnego i społecznego rozwoju dziecka. 6. Dzieci lubią wielokrotnie słuchać ulubionych historyjek, co w nauce języka staje się istotnym ćwiczeniem językowych, którego efektem jest zapamiętanie całych zwrotów i zdań. 7. Słuchanie i czytanie doskonali umiejętność rozumienia tekstu. 8. W klasach młodszych nauka języka dotyczy głównie znaczenia, mniej natomiast gramatyki. Podczas pracy z lekturą, dzieci nabywają pewne umiejętności w sposób nieświadomy. W pewnym momencie są w stanie odtworzyć pełne struktury, a nawet stworzyć podobne. Łatwiej jest zapamiętać konkretne zwroty i struktury w kontekście. 9. Słuchanie opowiadań doskonali koncentrację uwagi oraz poszerza ogólną wiedzę o świecie. 1. 1 GÓMEZ B., How to use tales for the teaching of vocabulary and grammar in a primary education English class, RESLA 23 (2010), 31-52
Obecnie mamy możliwość korzystania z lektur uproszczonych. Zawartość tekstowa jest dostosowana do wieku i poziomu językowego czytelnika. Niektóre wydania zawierają dodatkowo płytę CD, co umożliwia czytanie i słuchanie tekstu pisanego jednocześnie. Ponadto książki dla najmłodszych są często bogato ilustrowane, co zwiększa ich atrakcyjność i ułatwia przekaz zawartych w nich treści. Nick Dawson analizuje serię lektur uproszczonych Penguin Kids na przykładzie procesu oswajania się z czytaniem i książką w języku ojczystym. Mówi, że dziecko najpierw odkrywa strony i obrazki. Każda strona to nowa ilustracja, nowa przygoda. Następnie słucha czytanych tekstów przez najbliższe osoby i łączy różne głosy z ilustracjami, bohaterami. Z czasem dziecko uczy się, że każda książka to nowa historia, inna przygoda. Wie też, że może wracać do historyjek oraz ciekawych przygód poprzez wybór tej samej książeczki. Podobnie jest z lekturami uproszczonymi. Są one tak przygotowane, by na kolejnych poziomach odkrywać przed dziećmi nowe wyzwania. Zaczynamy od najprostszych książeczek z małą ilością tekstu i bogatymi ilustracjami. Dziecko słucha i kojarzy nagranie z tym, co obserwuje na obrazkach. Ilustracje pomagają mu zrozumieć słuchany tekst. Z czasem tekstu jest więcej, a ilustracje jedynie mają funkcję wspomagającą. Kilka wskazówek dotyczących pracy z lekturami: 1. Zacznij przygodę z czytaniem lektur w oryginale od słuchania. Uczniowie słuchają nagranych tekstów, śledząc tekst w książce i wspomagając rozumienie ilustracjami. 2. Jeśli jest to możliwe, zachęcaj dzieci do śledzenia tekstu poprzez przykładanie palca w odpowiednim miejscu. Kiedy zatrzymasz nagranie (lub przestaniesz czytać), zapytaj uczniów, jaki będzie kolejny wyraz lub następny akapit. 3. Ćwicz z uczniami rozpoznawanie wyrazów. Np. szukamy imion lub innych wyrazów dotyczących osób występujących w tekście, czynności, rzeczy itp. 4. Zanim uczniowie przystąpią do czytania na głos, daj im możliwość odsłuchania nagrania lub przeczytaj tekst. Sprawdź, czy uczniowie rozumieją tekst.
5. Rozmawiaj z uczniami na temat historyjki, bohaterów, miejsc itp. Poproś o opowiedzenie o swoim ulubionym bohaterze lub przygotowanie pracy plastycznej. Może to również dotyczyć wybranej sceny z książeczki. 6. Stwórz możliwość dyskusji nad poczynaniami bohaterów. Daj uczniom szansę podzielenia się własnymi odczuciami, pomysłami. 7. Pozwól uczniom wypowiadać się na temat dalszych losów bohaterów. Co będzie dalej? 8. Wracaj do wcześniej omawianych książek. Dzieci lubią wracać do historyjek, których czytanie sprawiło im przyjemność. 9. Ciekawym ćwiczeniem jest przygotowanie własnej książeczki. Stwórz uczniom taką możliwość. Praca z lekturą może być dla dziecka ciekawym doświadczeniem pod warunkiem, że będzie dobrana w odpowiedni i przemyślany sposób. Ważne, aby nie traktować opowiadań jako narzędzia do nauczania słownictwa lub gramatyki. Istotna jest przyjemność z obcowania z tekstem obcojęzycznym i przygoda, która czeka na kolejnych kartach książki.
Bibliografia: 1. Bennett B., Start with a Story. Supporting Young Children s Exploration of Issues. Birmingham: Development Education Centre (Birmingham) Press. 2. GÓMEZ B., How to use tales for the teaching of vocabulary and grammar in a primary education English class, RESLA 23 (2010), 31-52 3. Kropaczewska U., Przydatność bajek na lekcjach języka obcego, Poliglota 2008, nr 1 (7) Netografia: 1. Dawson N., Are Penguin Kids books really literature?, http://www.pearsonlongman.com/penguinkids/docs/are-penguinkids-books-really-literature.pdf 2. Dawson N., Top ten reading tips for your young learners, http://www.pearsonlongman.com/penguinkids/docs/top_ten_readin g_tips_for_young_learners.pdf 3. Falkowska J., Kształcenie sprawności czytania ze zrozumieniem na zajęciach języka obcego, http://www.edukacja.edux.pl/p-8926- ksztalcenie-sprawnosci-czytania-ze-zrozumieniem.php