Program profilaktyczny przeciwdziałania zagrożeniom Przedszkola Miejskiego Nr 4 im. Chatka Przyjaciół Kubusia Puchatka w Iławie Bystry i zaradny przedszkolak opracowały: mgr Emilia Ulatowska mgr Aneta Boros Iława 2011/2012 r
Podstawa prawna: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz 17) Rozporządzenie ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku podręczników ( Dz. U. Nr 89. poz. 730) Charakterystyka programu: Profilaktyka, to proces wspierania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminowanie czynników zagrażających zdrowiu. Program profilaktyczny przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym. Ma on na celu tworzyć warunki do kształtowania postaw i wartości, ułatwiać dzieciom dokonywanie wyborów, mających znaczenie dla ich obecnego i przyszłego życia, uświadamiać dzieciom zagrożenia, które mogą wystąpić w przedszkolu, domu, na drodze oraz ograniczyć liczbę niebezpiecznych zdarzeń z udziałem dzieci. Przygotować dzieci do tego, by potrafiły współżyć z innymi, poznawać zasady dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo w sytuacjach. takich, że będą mogły się nauczyć, jak radzić sobie z trudnościami a w okresie dorastania i dorosłości, lepiej radzić sobie z problemami i kryzysami. Promować i kształtować zdrowy styl życia.
Idea wiodąca programu: Dziecko w wieku przedszkolnym, zwłaszcza w jego początkowej fazie, charakteryzuje się małym zasobem różnorodnych doświadczeń, wąskim zakresem sposobów radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, które mają wpływ na poziom myślenia przyczynowo- skutkowego, w tym niewielką świadomością i zdolnością przewidywania następstw zdarzeń mogących nieść bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia dziecka. W wieku przedszkolnym wiele dzieci ma za sobą pierwsze doświadczenia związane z samodzielnym wychodzeniem na dwór, bez nadzoru osób dorosłych. Nie wszyscy rodzice zdają sobie sprawę z konieczności wyposażenia dziecka w wiedzę dotyczącą zachowania dystansu w kontaktach z osobami, których ono nie zna. Ufność, uległość, bark rozeznania w sposobach nakłaniania dziecka do wchodzenia w relacje z osobą dorosła, która wobec dziecka może mieć złe zamiary, powoduje, że dziecko staje się ofiarą różnorodnych form przemocy. Rozwój dziecka, jego mała samodzielność w identyfikowaniu zagrożeń stawia przed przedszkolem i rodzicami wymaganie związane z wyposażeniem go w umiejętność rozpoznawania niebezpieczeństw, unikania ich, a jeśli zaistnieją poradzenia sobie z trudną sytuacją. Przedszkole od najwcześniejszych lat powinno uczyć dzieci postaw asertywnych, które przejawiają się w umiejętności mówienia nie, oraz postaw ograniczonego zaufania wobec nieznajomych. W planowaniu oddziaływań ukierunkowanych na rozwijanie postaw asertywnych nauczyciele powinni pamiętać również o tym, że zagrożenia mogą wypływać także ze strony osób z najbliższego otoczenia dziecka. Uświadomienia na temat rodzajów niestosownych zachowań osób bliskich, naruszające granice autonomii dziecka, na które nie może wyrażać zgody, jest także obowiązkiem nauczycieli. Rozwiązanie problemu dziecka z poradzeniem sobie w takiej sytuacji jest niezmiernie trudne, lecz absolutnie konieczne, jeśli personel znajdzie się w posiadaniu takiej wiedzy. Cele ogólne programu: dostarczanie dzieciom wiedzy o zagrożeniach rozwijanie postaw asertywnych Cele szczegółowe programu kształtowanie pozytywnego wizerunku własnej osoby, odrębności i niepowtarzalności wskazywanie właściwych rozwiązań w różnych sytuacjach życiowych. radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą rozwijanie świadomości prawa do autonomii, nietykalności fizycznej
rozumienie pojęcia zły dotyk, prawa do odmowy dotykania przez innych określonych części ciała rozumienie,że miła osoba może być niebezpieczna ćwiczenie umiejętności skutecznego odmawiania, rozumienie, że w niektórych sytuacjach trzeba koniecznie powiedzieć nie rozwijanie świadomości zagrożeń ze strony osób, które nakłaniają do zachowań nieakceptowanych, zakazanych przez rodziców, nauczycieli, kiedy nie ma ich w pobliżu ( np. przyjmowanie poczęstunku od nieznajomych, oddalanie się z obcymi, wchodzenie do ich mieszkania Moduły w realizacji programu 1. Oto ja! Wiem kim jestem i jaki jestem. 2. Wiem co czuję. Wiem, co ty czujesz. 3. Znam swoje prawa. 4. Zły dotyk wiem co to znaczy 5. Wilk w owczej skórze? - miła osoba o złych zamiarach. 6. Potrafię powiedzieć nie. Wiem, jak radzić sobie w trudnej sytuacji. Wiem, kto mi pomoże. Metody w realizacji programu W realizacji programu wykorzystywane będą różnorodne metody,: metody aktywizujące umożliwiające przeżywanie określonych sytuacji, podające, których celem jest dostarczenie informacji, instruktażowy, jak zachować się w sytuacji zagrożenia, gdy dzieciom brak odpowiedniej wiedzy i doświadczenia. metody problemowe i praktyczne Pomoce i środki dydaktyczne do wykorzystania w realizacji programu: fotografie dzieci naklejone na kontury sylwet do wpisu cech, zalet poszczególnych dzieci sylwety obrazujące mimikę charakterystyczną dla rożnych nastrojów, emocji ryciny z wizerunkami dzieci różnych płci baśnie braci Grimm wilk i koźlęta, Czerwony Kapturek
zdjęcia rożnych osób o różnej mimice, wyglądzie rysunki, historyjki obrazkowe prezentujące zachowani Miłych osób o złych zamiarach np. częstowanie cukierkami, zapraszanie na przejażdżkę samochodem Formy współpracy ze środowiskiem, także rodzinnym: zaproszenie przedstawicieli Komendy Powiatowej Policji w Iławie zaproszenie rodziców na prelekcje dotyczące poszerzenia umiejętności rozmawiania z dzieckiem na trudne tematy oraz przedłużenie oddziaływań w zakresie rozwijania jego postaw asertywnych
Realizacja programu profilaktycznego Moduły w realizacji programu o ja! Wiem kim jestem i jaki jestem. em co czuję. Wiem, co ty czujesz. am swoje prawa. y dotyk wiem co to znaczy Proponowane formy realizacji i ich cel 1. Określanie zalet, postaw, zachowań charakterystycznych dla swojej osoby w zabawach Opowiem ci o mnie, Poznasz mnie po tym, że jestem, Zgadnij kim jestem, rozwijanie poczucia własnej wartości dziecka 2. Cykliczne zabawy Mam talent, na forum grupy, specyficznych umiejętności, zdolności stanowiących o własnej wartości dziecka 1. Rozpoznawanie i nazywanie nastrojów i stanów emocjonalnych na demonstrowanych fotografiach, sylwetach. 2. Realizacja scenariuszy w ramach programu Przyjaciele Zippiego w dwóch grupach dzieci 6 -letnich przez osoby do tego uprawnione. 3. Określanie możliwych przyczyn danego stanu: poszukiwanie antologii do własnych doświadczeń. Zabawy dramowe w odgrywanie sytuacji, w których jestem radosny, złe itp. 1. Poznanie zapisów Konwencji o Prawach Dziecka 2.Udział w zabawie Dziecięcy Sejm - ustalenie zasad dotyczących np. zgodnej zabawy w przedszkolu, zachować wobec dorosłych 3. Poznanie niektórych praw dotyczących nietykalności osobistej, wolności od przemocy fizycznej i psychicznej, prawa do pomocy i ochrony 1. Rozmowa na temat nietykalności osobistej, wyjaśnienie pojęcia zły dotyk, wskazanie sfer zakazanych do dotykania Osiągnięcia dziecka Dziecko... - jest świadome własnych zalet, ma poczucie własnej wartości - potrafi nazwać własne stany emocjonalne i rozpoznawać nastroje oraz emocje - potrafi okazać pomoc koledze w sytuacji złego samopoczucia, zagubienia, strachu - potrafi poinformować o odczuwalnym stanie emocjonalnym bliskiej osoby - potrafi zabiegać o okazanie pomocy sobie i tym, którzy w jego odczuciu tego potrzebują - zna swoje prawa - zna obowiązki dorosłych w zakresie ochrony i okazywania pomocy dziecku w sytuacji np. odczuwalnego zagrożenia, problemu - rozumie pojęcie Zły dotyk - za swoje prawo do odmowy dotykania określonych sfer ciała, jeśli nie jest to związane np. z zabiegami higienicznymi, wskazaniami lekarskimi do wykonywania zabiegów leczniczych - potrafi rozróżnić, co jest dobre, a co złe
Wilk w owczej skórze? - miła osoba o złych zamiarach. rafię powiedzieć nie. Wiem, jak radzić sobie w trudnej sytuacji. Wiem, kto mi pomoże. 1. Słuchanie baśni np. wilk i koźlęta, Czerwony Kapturek - uświadomienie roli oddziaływania wyglądu na nabieranie zaufania do osób nieznanych. 2. Oglądanie fotografii różnych osób: określanie ich cech charakteru na podstawie wyglądu. 3. Oglądanie i omawianie ilustracji, historyjek obrazkowych prezentujących nakłanianie dzieci przez osoby obce do zachowań zakazanych przez rodziców, nauczycieli uświadamianie sposobów, jakich mogą użyć osoby obce w stosunku do dziecka, aby zrealizować sów zamiar. 4. Udział w pogadance przygotowanej przez KPP w Iławie - Dlaczego nie wolno ufać obcym osobom 1. Rozmowy na temat sposobów reagowania na propozycje składane dzieciom przez obce osoby 2. Odgrywanie scenek darmowych ukazujących osoby reagowania na składne propozycje, ćwiczenie kategorycznego odmawiania, informowania o zdarzeniu osoby bliskie dziecku - rozumie, że osoba o miłej aparycji może przybierać taki wizerunek, aby zrealizować swoje złe zamiary - potrafi rozpoznać i określić możliwe zagrożenia ze strony obcych namawiających do zachowań zakazanych przez rodziców, nauczycieli - rozumie konieczność przestrzegania zakazu przyjmowania słodyczy i innych rzeczy od osób obcych - rozumie konieczność zachowania ostrożności w kontaktach z obcymi - potrafi kategorycznie odmawiać w sytuacji zagrożenia - potrafi grzecznie i stanowczo odmówić wpuszczania obcych do domu podczas rozmowy np. przez domofon -radzi sobie z przejawami złego zainteresowani ze strony dorosłych -rozumie konieczność poinformowania o zaistniałym zdarzeniu rodzica, nauczyciela - umie szukać pomocy, zna numer telefonu na policję oraz numer alarmowy Bibliografia 1. Doradca dyrektora Przedszkola, wyd. Forum Sp. z o. o.,poznań grudzień 2011 2. 1. Baum H.: Małe dzieci - duże uczucia, Kielce 2002. 3. Konwencja Praw Dziecka z 7 lipca 1991. 4. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. ( Dz. U. RP, nr 78 z 16 lipca 1997 r. Poz. 483. 5. Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół(dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r.) 6. Statut Przedszkola Miejskiego Nr 4 im. Chatka Przyjaciół Kubusia Puchatka w Iławie