OPIS WYMOGÓW JAKOŚCI ŚWIADCZENIA USŁUGI E-LEARNING Cel dokumentu Przedstawiony opis jest jedynie przeglądem najważniejszych elementów, na które należy zwrócić uwagę przy wyborze usługi e-learningu. Dokument ten ma na celu wsparcie przedsiębiorcy / usługobiorcy w wyborze odpowiedniej dla niego usługi i nie ma charakteru obligatoryjnego. Nie należy zatem traktować go jako wytycznych obowiązujących w realizacji każdej usługi e-learningu wybranej za pośrednictwem Rejestru Usług Rozwojowych. Co to takiego e-learning? E-learning to jedna z forma zdalnego nauczania (tj. formy wspomagania uczenia się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi). E-learning oparty jest na wykorzystaniu technologii internetowych. E-learning obejmuje szereg różnorodnych działań dydaktycznych od najprostszych (udostępnianie plików tekstowych i graficznych, czatów, forów, pracy indywidualnej i grupowej na platformie on-line) do bardziej zaawansowanych materiałów multimedialnych i interaktywnych (materiały audiowideo, gry, symulacje, zadania interaktywne). E-learning pozwala na dostęp do kształcenia w dowolnym czasie i miejscu oraz ułatwia indywidualizację procesu kształcenia. Każda z form zdalnego nauczania wymaga aktywnego uczestnictwa w procesie kształcenia użytkownika. Rodzajem e-learningu jest także m-learning (mobile learning) czyli forma zdalnego nauczania z wykorzystaniem urządzeń mobilnych (smartfon, tablet, smartwatch, itp.) czy computer-based training (nauczanie oparte na komputerze np. kursy multimedialne czy szkolenie przeprowadzane w laboratorium komputerowym). Kto może zostać uczestnikiem e-learningu? W zasadzie każdy. Nie istnieją żadne ograniczenia w dostępnie do e-learningu, jeżeli masz dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych (a dzisiaj głównie do Internetu). Szkolenia, kursy e-learningowe mogą być dedykowane dla różnych grup odbiorców, które mogą z nich korzystać w dowolnie wybranym przez siebie miejscu i czasie. 1
Jedyne ograniczenia w dostępie do e-learningu związane są ze specyficznymi formami e- learningu, np. chcąc uczestniczyć w studiach podyplomowych realizowanych w trybie e- learningowym musimy mieć wyksztalcenie wyższe. Jakie kwalifikacje uzyskam kończąc e-learning? To wszystko zależy od rodzaju kursu, szkolenia czy studiów podyplomowych, które są realizowane za pomocą e-learningu. Więcej o kwalifikacjach dowiesz się w opisie takich usług jak szkolenie, studia podyplomowe, itp. Specyfika realizacji e-learningu: Rodzaje kursów e-learningowych Typowe elementy e-learningu - e-learning kurs w całości oparty na formie zdalnej - blended learning- kurs, w ramach którego stosuje się mieszaną formę kształcenie zdalne (najczęściej dotyczące treści teoretycznych) oraz kształcenie tradycyjne (stacjonarne) najczęściej dotyczące elementów praktycznych - m-learning kurs e-learningowy dostosowany do urządzeń mobilnych - computer-based learning kurs oparty na nauczaniu z wykorzystaniem komputera (np. kurs multimedialny zapisany na dysku CD) - pliki tekstowe - pliki multimedialne (zdjęcia, wideo, animacje, itp.) - zadania interaktywne - zadania przeciągnij i upuść (drag&drop), uzupełnianie zdań, krzyżówki, itp. 2
- gry - czaty i wideochaty - telekonferencje i wideokonferencje - fora - tablice wirtualne - symulacje - praca indywidualna i grupowa on-line Tryb uczestnictwa w e-learningu Forma asynchroniczna udział w e- learningu nie wymaga jednoczesnego uczestnictwa w tym samym czasie uczestnika szkolenia i osoby moderującej/prowadzącej szkolenie Forma synchroniczna - udział w e-learningu wymaga jednoczesnego uczestnictwa w tym samym czasie uczestnika szkolenia i osoby moderującej/prowadzącej szkolenie Forma mieszana - udział w e-learningu w części wymaga jednoczesnego uczestnictwa w tym samym czasie uczestnika szkolenia i osoby moderującej/prowadzącej szkolenie (np. udział w czatach) oraz pozwala także na zapoznanie się uczestnika z dostępnymi materiałami w dowolnym, wybranym przez niego czasie Interakcja użytkownika z treścią Forma podawcza szkolenie e-learningowe oparte jest na wcześniej przygotowanych materiałach, z którymi uczestnik zapoznaje się w dowolnym czasie i miejscu Forma interaktywna - szkolenie e- learningowe oparte jest na wcześniej przygotowanych materiałów wzbogaconych o elementy interaktywne (np. zadania 3
drag&drop, rozwiązywanie łamigłówek, uzupełnianie zdań, symulacja), z którymi uczestnik zapoznaje się w dowolnym czasie i miejscu Forma współpracy szkolenie e-learningowe oparte jest na współpracy wzajemnej uczestników szkolenia (realizacja wspólnych projektów, wspólna rozgrywka gry) lub też współpracy uczestnik-moderator (np. videochaty) w trybie asynchronicznym lub synchronicznym Typowe standardy techniczne w e-learningu - SCORM standard techniczny zapewniający zgodność pomiędzy e- learningiem a platformą e-learningową. To jeden z najpopularniejszych standardów, który określa wymagania techniczne, a nie jakość merytoryczną szkolenia e- learningowego - koncepcja LRS (Learning Record Score) specjalne repozytorium znajdujące się w sieci, pozwalające na zapisywanie wszystkich zdarzeń związanych z uczeniem się danego użytkownika - xapi (TIN CAP API) standard powiązany z LRS, który precyzuje w jaki sposób zapisywane, przechowywane i przekazywane są dane do LRS na temat wszystkich aktywności dotyczących uczenia się pochodzących z różnych źródeł (z kursu e-learningowego, strony www, gier, innych systemów komputerowych, itp.). 4
- standard LTI (Learning Tools Interoperability) jeden z nowszych standardów pozwalający na większą i bardziej zaawansowaną integrację i współpracę pomiędzy aplikacjami e- learningowymi Cechy dobrego e-learningu (czyli na co zwrócić uwagę szukając szkoleń e-learningowych): 1. E-learning musi być ukierunkowany na uczących dobry kurs jest dedykowany określonym osobom posiadającym określone potrzeby. Taki kurs wykorzystuje narzędzia, które pozwalają sprawdzać wiedzą posiadaną i wiedzę nabytą, utrwalać i przetwarzać zdobywane informacje. Zwróć uwagę, w jaki sposób zbudowana jest struktura kursu, jakie elementy wykorzystywane są w e-learningu (pytania sprawdzające, wideo, symulacje, gry, itp.), na ile kurs zakłada interaktywność (wykorzystanie czatów, forów, wirtualnych tablic, prac grupowych) 2. Przejrzystość samodzielne uczenie się wymaga dużej motywacji i samozaparcia. Jesteś w końcu często sam na sam z komputerem. Dobry kurs e-learningowy powinien pozwalać Ci na łatwe przyswajanie wiedzy i zrozumienie tematu. Elementami, które wspierają Twoje uczenie się jest: a. dostęp z poziomu przeglądarki internetowej do korzystania z materiałów e- learningowych nie powinno być potrzebne instalowanie dodatkowego oprogramowania; b. łatwy dostęp do zawartości merytorycznej kursu możliwość przechodzenia do wybranego fragmentu materiałów, powiększania i zmniejszania czcionki, drukowania, itp.; c. możliwość dogodnego przemieszczania się po kursie część kursów e- learningowych ma wymuszoną ścieżkę realizacji (musisz przejść zgodnie z określoną kolejnością poszczególne części kursu), są też takie, które zostawiają Tobie dowolność przemieszczania się po kursie; 5
d. łatwość przyswajania ekran (czyli to co widzisz) nie powinien być przeładowany treścią, ale także nie powinny to być tylko hasła jak na prezentacji; e. dostęp do materiałów wspomagających kurs powinien umożliwiać Tobie dostęp do instrukcji użytkowania, minimalnych wymagań sprzętowych, słowniczka, itp. 3. E-learning to nie tylko PDF dobry kurs e-learningowy to nie zapis w formie książki PDF. Zwróć uwagę, z jakich elementów jest zbudowany kurs e-learningowy (np. czaty, fora, pliki multimedialne, ćwiczenia interaktywne). A może jest to symulacja lub gra? Jeżeli w ramach e-learningu przewidziany jest dostęp do treści kursu także w formie pliku PDF, jest to dla Ciebie tylko dodatkowa korzyść. 4. Czas trwania kursy e-learningowe mogą być różnej wielkości. Typową jednostką mierzenia kursów e-learningowych jest ekran, na którym znajduje się zawartość merytoryczna kursu. Zwróć uwagę na ilość ekranów/ilość modułów - to może dać Ci orientację w temacie obszerności kursu. Często wykorzystywanym przelicznikiem pokazującym porównanie do szkoleń tradycyjnych jest przelicznik 18-20 ekranów = 1 godzina. Taki przelicznik ma charakter orientacyjny, ale pamiętaj: to tylko bardzo zgrubne oszacowanie. Trudno jest wprost przełożyć czas szkolenia tradycyjnego na e- learning. Przy kursach e-learningowych dostarczonych w formie wideokursów znajdziesz informacje, ile każda część wideokursu trwa i to pozwoli Ci mniej więcej oszacować czas trwania kursu i przyrównać do tradycyjnych szkoleń. 5. Współpraca, wsparcie czy indywidualna nauka kursy e-learningowe mogą zakładać zarówno indywidualną naukę, gdzie to Ty sam bierzesz udział w procesie szkolenia, wykorzystując dostępne do tego narzędzia zintegrowane w kursie. Mogą także wspierać grupowe uczenie (wówczas, gdy zakładają interakcję z innymi użytkownikami np. czaty, rozgrywki, audio- i wideokonferencje). Zastanów się, którą z form preferujesz. Indywidualizacja uczenia się oznacza, że sam określasz tempo, czas i miejsce korzystania z kursu e-learningowego. To pozwala Tobie dostosować sposób uczenia się do Twoich preferencji i możliwości. Ten rodzaj e-learningu wymaga Twojej systematyczności i sumienności nie motywuje Ciebie tutaj ani moderator kursu, ani inni uczestnicy. Kursy z e-mentorem to kursy, w których nadal przeważająca część 6
Twojej aktywności polega na kontakcie z materiałem dydaktycznym, masz jednak możliwość w dowolnym momencie uzyskać wsparcie e-trenera (mentora). Przy kursach, które zakładają formy wspierające interakcję pomiędzy użytkownikami kursu i pracę grupową (wirtualne grupy/klasy, rozgrywki z wieloma graczami) musisz założyć, że w trakcie kursu będziesz miał wyznaczone terminy wspólne dla całej grupy uczestników, które będą wymagały Twojej obecności np. na platformie e-learningowej w określonym czasie. Przy takich kursach buduje się wirtualna społeczność, co sprzyja zwiększaniu Twojej motywacji do uczestniczenia w kursie oraz wymianie spostrzeżeń i wiedzy między uczestnikami. 7