RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie Czarna Woda Kuratorium Oświaty w Gdańsku

Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 2/36

Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 17-02-2014-24-02-2014 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Teresa Burczyk, Barbara Mania. Badaniem objęto 53 uczniów (ankieta i wywiad grupowy) i 17 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami partnerów szkoły, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 3/36

Obraz szkoły Raport, do którego lektury Państwa zapraszamy dotyczy ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w Publicznej Szkole Podstawowej w Czarnej Wodzie w zakresie nabywania przez uczniów wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej, współpracy nauczycieli w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych oraz aktywności uczniów. Wszystkie zawarte w niniejszym tekście tezy, dane i informacje znajdują potwierdzenie w wynikach przeprowadzonych badań. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie wchodzi w skład Zespołu Szkół Publicznych w Czarnej Wodzie. Budynek szkoły usytuowany jest w bezpiecznej odległości od drogi głównej. Baza lokalowa szkoły, boisko szkolne oraz plac zabaw pozwalają na realizację jej założeń dydaktyczno-wychowawczych. Nauczyciele realizują podstawę programową w procesie edukacyjnym, uwzględniając zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej oraz osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu kształcenia. Osiągnięcia uczniów są monitorowane, a wnioski z prowadzonych analiz wdrażane do modyfikacji procesu edukacyjnego. Podejmowane działania edukacyjne są mało skuteczne i nie przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się, o czym świadczą wyniki sprawdzianu zewnętrznego, które w ostatnich trzech latach utrzymują się na poziomie staninów niskich. Nauczyciele współpracują ze sobą w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych szczególnie w ramach zespołów przedmiotowych lub międzyprzedmiotowych, organizacji imprez oraz wychowawczym i profilaktycznym. Wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy. Nie wykazują powszechności wzajemnej pomocy w prowadzeniu ewaluacji i doskonaleniu ich własnej pracy. Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności. Ich działania umożliwiają zaangażowanie uczniów w ramach zajęć lekcyjnych oraz pozalekcyjnych, dzięki którym uczniowie mają możliwość zdobywania wiedzy i umiejętności. Realizowany przez szkołę Pomorski Program Edukacji Morskiej " Złap wiatr w pomorskie żagle wiedzy" dla klas V oraz "Liga zadaniowa" z matematyki umożliwiają uczniom rozwój kompetencji kluczowych oraz ich zainteresowań. Zaangażowanie uczniów w różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły oraz społeczności lokalnej, sprowadza się przede wszystkim do udziału w imprezach kulturalnych i sportowych, akcjach charytatywnych, wycieczkach, dyskotekach szkolnych. Odnoszą sukcesy artystyczne i sportowe, np. w roku 2012/13 - I miejsce w przeglądzie chórów "Śpiewająca Polska", I miejsce w wojewódzkim Przeglądzie Piosenki w kategorii solistów, II miejsce w powiecie o Puchar Tymbarka w Piłce Nożnej, III miejsce w Turnieju Piłki Nożnej Chłopców " LOTOS 2013". Zapraszamy Państwa do zapoznania się z raportem, który zawiera więcej szczegółowych danych o szkole i jej pracy. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 4/36

Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 5 Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie Szkoła podstawowa Czarna Woda Mickiewicza Kod pocztowy 83-262 Urząd pocztowy Czarna Woda Telefon 585878625 Fax 585877601 Www zspczarnawoda.eu Regon 220254552 Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 164 Oddziały 7 Nauczyciele pełnozatrudnieni 8.00 publiczna Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 17.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 8.00 Średnia liczba uczących się w oddziale 23.43 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki 20.5 POMORSKIE starogardzki Czarna Woda gmina miejska Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 5/36

Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) D Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Uczniowie są aktywni Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole lub placówce i chętnie w nich uczestniczą (D) C Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności (D) Uczniowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły lub placówki oraz angażują w nie inne osoby (B) Uczniowie realizują różnorodne działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby (B) Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych (D) Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami (D) C Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy (B) Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy (B) Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 6/36

Wnioski 1. Nauczyciele realizują podstawę programową z uwzględnieniem wyników prowadzonych diagnoz osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego, a podejmowane przez nich działania nie przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. 2. Wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów nie przekładają się na wzrost wyniku szkoły ze sprawdzianów zewnętrznych. 3. Uczniowie aktywnie uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych, ale są mniej samodzielni w podejmowaniu różnorodnych przedsięwzięć na rzecz rozwoju środowiska lokalnego. 4. Uczniowie realizując różnorodne działania we współpracy z podmiotami społeczności szkolnej oraz partnerami współpracującymi ze szkołą, przyczyniają się do własnego rozwoju i rozwoju szkoły. 5. Nauczyciele angażują się w prace zespołów funkcjonujących w Szkole na poziomie Szkoły i oddziału klasowego, wspólnie rozwiązują problemy, jednakże ich zespołowa praca nie służy podniesieniu jakości procesu uczenia się uczniów oraz doskonaleniu własnej pracy nauczycieli. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 7/36

Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: D Szkoła realizuje podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu kształcenia. Stosowane procesy edukacyjne są spójne z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej, aczkolwiek nie dostosowano ich w adekwatny sposób do wymagań stawianych na kolejnym etapie edukacyjnym oraz w przyszłości na rynku pracy. Osiągnięcia uczniów są monitorowane, a wnioski z prowadzonych analiz wdrażane do modyfikacji procesu edukacyjnego. Podejmowane działania edukacyjne są mało skuteczne i nie przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się oraz osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Zatem wymaganie jest spełnione na poziomie podstawowym. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Szkoła realizuje podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu kształcenia i na ich podstawie planuje przebieg procesów edukacyjnych. Z informacji uzyskanych od dyrektora wynika, że diagnozą wstępną objęci są uczniowie klas I-III oraz IV. Nauczyciele przeprowadzają sprawdziany w klasach I-II, sprawdzian kompetencji "Operonu" w klasie III, we wrześniu sprawdzian z poszczególnych przedmiotów w klasie IV. Nabytą w ten sposób wiedzę nauczyciele w zespołach przedmiotowych analizują i na jej podstawie wyciągają wnioski. Na posiedzeniach rady pedagogicznej są prezentowane wyniki tych analiz, a zebrany materiał jest wykorzystywany do planowania dalszej pracy. Na tej podstawie nauczyciele prowadzą indywidualizację pracy z uczniem słabym i mocnym, różnicują prace domowe, organizują zajęcia wyrównawcze z matematyki i języka polskiego, kółka przedmiotowe, zajęcia dodatkowe "Ligi zadaniowej z matematyki, korekcyjno-kompensacyjne. Z udostępnionej dokumentacji wynika, że nauczyciele uwzględniają w swojej pracy wyniki z prowadzonych diagnoz. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 8/36

Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Procesy edukacyjne realizowane w szkole są spójne z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej. Wyniki ankiet dla nauczycieli oraz obserwacje zajęć lekcyjnych (Tab.1) wskazują, że umiejętności kluczowe, takie jak: umiejętność komunikowania się w języku ojczystym, uczenie się, umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów, umiejętność odkrywania swoich zainteresowań i/lub przygotowania do dalszej edukacji oraz myślenie matematyczne, większość nauczycieli kształtuje na wszystkich bądź większości zajęć (zob. Rys.1j - 5j). Rzadziej kładą nacisk na myślenie naukowe, pracę zespołową i umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (Rys. 6j - 8j). Wyniki badania ankietowego i obserwacji zajęć również wskazują, że są wykorzystywane podczas lekcji zalecane sposoby i warunki realizacji podstawy programowej (Rys. 1o). Nauczyciele wykorzystali bazę dydaktyczną sal lekcyjnych, środki dydaktyczne, w tym multimedialne, stosowali indywidualizację, kształtowali u uczniów właściwe postawy. Uczniowie brali udział w zabawie przy muzyce, pracowali w parach, wykonywali działania pamięciowe, czytali, słuchali, mówili, wykorzystywali wiedzę w praktyce. Rys. 1j Rys. 2j Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 9/36

Rys. 3j Rys. 4j Rys. 5j Rys. 6j Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 10/36

Rys. 7j Rys. 8j Rys.1o Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 11/36

Typ pytania: Pytanie wielokrotnego wyboru Treść pytania: Które z najważniejszych umiejętności, opisanych w podstawie programowej dla danego etapu kształcenia były kształtowane u uczniów podczas lekcji? (7653) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 6 Tab.1 Numer odpowiedzi Treść odpowiedzi Częstość Procent 1 czytanie 5 / 1 83.3 / 16.7 2 myślenie matematyczne 3 / 3 50 / 50 3 myślenie naukowe 0 / 6 0 / 100 4 umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, 3 / 3 50 / 50 zarówno w mowie, jak i piśmie 5 umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami 1 / 5 16.7 / 83.3 informacyjno-komunikacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji 6 umiejętność uczenia się 1 / 5 16.7 / 83.3 7 odkrywanie swoich zainteresowań i przygotowanie do dalszej edukacji 2 / 4 33.3 / 66.7 8 umiejętność pracy zespołowej 2 / 4 33.3 / 66.7 Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Osiągnięcia uczniów są monitorowane, a wnioski z prowadzonych analiz wdrażane do modyfikacji procesu edukacyjnego. Na podstawie wyników badań ankietowych skierowanych do nauczycieli jak i przeprowadzonych obserwacji zajęć, można stwierdzić, że nauczyciele monitorując osiągnięcia uczniów, czynią to najczęściej poprzez zadawanie pytań oraz stwarzanie im takiej możliwości, sprawdzanie czy uczniowie właściwie zrozumieli omawiane zagadnienia, czy właściwie wykonują zadania, ocenianie ich (Rys.1w). Wnioski z analizy osiągnięć uczniów większość nauczycieli wykorzystuje do modyfikowania metod pracy oraz indywidualizacji nauczania (Rys.1o). Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 12/36

Rys.1o Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 13/36

Rys.1w Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 14/36

Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Podejmowane działania i strategie edukacyjne związane z monitorowaniem i analizowaniem osiągnięć uczniów są mało skuteczne i nie przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. W ocenie dyrektora do sukcesów uczniów i wzrostu ich osiągnięć przyczyniła się m.in. oferta zajęć dodatkowych, udział szkoły w Pomorskim Programie Edukacji Morskiej Złap wiatr w pomorskie żagle wiedzy" dla klas V, udział uczniów klas IV VI w zajęciach dodatkowych Liga zadaniowej z matematyki, organizacja pomocy psychologiczno -pedagogicznej, dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów, udział uczniów w wyjazdach edukacyjnych do Centrów Interaktywnej Edukacji i Zabawy, wybór właściwych podręczników, analiza wyników śródrocznych i rocznych, sprawdzianów próbnych i zewnętrznych oraz realizacja wniosków, organizacja konkursów, organizacja pokazów edukacyjnych w szkole, zaangażowanie rodziców, wprowadzenie dziennika elektronicznego, ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez nauczycieli. W ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego sformułowano wnioski dotyczące stosowania różnorodnych form pracy z uczniem, biorąc pod uwagę ich indywidualne predyspozycje, powtarzania i utrwalania treści z podstawy programowej, monitorowania udziału uczniów w zajęciach dodatkowych, zwiększania ilości prac domowych, oceniania i omawiania sposobów rozwiązań, motywowania uczniów do samodzielnej i systematycznej pracy, doskonalenia umiejętności czytania i rozumienia, dostosowania zadań wg zaleceń wskazanych w opiniach i orzeczeniach poradni psychologiczno-pedagogicznej, prowadzenia działań wychowawczych mających na celu kształtowanie właściwych postaw uczniów. Przykładem skuteczności podejmowanych działań dydaktycznych i wychowawczych jest, według dyrektora: poprawa wyników klasyfikacji końcoworocznej klasy szóstej (2011/12-3,74; 2012/13 3,82), sukcesy w konkursach i zawodach sportowych: 2012/13 I miejsce w przeglądzie chórów "Śpiewająca Polska", II miejsce w piłce nożnej chłopców na szczeblu powiatu, poprawa frekwencji: 2012/13-94,00%; 2013/14 96,02%, poprawa zachowania: 2013/14 - brak ocen nagannych, asertywność uczniów. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 15/36

Również nauczyciele uczący w jednym oddziale, jako sukcesy uczniów tej klasy wskazali wysokie wyniki w nauce (średnia ocen śródrocznych 4,23), osiągnięcia w konkursach: I miejsce w wojewódzkim Przeglądzie Piosenki w kategorii solistów, sportowe (II miejsce w powiecie o Puchar Tymbarka w piłce nożnej, III miejsce w Turnieju Piłki Nożnej Chłopców "LOTOS 2013, V miejsce w Turnieju o Puchar Wójta w Kaliskach), uzyskiwanie lepszych wyników z testów sprawności fizycznej. Podobnie uczniowie w ankiecie Moja szkoła, w której podają, że najbardziej zadowoleni są z uzyskanych ocen oraz osiągnięć w zawodach sportowych i w konkursach (Rys.1o). W świetle dostępnych danych można stwierdzić, że wyniki sprawdzianu zewnętrznego szkoły w ostatnich trzech latach mieszczą się w strefie wyników niskich, tj. w 2011 roku - stanin 3, 2012r. - stanin 2, 2013r. - stanin 3. Ponadto wszystkie osiągnięcia uczniów we wszystkich standardach są niższe niż w województwie pomorskim (z uwzględnieniem lokalizacji szkoły - miasto do 20 000 mieszkańców). Na przestrzeni ostatnich 3 lat rozkład wyników uczniowskich w skali staninowej również wskazuje na wahania, tj. staniny niskie:2011r. - 33,34%, 2012r. - 50%; 2013r. -31,91% staniny średnie: 2011r.- 62,23%,2012r. 40%; 2013r. -61,7% staniny wysokie: 2011r. - 4,44%, 2012r. -10%, 2013r.- 6,38%. Mając na uwadze wyniki sprawdzianu zewnętrznego po klasie szóstej, należy stwierdzić, że wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć nie przyczyniają się do poprawy efektów kształcenia. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 16/36

Rys.1o Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Wyniki badań wskazują, że działania szkoły nie są w pełni adekwatne do wymagań stawianych na kolejnym etapie edukacyjnym oraz w przyszłości na rynku pracy. Za najważniejsze kompetencje, które w opinii dyrektora i nauczycieli będą przydatne absolwentom szkoły podstawowej, uznano umiejętności zawarte w podstawie programowej, ze szczególnym uwzględnieniem komunikowania się w języku ojczystym i obcym, pracy zespołowej, czytania jako umiejętności zdobywania i przetwarzania tekstów w zakresie umożliwiającym zdobywanie wiedzy, posługiwanie się nowoczesną technologią informacyjną, umiejętność samodzielnego uczenia się, odkrywania swoich zainteresowań, poczucia tożsamości narodowej oraz samodzielność, odpowiedzialność, autopromocję, radzenie sobie ze stresem, umiejętność wypowiadania się na forum publicznym, umiejętność samooceny. Najbardziej efektywne działania szkoły w tym zakresie to: Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 17/36

organizacja zajęć pozalekcyjnych, np. sportowe, wokalne i instrumentalne, działalność w ZHP i współpraca z ZHR-em, udział w projektach unijnych, organizacja konkursów, zawodów sportowych, warsztatów, organizacja wycieczek, biwaków, wyjść na wystawy - fotograficzne, Borów Tucholskich, organizacja uroczystości szkolnych i środowiskowych oraz akcji charytatywnych, występy teatralne w języku ojczystym i obcym, prezentacja wytworów uczniowskich, tworzenie prezentacji multimedialnych, udział dzieci w życiu religijnym, spotkania z ciekawymi ludźmi, wzmacnianie relacji z rodzicami, współtworzenie kronik. Wymaganie: Uczniowie są aktywni Aktywność uczniów i uczennic powinna się wiązać z różnorodnymi działaniami, szczególnie z procesem ich uczenia się. Ważnym elementem pracy szkoły jest wspieranie uczących się w podejmowanych przez nich samodzielnych inicjatywach wpływających na ich rozwój oraz rozwój środowiska. Proces uczenia się jest efektywny wtedy, gdy uczniowie biorą za niego odpowiedzialność. Rezultatem pracy nauczycieli są postawy uczących się wobec procesu uczenia się. Poziom spełnienia wymagania: C Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole i chętnie w nich uczestniczą. Ich aktywność sprowadza się często do słuchania, notowania i pracy samodzielnej. Nauczyciele stwarzają sytuacje, które umożliwiają aktywność wszystkich uczniów w ramach lekcji oraz w zajęciach pozalekcyjnych. Zaangażowanie uczniów w działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły oraz społeczności lokalnej, sprowadza się przede wszystkim do udziału w imprezach kulturalnych i sportowych, akcjach charytatywnych, wycieczkach, dyskotekach szkolnych. W realizację tych działań angażują się inne osoby. Wymaganie jest spełnione na poziomie średnim Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 18/36

Obszar badania: Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole lub placówce i chętnie w nich uczestniczą Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole i chętnie w nich uczestniczą (Rys.1j). W badaniu ankietowym uczniowie deklarują różne formy aktywności, tj: słuchanie, notowanie, pracę samodzielną, (Rys.2j - 4j). Mniej niż połowa uczniów wskazuje aktywność w zakresie uczenia innych, dyskusji, zadawaniu pytań (Rys.5j -7j). Większość uczniów jest zainteresowana tym, czym zajmuje się na lekcjach, co ilustruje Rys.8 j. Wyniki ankiet zostały potwierdzone przez obserwacje zajęć. W celu zachęcenia uczniów do aktywności nauczyciele wykorzystują różne pomoce dydaktyczne, karty pracy, rzadziej stosują nowoczesną technologię informacyjno komunikacyjną. Organizują pracę samodzielną, w parach, stosują aktywizujące metody, zachęcają do udzielania odpowiedzi, wyjaśniają, wspierają uczniów, monitorują. Ponadto posiłkują się uczniami do organizacji pracy podczas zajęć oraz pomocy koleżeńskiej. Rys. 1j Rys. 2j Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 19/36

Rys. 3j Rys. 4j Rys. 5j Rys. 6j Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 20/36

Rys. 7j Rys. 8j Obszar badania: Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności. Działania ich umożliwiają aktywność wszystkich uczniów w ramach lekcji oraz zajęć pozalekcyjnych, co również potwierdzają obserwacje zajęć. W opinii dyrektora, uczniowie mają możliwość uczestnictwa w różnorodnych zajęciach pozalekcyjnych, są to: zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej - korekcyjno-kompensacyjne, terapii pedagogiczna, dydaktyczno-wyrównawcze z języka polskiego i matematyki, zajęcia prowadzone są w ramach godzin wynikających z art. 42 Karty Nauczyciela - wyrównawcze z edukacji polonistycznej oraz matematycznej, zajęcia rozwijające uzdolnienia i zainteresowania, zajęcia w ramach projektu edukacyjnego: Złap wiatr w pomorskie żagle wiedzy, nauka pływania, realizacja programu wad postawy dla klas I-III. Z zajęć tych korzysta 85% uczniów, w tym 37% w 3 zajęciach. Zdanie to podzielają uczniowie w wywiadzie, twierdząc, że bardzo dużo uczniów uczestniczy w zajęciach innych niż lekcje i to w kilku różnych formach. Według nich, jest to rezultat skuteczności działań nauczycieli. Sposób w jaki nauczyciele zachęcają ich do aktywności ilustruje Tabela 1. Ponad połowa (16 z 23) ankietowanych uczniów deklaruje, że zgłasza pomysły dotyczące tego, co chcieliby robić (Rys.1). Jednakże przykłady pomysłów podaje ponad połowa respondentów, co ilustruje Rys.1o. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 21/36

Rys. 1j Rys.1o Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 22/36

Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: W jaki sposób nauczyciele zachęcają Was do uczestnictwa w zajęciach innych niż lekcje? Co myślicie o tych propozycjach? Ilu uczniów Waszej klasy w tym uczestniczy? (7064) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 zbieranie punktów oraz otrzymanie nagrody za udział w rozwiazywaniu zadań,udział w konkursach i zajęciach dodatkowych umożliwia bardzo dobrym uczniom zostać Prymusem danej klasy,piątka z w-f za udział w dodatkowych zajęciach sportowych, organizowanie wycieczek,organizacja turniejów piłki nożnej, Nauczyciele odkrywają różne talenty, np. sportowe, muzyczne, przekonują do udziału w chórze, gry na gitarze.propozycjach są ciekawe, mobilizują uczniów. Ponad 90% uczniów uczestniczy w zajęciach innych niż lekcje. Obszar badania: Uczniowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły lub placówki oraz angażują w nie inne osoby Uczniowie inicjują i realizują działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły oraz angażują w nie inne osoby. Większość ankietowanych uczniów twierdzi, że bierze udział w działaniach, które wynikają z ich pomysłów, w tym prawie połowa uważa, że rzadko. Z kolei 12 z 23 deklaruje wykonywanie zadań wymyślonych przez siebie lub innych uczniów (rys.2j). Podczas wywiadu uczniowie poinformowali, że ich działania są inicjowane w szczególności przez pracę w Samorządzie Uczniowskim, wspólnym dla szkoły podstawowej i gimnazjum. Przykłady podanych przez nich pomysłów to: np. imprezy klasowe andrzejki, mikołajki, walentynki, dyskoteki oraz automat do napojów na korytarzu. Stwierdzili też, że nauczyciele realizują ich pomysły, w które zaangażowani są uczniowie i rodzice. Zdaniem dyrektora i nauczycieli, uczniowie realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły oraz angażują w nie inne osoby. Przykłady wskazane przez respondentów dotyczą różnych działań inicjowanych przez uczniów, w szczególności w zakresie aktywności kulturalnej, rekreacyjno-sportowej, charytatywnej. Wymieniono m.in: organizowanie imprez klasowych, szkolnych i sportowych, wycieczek i wyjazdów, zbiórkę nakrętek, znaczków pocztowych, karmy dla schroniska, odzieży dla powodzian, darów dla Domu Dziecka w Tucholi, telefonów komórkowych dla Studnia dla Somalii, udział w akcji Mam marzenie, Pamiętamy i Góra Grosza, wykonanie pocztówek dla żołnierzy przebywających w Afganistanie, udział w konkursie technicznym na najpiękniejszą budkę lęgową i karmnik. realizacja dodatkowych tematów na języku polskim, przeprowadzenie pogadanki na temat bezpieczeństwa w ruchu drogowym, zorganizowanie pokazu udzielania pierwszej pomocy, Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 23/36

organizacja środków finansowych na wyjazdy klasowe poprzez sprzedaż wykonanych kartek i stroików świątecznych w czasie świątecznego kiermaszu zorganizowanego w szkole, w Kulturalni i w kościele. Według respondentów, działania uczniów przyczyniają się do rozwoju ich kreatywności, tolerancji, współdziałania w zespole, integracji, organizacji, odpowiedzialności, wrażliwości, przedsiębiorczości, samoakceptacji, zachowania w różnych sytuacjach, bezpieczeństwa, zasady fair play, dbania o własne ciało, prezentacji na forum grupy, wykorzystania wiadomości w praktyce, szacunku dla kolegów i starszych, poszanowania mienia szkoły. W realizację tych działań angażują się nauczyciele, rodzice, wspólnota lokalna. Na terenie szkoły uwidocznione inicjatywy uczniowskie to: okazjonalna gazetka Samorządu Uczniowskiego (wspólna szkoły podstawowej i gimnazjum), gazetka "Prawda ukryta w słowach", prace plastyczne, prace z drewna, gazetki w klasach, zielnik oraz dyplomy i puchary za liczne osiągnięcia sportowe. Informacje o zaangażowaniu uczniów w przedsięwzięcia, znajdują się w kronice szkolnej oraz na stronie internetowej szkoły. Aktywność podejmuje niewielka grupa uczniów i dotyczy ona przede wszystkim działań wynikających z kalendarza imprez szkoły. Rys. 1j Rys. 2j Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 24/36

Obszar badania: Uczniowie realizują różnorodne działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby Szkoła współpracuje z lokalnym środowiskiem. Z informacji uzyskanych od partnerów wynika, uczniowie szkoły realizują działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby. Są to m.in.: działalność w harcerstwie, zwłaszcza zuchów, udział w scholi, wystawianie jasełek i prezentacja części artystycznej dla społeczeństwa lokalnego z okazji świąt kościelnych, państwowych, przedstawianie teatrzyków dla przedszkola, udział w akcjach proekologicznych - Sprzątanie Świata, zbiórka elektrośmieci, akcje charytatywne zbiórka karmy Świąteczna paka dla psiaka i kociaka, nakrętek, udział w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, zaangażowanie w służbie liturgicznej. W działania wymienione są zaangażowani nauczyciele, rodzice i inne osoby spoza szkoły. Wyniki badań wskazują na niespójność danych w kontekście informacji uzyskanych od uczniów w zakresie podejmowanych przez nich inicjatyw. Wymaganie: Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych O sukcesie współczesnych społeczeństw decyduje zdolność do współpracy. Aby jej uczyć, nauczyciele powinni działać zespołowo, organizując procesy edukacyjne, rozwiązując problemy, prowadząc ewaluację, ucząc się od siebie nawzajem. Służy to podniesieniu jakości procesu uczenia się uczniów oraz rozwojowi zawodowemu nauczycieli. Poziom spełnienia wymagania: C Nauczyciele współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych najczęściej w zespołach przedmiotowych lub międzyprzedmiotowych, organizacji imprez oraz wychowawczym i profilaktycznym. Wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy. Nie wykazują powszechności wzajemnej pomocy w prowadzeniu ewaluacji i doskonaleniu ich własnej pracy. Ewaluacji poddawano przeważnie działania bezpośrednio związane z pracą nauczyciela, rzadziej na poziomie szkoły. Wymaganie jest zatem spełnione na poziomie średnim. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 25/36

Obszar badania: Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Wyniki badań ankietowych nauczycieli wskazują, że nauczyciele, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. Najczęściej współpracują w zespołach przedmiotowych lub międzyprzedmiotowych, organizacji imprez dla uczniów, rodziców lub nauczycieli oraz wychowawczym i profilaktycznym. Natomiast w mniejszym stopniu zaangażowani są w zespole ds. pomocy psychologiczno pedagogicznej, ds. ewaluacji wewnętrznej, szkoleniowym (doskonalenie zawodowe nauczycieli) oraz w zespole nauczycieli uczących w jednym oddziale (Rys 1w). Z ankiet wynika, że wszyscy respondenci są zaangażowani w pracę zespołów (Rys.1j) Dyrektor szkoły i nauczyciele, jako przykłady współpracy nauczycieli podczas planowania i realizowania procesów edukacyjnych wymienili m.in.: wybór programu nauczania i podręcznika, organizowanie szkolnych konkursów, wycieczek edukacyjnych, imprez i uroczystości, opracowanie planów pracy, programu wychowawczego i profilaktycznego danej klasy, planowanie i opracowanie planów wynikowych, przygotowanie przez uczniów małych projektów, wdrożenie działań naprawczych i sposobów kontroli ich realizacji, analizę wyników sprawdzianów wewnętrznych i zewnętrznych, wprowadzenie systemu punktowego oceniania w klasach I-III, lekcje koleżeńskie, wspólne prowadzenie międzyklasowych zajęć lekcyjnych oraz prowadzenie zajęć z nauczycielem wspomagającym, organizację zajęć dodatkowych, korelację międzyprzedmiotową, inicjowanie spotkań z rodzicami. Ponadto nauczyciele dzielą się wiedzą i doświadczeniem, wnioskami do dalszej pracy, doradzają, przekazują zdobytą wiedzę na szkoleniach, konferencjach metodycznych, warsztatach, przekazują informacje o uczniach, wymieniają się pomocami dydaktycznymi, materiałami. Po obserwacji lekcji nauczyciele wskazali na elementy lekcji wynikające z ustaleń z innymi nauczycielami, którymi były: wspólne kryteria oceniania, korelacja międzyprzedmiotowa, motywowanie uczniów, kontrolowanie wykonywanych zadań, kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem, a także dbanie o poprawność językową, ćwiczenie sprawności pamięciowej, odkrywanie zainteresowań uczniów oraz praca zespołowa. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 26/36

Rys. 1j Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 27/36

Rys.1w Obszar badania: Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że wprowadzanie zmian do realizowanego procesu edukacyjnego są wynikiem zespołowej pracy nauczycieli zarówno na poziomie szkoły jak i oddziałów klasowych. Z wypowiedzi dyrektora, wynika, że zmiany w procesach edukacyjnych są wynikiem pracy zespołowej nauczycieli w zespołach przedmiotowych, klasowych itp. oraz na posiedzeniach rad pedagogicznych. Ustalenia nauczycieli dotyczą łączenia wiedzy międzyprzedmiotowej, organizowania konkursów, współpracy z pedagogiem szkolnym, dostosowania wymagań do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia, organizacji pomocy logopedycznej, psychologiczno pedagogicznej. Zdaniem nauczycieli, proces edukacyjny prowadzony w danym oddziale doskonalą wspólnie poprzez: organizację zajęć dodatkowych, wyrównawczych, kół zainteresowań, szkolenia w ramach pracy rady pedagogicznej, Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 28/36

stosowanie aktywizujących metod i form pracy, kształtowanie umiejętności samooceny, uatrakcyjnianie zajęć poprzez dobór odpowiednich środków audiowizualnych, zadawanie i egzekwowanie zadań domowych, ujednolicenia kryteriów oceniania uczniów, wdrażanie sytuacji wymagających samodzielnej pracy i czuwanie nad jej przebiegiem, współdziałanie z rodzicami, monitorowanie osiągnięć dydaktycznych poprzez dziennik elektroniczny. W opinii dyrektora, przykładem wprowadzonych zmian to: wprowadzenie w klasach I-III skali punktowej oceniania od 1 do 6, organizacja zajęć logopedycznych, wyrównawczych, korekcyjno-kompensacyjnych, rewalidacyjnych, terapii pedagogicznej, zwiększenie ilości godzin pedagoga. Wypowiedzi ankietowanych nauczycieli na ten temat ilustruje Rys.1o. Zmiany wprowadzone w efekcie wspólnych ustaleń pomiędzy nauczycielami uczącymi w jednym oddziale, to: właściwe usadowienie uczniów w klasie, motywowanie uczniów, zmiana w programie Ligii Zadaniowej, indywidualne podejście do uczniów, ze szczególnym uwzględnieniem mających problemy edukacyjne, zwiększenie stosowania metod aktywizujących, korelacja międzyprzedmiotowa, sposób monitorowania umiejętności uczniów, sposób komunikacji z rodzicami i uczniami poprzez dziennik elektroniczny, tematy dotyczące ekologii, ewaluacja zajęć lekcyjnych, wykonywanie przez uczniów mini projektów edukacyjnych. Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 29/36

Rys.1o Obszar badania: Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy. Wyniki ankiet dla nauczycieli wskazują, że nauczyciele najczęściej korzystają z pomocy podczas organizacji konkursów, rozwiązywania problemów wychowawczych z uczniami, w planowaniu pracy i organizacji zajęć, w organizacji imprez, uroczystości szkolnych i wycieczek. Ponadto wymieniają się doświadczeniem, materiałami oraz informacjami z doskonalenia zawodowego. Dominującą formą wsparcia w pracy z uczniami jest wymiana doświadczeń i poglądów, konsultacje, doradztwo, wspólne organizowanie i prowadzenie przedsięwzięć (wycieczki, konkursy imprezy), wymiana pomocy dydaktycznych, testów oraz przekazywanie informacji o uczniach/zespołach klasowych (Rys. 1w). Przykładem zastosowania pomocy innych nauczycieli jest pomoc w organizacji konkursów, turniejów, w rozwiązywaniu problemu wychowawczego oraz uatrakcyjnienie procesu dydaktyczno-wychowawczego. (Rys. 1o) Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 30/36

Rys.1o Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 31/36

Rys.1w Obszar badania: Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy Wyniki przeprowadzonych badań nie wykazują powszechności wzajemnej pomocy nauczycieli w prowadzeniu ewaluacji i doskonaleniu ich własnej pracy. Dominującą formą współpracy w prowadzeniu ewaluacji własnej pracy, wg ankietowanych nauczycieli, jest wymiana doświadczeń, wiedzy oraz środków dydaktycznych, testów, materiałów, rzadziej natomiast, działań na poziomie szkoły, np. analizy wyników uczniów (Rys.1o). Tym niemniej większość nauczycieli (15 z 17) deklaruje, że prowadzi ewaluację własnej pracy regularnie, a 2 osoby w sytuacji kiedy dostrzegają jakiś problem (Rys.1j). Wszyscy respondenci twierdzą, iż prowadząc ewaluację własnej pracy, współpracują z innymi nauczycielami (Rys. 2j) i uważają ją zdecydowanie przydatną (Rys.3j). W ciągu ostatniego roku ewaluacji własnej pracy poddawano przede wszystkim metody nauczania, aktywność i sukcesy uczniów (Rys.2o). Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 32/36

Rys. 1j Rys. 2j Rys. 3j Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 33/36

Rys.1o Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 34/36

Rys.2o Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 35/36

Raport sporządzili Teresa Burczyk Barbara Mania Kurator Oświaty:... Publiczna Szkoła Podstawowa w Czarnej Wodzie 36/36