WSTĘP Raport prezentuje wyniki z badania, które jest elementem procesu ewaluacji działań wychowawczych. Badanie zostało przeprowadzone w Gimnazjum w Siechnicach w dniach od 20.05.2011 do 29.05. 2011 przez dr Marię Sitko z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. Gimnazjum w Siechnicach realizowało w roku szkolnym 2010/1011 program finansowany przez Gminę Siechnice realizowany jest w oparciu o autorską propozycję Kolegium Tutorów Towarzystwa Edukacji Otwartej polegający na zmianie systemu opieki szkolnej z grupowego - wychowawstwa klasowego na zindywidualizowany tutorski, skierowany w swoim zadaniu opiekuńczo-wychowawczym i relacjach na każdego ucznia z osobna. Zmiana polegała na wprowadzeniu do zespołu klasowego dwóch tutorów, z których jeden pełni też rolę wychowawcy i przejęciu przez każdego z nich bezpośredniej opieki nad 10-12 uczniami. REALIZACJA BADANIA Podstawą raportu jest badanie ankietowe uczniów uczestniczących w programie i tutorów. W badaniu uczestniczyło 107 uczniów i 11 tutorów. Celem badania było: Identyfikacja procesów uruchomionych w szkole w wyniku realizacji projektu Wzmocnienie profesjonalizmu tutorów Udoskonalenie procesu wychowawczego w szkole W relacji do powyższych celów postawiono następujące pytania: I. Relacje z tutorami 1. Czy sam/a wybierałeś/łaś tutora, czy zostałeś/łaś przydzielony/a administracyjnie? 2. Gdzie odbywają się indywidualne spotkania z tutorem? inne miejsca - jakie? 3. Jak często i ile czasu tutor przeznacza na indywidualne spotkania z Tobą? 4. Czy chętnie spotykałeś/łaś się z tutorem? 5. Czy chętnie uczestniczyłeś/łaś w proponowanych spotkaniach, zadaniach? 6. W jaki sposób dba tutor o Ciebie w zakresie: - w roli ucznia (problemy szkolne) - odnalezienia Twojej drogi życiowej - w Twoich problemach osobistych
- w Twoich problemach rodzinnych 7. Czy spotkania z tutorem pomogły Ci? (podkreśl wybrane odpowiedzi:) - inne (jakie?) 8. Proszę podziel się swoimi refleksjami na temat spotkań z tutorem i ich prowadzenia 9. Czy oceny z zachowania się ucznia tutor sam wystawia czy wspólnie z Tobą? 10. Czy Twoim zdaniem masz dobre więzi emocjonalne z tutorem? 11. Czy i jak często tutor spotyka się z Wami w większej grupie? 12. Jeżeli TAK - jakie zadania wtedy realizujecie wspólnie? II. Współpraca tutora z rodzicami 1. Czy tutor kontaktuje się z Twoimi rodzicami? 2. W jakich sprawach najczęściej się tutor kontaktuje z Twoimi rodzicami 3. Czy Twoi rodzice sami szukają kontaktu z tutorem w Twoich sprawach? Jeżeli tak, to w jakich sprawach? III. Realizacja programu tutorskiego/wychowawczego 1.Wcześniej miałeś wychowawcę klasy. Proszę napisz swoje refleksje - jakie są widoczne różnice w pracy wychowawcy a w pracy tutora z uczniem? 2. Co chciałbyś/chciałabyś dodać od siebie z doświadczeń osobistych z tutorem. WYNIKI BADANIA I. Relacje z tutorami 1.Dominowały odpowiedzi wskazujące na samodzielny wybór tutora, część uczniów stwierdziła, że zostali przydzieleni jednak dodawali, że mieli możliwość wyboru. 2.Spotkania z tutorami odbywają się na terenie szkoły w salach lekcyjnych, w gabinecie pedagoga, w bibliotece, czasem na podwórku szkolnym. Do momentu badań tutorzy nie organizowali spotkań poza szkołą. 3.Uczniowie spotykają się z tutorami raz w tygodniu. Większość uczniów wskazała na cotygodniowe spotkania z tutorem, w czasie od 10 minut do godziny lekcyjnej. Kilku uczniów spotyka się z tutorem dwa razy w tygodniu i jeśli jest potrzeba to około godziny, co kilka dni. Niektórzy z nich uznali, że gdy potrzebują więcej czasu, to tutor im go poświęca (. przeznacza 15 minut w ciągu tygodnia ale ciągle rozmawiamy gdy nadarzy się okazja). W jednej klasie uczniowie sygnalizowali problemy z organizowaniem spotkań i brakiem spotkań indywidualnych z powodu braku czasu nauczyciela i ich samych.
4.W większości uczniowie chętnie spotykali się z tutorami. Jest również spora część uczniów, którzy wciąż nie wiedzą i odpowiadają, że czasem chętnie, czasem niechętnie spotykają się z tutorem. Niewielka część uczniów niechętnie spotyka się z tutorem. 1.Prawie tyle samo uczniów chętnie uczestniczyło w spotkaniach i realizowało zadania ilu czasem chętnie czasem nie podejmowało zadania realizowane podczas spotkań. 1.Zainteresowanie tutorów i dbałość o proces uczenia się uczniów polega w ich opinii na rozmowach o tym co się dzieje w szkole, o planach na przyszłość, o zainteresowaniach uczniów, o sposobach uczenia się. Tutorzy pomagają i doradzają oraz motywują do poprawiania ocen (. często ze mną rozmawia o tych sprawach i doradza.. pyta mnie o zainteresowania) 1.Nie wszyscy uczniowie mają gotowość i takie zaufanie do tutora żeby rozmawiać o sprawach osobistych (dotychczas rzadko doświadczali takich sytuacji). Ci uczniowie, którzy decydują się na rozmowę o swoich sprawach podkreślają wartość rozmowy z tutorem i korzyści z uzyskanej pomocy. Dotyczy ona głównie relacji z rówieśnikami. Uczniowie mają poczucie, że tutor stara się zrozumieć, daje różne przykłady możliwych rozwiązań, mówi co jest dobre a co złe, czasem pociesza ( nabrałam większej pewności siebie) 1.Zdecydowana większość uczniów nie chce nie rozmawiać z tutorem o swoich sprawach rodzinnych uznając, że nie ma w nich problemów lub, że są to sprawy osobiste, o których nie chcą mówić. Ci którzy skorzystali z pomocy tutorów podkreślają rolę doświadczenia osób dorosłych i przedstawianie poruszanych problemów z różnych perspektyw, co pozwala na lepsze rozumienie sytuacji (..daje mi rady, mój tutor wiele przeszedł, bo jest dorosłym człowiekiem i wie o życiu więcej niż ja i zawsze stara się mi pokazać inne rozwiązanie, lepsze, to naprawdę pomaga) 1.Uczniowie wybierali różne korzyści spotkań z tutorami, spośród możliwych odpowiedzi. Najwięcej wyborów dotyczyło korzyści związanych z lepszym rozumieniem innych ludzi, np. kolegów, rodziców, nauczycieli oraz ze wzrostem umiejętności nawiązywania kontaktów koleżeńsko- przyjacielskich. Spotkania z tutorem pomogły również uczniom: lepiej poznać siebie, zmienić sposób zachowania oraz uczyć się w bezpieczny sposób rozwiązywać spory i konflikty.
1.Uczniowie dobrze wypowiadają się o spotkaniach z tutorem opisują je jako fajne, miłe, z humorem. Podkreślają, że mogą i rozmawiają na różne tematy, są wysłuchani, mogą przedstawić swoje opinie a tutorzy cierpliwie pomagają znaleźć najlepsze rozwiązania ujawnianych problemów ( mój tutor ze mną rozmawia spokojnie, tłumaczy, nigdy nie krzyczy, rozwiązuje moje problemy, poświęca się, zostaje po godzinach swojej pracy by pomóc mi w nauce;... rozmawiamy o swoich sukcesach..rozwiązujemy różne ciekawe zadania, testy, krzyżówki) 1.Uczniowie raczej nie kojarzą tutoringu z wystawianiem ocen. Jeśli już je wystawia, to częściej sam niż razem z uczniem. 1.Większość uczniów uznaje, że mają dobre więzi z tutorem choć zdarzają się uczniowie, którzy oceniają je jako średnie albo stwierdzają, ze nie potrafią ich ocenić. Opinie uczniów mają szeroki zakres od wskazujących na duże zaufanie i uznanie profesjonalizmu tutora poprzez lubię go ale rzadko ma dla mnie czas do stwierdzania braku dobrych więzi z tutorem. 1.Spotkania grupowe według uczniów są prowadzone w formie rozmowy. Rozmowy dotyczą tematów ogólnych, problemów klasowych, problemów poszczególnych osób, o radzeniu sobie w szkole. Uczniowie podają, że podczas tych spotkań również rozwiązują zagadki, wypełniają testy, czytają książki. 1.Spotkania grupowe odbywają się w opinii uczniów co tydzień. Czasem uczniowie traktują lekcje jako spotkania grupowe. II. Współpraca tutora z rodzicami 1.Według większości uczniów tutor nie kontaktuje się z rodzicami. Część uczniów uznała, że czasami taki kontakt ma miejsce. 1.Jeżeli już tutor kontaktuje się z rodzicami to w opinii uczniów w sprawie nauki i zachowania najczęściej na zebraniach.
1.Zdecydowana większość uczniów uznała, że rodzice nie szukają kontaktu z tutorem. Część uczniów dodawało, że nie ma takiej potrzeby. III. Realizacja programu tutorskiego/wychowawczego 1.Niewielu uczniów stwierdziło, że nie widzi różnicy pomiędzy wychowawcą a tutorem. Część z nich uznała, że ma kłopot ponieważ wychowawca jest jednocześnie tutorem choć jeden z nich stwierdził, że w obu rolach zachowuje się inaczej drugi, że wychowawczyni jest wspaniałym tutorem ( tutor poświęca nam więcej czasu; - tutor bardziej interesuje się problemami ucznia i jego uczuciami; - wychowawca rozmawiał z nami tylko na lekcjach i o tym, że mamy się uczyć- z tutorem poruszamy wszystkie tematy). Większość uczniów dostrzega różnice między wychowawca a tutorem. Najczęściej dotyczy ona ilości czasu poświęcanego uczniowi. Wychowawcę kojarzą z obowiązkami opiekuńczymi tutora z możliwością rozmowy o różnych sprawach i indywidualnym podejściem.( - wychowawca próbuje nas wychowywać a tutor zrozumieć siebie, - wychowawca, to ogólnie a tutor osobiście) 1.Większość uczniów nie dodało nic ze swoich doświadczeń osobistych z tutorem. Wśród tych, którzy chcieli się podzielić swoimi opiniami dominowały pozytywne: jest miły, dobrze, że są tacy tutorzy ja moja wychowawczyni. Pojawia się też potrzeba wydłużenia spotkań bo: czasami nie wysłuchuje nas do końca tylko liczy czas do dzwonka aby z wszystkimi zdążyć pogadać (- cieszę się, że mogłam uczęszczać na tutoring) WNIOSKI Większość uczniów biorących systemu pracy wychowawczej. udział w badaniu uznało użyteczność wprowadzonego Respondenci wskazywali na różne korzyści począwszy od możliwości spotkania i rozmowy przez pomoc w rozwiązywaniu problemów po lepsze rozumienie siebie i wzrost umiejętności w zakresie budowania dobrych relacji z innymi. Program tutoringu gimnazjalnego uruchomił potrzebę wzmocnienia dialogu nauczycieli z uczniami i z rodzicami oraz dyskusję nad koniecznością organizowania czasu wspólnych działań, dbania o ich spójność i ciągłe doskonalenie.