Ogólne informacje na temat poboru prądu Ogólne informacje na temat poboru prądu VIKTIGT! Aby zapobiec uszkodzeniu akumulatora, wydajność ładowania alternatora musi być dostosowana do poboru prądu. Akumulatory, alternator i odbiorniki prądu należy dopasować do danego cyklu jezdnego, pamiętając o zachowaniu odpowiedniego bilansu energetycznego. Obliczanie poboru prądu W przypadku podłączania dodatkowych urządzeń należy obliczyć pobór prądu, aby określić obciążalność bezpieczników i przewodów. P Jeśli znane są dwie z trzech wartości (P, U lub I), trzecią wartość można obliczyć przy użyciu następujących wzorów (patrz rysunek): U I 315 936 U = P W e j ś c i e I = P U P = U x I P = moc w watach (W) U = napięcie w woltach (V) I = natężenie prądu w amperach (A) Przykład: Moc P = 200 W, napięcie U = 24 V 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 1 (14)
Ogólne informacje na temat poboru prądu I = 200 W => I = 8,3 A 24 V 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 2 (14)
Zapotrzebowanie na ładowanie z alternatora różni się w zależności od cyklu jazdy. Częste uruchamianie silnika i długie okresy pracy na biegu jałowym powodują zmniejszenie skuteczności ładowania, w porównaniu z dłuższymi odcinkami jazdy. Prąd pobrany z akumulatorów musi zostać uzupełniony w ciągu około 24 godzin. Gdy pojazd jest eksploatowany w niskich temperaturach otoczenia, zdolność ładowania akumulatorów jest znacznie niższa niż przy wyższych temperaturach. wytwarza mniej prądu przy niskich prędkościach obrotowych silnika. Prąd ładowania znacznie wzrasta po zwiększeniu prędkości obrotowej silnika z 500 obr./min (prędkość obrotowa biegu jałowego) do 600 obr./min. Patrz przykład w tabeli poniżej. Podane wartości dotyczą temperatury pokojowej. Gdy alternator jest gorący, ok. 80ºC, prąd ładowania jest mniejszy o ok. 10%. Poniższa tabela przedstawia 4 przykłady alternatorów. Prędkość obrotowa Bosch Prestolite Melco silni- ka 80 A 100 A 150 A 150 A 100 A 500 obr./min 36 A 40 A 87 A 77 A 52 A 600 obr./min 48 A 62 A 124 A 87 A 66 A 700 obr./min 56 A 74 A 137 A 100 A 74 A 800 obr./min 62 A 80 A 145 A 107 A 80 A 1000 obr./min 70 A 88 A 155 A 118 A 90 A 1200 obr./min 75 A 94 A 162 A 124 A 97 A 1600 obr./min 80 A 100 A 167 A 132 A 100 A 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 3 (14)
Zmienna prędkość obrotowa biegu jałowego Funkcja zmiennej prędkości obrotowej biegu jałowego ma na celu zapewnienie wystarczającego prądu ładowania akumulatorów przez cały czas. Można to osiągnąć poprzez zwiększenie prędkości obrotowej biegu jałowego do maksymalnie 640 obr./ min. Funkcję można wyłączyć za pośrednictwem SDP3 (Scania Diagnos & Programmer 3), jeśli wyposażenie zabudowy pojazdu wymaga stałej prędkości obrotowej silnika w zakresie obsługiwanym przez tę funkcję (do 640 obr./min). Funkcja jest dostępna w pojazdach z ręczną skrzynią biegów o następujących numerach seryjnych podwozia: Funkcja jest dostępna w pojazdach z automatyczną skrzynią biegów Allison o następujących numerach seryjnych podwozia: Data produkcji pojazdu Data produkcji pojazdu Miejsce produkcji Numer seryjny podwozia Miejsce produkcji Numer seryjny podwozia 24.08.2006-24.01.2007 - Södertälje 2 019 338 - Södertälje 2 023 609 - Zwolle 5 153 303 - Zwolle 5 166 343 - Angers 9 112 570 - Angers 9 117 160 - Obs! Funkcja będzie włączać się częściej, jeśli moc alternatora jest zbyt mała dla pojazdu. W związku z tym, dobierając wielkość alternatora należy zawsze brać pod uwagę pobór prądu i typ cyklu jezdnego. Jeśli wyposażenie nadwozia pojazdu zużywa dużo prądu, zakres roboczy powinien wynosić powyżej 640 obr./min, aby kompensować mniejszy prąd ładowania z alternatora przy niskiej prędkości obrotowej silnika. 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 4 (14)
Adaptacyjne ładowanie akumulatora Funkcję adaptacyjnego ładowania akumulatora może monitorować tylko kierowca i jest ona dostępna wyłącznie w pojazdach o następujących numerach seryjnych podwozia: Data produkcji pojazdu Miejsce produkcji Numer seryjny podwozia 23.10.2007 - Södertälje 2 031 571 - Zwolle 5 188 732 - Angers 9 125 979 - Działanie tej funkcji można włączyć lub wyłączyć za pomocą SDP3. Dzięki funkcji adaptacyjnego ładowania akumulatora napięcie ładowania będzie się zmieniać zależnie od temperatury akumulatora. Wartość ta może zmieniać się w zakresie od 26 V do 30 V. Napięcie ładowania wynosi zazwyczaj 28,3 V. Przy niskich temperaturach akumulatora, do optymalnego ładowania akumulatorów potrzebne jest wyższe napięcie ładowania. Przy wysokich temperaturach akumulatora, do optymalnego ładowania potrzebne jest niższe napięcie ładowania. Ponadto przy niższym napięciu ładowania elektrolit paruje w mniejszym zakresie. Funkcja ta jest najbardziej przydatna, gdy panuje bardzo niska lub bardzo wysoka temperatura względnie w warunkach eksploatacji powodujących naprzemienne silne rozładowywanie i ładowanie akumulatorów. Ponadto funkcja ta szybciej doładowuje akumulatory, gdy układ elektryczny był używany przy wyłączonym silniku. 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 5 (14)
Wydajność ładowania alternatora musi zapewnić prąd ładowania wystarczający zarówno do zasilenia odbiorników prądu, jak i ładowania akumulatorów. W sytuacji optymalnej, prąd ładowania powinien być wystarczający, by nie było potrzeby poboru prądu z akumulatorów, gdy silnik pracuje. Pojemność alternatora powinna być odpowiednia do zapotrzebowania odbiorników prądu, a także posiadać pewną rezerwę dla ładowania akumulatora. Od alternatora wymaga się zapewnienia następującej rezerwy: 15 A dla pojazdów prowadzonych na długich trasach bez przystanków, jak np. pojazdy na dalekie trasy. 25 A dla pojazdów często zatrzymujących się, jak np. pojazdy dostawcze. Metody sprawdzania parametrów alternatora: Sprawdź napięcie układu, gdy odbiorniki prądu są podłączone, a alternator ładuje akumulatory. Jeśli przekracza ono 26,5 V, prąd będzie wystarczający do zasilenia odbiorników i ładowania akumulatorów. Napięcie układu można odczytać w zestawie wskaźników. Ten sposób wykorzystuje się w przypadku pojazdów, których silniki często pracują z prędkością obrotową biegu jałowego lub podwyższoną prędkością obrotową biegu jałowego (np. pojazdy wyposażone w dźwig). Napięcie należy sprawdzać, gdy prędkość obrotowa silnika jest na zwykłym poziomie roboczym, a typowe odbiorniki są włączone od co najmniej 15 sekund (w niskich temperaturach otoczenia wymagany jest dłuższy okres). Przybliżonym sposobem sprawdzenia, czy alternator posiada odpowiednią wydajność, jest zsumowanie poboru prądu poszczególnych podzespołów wymienionych w poniższych tabelach i dodanie odpowiedniej rezerwy. Więcej informacji na temat zestawu wskaźników znajduje się w podręczniku kierowcy. 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 6 (14)
Odbiorniki prądu, pojazd Liczba x wart. w amperach Reflektor 2 x 3 A Reflektor ksenonowy 2 x 1,5 A Tylna lampa, światło pozycyjne 4 x 0,25 A Tylna lampa LED a 2 x 0,25 A Przednie światło pozycyjne 2 x 0,25 A Tylne światło obrysowe 2 x 0,25 A Przednie światło obrysowe 2 x 0,25 A Boczne światło obrysowe 2 8 x 0,25 A Boczne światło obrysowe LED 2 8 x 0,05 A Oświetlenie tablicy rozdzielczej 20 30 x 0,05 A Silnik wentylatora 1 x 0,25 14 b A. Wycieraczki szyby przedniej Radio, standardowe 1 x 4 A 1 x 2 A a. Ze światłem pozycyjnym, światłem obrysowym i oświetleniem tablicy rejestracyjnej. b. Jeżeli kluczyk zapłonowy znajduje się wpołożeniu do jazdy, silnik wentylatora stale pracuje (nawet jeśli funkcję sterowania pracą wentylatora ustawiono na 0), pobierając ok. 0,25 A. Przy maksymalnej prędkości obrotowej wentylatora silnik pobiera 10 14 A. Odbiorniki prądu, przyczepa Tylna lampa, światło pozycyjne Tylna lampa LED a Boczne światło obrysowe Boczne światło obrysowe LED Światło obrysowe Oświetlenie przestrzeni ładunkowej Liczba x wart. w amperach 4 x 0,25 A 2 x 0,25 A 8 x 0,25 A 8 x 0,25 A 2 x 0,25 A 4 x 2 A 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 7 (14)
a. Ze światłem pozycyjnym, światłem obrysowym i oświetleniem tablicy rejestracyjnej. 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 8 (14)
Odbiorniki prądu, wyposażenie dodatkowe Wartości orientacyjne (liczba x wart. w amperach) Udział w czasie pracy Światło dodatkowe 2 4 x 3 A 50% Boczne światło obrysowe 4 6 x 0,25 A 100% Boczne światło obrysowe LED 2 8 x 0,05 A 100% Zewnętrzne światło na dachu 1 x 4 A 50% Światła oświetlenia ładunku 2 x 4 A 50% Elektrycznie ogrzewane siedzenia 2 x 2,5 A 25% Elektrycznie podgrzewane lusterka 2 x 5 14 a A 25% Lodówka 1 x 2 A 60% Retarder elektryczny 1 x 100 200 A 5 10% Podgrzewacz akumulatora 1 x 10 A 25 50% Winda załadunkowa 1 x 100 A Ogrzewanie dodatkowe kabiny: 25% Silnik i ogrzewanie kabiny, Eberspächer = 6 A Ogrzewanie kabiny, Eberspächer = 3 A Nagrzewnica postojowa = 4 A Moduł kuchenny: Kuchenka mikrofalowa 1 x 40 A przy pełnej mocy Ekspres do kawy, podtrzymanie temperatury lub 1 x 10 A lub 20 A parzenie Klimatyzacja postojowa 15 A 25% a. Zależnie od panującej temperatury 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 9 (14)
Akumulatory Akumulatory Zadaniem akumulatorów jest dostarczanie prądu do rozrusznika oraz zasilanie odbiorników prądu, gdy silnik jest wyłączony. Obs! Następujące informacje mają zastosowanie do wszystkich akumulatorów, zwyjątkiem dodatkowych akumulatorów w układzie podwójnym. Akumulatory powinny być tak dobrane, aby nie rozładowały się więcej niż do połowy ich pojemności. Wysokie rozładowanie (powyżej 80%) prowadzi do nadmiernego skrócenia ich okresu żywotności. Pojemność akumulatorów (Ah) określana jest przez natężenie prądu (A), który zostanie zużyty w czasie (h), przy wyłączonym silniku. Należy uwzględnić poprawkę na pobór prądu bezpośrednio z akumulatorów podczas krótkich przerw oraz podczas ładowania i rozładowywania. Jeśli pojazd jest wyposażony w funkcje przenocowania, akumulatory powinny być odpowiednio do tego dobrane. Podczas postoju w ciągu jednej nocy z włączonym ogrzewaniem dodatkowym oraz innym wyposażeniem zapewniającym komfort i urządzeniami komunikacyjnymi zużycie prądu wynosi ok. 40-80 Ah. Jeśli jest to możliwe, należy ustawić kluczyk w stacyjce w położeniu radia zamiast położenia jazdy, aby zmniejszyć pobór prądu i wydłużyć okres żywotności akumulatorów. W położeniu jazdy włącza się cały układ elektryczny, co powoduje zwiększenie poboru prądu, a przez to przyspieszenie rozładowywania akumulatorów. 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 10 (14)
Akumulatory Układ podwójnych akumulatorów W 2013 r. jako opcję wprowadzono układ podwójnych akumulatorów, w konfiguracji 2 + 2: 1 Oddzielne akumulatory rozruchowe dla rozrusznika Akumulatory dodatkowe dla innych odbiorników prądu, pobierających prąd przy wyłączonym silniku. Pojemność akumulatorów i wydajność ładowania są odpowiednio dopasowane do pełnionych przez akumulatory funkcji. W przypadku niektórych zabudów zaleca się układ podwójnych akumulatorów. Instalacja taka może zostać zamówiona fabrycznie. 2 Układ podwójnych akumulatorów (energia i moc) porównywalny jest do akumulatorów o pojemności 225 Ah. Obs! W połączeniu z układem podwójnych akumulatorów nie należy korzystać z zabezpieczenia przed rozładowaniem. Akumulatory dodatkowe mogą wytrzymać nadmierne rozładowanie, nie powodując trudności z uruchomieniem pojazdu. Zabezpieczenie przed rozładowaniem ogranicza możliwość całkowitego wyładowania dodatkowych akumulatorów. Jeżeli podłączane wyposażenie musi korzystać z zabezpieczenia przed rozładowaniem, należy ustawić napięcie maks. 20 V (18 V dla windy załadunkowej) lub niższe. 1. Przekaźnik akumulatora rozruchowego 2. Akumulator rozruchowy 3. Akumulator dodatkowy Więcej informacji na temat układu podwójnych akumulatorów zamieszczono w dokumencie Układ podwójnych akumulatorów. 3 358 224 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 11 (14)
Akumulatory Położenie Akumulatory umieszczone są w skrzyni akumulatorowej na ramie. 3 1 2 359 471 1. Przekaźnik akumulatora rozruchowego 2. Akumulatory rozruchowe 3. Akumulatory dodatkowe 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 12 (14)
Akumulatory Rozmiar alternatora i pojemność akumulatora Typ pojazdu Pojemność akumulatora Pojazdy z ograniczonym opcjonalnym wyposażeniem elektrycznym 80 A 180 Ah w zimnym klimacie 140 Ah w gorącym klimacie Pojazdy zaopatrzeniowe z windą załadunkową 80/100 A 180 Ah 100 A 225 Ah Pojazdy zaopatrzenia na krótką odległość z podnoszoną tylną platformą załadunkową oraz pokonujące niewielkie odległości z częstym załadunkiem i wyładunkiem 100 A 180 Ah 225 Ah Pojazdy eksploatowane na długich trasach z ogrzewaniem dodatkowym, modułem kuchennym, chłodzeniem postojowym lub komputerem PC 100 A 180 Ah 225 Ah Pojazdy do transportu drewna, cysterny i inne pojazdy, które często prowadzone są z niską prędkością obrotową silnika 100 A 180 Ah 225 Ah Jeśli pojazdy zostały wyprodukowane do poniższej daty włącznie, zastosowanie ma wielkość 175 Ah zamiast 180 Ah oraz 220 Ah zamiast 225 Ah. Data produkcji pojazdu Miejsce produkcji Numer seryjny podwozia - 20.03.2006 Södertälje - 2 015 890 Zwolle - 5 144 108 Angers - 9 108 717 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 13 (14)
Akumulatory Uruchamianie zimnego silnika Aby zapewnić bezproblemowy rozruch zimnego silnika, w odniesieniu do podanych temperatur zewnętrznych firma Scania zaleca stosowanie układów akumulatorów oraz akumulatorów następującej wielkości: Zużycie prądu przy wyłączonym silniku Akumulator Układ podwójnych akumulatorów -20 C -10 C > 0? -20 C -10 C > 0? Niskie 225 Ah 180 Ah 140 Ah Średnie 225 Ah 225 Ah 180 Ah Wysokie 225 Ah/DBS 225 Ah 225 Ah * * * * W przypadku takich temperatur firma Scania zaleca wykorzystanie podwójnych akumulatorów, jeżeli pobór prądu jest wysoki przy wyłączonym silniku. 11:30-01/02 Utgåva 8 pl-pl 14 (14)