ROZWÓJ FIZYCZNY I SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIEWCZĄT W II ETAPIE EDUKACYJNYM

Transkrypt

1 ROZWÓJ FIZYCZNY I SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIEWCZĄT W II ETAPIE EDUKACYJNYM Przez pojęcie rozwoju fizycznego rozumiemy kompleks morfo-funkcjonalnych właściwości organizmu, stanowiących miarę jego fizycznych zdolności. Zwykle z pojęciem rozwoju fizycznego wiążemy pojęcie wzrastania, rozumiejąc przez to zwiększanie się wymiarów ciała ludzkiego, jego masy oraz zróżnicowanie tkanek. Z rozwojem wiąże się proces różnicowania komórek organizmu, prowadzący do tworzenia się różnych tkanek, kształtowania narządów, a także do zmian w proporcjach ciała. Nieodłącznie w parze zewzrastaniem i różnicowaniem organizmu idzie doskonalenie funkcji, stanowiąc nierozłączne składowe rozwoju fizycznego. Oceny rozwoju fizycznego dokonujemy w oparciu o różne cechy. Dotąd brak zgodności odnośnie do liczby i wyboru kryteriów oceny, zwykle jednak przyjmuje się, że powinny znajdować się wśród nich wysokość i ciężar ciała. Oceny rozwoju fizycznego dokonujemy także, posługując się pomocniczo dodatkowymi charakterystykami, jak np. poziomem skostnienia szkieletu, rozwoju wtórnych cech płciowych, występowania dojrzałości płciowej, wyrzynanie się zębów itp. Chcąc być jednak niezależnym w swojej pracy badawczej, z cech rozwoju fizycznego do analizy wybrałam wysokość i ciężar ciała. Pomiary wykonałam według ogólnie przyjętych zasad. Badaniu poddałam grupę 84 dziewcząt z klas IV ze Szkoły Podstawowej w Cekcynie, w kolejnych trzech latach nauki szkolnej, a mianowicie: we wrześniu 2000 roku-30 dziewcząt z rocznika 1990 we wrześniu 2001 roku-31 dziewcząt z rocznika 1991 we wrześniu 2002 roku-23 dziewczęta z rocznika 1992 Dokonałam również analizy porównawczej rozwoju fizycznego 30 dziewcząt z rocznika 1990 na przestrzeni trzech lat( ), czyli w trakcie nauki w drugim etapie edukacyjnym. Charakterystyka liczbowa wysokości ciała dziewcząt z klas czwartych. Rocznik Wiek n* Min-max M** ,5-152,5 141, ,5-153,5 141, ,4 * - liczba badanych dziewcząt ** - średnia arytmetyczna Jak wynika z powyższej tabeli wysokość ciała dziewcząt 10-letnich na przestrzeni kolejnych trzech lat zmieniła się minimalnie, a mianowicie różnica między średnimi arytmetycznymi wynosi zaledwie 0,5cm. Można zatem stwierdzić, że taka różnica jest mało istotna. 1

2 Charakterystyka liczbowa wysokości ciała 30 dziewcząt z rocznika 1990 IX ,5-152,5 141,9 IX ,6 IX ,5 149,6 Analizując wyniki zawarte w powyższej tabeli można zauważyć, że wysokość ciała zwiększa się wraz z wiekiem,a różnica średnich arytmetycznych na przestrzeni trzech lat wynosi 7,7 cm. Charakterystyka liczbowa ciężaru ciała dziewcząt z klas czwartych Rocznik Wiek n* Min-max M** ,8-52,0 34, ,7-62,5 33, ,2-46,8 34,5 Na podstawie wyników zawartych w powyższej tabeli zaobserwować można następujące granice, w których zawarty jest ciężar badanych dziewcząt. Indywidualnie, ciężar ciała dziewcząt 10-letnich waha się w granicach od 21,8 kg-62,5 kg, czyli jest dość znaczna. Natomiast średnie arytmetyczne tej cechy są bardzo zbliżone i oscylują w granicach od 33,7kg do 34,7kg, czyli różnica w poszczególnych rocznikach wynosi zaledwie 1kg. Charakterystyka liczbowa ciężaru ciała 30 dziewcząt z rocznika 1990 IX ,8-52,0 34,7 IX ,0-59,8 40,6 IX ,3-68,6 44,9 W powyższej tabeli zestawiłam charakterystykę liczbową ciężaru ciała dziewcząt z rocznika 1990 na przestrzeni ich nauki w drugim etapie edukacyjnym. Indywidualnie ciężar ich ciała waha się w granicach od 21,8kg do 68,6kg, natomiast średnie arytmetyczne tej cechy oscylują w granicach od 34,7kg do 44,9kg, czyli zwiększa się wrazzwiekiem,aróżnica wynosi 10,2kg. 2

3 Sprawność fizyczna w bardzo dużym stopniu uzależniona jest od różnych czynników, a przede wszystkim od rozwoju fizycznego, którego prawidłowość decyduje o poziomie sprawności cech motorycznych. Prawidłowe wykształcenie wszystkich cech motorycznych obok rozwoju somatycznego decyduje o poziomie ogólnej sprawności fizycznej. Szczegółową analizę sprawności fizycznej dziewcząt ze Szkoły Podstawowej w Cekcynie przeprowadziłam zgodnie z testem Ludwika Denisiuka. Denisiuk uwzględnia w próbie siły-rzut piłką lekarską(1kg dla dzieci klas I-IV i 2kg dla starszych), wykonany w przód znad głowy; w próbie mocy-skok dosiężny; w próbie szybkości- bieg na dystansie 30m(dzieci klas I-III), do wyboru 30m lub 40m-klasy IV, do wyboru 40m lub 60m-klasy V i klasy starsze-60m; w próbie zwinności- bieg z przewrotem na materacu; w próbie wytrzymałości- przysiady z wyrzutem nóg do tyłu lub bieg na dystansie 300m. Udogodnienie testu Denisiuka polega m.in. na możliwości realizowania prób w pomieszczeniu zamkniętym(oprócz biegów), co stwarza jednorodne warunki pomiaru. Charakterystyka liczbowa szybkości dziewcząt 10-letnich Rocznik n* Min-max M** ,1s-10,2s 8,1s ,3s-9,3s 8,2s ,2s-9,1s 8,2s W tabeli tej zestawiłam charakterystykę liczbową szybkości badanych przeze mnie dziewcząt z klas czwartych na przestrzeni kolejnych trzech lat. Indywidualnie wartość tej cechy oscyluje w granicach od 7,1s do 10,2s, natomiast średnie arytmetyczne tej cechy różnią się zaledwie o 0,1s, czyli poziom szybkości u badanych przeze mnie dziewcząt utrzymuje się na podobnym poziomie. Charakterystyka liczbowa szybkości dziewcząt z rocznika 1990 IX ,1-10,2(bieg na 40m) 8,1 IX ,0-10,2(bieg na 40m) 7,6 IX ,4-14,9(bieg na 60m) 10,8 Jak wynika z powyższej tabeli szybkość wraz z wiekiem systematycznie się poprawia, co związane jest z rozwojem fizycznym, a także prawidłowej pracy nauczyciela z uczniem w czasie zajęć wychowania fizycznego. Niestety porównanie jest niepełne, ponieważ wivivklasiedziewczęta biegły na dystansie 40m, natomiast w klasie VI na dystansie 60m. 3

4 Charakterystyka liczbowa siły dziewcząt klasiv Rocznik n* Min-max M** ,20m-6,75m 4,80m ,70m-6,70m 4,90m ,50m-7,30m 4,75m Zestawienie wyników uzyskanych w próbie siły przez dziewczęta 10-letnie wskazuje na nieznaczne różnice średnich arytmetycznych w poszczególnych rocznikach. Różnica wynosi zaledwie 0,15m. Istotne różnice występują natomiast w indywidualnych osiągach dziewcząt, a mianowicie od 3,20m do 7,30m. Charakterystyka liczbowa siły 30 dziewcząt z rocznika 1990 na przestrzeni 3 lat IX ,20m-6,75m(p. lek.1kg) 4,80m IX ,25m-8,15m(p. lek. 1kg) 5,70m IX ,65m-5,90m(p. lek. 2kg) 4,80m Analizując przedstawione wyniki można zauważyć wzrost uzyskiwanych wyników. Podobnie jak w przypadku szybkości, porównanie również jest niepełne, ponieważ dziewczęta w klasach IV i V rzucały piłką lekarską 1kg, natomiast w klasie VI-2kg. Charakterystyka liczbowa mocy dziewcząt 10-letnich Rocznik n* Min-max M** , , ,9 Analizując moc badanych dziewcząt można stwierdzić że indywidualnie uzyskane wyniki wyskoku dosiężnego mieszczą się w granicach od 18cm do 41cm, przeciętne natomiast mieszczą się między 28,2cm i 28,9cm, czyli różnica wynosi zaledwie 0,7cm. Charakterystyka liczbowa mocy dziewcząt z rocznika 1990 IX ,2 IX ,5 IX ,9 4

5 Z tabeli, w której przedstawiłam charakterystykę liczbową mocy wynika, że wartości skoku dosiężnego zwiększają się. Różnica między pierwszym a drugim badaniem wynosi 1,3cm, natomiast między drugim a trzecim wzrosła ona aż do poziomu 5,4cm. Charakterystyka liczbowa zwinności dziewcząt klas czwartych Rocznik N* Min-max M** ,7s-25,0s 18,6s ,1s-21,4s 17,0s ,0s-20,7s 17,5s Przedstawiona charakterystyka dowodzi, że nie wszystkie wielkości cech motorycznych w tym samym wieku są podobne. Indywidualnie osiągnięte wyniki oscylują w granicach od 14,0s do 25,0s, czyli różnica wynosi aż 11,0s i jest bardzo duża. Natomiast średnie matematyczne mieszczą się w granicach 17,0s-18,6s, a więc różnica nie jest już tak widoczna. Charakterystyka liczbowa zwinności dziewcząt z rocznika 1990 w II etapie edukacyjnym IX ,7s-25,0s 18,6s IX ,6s-24,0s 17,2s IX ,9s-29,0s 16,8s Analiza porównawcza osiąganych wyników przez badane dziewczęta w próbie zwinności dowodzi, że zwinność dziewcząt systematycznie w każdym kolejnym roku się poprawia od wyniku 18,6s w pierwszym roku badania do 16,8s w trzecim roku badania, czyli zwinność poprawiła się o1,8s. Charakterystyka liczbowa wytrzymałości u dziewcząt z klas czwartych Rocznik N* Min-max M** , , ,2 5

6 W tabeli zestawiłam charakterystykę liczbową wytrzymałości dziewcząt 10-letnich. Wartości osiąganych wyników wahają się w granicach od 9 do 18 przysiadów z wyrzutem nóg wykonanych w ciągu 30s. Średnie arytmetyczne natomiast oscylują w granicach od 14,2 do 14,5. Różnica wynosi zatem zaledwie 0,3, czyli można stwierdzić, że jest mało istotna. Charakterystyka liczbowa wytrzymałości dziewcząt z rocznika 1990 IX ,2 IX ,3 IX ,3 Analizując wyniki uzyskane przez dziewczęta z rocznika 1990 na przestrzeni trzech kolejnych lat można stwierdzić, że indywidualnie uzyskane wyniki mieszczą się w granicach od 8 do 18, jednak średnie arytmetyczne to wynik 14,2 i 14,3. UWAGI KOŃCOWE I PODSUMOWANIE Wyniki przeprowadzonych badań wśród dziewcząt pomagają mi w zdiagnozowaniu poziomu rozwoju i sprawności fizycznej, a także w zaplanowaniu pracy na lata następne. Charakterystyki liczbowe wysokości iciężaru ciała wskazują na poziom rozwoju fizycznego. Z analizy wyników dziewcząt 10-letnich wynika, że trzy lata, to zbyt krótki okres czasu, aby nastąpiły istotne zmiany. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż badane dziewczęta mieszkają wtymsamymśrodowisku, podobny jest też poziom zamożności rodzin i stan odżywienia. Natomiast porównując stan rozwoju fizycznego u dziewcząt w trakcie nauki w II etapie edukacyjnym można stwierdzić, że zarówno wysokość jak i ciężar ciała zwiększają się, co jest prawidłowością biologiczną. Jeżeli chodzi o wartości uzyskane w wyniku przeprowadzenia testu L. Denisiuka w celu zdiagnozowania sprawności fizycznej można dojść do wniosku, że u dziewcząt 10-letnich ich poziom oscyluje w podobnych granicach na przestrzeni kolejnych trzech lat. Natomiast w przypadku dziewcząt z rocznika 1990 zauważa się progresję uzyskiwanych wyników w przypadku badanej szybkości, siły, mocy i zwinności. Nie nastąpił natomiast wzrost wytrzymałości badanych dziewcząt, na co mógł mieć wpływ przypadający na ten wiek okres dojrzewania(pierwsze miesiączki, zwalnianie się uczennic z lekcji z powodu złego samopoczucia), ale również jest to wniosek do mojej pracy, żeby zwiększyć nacisk na kształtowanie wytrzymałości w czasie lekcji wychowania fizycznego. Test L.Denisiuka można oczywiście zastąpić innymi testami badającymi sprawność fizyczną dzieci i młodzieży, do których należy m.in. test Chromińskiego. Swoim naśladowcom życzę wytrwałości w przeprowadzaniu testów, a dzięki temu, osiągania lepszych wyników w pracy z młodzieżą szkolną. 6 Opracowała Janina Wegner z Cekcyna