Jak budowad dobre relacje z osobami starszymi? Na przykład z dziadkiem, z babcią lub rodzicami w podeszłym wieku

Transkrypt

1 Umiejętnść budwania dbrych relacji z innymi ludźmi zapewnia nam gdne życie bez nadużyć, zaniedbania i przemcy. Jak budwad dbre relacje z sbami starszymi? Na przykład z dziadkiem, z babcią lub rdzicami w pdeszłym wieku kierwad się empatią, współdczuwaniem, czyli rzumied, wczuwad się w sytuację sby w pdeszłym wieku; nawiązywad rzmwę, pytad sprawy ważne dla drugiej sby, kazywad zaciekawienie, wyjaśniad; tak częst jak t mżliwe spędzad wspólnie czas; w sytuacjach sprnych zachwywad się łagdnie i kulturalnie; kazywad trskę i pmc, zwłaszcza, gdy ktś t prsi; Dbre relacje z innymi ludźmi t takie, które są knstruktywne, pierają się na twartści i autentycznści. Dążymy w nich d teg, ażeby się nawzajem rzumied i szanwad, nawet w sytuacjach knfliktwych. Takie relacje wymagają właściweg dbania ich trwałśd i jakśd. Ultka infrmacyjna przygtwana przez Stwarzyszenie M.O.S.T. Mżesz Obrad Swój Tr jak element prgramu psychedukacyjneg na temat zapbiegania przemcy wbec senirów Dbre relacje z sbami starszymi, dfinanswaneg ze śrdków Urzędu Marszałkwskieg Wjewództwa Świętkrzyskieg. Kielce 2013 Dbre relacje z przyjaciółmi, rówieśnikami lub też sbami, które są dla nas atrakcyjne, mgą byd wzrem d budwania dbrych relacji z sbami, które wydają się nam niec bce alb nieatrakcyjne z pwdu wieku, wyglądu, kalectwa czy braku pdbnych zaintereswa. Jeśli umiemy uszanwad dmiennśd drugiej sby, zwłaszcza starszej, jej sytuację, histrię życia, stan zdrwia t znaczy, że mamy wyski pzim świadmści i umiejętnści spłecznych. Jest t cecha ważna i bardz cenina w wielu sytuacjach spłecznych, zarówn w życiu rdzinnym, szklnym, jak i w pracy. 1

2 Trzeba jedynie pamiętad, by traktwad innych z szacunkiem, zwracając uwagę na ich ptrzeby i uczucia. Ludzie starsi są jak krzenie rdzinnych drzew. Trzeba nie dbad, b dzięki temu nasze drzewa rsną i wcują. Dbaj dbre relacje ze starszymi sbami. Wraz z wiekiem zmienia się sytuacja życiwa człwieka, maleją siły fizyczne, nasilają się dlegliwści chrbwe, niedłężnśd, niedsłuch, słaby wzrk itp. Kiedy ktś staje się całkiem zależny d pmcy innych sób, pjawia się pczucie bezradnści, lęk, pczucie bycia bciążeniem dla innych. Pczucie samtnienia, drzucenia, zagubienia mgą się nasilad zwłaszcza wtedy, gdy bliscy nie zapewniają właściwej pieki, nie trszczą się, a nawet szkdzą. Zjawisk przemcy wbec sób starszych jest niestety pwszechne. Osby pszkdwane bją się mówid tym, ażeby nie pgrszyd swjej trudnej sytuacji, nie wierzą, że ktś mże im pmóc, skr bliscy lub sby dpwiedzialne za piekę nad nimi pstępują wbec nich krutnie. Ofiarm przemcy trzeba wyjaśniad, że pmc dla nich jest mżliwa, a złe traktwanie jest niedpuszczalne. C t jest przemc? Przemc t pjedyncze lub pwtarzające się działanie, które szkdzi innym sbm, wywłuje ich cierpienie, zwłaszcza w takich relacjach, w których czekuje się zaufania i wsparcia. Przemc jest przestępstwem. Osby drsłe, które są świadkami przemcy i nie reagują na nią, nie próbują pmóc sbm pszkdwanym, nie pdejmują działa chrnnych stają się współdpwiedzialne. Przemc mże byd: psychiczna, fizyczna/ zaniedbywanie, finanswa/materialna, seksualna, instytucjnalna. Przemc częst ma miejsce w rdzinach bciążnych takimi prblemami jak nadużywanie alkhlu i innych śrdków psychaktywnych, bezrbcie, brak śrdków d życia, kniecznśd wspólneg mieszkania kilku rdzin, t trzeba pdkreślid, że w rdzinach, które nie mają teg typu prblemów też pjawia się przemc. Niezależnie d zamżnści, pzimu wykształcenia, warunków mieszkaniwych ludzie, którzy nie są świadmi, mają własne prblemy i ułmnści, nie ptrafią się wczud w sytuację drugieg człwieka stają się sprawcami nadużyd, także wbec sób starszych spsród najbliższej rdziny. Przemc mże się wiązad z knfliktami małżeskimi i rdzinnymi, z nieumiejętnścią piekwania się innymi, nadmiernym kncentrwaniem się na kwestiach materialnych, z niskim pzimem współdczuwania, słabymi więziami rdzinnymi, chrbą i zaburzeniami emcjnalnymi w rdzinie, itp. Jak rzpznad przemc wbec sób starszych? Jakie są t sytuacje i zachwania? Nasz niepkój i przypuszczenie stswania przemcy mgą byd uzasadnine jeśli widzimy, że sby z tczenia sby starszej (np. małżnek / partner / piekun/ syn/ córka/ piekun/piekunka/ znajmy lub inne sby) pstępują wbec sby starszej w następujący spsób: nie dbają zaspkjenie jej pdstawwych ptrzeb, nie zapewniają dpwiedniej pmcy w wyknywaniu czynnści cdziennych, dbania swje zdrwie i wygląd (np. jeśli starsza sba jest częst głdna, jeśli nie mże się umyd, wykąpad, pójśd d talety, jeśli chdzi w brudnych ubraniach, brzydk pachnie, jeśli nie ma zapewninej pmcy lekarskiej, leków itp.); stsują przemc słwną, czyli niegrzecznie, wulgarnie dzywają się, naśmiewają się, dkuczają, przezywają, krytykują, 2

3 wypminają błędy itp.; brażają i straszą (np. jesteś stara/y, głupia/i, beze mnie sbie nie pradzisz ); stsują przemc fizyczną, np. biją, szarpią, szczypią, ppychają; dbierają lub kradną pieniądze sby starszej; zabierają i ukrywają przed sbą starszą jej dkumenty; zmuszają d psłuszestwa, rzkazują, stsują kary; zmuszają d kntaktów lub czynnści seksualnych; zabraniają sbie starszej sptykad się z rdziną lub znajmymi, nie pzwalają uczestniczyd w sptkaniach rdzinnych, izlują sbę starszą, zamykają ją samą w pkju; niszczą celw jej/ jeg rzeczy sbiste; mówią, że jest np. wariatem, straszą szpitalem psychiatrycznym, dmem starców itd.; Jeśli zauważyłeś/-łaś któreś z wymieninych zachwa przemcwych, nie bagatelizuj teg reaguj, szukaj dpwiedniej pmcy. Nikt nie ma prawa traktwad drugiej sby w krzywdzący spsób. Jeśli jesteś sbą niepełnletnią i wiesz sytuacji przemcy, pprś kgś drsłeg zaradzenie tej sytuacji. Wezwanie pmcy jest bwiązkiem. Ofiara przemcy zazwyczaj nie wie jak wyjśd z trudnej sytuacji. Częst jest chra, niepełnsprawna, zalęknina. Mżesz jej pwiedzied c trzeba zrbid lub/i pprsid pmc sby dświadczne w pmaganiu. Sytuacja krzywdznej sby starszej bywa bardz trudna i ma wiele wątków. Nierzadk kmplikuje ją zależnśd materialna, mieszkaniwa i emcjnalna, chrba lub kalectw. Szczególną frmą przemcy w kntekście sób starszych jest przemc instytucjnalna. Mgą t byd wszystkie pdane wyżej rdzaje nadużyd występujące w urzędach, przychdniach, dmach pmcy spłecznej i tym pdbnych instytucjach, a także niedstswanie systemu, bądź zaniechania w prcedurach. Nic nie usprawiedliwia przemcy. Fakty dtyczące przemcy: Przemc mże dtknąd każdeg z nas, w rżnych klicznściach w rdzinie lub w instytucji. Sprawcami przemcy mgą byd sby pchdzące z różnych grup spłecznych, także ze śrdwisk zamżnych i wykształcnych. U pdłża przemcy leży dążenie d przejęcia kntrli i pkazania władzy nad fiarą. Słabśd, zależnśd drugiej sby bywa wykrzystywana przez sby, p których nigdy byśmy się teg nie spdziewali. Najbardziej typwą cechą sprawców przemcy jest ich pzrna nrmalnśd, mgą t byd matki, jcwie, wujkwie. Większśd sprawców przemcy t sby trzeźwe. Przemc wbec człnka rdziny rzadk jest jednrazwym incydentem. Zazwyczaj pwtarza się dtąd, aż ktś ją zablkuje. Dla sprawcy przemcy każdy pretekst jest dbry. Z pewnścią nikt nie zasługuje na zniewagi i bicie. Drsłe dzieci rdziców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej mają bwiązek ich utrzymywad finansw. 3

4 Przemc nie jest sprawą prywatną, jest przestępstwem, a także pważnym prblemem spłecznym. Jak zapbiegad przemcy wbec sób w pdeszłym wieku? Przemc pjawia się tam, gdzie zabrakł współczucia. Jeśli jesteś sbą świadmą swich działa, ptrafiącą wyjśd naprzeciw czekiwanim innych ludzi, umiejącą współdczuwad i trszczyd się innych, t znaczy, że mżesz żyd z innymi nie krzywdząc ich swimi działaniami lub zaniedbaniami. Jeśli nie psiadasz wymieninych wyżej cech z pewnścią mżesz je zdbyd. Mżna się ich nauczyd i udsknalad. Wart, b są bardz ptrzebne nie tylk w relacji z sbami ptrzebującymi pmcy, ale i we wszystkich sytuacjach spłecznych, np. w pracy, w szkle, w dmu. Twrzenie dbrych relacji z sbami starszymi w swjej rdzinie i najbliższym tczeniu jest najskuteczniejszym spsbem zapbiegania przemcy. Jeżeli pdejrzewasz, że sba starsza jest fiarą przemcy - przmawiaj z nią, udziel wsparcia, zaferuj swją pmc lub zawiadm sbę, d której masz zaufanie. Osby starsze, które są niedłężne, schrwane, pzstają w zależnści d rdziny lub sób bcych bardz częst są fiarami przemcy, b nie ptrafią się same brnid, nie ptrafią też prsid innych pmc. Dlateg szczególnie ważne jest reagwanie na zauważne przejawy przemcy wbec ludzi starych. Zapbieganie przemcy t także reagwanie na nią. Osby krzywdzne rzadk zgłaszają się d instytucji pmcwych, pnieważ bawiają się, że t tylk pgrszy ich sytuację. Spdziewają się dwetu ze strny sprawców przemcy, d których są zależni. Ofiary nadużyd bją się też umieszczenia w dmach pieki, a czasami wstydzą się za swich prawców, którzy są np. ich dziedmi, wnukami lub innymi człnkami rdziny. Pnadt mają nadzieję, że sytuacja jest przejściwa i że się wkrótce pprawi, brakuje im wewnętrznej gtwści by zgłsid incydent np. na plicję. Starzy ludzie mgą myśled, że inni im nie uwierzą, że wezmą ich relacje za przesadzne, wynikające z prblemów z pamięcią i emcjami. Jednak sba mająca dświadczenie w pracy pmcwej dtyczącej przemcy ptrafi kreślid jaka jest faktyczna sytuacja, dlateg wart krzystad z pmcy śrdków interwencyjnych. TUTAJ ZNAJDZIESZ POMOC ZE STRONY OSÓB I INSTYTUCJI W KIELCACH I OKOLICACH Telefny pmcwe czynne całą dbę przez cały rk: lub Miejski Telefn Zaufania Przemc w Rdzinie- zareaguj! tel.: (całdbwy, annimwy, bezpłatny z telefnu stacjnarneg) Telefn Zaufania w sprawach rdzinnych tel.: Plicja telefny alarmwe: 997, 112 Specjalistyczny Ośrdek Wsparcia dla Ofiar Przemcy w Rdzinie (SOW)- nkielce, ul. 1-g Maja 196, tel Punkt Interwencyjn-Knsultacyjny dla Osób Dznających Przemcy w Rdzinie, Kielce, ul. Kłłątaja 4, tel

5 Świętkrzyskie Stwarzyszenie Pmcy Ofiarm Przestępstw tel.: Prjekt Dbre relacje z sbami starszymi zstał dfinanswany ze śrdków Urzędu Marszałkwskieg Wjewództwa Świętkrzyskieg. Kielce 2013 Ogólnplski Telefn dla Ofiar Przemcy w Rdzinie Niebieska Linia tel Ośrdek Interwencji Kryzyswej i Psychterapii w Świętkrzyskim Centrum Prfilaktyki i Edukacji w Kielcach, ul. Jana Nwaka Jeziraskieg 65, tel Stwarzyszenie Arka Nadziei Punkt Interwencji Kryzyswej, ul. Ogrdwa 3, Kielce, tel Urząd Marszałkwski Wjewództwa Świętkrzyskieg Stwarzyszenie M.O.S.T. Mżesz Obrad Swój Tr 5