Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.

Transkrypt

1 Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie. 1

2 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na określonym poziomie intensywności (wyrażonym tętnem-hr lub mocą-p). Poziom ten zależny jest od wielu zmiennych takich jak m.in.: wiek, płeć, stan zdrowia czy cel treningowy. Inne obciążenia oraz intensywność treningu będziemy stosować, aby przyspieszyć spalanie tkanki tłuszczowej, a inne przygotowując się do startu w rowerowym rajdzie górskim. W obydwu przypadkach, w celu wyznaczenia najbardziej efektywnych parametrów treningu, istotnym jest zbadanie aktualnego poziomu wydolności organizmu przez którą rozumiemy: potencjalne możliwości wykonywania intensywnej i długotrwałej pracy, angażującej duże grupy mięśniowe (w oparciu o potencjał energetyczny tlenowy i beztlenowy) przy niewielkich zmianach zmęczeniowych oraz szybkim i efektywnym wypoczynku, który wiąże się ze sprawnym przebiegiem procesów restytucji. METODA BADAŃ W celu dokonania oceny wydolności aerobowej (tlenowej) w oparciu o wskaźnik wielkości maksymalnego minutowego poboru tlenu (VO 2 max), posłużono się testem wysiłkowym o stopniowo wzrastającej intensywności, wykonywanym na trenażerze Cyclus II.. Test rozpoczęto z obciążeniem, wyrażonym mocą, 50 W i zwiększano je o 30 W co 2 minuty Próbę kontynuowano do momentu subiektywnego odczucia wyczerpania badanego (do odmowy). Podczas testu analizowano wybrane wskaźniki układu oddechowego i krążenia, m.in.: minutowy pobór tlenu (VO 2, VO 2 /kg), wentylację minutową płuc (VE) oraz częstość skurczów serca (HR). Próg anaerobowy (AT), wyznaczono na podstawie dynamiki zmian parametrów układu oddechowego oraz zmian stężenia kwasu mlekowego we krwi.

3 3 S t r o n a WYNIKI BADAŃ Tabela 1. Podstawowe parametry somatyczne oraz wartości parametrów fizjologicznych zarejestrowanych podczas badania Parametry Wiek [lata] Wysokość ciała [cm] Masa ciała [kg] Moc max [W] Moc max. [W/kg] Moc na progu LT [W] Badanie cały 4, Badanie II Lipiec/sierpien Parametry wytrzymałości tlenowej Badanie III Badanie IV Moc na progu AT [W] VO 2 max [l/min] VO 2 max [ml/kg/min] VO 2 na progu LT [ml/kg/min] VO 2 na progu AT [ml/kg/min] VEmax [l/min] HRmax [ud/min] HR na progu LT [ud/min] HR na progu AT [ud/min] 230 4,

4 4 S t r o n a Tabela 2. Wielkości parametrów obciążeń treningowych dla poszczególnych stref wysiłkowych wyznaczone dla zawodnika Paweł Kownacki na podstawie indywidualnego testu wydolnościowego z dnia Strefy wysiłkowe SR strefa wypoczynku AR strefa aktywnej regeneracji LI strefa niskiej intensywności MI strefa średniej intensywności HI strefa wysokiej intensywności VHI strefa bardzo wysokiej intensywności Zakres HR [uderzenia/min] Zakres mocy [W] Poniżej 130 Poniżej powyżej 160 powyżej 260 SR (static recovery) strefa statycznego wypoczynku. AR (active recovery) strefa aktywnego wypoczynku wykonywana w niej praca ma za zadanie przyśpieszyć procesy wypoczynku po intensywnych wysiłkach. LI (low intensity) strefa niskiej intensywności wykonywana w niej praca ma za zadanie zwiększać zdolność do wykonywania długotrwałych wysiłków w warunkach umiarkowanego zmęczenia. MI (middle intensity) strefa średniej intensywności - wykonywana w niej praca ma za zadanie zwiększać zdolność do wykonywania wysiłków o charakterze tlenowym (aerobowym) kontynuowana przez długi okres czasu intensyfikuje spalanie tkanki tłuszczowej. HI (high intensity) strefa wysokiej intensywności - wykonywana w niej praca sprzyja adaptacji do wysiłków o znaczącym udziale metabolizmu beztlenowego typowych dla np. gry w squasha, tenisa, gier zespołowych, kolarstwa górskiego, sportów walki. VHI (very high intensity) - strefa bardzo wysokiej intensywności wykonywana w niej praca sprzyja adaptacji do wysiłków krótkotrwałych o maksymalnej intensywności wykonywanych w czasie do 60 s, typowych dla gier indywidualnych i zespołowych, sportów walki, pływania sportowego itp.

5 5 S t r o n a ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Zawodnik Paweł Kownacki charakteryzuje się dobrym poziomem wydolności aerobowej (tlenowej) mierzonej relatywną do masy ciała wielkością maksymalnego poboru tlenu (VO 2 max). Omawiany zawodnik kontynuował wysiłek przez 20 minut osiągając moc maksymalną 320 W (moc utrzymana przez 120s ostatniego stopnia). Maksymalna wentylacja płuc wyniosła u badanego 130 l/min. Uzyskana ona została przy objętości oddechowej wynoszącej 2,4 l oraz częstości oddychania na poziomie 50 oddechy/min. Częstość skurczów serca w momencie przerwania testu wysiłkowego wynosiła 170 ud./min. Próg anaerobowy (AT) osiągnięto po 13 min wysiłku, przy mocy 230W (tab. 1). Pobór tlenu na progu beztlenowym wyniósł u badanego 43 ml/kg/min przy jednoczesnej częstości skurczów serca na poziomie 144 ud./min. Próg przemian tlenowych (LT) został natomiast uzyskany przy mocy 170 W i częstości skurczów serca wynoszącej26ud./min. Maksymalny pobór tlenu VO 2 na progu aerobowym osiągnął wartość 32 ml/min/kg. PODSUMOWANIE Podczas długotrwałego wysiłku fizycznego niezwykle istotną dla efektywności pracy jest zdolność pozyskiwania/czerpania energii z procesów tlenowych oraz utrzymania pracy beztlenowej metabolizmu na możliwie niskim poziomie. Negatywnym i jednocześnie nieodzownym skutkiem wysiłku fizycznego jest produkowany przez pracujące mięśnie kwas mlekowy. Tak długo, jak organizm jest w stanie redukować jego poziom, mówimy o tlenowych procesach pozyskiwania energii. Przekroczenie indywidualnego poziomu obciążenia mięśni powoduje wzrost stężenia kwasu mlekowego w mięśniach w tempie uniemożliwiającym jego redukcję. Przechodzimy wtedy w zakres pracy beztlenowej, mniej ekonomicznej dla organizmu. Wartość VO 2 max osiągnięta przez badanego Paweł Kownacki (59 ml/min/kg) można zaliczyć do wartości średnich uzyskiwanych przez zawodników dyscyplin wytrzymałościowych.

6 6 S t r o n a Badany miarowo reaguje na zadane obciążenie zarówno ze strony układu krążenia jak i oddechowego co przejawia się miarowym przyrostem HR na każdym stopniu wysiłkowym oraz przyrostem Vo2 i wentylacji minutowej płuc. Zawodnik przy relatywnie niskich wartościach mocy zaczyna realizować wysiłek w oparciu o mieszane przemiany energetyczne (LT 170 W) co skutecznie ograniczy realizacje zadań treningowych w strefie LI/MI oraz będzie powodować szybsze wyczerpanie energetyczne. Uzyskanie progu AT już przy 230 W ogranicza ekonomiczna pracę przy wyższych wartościach mocy powyżej AT. Relatywnie wysokie wartości pochłaniania tlenu uzyskane zostały w dużej mierze przy udziale metabolizmu beztlenowego glikolizy beztlenowej niska ekonomia krótki czas pracy. Stosunkowo niskie wartości wentylacji minutowej (VE 130l/min.) mogą świadczyć o niskiej sprawności mięśni oddechowych. Dla porównania VO 2 max u najlepszej na świecie zawodniczki narciarstwa biegowego Marit Bjoergen wynosi 72 ml/min/kg a u legendarnego kolarza Lance Amstronga 84 ml/min/kg. ZASTOSOWANIE PRAKTYCZNE Celem badania było określenie poziomu wydolności/wytrenowania Twojego organizmu. Użyta do badania najwyższej jakości specjalistyczna aparatura pozwoliła określić m.in. jak dużo tlenu twoje mięśnie są w stanie pobrać podczas wysiłku (VO2max), a także jak szybko Twój organizm zakwasza się uniemożliwiając Ci dalszą pracę. Uzyskane wyniki umożliwiły określenie najbardziej efektywnej dla Ciebie (na dzień dzisiejszy) intensywność treningu, która powodować będzie skuteczny wzrost poziomu Twojej wydolności fizycznej przy jednoczesnej eliminacji ryzyka przetrenowania i urazów. Cele treningowe : - praca w strefie LI jako czynnik adaptujący do dużych objętości oraz przesuwający próg LT w kierunku wyższych mocy. - praca w strefie około progowej AT silnie kształtująca metabolizm tlenowy ale o ograniczonym czasie pojedynczego powtórzenia (4-8 minut).

7 7 S t r o n a Słowniczek pojęć VO 2 max maksymalna ilość tlenu, jaką ustrój może pochłonąć w jednostce czasu, praktycznie określany w l/min lub ml/min/kg. Jest to jeden z najpopularniejszych wskaźników wydolności fizycznej, szczególnie wydolności tlenowej. VO 2 max odgrywa decydującą rolę w zdolności wykonywania większości wysiłków fizycznych. Im większe VO 2 max, tym większa zdolność do wykonywania długotrwałej intensywnej pracy, bez większych zaburzeń równowagi czynnościowej ustroju. U osób o niskim pułapie tlenowym, szybciej i przy znacznie mniejszym obciążeniu, będą włączały się beztlenowe procesy metaboliczne w wytwarzaniu energii do pracy. W związku z tym w mięśniach i we krwi będzie występowało większe stężenie mleczanów, szybciej wystąpi uczucie zmęczenia i ograniczenie zdolności do kontynuowania pracy. Im wyższy VO 2 max, tym więcej tlenu organizm jest wstanie dostarczyć mięśniom, dzięki temu procesy beztlenowe występują przy względnie wyższej intensywności wysiłku. HR max- maksymalna wartość częstości skurczów serca (tętna) podczas wykonywanej pracy. VE max - ilość powietrza przepływającego przez płuca w ciągu 1 min. podobnie jak w przypadku VO 2 max wyższa wartość tego parametru świadczy o lepszej sprawności układu oddechowego. AT- próg przemian beztlenowych wartość obciążenia (wyrażonego najczęściej częstością skurczów serca-hr lub mocą-p) po przekroczeniu którego obserwujemy gwałtowny wzrost udziału przemian beztlenowych w resyntezie ATP (podstawowego substratu energetycznego). Wytworzona w ten sposób energia jest w znacznym stopniu ograniczona, a towarzyszący jej produkcji kwas mlekowy jest przyczyną zmęczenia mięśni, znacznego spadku efektywności pracy a w konsekwencji jej zaprzestania. Wyższa wartość obciążenia na progu przemian beztlenowych (anaerobowych) świadczy o wyższej wydolności organizmu. LT- próg przemian tlenowych - podobnie jak w AT charakteryzuje go intensywność wyrażona w częstościach skurczów serca HR (tętno), przy której energia produkowana jest niemal wyłącznie w oparciu o przemiany tlenowe. Pojemność tych przemian jest dużo większa niż beztlenowych, a koszt uzyskanej w ten sposób energii dużo niższy.

8 8