SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Psychologiczne zagadnienia uzależnienia od alkoholu./ Moduł 131..: Patologia zachowań społecznych 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychological issues of the alcohol dependence 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Klinicznej i Zdrowia. 4. Kod przedmiotu/modułu (nie wypełniać) 5. Rodzaj przedmiotu (obowiązkowy lub fakultatywny) Fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów 4 Tryb studiów (SS/SN) SS/SN 9. Semestr (zimowy lub letni) letni 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: konwersatorium, 30 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Ryszard Poprawa, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów 1
brak 13. Cele przedmiotu C1 Omówienie różnych podejśd do zjawiska patologii zachowao społecznych oraz zapoznanie z rodzajami norm wykorzystywanych w psychologii C2 Dostarczenie wiedzy na temat bio-psycho-społecznych uwarunkowań zachowań o charakterze patologii społecznej C3 Ukazanie złożoności i alternatywnych modeli wyjaśniania mechanizmów zachowań patologicznych C4 Omówienie wpływu zachowań patologicznych na funkcjonowanie jednostki, sytemu rodzinnego i funkcjonowanie innych grup społecznych C5 Zapoznanie z podstawowymi modelami i metodami terapii oraz metodami pracy z osobami przejawiającymi zachowania o charakterze patologii społecznej, także z ich rodzinami C6 Dostarczenie wiedzy na temat profilaktyki zachowań o charakterze patologii społecznej C7 Kształtowanie umiejętności związanych z prowadzeniem działań pomocowych i profilaktycznych C8. C9. C10. C11. C12. 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 Zna symptomy, kryteria klasyfikacyjne, uwarunkowania (czynniki ryzyka), przebieg i mechanizmy bio-psycho-społeczne uzależnień oraz ich konsekwencje podmiotowe i wpływ na funkcjonowanie systemów rodzinnych i całego otoczenia społecznego K_W01, K_W02, K_W03, K_W04, K_W05, K_W06, K_W07, K_W10, K_W12 EK_W_02 Zna alternatywne modele teoretyczne wyjaśniania mechanizmów uzależnień i powiązanych z nim problemów systemowych (rodzinnych) oraz ich terapii EK_W_03. EK_W_04. EK_W_05. 2
EK_U_01 Zna alternatywne modele teoretyczne wyjaśniania mechanizmów uzależnień i powiązanych z nim problemów systemowych (rodzinnych) oraz ich terapii EK_U_02 Potrafi zastosować wiedzę na temat uzależnień w pracy z klientem EK_U_03. EK_U_04. EK_U_05. EK_K_01 Potrafi porozumiewać się i przekazywać wiedzę z obszaru psychologii uzależnień wobec beneficjentów wiedzy i usług psychologicznych oraz w kontakcie z innymi specjalistami EK_K_02. EK_K_03. EK_K_04. EK_K_05. 15. Treści programowe K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U06, K_U09, K_U10, K_U11 K_K01, K_K03, K_K05, K_K06 1. Rozpoznanie uzależnienia. Kryteria diagnozy i przebieg uzależnienia 2. Szkody społeczne i zdrowotne związane z uzależnieniem 3. Etiologia i bio-psycho-społeczne mechanizmy uzależnienia 4. Analiza psychologiczna mechanizmów funkcjonowania człowieka uzależnionego. Mechanizmy utraty kontroli i nawrotu 5. Alternatywne modele wyjaśniania uzależnieo. Kontrowersje wobec modelu różnych modeli (moralnego, chorobowego, oświatowego i kompensacyjnego) 6. Psychologiczna analiza funkcjonowania rodziny z problemem uzależnienia (współuzależnienie, dzieci w rodzinie alkoholowej, DDA) 7. Metody terapii i pomocy psychologicznej uzależnionym oraz rodzinie 8. Ewaluacja zajęd. Sprawdzian wiedzy 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Baumeister R.F., Heatherton T.F., Tice D.M. (2000). Utrata kontroli. Warszawa: PARPA (wybrane rozdziały: 1, 2 i 8) 2. Cierpiałkowska L, Ziarko, M.. (2010). Psychologia uzależnień - alkoholizm. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne. 3. Chodkiewicz, J. (2012). Odbić się od dana? Rola jakości życia w przebiegu i efektach terapii osób uzależnionych od alkoholu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego (wybrane rozdziały: 1 i 2) 4. Erickson, C.K. (2010). Nuka o uzależnieniach. Od neurobiologii do skutecznych metod leczenia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego (wybrane rozdziały: 1, 2, 3 i 4) 5. Jellinek E. (1993). Stadia nałogu alkoholowego. [W:] A. Dodziuk 3
(red.). Wybrane spojrzenia na alkoholizm i jego leczenie. Warszawa: IPZiT 6. Poprawa, R. (2010). Alkoholizm jako choroba, w pół wieku po Jellinku. [W:] K.Gąsior, J.Chodkiewicz (red.), Leczenie alkoholików i członków ich rodzin. Perspektywa badawcza i praktyczna (s.142-159). Kielce: JEDNOŚĆ. 7. Wojnar, M. Ślufarska, A. Jakubczyk, A. (2006). Nawroty w uzależnieniu od alkoholu. Część 1: Definicje i modele. Alkoholizm i Narkomania, 19(4), 379-394. 8. Wojnar, M. Ślufarska, A. Lipiński, M. (2007). Nawroty w uzależnieniu od alkoholu. Część 2: Biologiczne predyktory. Alkoholizm i Narkomania, 20(1), 65-79. 9. Wojnar, M. Ślufarska, A. Klimkiewicz, A. (2007). Nawroty w uzależnieniu od alkoholu. Część 3: Społeczno-demograficzne i psychologiczne czynniki ryzyka. Alkoholizm i Narkomania, 20(1), 81-102. Uzupełniająca: 1. Cierpiałkowska L. (2007). Dzieci alkoholików w perspektywie rozwojowego modelu podatności i odporności na zaburzenia psychiczne. Czasopismo Psychologiczne, 13(1), 7-18 2. Lindenmeyer J. (2007). Ile możesz wypić? O nałogach i ich leczeniu. Gdańsk: GWP (wybrane rozdziały) 3. Maisto, S.A., Carey, K.B., Bradizza, C.M. (2003). Społeczna teoria uczenia się. [W:] K.E.Leonard, H.T.Blane (red.), Picie i alkoholizm w świetle teorii psychologicznych (s.133-208). Warszawa: PARPA. 4. Mellibruda J., Sobolewska Z. (2006). Integracyjna psychoterapia uzależnień. Teoria i praktyka. Warszawa: IPZ PTP (wybrane rozdziały) 5. Poprawa, R. (2011a). Kobiety i mężczyźni wobec ryzyka problemów alkoholowych. [W:] B.Bartosz (red.), Wymiary kobiecości i męskości. Od psychobiologii do kultury (s.343-365). Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury 6. Poprawa, R. (2011b). Style radzenia sobie a ryzyko problemów alkoholowych wśród dorastającej młodzieży. Przegląd Psychologiczny, 54(1), 65-84 7. Poprawa, R. (2010). Zasoby szczęścia a motywacja picia i ryzyko problemów alkoholowych wśród studentów. Alkoholizm i Narkomania, 23(1), 27-49. 8. Poprawa, R. (2013c). Pić czy nie pić na drodze do szczęścia? [W:] M.M.Straś-Romanowska (red.), Drogi rozwoju psychologii w Uniwersytecie Wrocławskim. Tom jubileuszowy z okazji 45-lecia studiów psychologicznych w Uniwersytecie Wrocławskim (s. 293-311). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. 9. Poprawa, R. (2014, w druku). Znaczenie impulsywności dla stopnia zaangażowania młodych mężczyzn w picie alkoholu. Alkoholizm i Narkomania 10.Sher, K.J., Trull, T.J., Bartholow, B.D., Vieth, A. (2003). Osobowość a alkoholizm: teorie, metody i procesy etiologiczne. [W:] K.E.Leonard, H.T.Blane (red.), Picie i alkoholizm w świetle teorii psychologicznych 4
(s.77-131). Warszawa: PARPA. 11.Windle, M., Davies, P.T. (2003). Teoria rozwojowa i związane z nią badania. [W:] K.E.Leonard, H.T.Blane (red.), Picie i alkoholizm w świetle teorii psychologicznych (s.209-253). Warszawa: PARPA. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład: - ćwiczenia: - laboratorium: - konwersatorium: ocena za aktywność na zajęciach, ocena z końcowego sprawdzianu wiedzy, ocena za referat lub inne wystąpienie, ocena z aktywności badawczej - warsztat: - inne: 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium: 30 godzin - warsztat:. godzin - inne:. godzin 30 godzin Praca własna studenta np.: (podać tylko te, które dotyczą danego przedmiotu. Praca własna wyliczona z uwzględnieniem ECTS - patrz: opis pod tabelą**) - przygotowanie do zajęć: 30 godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 20 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 20 godzin 70 godzin Suma godzin 100 godzin Liczba punktów ECTS 4 5