Prgram prfilaktyczny Publicznej Szkły Pdstawwej im. Władysława Stanisława Reymnta w Ubczu Zdrwie t nie wszystk, ale wszystk jest niczym bez zdrwia Prgram pracwały: mgr Anna Pląskwska mgr Alicja Kuźniarz Ubcze, rk szklny 2016/2017 1
Spis treści: 1. Wstęp 2. Charakterystyka prgramu 3. Cele edukacji przdrwtnej 4. Blki tematyczne a) Zdrwy styl życia b) Higiena sbista i tczenia c) Zdrwy spsób dżywiania d) Bezpieczeństw na c dzień e) Zdrwie psychiczne f) Prfilaktyka uzależnień g) Człwiek i przyrda 5. Prcedury siągania celów 6. Prgramy prfilaktyczne d realizacji 7. Bibligrafia Wstęp Życie i zdrwie człwieka d jeg urdzenia d śmierci stanwi jedną całść. Zasadniczym i pdstawwym zadaniem przedszkla, szkły, rdziny i innych instytucji, jest zapewnienie warunków dla zachwania, pmnażania i ratwania zdrwia dzieci raz edukacji zdrwtnej, tj. kształtwania umiejętnści, nawyków i pstaw higieniczn-kulturalnych we wszystkich śrdwiskach ich życia i działalnści: zabawy, nauki, pracy i dpczynku. Zdrwa i wykształcna ppulacja dzieci i młdzieży, t zdrwa i pmyślna przyszłść. Szkła stwarza znakmitą szansę na przekazanie dziecku wiedzy zdrwiu, kształtwaniu umiejętnści i wartści dla przyszłeg życia. Zdrwie jest niedłącznym warunkiem siągnięć szklnych, dbrej jakści życia ludzi i efektów eknmicznych. Przekazując dziecim wiedzę zdrwiu, kształtując umiejętnści i pstawy sprzyjające zdrwiu, ułatwiamy im zdrwy styl życia i pracy. Edukacja zdrwtna jest pdstawwym prawem każdeg dziecka. Jest t prces, w którym ludzie uczą się dbać zdrwie własne i spłecznści w której żyją. Ma na na celu pmc ucznim w kształtwaniu pstaw i umiejętnści życiwych, zwłaszcza w: - pdejmwaniu dpwiednich decyzji i wybrów wspierających ich harmnijny rzwój i zdrwie fizyczne, psychiczne, spłeczne i duchwe, uwzględniając ptrzeby innych ludzi; - kształtwaniu zdrweg stylu życia; - identyfikacji własnych prblemów zdrwtnych i pdejmwaniu działań dla ich rzwiązania; - wykrzystaniu zdbytej wiedzy w cdziennym życiu na rzecz zdrwia własneg i innych. W Nardwym Prgramie Zdrwia na lata 2007-2015 pstawin przed resrtem edukacji następujące zadanie: Wspieranie rzwju i zdrwia fizyczneg i psychspłeczneg raz zapbieganie najczęstszym prblemm zdrwtnym i spłecznym dzieci i młdzieży. 2
Za prirytety uznaje się: intensyfikację działań z zakresu prmcji zdrwia w dniesieniu d dzieci i młdzieży, zapbieganie: urazm, tyłści, używaniu substancji psychaktywnych, przemcy w rdzinie (w tym seksualnej) i miedzy rówieśnikami, chrbm przensznym drgą płciwą (w tym HIV) raz ciążm wśród małletnich, zapewnienie pradnictwa raz pmcy dla rdziców, dzieci i młdzieży z zaburzeniami rzwju i zdrwia psychiczneg (zwłaszcza u dzieci najmłdszych i nastlatków), przewlekle chrych, niepełnsprawnych, żyjących z HIV raz małletnich matek. Wychdząc naprzeciw tym czekiwanim, pracwan na bazie pdstawy prgramwej kształcenia gólneg raz edukacji zdrwtnej, prgram prfilaktyki przdrwtnej dla sześciklaswej szkły pdstawwej. Charakterystyka prgramu 1. Prgram ten jest przeznaczny d uczniów w kl. 0-VI, ich rdziców, nauczycieli i wychwawców raz pzstałych pracwników szkły. 2. Obejmuje pracę wychwawcz-prfilaktyczną z uwzględnieniem kształtwania sfery psychicznej, duchwej i fizycznej. 3. Prgram ma pmóc dziecku zrzumieć prblemy i sytuacje, z którymi będzie musiał sbie pradzić raz w wykrzystaniu zdbytej wiedzy w cdziennym życiu na rzecz zdrwia własneg i innych. 4. Prgram ma wspierać rdziców w pdejmwaniu dpwiednich decyzji i wybrów wspierających harmnijny rzwój ich dziecka. 5. Prgram ma ułatwić nauczycielm i wychwawcm kształtwanie zdrweg stylu życia wśród dzieci. 6. Prgramu ma pmóc w rzpznawaniu zagrżeń i pszukiwaniu rzwiązań. 7. Prgram ten jest ściśle pwiązany z innymi dziedzinami kształcenia. 8. Materiał nauczania ułżny jest spiralnie, c umżliwia wielkrtne pwrty d przekazywanych treści, ale w bardziej rzwiniętej frmie. Pzwala t ucznim lepiej utrwalić pznane wiadmści i wzbgacić swją wiedzę raz zasób dświadczeń. 3
Prgram edukacji przdrwtnej bejmuje następujące działania edukacyjne: 1. Pznanie własneg ciała. 2. Dbanie zdrwie pprzez: - higienę własną i tczenia - zdrwe i racjnalne dżywianie - bezpieczeństw w różnych sytuacjach życia cdzienneg 3. Najbliższe tczenie ucznia (przyrda i śrdwisk). 4. Aktywnść fizyczna (ćwiczenia, gry i zabawy ruchwe, ruch na świeżym pwietrzu, zabawy przy muzyce). 5. Dbanie sferę psychiczną, współżycie z innymi, współdziałanie. 6. Zapbieganie uzależnienim d niktyny, alkhlu, narktyków, kmputera Internetu, dpalaczy. Treści prgramwe zamknięte są w następujące blki tematyczne: I. Zdrwy styl życia II. III. IV. Higiena sbista i tczenia Zdrwy spsób dżywiania Bezpieczeństw na c dzień V. Zdrwie psychiczne VI. VII. Prfilaktyka uzależnień Człwiek i przyrda W każdym blku pdane są szczegółwe cele nauczania, pruszane zagadnienia raz czekiwane efekty pracy ucznia. 4
Cele edukacji przdrwtnej: pznawanie spsbów chrny zdrwia, nabywanie umiejętnści rganizwania własnej pracy, wypczynku i czasu wlneg, panwanie pdstawwych typów ćwiczeń z zakresu różnych aktywnści fizycznych, wzmacnianie pczucia wartści, przekazanie wiedzy ucznim śrdkach uzależniających, uświadmienie ucznim czym jest uzależnienie kształtwanie pstaw wlnych d nałgów, kształtwanie umiejętnści bserwacji własneg rganizmu, gtwść d radzenia sbie z trudnściami wieku djrzewania, wskazanie właściwych rzwiązań w różnych sytuacjach życiwych, kształcenie umiejętnści świadmeg dknywania wybru, kształtwanie umiejętnści rzwiązywania prblemów i knfliktów, dążenie d większej twartści uczniów, świadmeg przeżywania emcji, wspieranie rzwju ucznia pprzez kształtwanie następujących zachwań: prawidłwe dżywianie, trska higienę własneg ciała, dbałść bezpieczeństw, wyuczenie asertywnych zachwań (umiejętnść dmawiania), frmwanie nawyków higienicznych zapbiegających najbardziej pwszechnym wśród dzieci chrbm, nabywanie umiejętnści krzystania z pmcy służby zdrwia, stwrzenie klimatu zaufania między uczniem, rdzicem, nauczycielem, nabywanie umiejętnści właściweg reagwania w przypadku kntaktu z sbami nieznajmymi raz z przedmitami niebezpiecznymi, kształtwanie pstaw i zachwań przyjaznych dla śrdwiska, pznanie spsbów chrny śrdwiska, uświadmienie ucznim zależnści miedzy człwiekiem a przyrdą 5
Blki tematyczne I. Zdrwy styl życia Cele: zrzumienie przez uczniów, że t ni sami w znacznym stpniu są dpwiedzialni za własne zdrwie, nabywanie umiejętnści unikania sytuacji destruktywnych dla rganizmu, kształtwanie umiejętnści zapbiegania infekcjm, wskazywanie na znaczenie ruchu dla zdrwia, rzpznawanie warunków sprzyjających zabawm ruchwym, wskazywanie właściwych i dających zadwlenie mżliwści spędzania wlneg czasu, rzwijanie aktywnści ruchwej, zapznanie z pdstawwymi zasadami udzielania pierwszej pmcy w niektórych urazach (parzenia, złamania, krwtk z nsa, skaleczenia) raz sbm pszkdwanym w wypadkach drgwych, zapznanie ze zmianami zachdzącymi w kresie djrzewania w rganizmie raz w psychice, zapbieganie ciążm młdych dziewcząt, pgłębianie wiedzy rdziców, nauczycieli i wychwawców c d zasad zdrweg stylu życia, kształtwanie właściwych pstaw i wzrów zachwań, Prblematyka zajęć: 1. Przemiany fizyczne i emcjnalne zachdzące w rganizmie. 2. C t jest zdrwie? 3. Zapbiegamy chrbm. Spsby dbania własne zdrwie. 4. Skąd wiadm, że człwiek jest zdrwy, alb chry? 5. Jak mżna kntrlwać stan własneg rganizmu? 6. Czas wlny, jak g racjnalnie wykrzystać. 7. Ruch warunkiem zdrwia i pięknej sylwetki. 8. Zachwanie bezpieczeństwa cena zagrżeń. 9. Rzpznajemy substancje trujące. 10. Zasady bezpieczneg przyjmwania lekarstw. 11. Czy dzieci mgą mieć dzieci? Uczeń: Oczekiwane efekty pracy - Wie, różnicach w budwie ciała dziewcząt i chłpców. - Wie, jak pjawił się na świecie. 6
- Wie, c należy rbić aby zapbiegać chrbm: właściwe dżywianie, ubiór dstswany d temperatury tczenia, ruch na świeżym pwietrzu, szczepienia chrnne. - Wie, że w razie chrby należy skntaktwać się z lekarzem. - Zdaje sbie sprawę z kniecznści zażywania leków w czasie chrby. - Wie jak rzpznać, czy człwiek jest zdrwy, czy chry. - Rzpznaje czynniki zagrażające parzenim, utnięcim, wypadkm na drgach. - Wie, jakie zabawy są niebezpieczne, c mgą spwdwać - ptrafi je wymienić. - Zna i wyknuje ćwiczenia krygujące pstawę ciała. - Zna i rganizuje różne frmy wypczynku. - Stara się cdziennie gimnastykwać, b zna krzyści płynące z takieg zachwania. - Umie cenić własne mżliwści i stpniwać wysiłek w czasie ćwiczeń. - Ptrafi udzielić pmcy sbie pszkdwanej. - Zna telefny alarmwe. - Wie, w jaki spsób należy dbać własne zdrwie: m.in.: a) higiena, b) racjnalne dżywianie, c) ruch na świeżym pwietrzu, d) unikanie nałgów, Współpraca rdziców i nauczycieli w rganizwaniu sytuacji sprzyjających nabywania nawyków zdrweg stylu życia wśród dzieci. Cele: II. Higiena sbista i tczenia pszerzanie wiedzy na temat higieny, śrdków i spsbów utrzymania czystści, kształtwanie przyzwyczajeń higienicznych, zdbywanie wiedzy na temat higieny własnej i tczenia, kształtwanie pczucia grupwej dpwiedzialnści za utrzymanie czystści w najbliższym tczeniu, pgłębianie wiedzy rdziców c d zasad higieny, kształtwanie właściwych pstaw i wzrów zachwań, Prblematyka zajęć: 1. Dlaczeg ludzie muszą się myć? 2. Znamy i przestrzegamy zasad higieny sbistej. 3. C mi jest ptrzebne, aby być czystym i ładnie wyglądać? 4. Zasady higieny, a zapbieganie chrbm. 5. Przestrzeganie zasad higieny w szkle i w dmu. 6. Chrby brudnych rąk i inne : dlaczeg dbamy czystść w klasie i w dmu? 7. Przyczyny próchnicy zębów higiena jamy ustnej. 8. Wpływ wyglądu sbisteg i czystści na sampczucie. 7
9. Jak dbać czystść tczenia? 10.Mje miejsce pracy i wypczynku. 11. Jak chrnić wzrk i słuch. 12.Ubieram się stswnie d sytuacji i pgdy. 13.Jak hartwać rganizm człwieka? Uczeń: Oczekiwane efekty pracy - Dba cdzienną higienę ciała i estetyczny wygląd. - Właściwie krzysta z urządzeń sanitarnych. - Nsi chusteczki d nsa, zatyka usta przy kichaniu i kaszlu. - Wie, że brudne ręce mgą być przyczyną wielu chrób. - Myje ręce przed jedzeniem, p wyjściu z talety, p każdym kntakcie ze zwierzętami. - Ptrafi kreślić, c t jest higiena. - Wie, że hałas jest szkdliwy- nie krzyczy, nie słucha głśn muzyki, itp. - Zna przyczyny pwstawania próchnicy. - Rzumie ptrzebę wizyty u stmatlga. - Ptrafi prawidłw szcztkwać zęby. - Wie, jakie pkarmy są zdrwe dla uzębienia, a jakie pwdują próchnicę. - Rzumie, że estetyczny wygląd wpływa krzystnie na jeg sampczucie. - Stara się zawsze wyglądać schludnie. - Wie, że liczy się czystść dzieży, a nie jej marka. - Dba swje miejsce d nauki. - Wie, jak ustawić świetlenie na biurku. - Ptrafi funkcjnalnie ustawić meble w pkju. - Wykazuje trskę czystść sali lekcyjnej. - Wie, że najlepiej uczy się i dpczywa w czystym, wywietrznym pmieszczeniu. - Dstswuje ubiór d warunków atmsferycznych, rzumie chrnną rlę dzieży. - Ptrafi wyjaśnić zależnść nakrycia głwy d pry rku, sam się d teg stsuje. - Wie, kniecznści zmiany bielizny i stsuje na c dzień. - Nsi strój sprtwy i przebiera się na zajęcia z wychwania fizyczneg. Nawiązanie współpracy z lekarzem stmatlgiem. Udział w akcji fluryzacji zębów prwadznej przez pielęgniarkę szklną. Cele: III. Zdrwy styl dżywiania rzumienie związku między jakścią pżywienia, a dbrym sampczuciem, uświadmienie wartści dżywczej pkarmów, prpagwanie zdrwej żywnści, kształtwanie umiejętnści higieniczneg przygtwania psiłku i kulturalneg spżycia, zachęcanie d właściweg spżywania zdrwych pkarmów, walka z tyłścią 8
zachęcanie d spżywania warzyw i wców pgłębianie wiedzy rdziców, nauczycieli i wychwawców c d zasad zdrweg dżywiania, kształtwanie właściwych pstaw i wzrów zachwań, Prblematyka zajęć: 1. Urzmaicenie i regularnść psiłków. 2. Czy t, c mi smakuje, jest zawsze zdrwe dla mjeg rganizmu? 3. C pwinienem zjadać i wypijać w ciągu całeg dnia? 4. Niedbór i nadmiar pkarmów knsekwencje. 5. Jak dżywiają się różne nardy? 6. Dlegliwści, zaburzenia i chrby spwdwane złym dżywianiem się. 7. Zabezpieczenie żywnści przed zanieczyszczeniem i zepsuciem. 8. Estetyka spżywania psiłków. 9. C lubię, czeg nie lubię c muszę zmienić w mim spsbie dżywiania. 10. Otyłść jak z nią walczyć? 11. Dlaczeg wart pić mlek i spżywać warzywa i wce? 12. Udział uczniów klas I-III w prgramie Owce i warzywa w szkle raz uczniów klas I- VI w prgramie Mlek w szkle Uczeń: Oczekiwane efekty pracy - Wie, dlaczeg musi się prawidłw dżywiać. - Zna prdukty, które krzystnie wpływają na jeg rganizm. - Wie, że jeg dieta pwinna być urzmaicna, a psiłki jadane regularnie. - Rzumie kniecznść i wie, jak zabezpieczyć pkarm przed zanieczyszczeniem i zepsuciem. - Zna spsby przetwarzania i przechwywania warzyw i wców. - Ptrafi uzasadnić, dlaczeg wce i warzywa należy spżywać w stanie surwym. - Rzumie znaczenie estetyki przygtwanych psiłków. - Ptrafi samdzielnie przygtwać zdrwe i estetyczne kanapki. - Przestrzega zasad higieny w czasie tej czynnści. - Wie, jakie prdukty pwinny znaleźć się w jeg cdziennej diecie, a z jakich pwinien zrezygnwać. - Ptrafi dbrać dpwiednie składniki w jadłspisie dziennym człwieka. - Umie estetycznie nakryć stół i właściwie zachwać się w trakcie spżywania psiłków. Świadmść rdziców c d znaczenia śniadania dla zdrwia i rzwju dziecka raz jeg znaczenia w prawidłwym funkcjnwaniu dziecka w szkle. 9
Zapewnieni dziecku wartściweg drugieg śniadania d szkły. Cele: IV. Bezpieczeństw na c dzień zapznanie ze spsbami zachwania się na wypadek burzy, pżaru, pwdzi, ustalenie spsbów właściweg i bezpieczneg psługiwania się urządzeniami w gspdarstwie, pszerzanie wiadmści na temat bezpieczneg zachwania się na drdze, pdczas gier i zabaw ruchwych, pdczas przerw śródlekcyjnych, pszerzenie wiadmści bezpieczeństwie w kntaktach ze zwierzętami, rślinami, nieznajmymi sbami, uświadmienie dziecim i rdzicm znaczenia dblasków w zachwaniu bezpieczeństwie na drdze - szczególnie wiejskiej pgłębianie wiedzy rdziców, nauczycieli i pracwników szkły, c d przepisów prawa dtyczących bezpieczeństwa Prblematyka zajęć: 1. Czy mja szkła jest bezpieczna? 2. Bezpiecznie pruszamy się p drgach piesz i rwerem. 3. Sptkanie z plicjantem. 4. Zdajemy egzamin na kartę rwerwą. 5. Bezpieczeństw w dmu i pza nim. 6. Unikamy niebezpieczeństw związanych z kntaktami z nieznajmymi. 7. Bezpieczeństw w gspdarstwie rlnym. 8. Bawię się i wypczywam bezpiecznie. 9. Jak krzystać z urządzeń elektrycznych i innych przedmitów w mim tczeniu? 10. Jak bezpiecznie piekwać się zwierzętami? 11. Zasady krzystania z pmcy pgtwia ratunkweg, plicji, straży pżarnej. 12. Zasady udzielania pierwszej pmcy. Oczekiwane efekty pracy Uczeń:: - Zna zasady pruszania się p drgach publicznych. - Wie, jak bezpiecznie zachwać się w śrdkach kmunikacji publicznej. - Krzysta ze znaczków dblaskwych - Dknuje pdziału znaków drgwych na infrmacyjne, strzegawcze, nakazu i zakazu - Zna znaki drgwe dtyczące bezpieczneg pruszania się p drgach. - Ptrafi krzystać z sygnalizacji świetlnej. - Przestrzega zasad bezpieczeństwa w szkle i na bisku. - Zna pmieszczenia w budynku szklnym i wie, jak w nich się zachwać. - Zna zagrżenia wynikające z zabawy gniem i śrdkami łatwpalnymi. 10
- Wie jak zachwać się w razie zauważenia pżaru ( wezwanie pmcy, ucieczka, pwiadmienie drsłych). - Zna numer telefnu plicji, straży pżarnej, pgtwia. - Ptrafi właściwie przekazać infrmację zagrżeniu. - Wie, jak bezpiecznie krzystać z urządzeń technicznych w dmu. - Ptrafi właściwie pdłączać i dłączać wtyczkę d gniazdka elektryczneg. - Wie, z jakich urządzeń mże krzystać tylk pd nadzrem drsłych np.: kuchenka gazwa, żelazk, krajalnica. - Charakteryzuje zagrżenia wynikające z braku strżnści w zmechanizwanym gspdarstwie rlnym. - Zachwuje bezpieczeństw pdczas gier i zabaw. - Wybiera bezpieczne miejsca d zabawy. - Ptrafi zawiadmić zaistniałym wypadku. - Wie, jak zachwać się w przypadku znalezienia niebezpieczneg przedmitu. - Wie, że rśliny mgą być chrbtwórcze i trujące. - Nie zrywa rślin, których nie zna. - Nie zjada wców dzik rsnących krzewów i drzew. - Myje ręce p kntaktach z rślinami. - Nie bierze d ust źdźbła zbża lub trawy. - Wie, jak należy zachwać się wbec zwierząt udmwinych: a) nie drażni ich, b) nie pdchdzi d tyłu, c) nie karmi z ręki, - Wie, że zwierzęta niekiedy chrują, a zarazki tych chrób mgą przenieść się na człwieka. - Wie kniecznści pwiadmienia nauczyciela i rdziców pgryzieniu, ukąszeniu, użądleniu. - Odnsi się przyjaźnie d zwierząt, ale zachwuje strżnść, szczególnie w kntaktach ze zwierzętami nieznajmymi i dzikimi. - Zna pzycję, jaką pwinien przyjąć, gdy zaatakuje g pies ( na żółwia, drzewk ). - Unika kntaktów z nieznajmymi sbami. - Nie wpuszcza d mieszkania nieznajmych pd niebecnść drsłych. - Nie przyjmuje nic d bcych. - Nie wsiada d samchdu z nieznajmymi. - Wie, że pwinien jak najszybciej dejść, gdy zstanie zaczepiny przez kgś bceg. - Pwiadamia rdziców, nauczyciela zaistniałym zdarzeniu. - Unika kntaktu z substancjami chemicznymi, b wie że mgą być szkdliwe dla zdrwia, a nawet życia. - Ptrafi dczytać znakwania na pakwaniach z substancjami łatwpalnymi, szkdliwymi, tksycznymi. - Bezpiecznie prusza się p drgach, zwraca uwagę innym, pmaga młdszym, sbm starszym i niepełnsprawnym. - Kulturalnie i bezpiecznie zachwuje się w śrdkach kmunikacji publicznej. - Ustępuje miejsca starszym itp. - Bezpiecznie i sprawnie prusza się na rwerze. - Dba bezpieczeństw swje i młdszych klegów. 11
- Reaguje w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu (pwiadamia dyrektra, nauczyciela, knserwatra lub wźną). - Uczestniczy w akcjach dtyczących bezpieczeństwa swjeg i innych. Współpraca rdziców i nauczycieli w rganizwaniu akcji dtyczących bezpieczeństwa. Przestrzeganie przez rdziców przepisów prawa i zasad dtyczących bezpieczeństwa ich dzieci. Prwadzenie stałej współpracy z plicją, strażą pżarną, rganizwanie sptkań z dziećmi i rdzicami. V. Zdrwie psychiczne Cele: uświadmienie, że istnieją mżliwści wpływania na własne sampczucie, uświadmienie ucznim własnych uczuć i umiejętnści ich wyrażania, uczenie radzenia sbie z napięciem emcjnalnym, charakteryzwanie umiejętnści usuwania sytuacji źle ddziaływujących na nasz nastrój, uświadmienie ucznim ze przemc i agresja są efektem i źródłem prblemów, a nie spsbem na ich rzwiązanie ukształtwanie umiejętnści właściweg planwania dnia, ustalenie zasad dbreg kmunikwania się, budwa pczucia własnej wartści budwanie więzi emcjnalnych i zaufania w relacjach rdzic dzieck twrzenie właściwych relacji: rdzic dzieck nauczyciel przeciwdziałanie agresji i przemcy w szkle i w śrdwisku rdzinnym dziecka Prblematyka zajęć: 1. Jestem uczniem! Jak jest w szkle? 2. Mgę wpływać na swje sampczucie. 3. Budwanie udanych relacji z rówieśnikami i drsłymi. 4. Umiejętne wyrażanie swich pglądów. 5. Mój plan dnia. 6. Rzpznajemy i unikamy sytuacji, które wywłują złe sampczucie. 7. Czy jestem asertywny? 8. Przumiewanie się i współpraca z innymi, szacunek dla siebie i innych, kleżeństw i przyjaźń. 9. Związki uczuciwe w rdzinie, prawa i bwiązki jej człnków. 12
10. Pzytywne i negatywne emcje, ich wyrażanie, wpływ na zachwanie ludzi. 11. Znaczenie stresu w życiu człwieka. 12. Pdstawwe reguły i zasady bwiązujące w relacjach międzyludzkich, spsby radzenia sbie z własnymi i cudzymi negatywnymi emcjami. Oczekiwane efekty pracy Uczeń: - Interesuje się własnymi cechami charakteru. - Rzumie przyczyny złeg sampczucia(strachu, smutku, niepkju, itp.). - Unika sytuacji wywłujących złe sampczucie. - Wie, c sprawia mu radść, c lubi. - Stwarza sytuacje, w których czuje się dbrze. - Czuje się człnkiem rdziny, grupy kleżeńskiej, spłecznści szklnej i lkalnej. - Wie w jakiej sytuacji przedstawić się, pdziękwać, przeprsić. - Prwadzi rzmwy w grupach i stsuje zwrty grzecznściwe. - Interesuje się własnymi cechami charakteru. - Wie jakie są różnice między miłścią, przyjaźnią i kleżeństwem. - Ptrafi kazać sympatię innym. - Rzpznaje radść, smutek, zdziwienie, strach. - Uczestniczy we wspólnym rzwiązywaniu prblemów. - Słucha wypwiedzi innych i szanuje ich pglądy. - Przejawia zachwanie asertywne. - Współpracuje w grupie, pmaga klegm, pełni rlę kreślną przez grupę. - Szanuje własnść swją i klegów. - Uczestniczy we wspólnym rzwiązywaniu prblemów. - Czuje się współdpwiedzialny za grupę, pracuje na rzecz grupy, akceptuje atmsferę w niej panującą. - Uczestniczy w grach, zabawach, wycieczkach i imprezach sprtwych. - Przestrzega kreślnych reguł i zasad. - Stara się być dbrym klegą. - Zachwuje pwierzne mu tajemnice. - Jest twarty na ptrzeby innych, szczególnie pszkdwanych i chrych. - Akceptuje dmiennść wyglądu, zachwań i tradycji innych ludzi. Szanwanie gdnści dziecka, traktwanie je pdmitw zarówn przez nauczycieli, jak i rdziców. Uświadmienie rdzicm skutków stswania przemcy wbec dziecka. Wskazywanie spsbów rzwiązywania knfliktów. Pmc rdzinm dtkniętych przemcą dmwą. Wskazanie instytucji wspierających fiary przemcy, pmc w nawiązaniu współpracy z nimi. VI. Prfilaktyka uzależnień Cele: kształcenie umiejętnści świadmeg dknywania wybru, 13
wzmacnianie przeknania, że życie bez śrdka uzależniająceg jest ciekawsze, bardziej wartściwe, zapznanie z przyczynami i skutkami używania śrdków psychaktywnych i innych nałgów, nabywanie umiejętnści dmawiania, kształcenie umiejętnści twarteg wyrażania swich uczuć, myśli i pinii w taki spsób, aby jedncześnie respektwać uczucia i pglądy innej sby, i nie urażać innej sby (zachwanie asertywne), rzpznawanie pwdów, dla których ludzie sięgają p śrdki uzależniające pgłębianie wiedzy rdziców, nauczycieli i wychwawców raz pracwników szkły dtyczących śrdków durzających, ich rdzajów, wpływu na rganizm człwieka Prblematyka zajęć: 1. Palenie papiersów jest niebezpieczne dla zdrwia. 2. Wiem, kiedy dmówić. Jak uciec przed papiersem? C, zrbić, aby w przyszłści nie palić? Dlaczeg ludzie palą papiersy? 3. Alkhl mity i rzeczywistść. Używanie i nadużywanie. Wpływ alkhlu na rganizm człwieka. 4. Skutki picia alkhlu (bilgiczne, psychiczne, spłeczne, natychmiastwe i długtrwałe). Gdzie i d kg mają zwrócić się pmc dzieci alkhlików. 5. C wiemy narktykach. Ich wpływ na rganizm człwieka. Działanie inhalantów (śrdków durzających ltnych, najczęściej używanych w szkle pdstawwej). 6. C t jest nałóg? Jak mże dbywać się wkraczanie w nałóg? 7. Kt mże pmóc mi pwiedzieć nie? 8. AIDS chrba, której nie należy się bać, tylk nauczyć się jej zapbiegać. 9. Stp dpalaczm! 10. Bezpiecznie w sieci. Oczekiwane efekty pracy ucznia: - Wie, że dym papierswy jest dla nieg szkdliwy. - Wie, że nie pwinien przyjmwać d bcych słdyczy, napjów, itp., gdyż mgą zawierać śrdki uzależniające. - Ptrafi stanwcz dmówić, gdy inni częstują g papiersem, alkhlem. - Wie, jak zgubny wpływ na rganizm i jeg rzwój ma alkhl, niktyna, narktyki, dpalacze, kmputer. - Ptrafi przeknać innych d abstynencji, wykrzystując psiadana wiedzę. - Wie, gdzie szukać pmcy, gdy stanie się fiarą nałgu swjeg lub swich bliskich. - Zna ciekawe i przyjemne spsby spędzania czasu wlneg, bez kniecznści sięgania p używki. - Wie, jak mżna zarazić się AIDS i zna spsby chrniące przed zarażeniem. 14
Wyrbienie czujnści wśród drsłych w rzpznawania zagrżeń i pierwszych znak uzależnień. Umiejętnść reagwania udzielenie pmcy, nawiązanie współpracy z właściwymi instytucjami. Cele: VIII. Człwiek i przyrda znaczenie przyrdy dla funkcjnwania człwieka, rzumienie zależnści występujących w przyrdzie, kształtwanie pstaw mających na względzie chrnę przyrdy, wyrabianie nawyków mających na względzie chrnę zasbów wdy, lasów i minerałów, rzumienie kniecznści zbierania surwców wtórnych i segregacji dpadów, zapznanie z przyczynami i skutkami zanieczyszczenia śrdwiska, Prblematyka zajęć: 1. Ja i mje śrdwisk. 2. Jestem cząstką wszechświata. 3. Odpwiedzialnść człwieka za śrdwisk. 4. Jak mżemy chrnić przyrdę? 5. Wykrzystanie surwców wtórnych w działalnści człwieka. 6. Wpływ zanieczyszczeń na życie i rzwój człwieka. Oczekiwane efekty pracy Uczeń: - Rzumie pjęcie śrdwisk przyrdnicze. - Ptrafi wymienić elementy kształtujące śrdwisk przyrdnicze. - Rzumie zależnści występujące w przyrdzie. - Wie, jak należy dbać przyrdę i pdejmuje działania mające na celu jej chrnę. - Bierze czynny udział w akcji Sprzątanie świata. - Pdejmuje różnrdne działania z kazji DNIA ZIEMI, mające na celu chrnę jej surwców naturalnych, zasbów wdnych i leśnych. - Uczestniczy w zbiórce surwców wtórnych. - Ptrafi segregwać dpady i rzumie kniecznść takich działań. - Zna i rzumie znaczenie śrdwiska dla rzwju i życia człwieka. - Wie, jakie skutki dla rganizmu człwieka mają różnrdne zanieczyszczenia śrdwiska. - Wie, że świeże pwietrze i czysta wda są pdstawą egzystencji człwieka na ziemi. Zrzumienie przez drsłych grmnej szkdliwści dla zdrwia spalania śmieci w instalacjach grzewczych raz w przydmwych gródkach. Prcedury siągania celów: 15
Pgadanki, utwry literackie, pisenki, rebusy, zagadki, zabawy tematyczne, wizyty w pradniach i w instytucjach zajmujących się prmcją zdrwia, wycieczki, sptkania z plicjantem, stmatlgiem, pielęgniarką, psychlgiem, strażakiem, dyskusje kierwane przez nauczyciela, burza mózgów, symulacja dgrywania ról, inscenizacje, praca indywidualna, w grupach, knkursy, prace plastyczne, działania praktyczne (np.: mycie rąk, szcztkwanie zębów, przygtwywanie sałatek, krzystanie z urządzeń technicznych, itp.), sptkania i rzmwy z rdzicami, rganizwanie przez SK PCK, Klub Wiewiórka akcji prmujących zdrwie, rzprwadzanie ultek, plakatów, gazetki ścienne, nagrania, filmy edukacyjne, prezentacje multimedialne, realizacja prgramów prfilaktycznych i edukacyjnych przychdzących d szkły. Prgramy prfilaktyczne d realizacji: 1. Super wiewiórka przyjaciółka Oli i Kuby 2. Blend-a-med 3. Ratujemy i uczymy ratwać 4. Bezpiecznie z PZU 5. Śniadanie daje mc 6. Bezpiecznie z Puchatkiem 7. Rządwy prgram Mlek w szkle 8. Eurpejski prgram Owce i warzywa w szkle 9. Nie pzwlimy, by puściła nas energia 10. Prgram adaptacyjny dla klasy pierwszej Inne prgramy napływające d szkły 16
BIBLIOGRAFIA: WOŹNIAK Grażyna : Szkła prmująca zdrwie // Życie Szkły. - 2002, nr 7, s. 441 WOYNAROWSKA Barbara : Prblemy zdrwtne uczniów i udział szkły w ich rzwiązywaniu // Nwa Szkła. - 2003, nr 6, s. 4-8 GLIŃSKA Alicja : Ścieżka zdrwia // Edukacja Zdrwtna i Prmcja Zdrwia w Szkle. - 2002, z. 1, s. 28-31 ZEJDA Jan E. : Wpływ bierneg palenia tytniu na stan układu ddechweg u dzieci w Plsce // Alkhlizm i Narkmania. 2000, nr 3, s. 373-388 Dlaczeg integralny prgram prfilaktyczny w szkle : pmc dydaktyczn wychwawcza dla nauczycieli i wychwawców / Marian Łakmski. Kraków : Impuls, 2004. 142 s. Knstruwanie prgramów prfilaktycznych / Rbert Przak // Remedium. 2005, nr 1, s. 6 KANIOWSKA Teresa : Prfilaktyka przemcy w szkłach // Prblemy Opiekuńcz Wychwawcze. 2004, nr 3, s. 14 16 GWIZDEK Bżena, SOŁTYS Elżbieta : Szklne prgramy prfilaktyczne // Prblemy Opiekuńcz Wychwawcze. 2003, nr 2, s. 13 17 Prgramy prfilaktyczne przychdzące d szkły 17