Komunikacja niewerbalna: uwarunkowania kulturowe
Kulturowe uniwersalizmy 1. Te same części ciała wykorzystywane są do przesyłania niewerbalnych komunikatów. 2. Niewerbalne kanały wykorzystywane są do przekazywania podobnych informacji, uczuć, wartości, norm i samoodsłaniających przekazów. 3. Niewerbalne przekazy towarzyszą przekazom werbalnym lub występują samodzielnie. 4. Motywy wykorzystania komunikacji niewerbalnej. 5. Koordynowanie i kontrolowanie kontekstów i relacji.
Determinant kulturowy w komunikowaniu niewerbalnym Różnice w znaczeniu przypisywanym poszczególnym gestom i postawom ciała (interpretacja) Normy określające zachowania akceptowane w danej sytuacji lub relacji. Przyswajanie wiedzy z zakresu komunikacji niewerbalnej poprzez obserwację i naśladowanie.
Mimika Twarz jako źródło wiedzy o: rasie, narodowości, wieku, płci, statusie. Wyraz mimiczny jako źródło informacji o emocjach. 6 grup emocji: 1. Miłość, uszczęśliwienie radość; 2. Zdziwienie; 3. Strach, cierpienie; 4. Gniew, wściekłość, zdecydowanie; 5. Niesmak, wstręt; 6. Lekceważenie, pogarda.
Podobieństwa i różnice kulturowe Wyrażanie i interpretacja emocji: uniwersalne. Biologiczne podłoże - program mimicznych emocji (Ekman, 1982). Kontrola nad mimiczną ekspresją emocji: silne zróżnicowanie kulturowe zasady dotyczące określonych grup wiekowych, płci, osób posiadających określony status. Uśmiech: najbardziej mylący wyraz mimiczny.
Zachowanie wzrokowe (1) Oczy: zwierciadło duszy. Podczas interakcji: 43% czasu poświęcamy na koncentrowane się na oczach; drugi najważniejszy obszar wizualnej uwagi: usta (13% czasu). Główna funkcja: przekazywanie komunikatów relacyjnych. Typy: spoglądanie i przyglądanie się; wzajemne spoglądanie; kontakt wzrokowy.
Funkcje 1. Wskazywanie na stopień uwagi i skupienia, zainteresowania, pobudzenia. 2. Inicjacja i podtrzymanie intymnych relacji. 3. Zmiana postaw i perswazja. 4. Regulacja interakcji. 5. Komunikowanie emocji. 6. Definiowanie relacji opartych na władzy i statusie. 7. Kierowanie wrażeniami.
Różnice w zachowaniu wzrokowym Różnice międzypłciowe. Różnice osobowościowe. Różnice kontekstualne. Różnice kulturowe: znaczenie przypisywane poszczególnym zachowaniom; oczekiwania i interpretacje.
Proksemika Sposób wykorzystania przestrzeni: wyraz pragnień (afiliacja i prywatność), postaw (interakcje międzyosobowe) i wartości kulturowych. Postrzeganie, wykorzystanie i strukturyzowanie przestrzeni dla celów komunikacyjnych.
Terytorium i terytorializm Prawo do terytorium Terytorium prywatne Terytorium publiczne Inwazja interakcyjnego terytorium
Przestrzeń profesjonalna Konceptualizacja i wykorzystanie przestrzeni biurowej: - System otwarty (USA) - System zamknięty (Niemcy) - Hierarchia (USA, Francja)
Różnice kulturowe 1. Ogólny poziom terytorialności (Niemcy, Francuzi, Amerykanie). 2. Miejsca lub przestrzenie stanowiące terytorium zastrzeżone (Niemcy, Afrykanie). 3. Reakcje na inwazję.
Terytorium wokół ciała Przestrzeń: intymna, osobista, społeczna, publiczna (płeć, wiek, kultur, relacje, status). Dystans: intymny, indywidualny, towarzyski, publiczny. Różnice kulturowe: Japończycy, Brytyjczycy, Amerykanie versus Arabowie, Latynosi, mieszkańcy krajów śródziemnomorskich.
Dotyk Kultury kontaktowe: kraje Europy Południowej, kraje Bliskiego Wschodu i Ameryki Południowej, Rosja. Kultury bezkontaktowe: USA, Japonia, Kanada, kraje Europy Północnej, Chiny, Niemcy Czynniki: płeć, wiek, religia, poziom zażyłości i znajomości, pokrewieństwo.
Ubiór i przedmioty osobistego użytku Wygląd osobisty jako środek komunikowania: typ, kształt, rozmiary ciała. Strój jako forma autoekspresji, źródło informacji o społecznym statusie, sytuacji ekonomicznej, wykształceniu, normach moralnych, sprawności fizycznej, wierzeniach i przekonaniach, potrzebach estetycznych, doświadczeniach, itp.
Funkcje ubioru 1. Ochrona ciała 2. Kulturowa prezentacja: - normy, - rytuały dbałości o wygląd zewnętrzny, ozdabiania i upiększania ciała, - symbole statusu społecznego (siła, władza, społeczna przynależność).