Podstawy Przedsiębiorczości - Podatki i ubezpieczenia 1. Skróty PIT Podatek dochodowy od osób fizycznych CIT Podatek dochodowy od osób prawnych VAT Podatek (obrotowy) od towarów i usług - VAT-R(13) Zgłoszenie rejestracyjne do bycia VAT-owcem (poprawka 13) ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych OFE Otwarte Fundusze Emerytalne IKE Indywidualne Konto Emerytalne IKZE Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego PPE Pracowniczy Program Emerytalny NFZ Narodowy Fundusz Zdrowia OC Ubezpieczenie Odpowiedzialności Cywilnej AC Autocasco/Ubezpieczenie Pojazdów Mechanicznych OWU Ogólne Warunki Ubezpieczenia UFG Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny 2. Formularze PIT PIT-11 Formularz przekazany przez pracodawcę, na którego podstawie pracownik musi rozliczyć swoje przychody. PIT-12 PIT-28 PIT-36 PIT-36L PIT-37 PIT-38 PIT-39 PIT/0 PIT/D Pisemne oświadczenie pracownika, że chce być rozliczany przez zakład pracy. Formularz dla podatników uzyskujących przychody z działalności gospodarczej lub najmu, którzy wybrali możliwość opodatkowania w postaci ryczałtu. Podstawowy formularz rozliczenia PIT na zasadach ogólnych dla osób uzyskujących przychody z różnych źródeł, w tym z pozarolniczej działalności gospodarczej i najmu. Formularz dla podatników, którzy prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą i wybrali tzw. liniową opcję podatkową (19% w Polsce). Podstawowy formularz rozliczenia podatku PIT na zasadach ogólnych dla osób uzyskujących przychody z różnych źródeł, wyłącznie w Polsce, nie prowadzących pozarolniczej działalności gospodarczej i nie uzyskujących dochodów z najmu. Formularz dla podatników, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych (np.: akcji, obligacji) lub innych instrumentów finansowych czy też udziałów w spółkach. Formularz dla podatników, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych nabytych po 31 grudnia 2008r. Informacja o odliczeniu od dochodu (przychodu) i od podatku ulg podatkowych w danym roku podatkowym. Informacja o odliczeniu wydatków mieszkaniowych w danym roku podatkowym. 3. Pojęcia związane z konstrukcją podatków w Polsce Podatek obowiązkowe i bezpowrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa lub gminy. Osoba fizyczna każdy człowiek od urodzenia do śmierci - Do 13. roku życia brak zdolności do czynności prawnych - Od 13. do 18. roku życia częściowa zdolność do czynności prawnych za zgodą - Od 18. roku życia pełna zdolność do czynności prawnych Osoba prawna (np.: przedsiębiorstwa, partie polityczne, fundacje, instytucje państwowe) zdolność do wykonywania wszystkich czynności prawnych w imieniu firm, partii, itd. Jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej przedsiębiorstwa te traktuje się jakby były prowadzone przez osoby fizyczne. Przykładami takich jednostek są spółki jawne, partnerskie i komandytowe. Obowiązek podatkowy wynikająca z ustaw podatkowych powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach (dochód). Podmiot podatku osoba fizyczna lub osoba prawna (np.: Jan Kowalski, Janusz Sp. z.o.o.). Przedmiot podatku sytuacja powodująca obowiązek podatkowy (np.: wynagrodzenie).
Stawka podatku wielkość kwotowa lub procentowa wg której naliczony jest podatek (np.: 18%, 19%, 32%). Podstawa opodatkowania wielkość od której naliczany jest podatek (np.: 96000zł brutto). Ryczałt należna kwota pieniężna w wysokości ustalonej z góry. 4. Rodzaje podatków ze względu na budowę Podatki progresywne stawka rośnie wraz ze wzrostem dochodu. w Polsce PIT: - do 85 528zł 18% - od 85 528zł 32% Podatki liniowe (proporcjonalne) stała stawka podatku. w Polsce CIT 19% Podatki regresywne stawka maleje wraz ze wzrostem dochodu. Brak przykładu w Polsce. 5. Klasyfikacja podatków w Polsce Podatki Podatki bezpośrednie Podatki pośrednie Dochodowe Majątkowe Od obrotu i konsumpcji * podatek dochodowy * podatek od spadków i darowizn * podatek od towarów od osób fizycznych (PIT) w tym * podatek od czynności cywilno- i usług (VAT) tzw. ryczałt od przychodów prawnych * podatek akcyzowany ewidencjonowanych oraz podatek * podatek rolny * podatek od gier i zakładów opłacany w formie karty podatkowej * podatek leśny wzajemnych * podatek dochodowy od osób * podatek od nieruchomości prawnych (CIT) * podatek od środków transportu * podatek tonażowy (dla armatorów) Wpływ do budżetu państwa Wpływ do budżetu terytorialnego/gminy Wpływ do budżetu państwa Podatki bezpośrednie bezpośrednio obciążają podatnika u którego wystąpi przyczyna opodatkowania np.: otrzymanie dochodu (pensji) lub od posiadanego majątku (np.: otrzymanie spadku). Podatek pośredni bezpośrednio płacony przez producentów i handlowców na różnych szczeblach produkcji i obrotu, natomiast pośrednio i ostatecznie podatek ten płaci klient przy nabywaniu dobra lub usługi (np.: Vat, akcyza)
6. Klasyfikacja podatku dochodowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą Podatki dochodowe PIT (płacą go te firmy/przedsiębiorcy bez osobowości prawnej) CIT (płacą go te firmy/przedsiębiorcy z osobowością prawną) 1. Karta podatkowa podatek zryczałtowany (stała stawka) 19% od dochodów 2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (3%, 5.5%, 8.5%, 17%, 20% od przychodów) 3. Podatek liniowy (19% od dochodów) 4. Podatek na zasadach ogólnych (wg skali podatkowej 18%, 32% od dochodów) Osoby nieprowadzące działalności gospodarczej nie mają możliwości wyboru i płacą obowiązkowo podatek PIT wg skali podatkowej (punkt 4. PIT). 7. Charakterystyka podatków bezpośrednich PIT Karta podatkowa Ryczałt ewidencjonowany Kto może rozliczać się w ten sposób? Co jest podstawą naliczenia tego podatku? Ile wynosi podatek (stawka podatku)? Działalność gospodarcza prowadzona przez osoby fizyczne na niewielką skalę (dobór przez ustawę). Uzależniona jest od rodzaju, zakresu prowadzonej działalności, liczby pracowników oraz liczby mieszkańców w miejscu, w którym prowadzona jest ona prowadzona. Przyjmuje postać stałego comiesięcznego ryczałtu. Ustalona wg ustawowych składek miesięcznych niezależnie od wysokości podatku. Podatnicy, którzy rozpoczną prowadzenie działalności gospodarczej (do 150 000 euro). Przychód bez pomniejszenia o koszty uzyskania (podatnik prowadzi ewidencję). Uzależniona od rodzaju działalności 3%, 5.5%, 8.5%, 17%, 20% od przychodu. Podatek liniowy Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Dochody (przychód odjąć koszty) uzyskane przez osoby fizyczne. Podatek wg skali podatkowej Osoby fizyczne, W TYM prowadzące działalność gospodarczą. Dochody (przychód odjąć koszty) uzyskane przez osoby fizyczne. 19% od dochodu. 18% lub 32% od dochodu.
8. Stawki VAT Stawka 23% Podstawowa wysokość stawki podatkowej. 8% Stawka ulgowa stosowana przy opodatkowaniu niektórych towarów (np.: artykułów dziecięcych i produktów spożywczych). Opis 5% Stawka ulgowa stosowana przy opodatkowaniu produktów rolnictwa. 0% Stawka stosowana przy opodatkowaniu niektórych usług (np.: transportu międzynarodowego), przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów (pomiędzy krajami UE) oraz przy eksporcie towarów i usług poza terytorium Unii Europejskiej. 9. Kto musi być VAT-owcem w Polszy? - Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą nie muszą płacić VAT-u ale mogą (wolny wybór). Jeżeli ktoś obsługuje B2B (Business to Business) to powinien być VAT-owcem. - VAT staje się obowiązkowy jeżeli roczne obroty przekroczą kwotę bazową (2016: 150 tys. zł). 10. Obowiązki VAT-owca a) obowiązek rejestrowania sprzedaży na jej podstawie oblicza się podatek należny. Podatek należny VAT od sprzedaży (23% * obrót miesięczny) b) obowiązek rejestrowania zakupów na jej podstawie oblicza się podatek naliczony. Podatek naliczony VAT zapłacony przez przedsiębiorcę przy zakupach. Kwota zobowiązania podatkowego (płacona do US) = podatek należny - (odjąć) podatek naliczony Cena brutto (dla klienta) = cena netto (zarobek przedsiębiorcy) + VAT (podatek) 11. Analiza naliczania i rozliczania VAT w poszczególnych fazach produkcji i sprzedaży Fazy produkcji i VAT naliczony przez sprzedaży dostawcę Cena sprzedaży bez VAT (netto) VAT należny (23%) Należność od odbiorcy netto (cena brutto) Wyrób skóry 200zł 46zł 246zł - 46zł Produkcja płaszczy ze skóry Sprzedaż hurtowa płaszczy Sprzedaż detaliczna płaszczy VAT odprowadzony do Urzędu Skarbowego 300zł 69zł 369zł 46zł 69zł 46zł = 23zł 400zł 92zł 492zł 46zł + 23zł = 69zł 92zł 69zł = 23zł 600zł 138zł 738zł 69zł + 23zł = 92zł 138zł 92zł = 46zł 46zł + 23zł + 23zł + 46zł = 138zł
12. Obliczanie wysokości PIT na podstawie stawki podatkowej 2009 2016 r. Dochód roczny 50000zł (pierwszy próg): 18% * 50 000zł = 19000zł (wysokość podatku) 19000zł 556,02zł (kwota wolna od podatku) = 8443,98zł Dochód roczny 150000zł (drugi próg): 14839,02zł PIT dla pierwszego progu podatkowego 14839,02zł + 32% (150000zł 85528zł) 14839,02zł + 32% * 64472zł 14839,02zł + 20631,04zł = 35470,06zł Kwota już rozliczona w pierwszym progu podatkowym 13. Ubezpieczenia Ubezpieczenie umowa pomiędzy ubezpieczycielem, a ubezpieczającym lub ubezpieczonym o wypełnienie świadczenia pieniężnego (odszkodowania) w razie wystąpienia zdarzenia losowego np.: choroby, wypadku w zamiana za cykliczne składki ubezpieczeniowe. Ubezpieczyciel firma która ubezpiecza. Ubezpieczający składający wniosek. Ubezpieczony osoba która w razie wystąpienia zdarzenia losowego otrzymuje odszkodowanie. Polisa ubezpieczeniowa dokument potwierdzający zawarcie umowy. OWU Ogólne warunki ubezpieczenia integralna część polisy ubezpieczeniowej. 14. Rodzaje ubezpieczeń 1. Przedmiot ubezpieczenia: a) osobowe b) majątkowe c) assistance (osobowe + majątkowe) 2. Swoboda ubezpieczenia: a) obowiązkowe (publiczne, w Polsce ubezpieczenie społeczne) b) dobrowolne (prywatne gospodarcze)
15. Klasyfikacja ubezpieczenia Ubezpieczenia Osobowe Typu assistance Majątkowe * od następstw * budynków wchodzących nieszczęśliwych w skład gospodarstwa wypadków * autocasco (AC) rolnego * na życie * od kradzieży * mienia * zdrowotne (NFZ) ruchomości (z mieszkania/ * odpowiedzialności cywilnej * inne prywatne typu domu, siedziby firmy, (OC) emerytalnego i towaru w transporcie, itp.) zdrowotnego * od ognia zalania i innych * Społeczne: zdarzeń losowych * emerytalne * rentowe * wypadkowe * chorobowe * OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, w tym w ruchu zagranicznym (tzw. zielona karta) * OC rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego i używania maszyn rolniczych * inne OC, np. prywatne (z tytułu zalania mieszkania sąsiada z naszej winy, itp.) lub gospodarcze (z tytułu odpowiedzialności za szkody wyrządzone działalnością gospodarczą) * inne obowiązkowe ubezpieczenia OC związane głównie z działalnością gospodarczą i wykonywaną pracą
16. Rodzaje ubezpieczeń w ramach obowiązkowych ubezpieczeń a) Ubezpieczenie (fundusz) emerytalne 19,52% 9,76% 9,76% (pracownik) (pracodawca) b) Ubezpieczenie (fundusz) rentowe 8% 1,5% 6,5% (pracownik) (pracodawca) c) Ubezpieczenie chorobowe 2,45% pracownik d) Ubezpieczenie wypadkowe 0,4% - 3,6% 1,8% (pracodawca) e) Fundusz gwarantowanym świadczeń pracowniczych 0,1% pracodawca f) Fundusz pracy 2,45% pracodawca g) Składka na NFZ 9% 9% 9% (pracownik) (pracodawca) (każdy za siebie) 17. Modele systemów emerytalnych System repartycyjny (tzw. umowa pokoleniowa) składki pracownika trafiają do wspólnej puli, z której wypłacane są na bieżące świadczenia dla osób, którym one przysługują w danym momencie. Po przejściu na emeryturę świadczenia są wypłacane ze składek osób płacących je w danym momencie. Po śmierci ubezpieczonego ich wypłacanie jest wstrzymywane, zaś suma składek wpłaconych przez pracownika kontynuuje cyrkulację w systemie. System kapitałowy - pracownik przez cały czas swojej aktywności zawodowej odprowadza składki, które są lokowane na oprocentowanych rachunkach bankowych. Po przejściu na emeryturę pracownik może dysponować całym kapitałem wraz z odsetkami lub tylko comiesięcznymi świadczeniami pochodzącymi z odsetek od kapitału, wypłacanymi dożywotnio. Po śmierci kapitał może być dziedziczony przez rodzinę pracownika. 18. Nowy system emerytalny w Polsce Składka emerytalna 19,52% I filar (obowiązkowy) II filar (nieobowiązkowy) III filar (nieobowiązkowy) * ZUS * OFE * PFE, IKE, * model repartycyjny * model kapitałowy długoterminowe lokaty * brak dziedziczenia (z wyłączeniem * dziedziczony bankowe, towarzystwa sub-konta) ubezpieczeń * subkonto z dziedziczeniem * IKZE * model kapitałowy * dziedziczony