JAKIE SĄ RELACJE MIĘDZY WYCHOWANIEM A PROFILAKTYKĄ W SZKOLE? Opracowała: mgr Małgorzata Pawlik
Profilaktyka w szkole To proces wspomagania ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników, które zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowe życie ( tzw. czynniki ryzyka) oraz wprowadzanie i rozwijanie czynników, które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu (tzw. czynniki chroniące).
Profilaktyka w szkole W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna toczyć się na różnych poziomach, oznacza to, że w jej ramach powinny się znaleźć : Propozycje pierwszorzędowe, które wspomagają proces wychowawczy, rozbudowując go o takie aspekty, które zwiększają odporność wychowanków na istniejące zagrożenia.
Profilaktyka w szkole W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna toczyć się na różnych poziomach, oznacza to, że w jej ramach powinny się znaleźć : Propozycje drugorzędowe, których istotą jest uzupełnienie procesu wychowawczego o różnorodne postacie wczesnej interwencji, które koncentrują się na zahamowaniu występującej już dysfunkcyjności.
Profilaktyka w szkole W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna toczyć się na różnych poziomach, oznacza to, że w jej ramach powinny się znaleźć : Propozycje trzeciorzędowe, których istotą jest poszerzenie procesu wychowawczego o działania rehabilitacyjne, pomagające wychowankom kończącym terapię odnaleźć swoje miejsce w zdrowym środowisku rówieśniczym i szerokim społeczeństwie.
Profilaktyka w szkole W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna uwzględniać różnorodne strategie: Informacyjne, edukacyjne, alternatywne, wczesną interwencję, zmiany środowiskowe oraz zmiany przepisów. Im więcej strategii profilaktycznych jest wykorzystywanych, tym wszechstronniejsze są wpływy na ucznia, a tym samym większa jest szansa na zaistnienie korzystnych zmian w jego zachowaniu i stylu życia.
Profilaktyka w szkole W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna obejmować działania ewaluacyjne czyli: Przemyślane, zaplanowane i systematyczne działanie w środowisku szkolnym. Obejmujące stworzenie własnego systemu gromadzenia i opracowywania informacji wartościujących działania profilaktyczne szkoły, Upublicznianych w postaci diagnoz, analiz, raportów i opinii, wykorzystywanych do doskonalenia jakości działań profilaktycznych i wychowawczych w szkole.
Istota działalności wychowawczej i profilaktycznej Wyraźnie pokazuje, że: Wychowanie i profilaktyka to dwa odrębne procesy, różniące się głównie celem, do którego zmierzają. Celem wychowania jest wszechstronnie dojrzały człowiek, Zaś celem profilaktyki jest wspomaganie wychowania i kompensowanie niedostatków.
Istota działalności wychowawczej i profilaktycznej Wyraźnie pokazuje, że: Wychowanie i profilaktyka są jednak ściśle ze sobą powiązane. Z jednej strony wychowanie pełni role nadrzędną, nadającą profilaktyce sens. Z drugiej zaś profilaktyka, poprzez swoje działania zapobiegawcze i korekcyjne, tworzy warunki do sprawnej realizacji procesu wychowawczego.
Istota działalności wychowawczej i profilaktycznej Wyraźnie pokazuje, że: Wychowanie i profilaktyka maja pewny obszar wspólny, a jest nim profilaktyka pierwszorzędowa, będąca wzbogaceniem konstruktywnych i skutecznych działań wychowawczych o treści profilaktyczne.
Relacja między wychowaniem a profilaktyką WARTOŚCI I NORMY WYCHOWANIE PROFILAKTYKA
Wartości To wszystko, co uchodzi za ważne i cenne dla jednostki i społeczeństwa oraz jest godne pożądania, co łączy się z pozytywnymi przeżyciami i stanowi jednocześnie cel dążeń ludzkich. Wartości obejmują więc zarówno elementy świata materialnego, jak i duchowego.
Normy to powinności, nakazy i zakazy wskazujące sposoby i metody realizowania nadrzędnych wartości. Ze względu na realizowane wartości normy można podzielić na: teologiczne gdzie nadrzędną wartością jest DOBRO, czyli wszelkie działania człowieka określa obowiązek czynienia dobra formalne gdzie nadrzędną wartością jest OBOWIĄZEK, czyli właściwe działanie to bezwzględne realizowanie nakazów obowiązku
Uwarunkowanie wyjściowe profilaktyki w szkole Profilaktyka w szkole winna wynikać ze świadomości: niepowodzeń w realizacji działań wychowawczych (czyli efektów dotychczasowej pracy szkoły) zagrożeń dla prawidłowego procesu wychowawczego (zarówno wewnątrzszkolnych, jak i tkwiących poza szkołą)
Czynniki sprzyjające profilaktyce w szkole (1) Kierownictwo szkoły sprzyja profilaktyce, gdy: jest kompetentne w zakresie profilaktyki premiuje doskonalących się nauczycieli sprzyja pozytywnym relacjom interpersonalnym zachęca młodzież do udziału w działaniach profilaktycznych wspiera finansowo i technicznie działania profilaktyczne
Czynniki sprzyjające profilaktyce w szkole (2) Nauczyciele sprzyjają profilaktyce, gdy: utrzymują osobowe relacje z uczniami dostarczają konstruktywnych wzorców zachowań umieją pozyskiwać uczniów i rodziców do udziału w przedsięwzięciach profilaktycznych doskonalą się osobowo i profesjonalnie konstruktywnie współpracują w zespole pedagogicznym szkoły
Czynniki sprzyjające profilaktyce w szkole (3) Szkolny specjalista sprzyja profilaktyce, gdy: jest kompetentny w zakresie wychowania oraz profilaktyki skutecznie współpracuje z rodzicami, nauczycielami i uczniami dostarcza konstruktywnych wzorców funkcjonowania intrapsychicznego, interpersonalnego i społecznego doskonali się osobowo i profesjonalnie propaguje treści i programy profilaktyczne
Czynniki sprzyjające profilaktyce w szkole (4) Rodzice sprzyjają profilaktyce, gdy: posiadają wiedzę na temat potrzeb rozwojowych dzieci posiadają wiedzę na temat zagrożeń i sposobów przeciwdziałania im prowadzą konstruktywny styl życia współpracują ze szkołą w działaniach wychowawczych uczestniczą w programach profilaktycznych
Warunki skutecznego działania w obszarze wychowania i profilaktyki: 1. Oparcie się na rodzinie 2. Współpraca wszystkich wychowawców 3. Wychowawca jako wzór osobowy 4. Wychowanek jako osoba 5. Czytelne dla wychowanka granice 6. Konstruktywna grupa rówieśnicza 7. Doświadczenia społeczne wzmacniające prawidłowy system wartości
1. Oparcie się na rodzinie dostarcza wzorców zapewnia oparcie w poszukiwaniu i budowaniu systemu wartości przez pozytywne więzi ułatwia korektę wartości przez wewnętrzne relacje rodzinne utwierdza w dokonywanych wyborach
2. Współpraca wszystkich wychowawców zapewnia jednolity system wartości wdraża i egzekwuje spójne normy zachowań gwarantuje wymianę informacji umożliwiających podejmowanie działań korekcyjnych daje wychowankowi oparcie w różnych sytuacjach życiowych chroni przed manipulacją
3. Wychowawca jako wzór osobowy styl życia oparty na konstruktywnym i stabilnym systemie wartości czytelne dla wychowanka normy zachowania zgodność deklaracji z praktyką życiową nieustające samodoskonalenie
4. Wychowanek jako osoba jest wartością samą w sobie (dlatego, że jest, a nie jaki jest) ma prawo do szacunku i godności osobistej ma potencjały, aby ciągle stawać się doskonalszym człowiekiem ma prawo do błędu i szansę jego naprawiania
5. Czytelne dla wychowanka granice jasne rozróżnianie dobra i zła czytelne prawa i obowiązki - dostosowane do wieku życia i poziomu dojrzałości zrozumiałe dla wychowanka i realistyczne konsekwencje naruszania granic jednoznaczne rozgraniczenie między akceptacją osoby wychowanka i oceną jego zachowania
6. Konstruktywna grupa rówieśnicza preferująca społecznie akceptowane wartości przestrzegająca obowiązujące normy zachowania wspierająca w pozytywnych działaniach dająca konstruktywne oparcie w rozwiązywaniu kryzysów w wartościowaniu
7. Doświadczenia społeczne wzmacniające prawidłowy system wartości wzmacnianie konstruktywnego systemu wartości i przestrzegania norm postępowania stosowanie sankcji za naruszanie norm postępowania tworzenie warunków do działania prospołecznego tworzenie środowiska sprzyjającego korekcie systemu wartości i norm zachowania
ŚPIEWAJ Sł. i muz. J. Kucharczyk 1. Kiedy deszcz za oknem leje, Kiedy smutno Ci i źle, Kiedy smutek Cię odwiedzi i opuścić nie chce Cię. Ref. Śpiewaj, śpiewaj, śpiewaj, Śpiewaj cały dzień. Śpiewaj, gdy się śmiejesz, gdy Ci smutno, źle. Śpiewaj, śpiewaj, śpiewaj, Gdy zawiedzie ktoś. Gdy się coś nie uda, Śpiewaj na cały głos. 2. Gdy marzenia się nie spełnią, kiedy zadrwi z Ciebie los, coś nie wyszło z przyjacielem, gdy marzenia szare są.