Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra Zarębska, doktor- olazarebska@o2.pl
Wydolność fizyczna dzieci w wieku 10-15 (Czcionka Times New Roman 40) Zajęcia nr: 6,7
Wydolność fizyczna Zdolność do wykonywania wysiłku fizycznego, bez głębszych zaburzeń homeostazy i uwarunkowanych przez nie objawów zmęczenia. Homeostaza-zdolność do utrzymania stanu równowagi dynamicznej środowiska, w którym zachodzą procesy biologiczne. Zasadniczo sprowadza się to do równowagi płynów wewnątrz i zewnątrzkomórkowych
Wpływ wieku i płci na wydolność fizyczną Wpływ płci na zmiany fizjologiczne towarzyszące pracy mięśni jest widoczny na długo przed osiągnięciem dojrzałości płciowej U dzieci 9 letnich czas biegu na dystansie 1,2 i 1,6 km jest istotnie dłuŝszy u dziewczynek w porównaniu z chłopcami wartość Vo 2 max wyraŝona w l/min u dziewcząt jest niŝsza o ok.10% w porównaniu z chłopcami Badania porównawcze wykazały,ŝe u chłopców i dziewczynek w wieku 10-14 lat róŝnica Vo2max staje się najbardziej wyraźna w wieku dojrzewania ok. 20-25%.
Skok pokwitaniowy - Skok pokwitaniowy jest zjawiskiem stałym i pojawia się u wszystkich osób z tą róŝnicą,ŝe inne jest jego natęŝenie i czas trwania. Przyspieszenie tempa wzrastania występuje nagle, prawie dwa lata przed dojrzewaniem. -W roku poprzedzającym dojrzewanie płciowe w punkcie szczytowym skoku pokwitaniowego (menarche u dziewcząt, adrenarche u chłopców) dziewczętom przybywa średnio 8-13 cm. Wartości te są wyŝsze u chłopców i sięgają 10-14 cm w skali jednego roku.
Zmiany poziomu maksymalnego poboru tlenu w zaleŝności od płci i wieku -Wartości VO2max wzrastają znacznie w okresie szkolnym, osiągając najwyŝsze wielkości w wieku 18-20 lat. -Przed okresem pokwitania (przed 12 rokiem Ŝycia), nie zauwaŝa się róŝnic w poziomie pułapu tlenowego u dziewcząt i u chłopców -Począwszy od ok.20-23 roku Ŝycia wielkości VO2max obniŝają się i wieku 65 lat są prawie o 30%mniejsze od najwyŝszych
Przyczyny mniejszego maksymalnego poboru tlenu przez organizm dziewcząt -rozmiar serca ( mniejsza pojemność wyrzutowa serca) -mniejsza ogólna masa mięśniowa -mniejsza objętość krwi krąŝącej w obiegu -mniejsza liczba czerwonych krwinek i hemoglobiny -większy udział tkanki tłuszczowej w budowie ciała
Wpływ treningu na organizm dzieci -systematyczny trening wytrzymałościowy przed okresem dojrzewania powoduje poprawę VO2 max; -wiek dojrzewania jest krytycznym okresem w kształtowaniu wydolności tlenowej; -dzieci są podatne na ukierunkowany trening mocy fosfogenowej i glikolitycznej; -trening siły mięśniowej wywołuje jej poprawę zarówno u dziewcząt jak i u chłopców
Przykładowe pośrednie metody określania poziomy wydolności fizycznej u dziewcząt -Bieg na dystansie 600-800 m dla dziewcząt (Zmierzyć tętno przed biegiem i 7 minut po biegu) -Bieg w czasie 6 lub 12 minut na bieŝni lub pętli biegowej na utwardzonym gruncie. Zmierzyć tętno przed biegiem i 5-7 minut po biegu -Próba czynnościowa Ruffiera :(P + P1 + P2) 200 P wartość tętna w spoczynku P1 tętno bezpośrednio po przysiadach P2 tętno po 1 minucie wypoczynku
Wydolność fizyczna dzieci stwarza predyspozycje do wysiłków wytrzymałościowych: -dzieci są bardzo dobrze chronione przed nadmiernym katabolizmem i wysoką kwasicą; -w okresie rozwojowym zwiększa się wydolność fizyczna między dziewczętami i chłopcami. Występują coraz to większe róŝnice; -mimo stabilizacji VO2 max na kg masy ciała wytrzymałość dzieci znacznie wzrasta; -dzieci wykazują gorszą termoregulację w porównaniu z dorosłymi.
Badania naukowe Badania Rowland a Cuninghama wykazały iŝ w okresie 5 lat w przedziale wiekowym 10-15 lat przyrost prędkości biegu wyniósł u chłopców 14,2%, zaś u dziewcząt 10,5%. Badania porównawcze u dziewcząt i chłopców w wieku 10-14 lat wykazały, Ŝe róŝnica w wartości Vo2max (w ml/kg/min) staje się szczególnie wyraźna w wieku dojrzewania ok. 20-25%.
Z wiekiem zwiększają się funkcjonalne moŝliwości układu sercowo - naczyniowego. U dziecka w omawianym przedziale wiekowym pojemność minutowa moŝe zwiększyć się nawet 6 krotnie. W czasie rozwoju biologicznego podstawowym czynnikiem warunkującym wzrost poziomu wydolności tlenowej jest stopień sprawności układów: -oddechowego -sercowo- naczyniowego.
Zadania 1. W dostępnej literaturze odnaleźć badania naukowe potwierdzające istotność róŝnych form aktywności fizycznej na podniesienie poziomu wydolności dzieci i młodzieŝy. 2. 2. Przygotować 3- miesięczny plan treningowy dla dzieci w wieku 10-15 celem którego będzie podniesienie poziomu wydolności fizycznej.
Bibliografia 1. Kubica R. Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej 2.Rogowska E. Wpływ aktywności fizycznej na poziom rozwoju biologicznego i sprawności fizycznej dzieci i młodzieŝy w wieku 10 19 lat