BIURO PLANOWANIA ROZWOJU WARSZAWY S.A Warszawa, ul. Batorego 16

BIURO PLANOWANIA ROZWOJU WARSZAWY S.A. 02-591 Warszawa, ul. Batorego 16 ANALIZA RUCHU W GMINIE ŁOMIANKI W STANIE ISTNIEJĄCYM WRAZ Z OPRACOWANIEM MODELU RUCHU STANU ISTNIEJĄCEGO DLA GMINY ŁOMIANKI BPRW S.A. WARSZAWA, SIERPIEŃ 2008 r.

Biuro Planowania Rozwoju Spółka Akcyjna Tytuł pracy: Zamawiający: Umowa: Analiza ruchu w gminie Łomianki w stanie istniejącym wraz z opracowaniem modelu ruchu stanu istniejącego dla gminy Łomianki Gmina Łomianki ul. Warszawska 115 05-092 Łomianki NR RPG.732-7/2008 Autorzy: mgr inŝ. Zbigniew Ujazdowski techn. Stanisław Zmysłowski Jacek Hoch Kierownik Pracowni: mgr inŝ. Sławomir Monkiewicz Prezes Zarządu: mgr inŝ. Marek Roszkowski Warszawa, sierpień 2008 r. BPRW S.A. 02-591 Warszawa, ul. Batorego 16 Konto BPH S.A. O/Warszawa Nr 77 1060 0076 0000 3200 0129 5530 NIP 522-000-13-75 REGON 010069633 Prezes Zarządu (22) 825-43-21 Fax (22) 825-47-60 E-mail bprw@bprw.com.pl Pracownia Projektów Transportowych tel. (22) 825-95-09 E-mail: pt@bprw.com.pl

SPIS TREŚCI 1 WSTĘP... 7 2 POMIARY NATĘśENIA RUCHU... 7 3 ANALIZA RUCHU W STANIE ISTNIEJĄCYM... 7 4 PODZIAŁ OBSZARU GMINY ŁOMIANKI NA REJONY KOMUNIKACYJNE DO MODELU RUCHU... 8 5 DANE DEMOGRAFICZNO - PRZESTRZENNE... 9 6 PODRÓśE MIESZKAŃCÓW ŁOMIANEK W DOBIE... 10 6.1 Motywacja dom-praca... 11 6.1.1 Generacja ruchu osób w dobie... 11 6.1.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie... 13 6.2 Motywacja praca-dom... 13 6.3 Motywacja dom-nauka... 14 6.3.1 Generacja ruchu osób w dobie... 14 6.3.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie... 15 6.4 Motywacja nauka-dom... 15 6.5 Motywacja dom - inne cele... 16 6.5.1 Generacja ruchu osób w dobie... 16 6.5.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie... 17 6.6 Motywacja inne cele - dom... 17 6.7 Motywacje niezwiązane z domem... 18 6.7.1 Generacja ruchu osób w dobie... 18 6.7.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie... 19 7 PODRÓśE OSÓB NIE MIESZKAJĄCYCH W ŁOMIANKACH W DOBIE... 20 7.1 Generacja ruchu osób w dobie... 20 7.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie... 21 8 GENERACJA RUCHU SAMOCHODÓW OSOBOWYCH W GODZINIE SZCZYTU PORANNEGO... 22 8.1 Ruch związany z Łomiankami... 22 8.2 Ruch tranzytowy... 24 9 GENERACJA RUCHU SAMOCHODÓW DOSTAWCZYCH I CIĘśAROWYCH W GODZINIE SZCZYTU PORANNEGO... 24 10 ROZKŁAD PRZESTRZENNY RUCHU... 25 3

11 ROZKŁAD RUCHU NA SIEĆ ULICZNĄ... 25 12 WNIOSKI KOŃCOWE... 26 ANEKS. WSKAŹNIKI I ZAŁOśENIA PRZYJMOWANE W MODELOWANIU RU- CHU W ŁOMIANKACH...25 ZAŁĄCZNIK. POMIARY NATĘśENIA RUCHU DROGOWEGO - WYKRESY NA- TĘśEŃ RUCHU NA SKRZYśOWANIACH...33 4

SPIS TABEL Tabela 1. Mieszkańcy i miejsca pracy w Łomiankach... 9 Tabela 2. Ludność, miejsca pracy i uczniowie w rejonach komunikacyjnych... 10 Tabela 3. Wskaźniki ruchliwości mieszkańców Łomianek w dobie... 12 Tabela 4. Liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacji dom-praca w dobie... 13 Tabela 5. Udział podróŝy samochodem osobowym w motywacji dom praca w dobie... 13 Tabela 6. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji dom praca w dobie... 13 Tabela 7. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji praca dom w dobie... 14 Tabela 8. Liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacji dom-nauka w dobie... 15 Tabela 9. Udział podróŝy samochodem osobowym w motywacji dom nauka w dobie... 15 Tabela 10. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji dom nauka w dobie... 15 Tabela 11. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji nauka dom w dobie... 16 Tabela 12. Liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacji dom-inne cele w dobie... 17 Tabela 13. Udział podróŝy samochodem osobowym w motywacji dom inne cele w dobie... 17 Tabela 14. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji dom inne cele w dobie... 17 Tabela 15. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji inne cele dom w dobie... 18 Tabela 16. Liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacjach niezwiązanych z domem w dobie... 19 Tabela 17. Udział podróŝy samochodem osobowym w motywacjach niezwiązanych z domem w dobie... 19 5

Tabela 18. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacjach niezwiązanych z domem w dobie... 20 Tabela 19. Wskaźnik generacji podróŝy zewnętrznych do Łomianek na 1 podróŝ wewnętrzną w dobie... 20 Tabela 20. Liczba podróŝy wjazdowych do Łomianek w dobie... 20 Tabela 21. Liczba podróŝy wyjazdowych z Łomianek w dobie... 21 Tabela 22. Udział podróŝy samochodem osobowym w podróŝach zewnętrznych do Łomianek (wjazdy i wyjazdy)... 21 Tabela 23. Liczba dojazdów samochodów osobowych do Łomianek w dobie... 21 Tabela 24. Liczba wyjazdów samochodów osobowych z Łomianek w dobie... 22 Tabela 25. Wskaźniki udziału godziny szczytu porannego w ruchu dobowym... 22 Tabela 26. Wielkości ruchu samochodów osobowych mieszkańców Łomianek w godzinie szczytu porannego... 23 Tabela 27. Wielkości ruchu samochodów osobowych osób nie mieszkających w Łomiankach w godzinie szczytu porannego... 23 Tabela 28. Sumaryczne wielkości ruchu samochodów osobowych generowanego i absorbowanego w Łomiankach w godzinie szczytu porannego... 24 Tabela 29. Ruch tranzytowy samochodów osobowych w godzinie szczytu porannego... 24 SPIS RYSUNKÓW 1. Lokalizacja punktów pomiarowych 2. Pomiary natęŝenia ruchu kołowego godzina szczytu porannego 3. Pomiary natęŝenia ruchu kołowego godzina szczytu popołudniowego 4. Model ruchu kołowego - podział obszaru na rejony komunikacyjne 5. Model ruchu kołowego - modelowa sieć uliczna 6. Model ruchu kołowego - potoki ruchu samochodów godzina szczytu porannego 7. Model ruchu kołowego porównanie potoków ruchu z modelu z pomiarami natęŝenia ruchu 8. Model ruchu kołowego - korelacja modelu z pomiarami natęŝenia ruchu 6

1 Wstęp Opracowanie wykonano na zlecenie Gminy Łomianki umowa RGP.732-7/2008. W ramach opracowania wykonano pomiary natęŝenia ruchu na wybranych skrzy- Ŝowaniach i przekrojach ulic w Łomiankach oraz sporządzono matematyczny model ruchu w stanie istniejącym skalibrowany pomiarami natęŝenia ruchu. Model ruchu policzono i skalibrowano dla ruchu pojazdów w godzinie szczytu porannego. 2 Pomiary natęŝenia ruchu Pomiary natęŝenia ruchu, konieczne do kalibracji modelu, wykonano w dniach powszednich w czerwcu 2008 roku w godzinach szczytu porannego (6.30 8.30) oraz, dodatkowo dla wybranych skrzyŝowań, w okresie szczytu popołudniowego (15.30 17.30). Pomiary były wykonywane ręcznie, z notowaniem natęŝeń w okresach półgodzinnych wraz ze strukturą kierunkową i rodzajową ruchu na skrzyŝowaniu. Lokalizację punktów pomiarowych przedstawiono na rysunku 1, natomiast wyniki pomiarów, w postaci wykresów ruchu na skrzyŝowaniach, zamieszczono w załączniku. Określone na podstawie pomiarów natęŝenia ruchu w stanie istniejącym przedstawiono na rysunkach 2 i 3. 3 Analiza ruchu w stanie istniejącym Analiza ruchu w Łomiankach dokonana na podstawie pomiarów i obserwacji wykazała, Ŝe problemy występujące w ruchu drogowym w szczycie porannym związane są głównie z ruchem do i ruchem tranzytowym przez miasto. Praktycznie istnieją tylko dwa połączenia drogowe z Warszawą. Główne leŝy w ciągu drogi krajowej (ul. Kolejowa droga nr 7). Znaczącą część ruchu, bo ok. 1/3, stanowi tam ruch tranzytowy w stosunku do Łomianek. Wg szacunku w ruchu na wlotach do (Pułkowa i Kampinoska) ok. 65 % potoku w szczycie porannym stanowią pojazdy z Łomianek. Drugie połączenie, lokalne, o niskich parametrach technicznych,, leŝy w ciągu ulicy Kampinoskiej w Łomiankach ( ul. Trenów w Warszawie). Innych połączeń nie ma i z tego względu kierowcy nie mają moŝliwości wyboru tras alternatywnych w przypadku wystąpienia trudności. 7

Obserwacja wykazała, Ŝe główne problemy w szczycie porannym wynikają z wyczerpania przepustowości układu juŝ poza terenem Łomianek, a dokładnie skrzy- Ŝowania ulicy Pułkowej z ulicą Wóycickiego w Warszawie. W trakcie prowadzenia pomiarów na skrzyŝowaniu Kolejowa Brukowa zaobserwowano, Ŝe ok. godziny 7.00 korek utworzony za skrzyŝowaniem z pojazdów poruszających się w stronę narósł tak, Ŝe nastąpiła blokada zjazdów ze skrzyŝowania. W wyniku tego pomierzone natęŝenia ruchu są mniejsze niŝ przepustowość skrzyŝowania. Utrudnienia w ruchu automatycznie przenoszą się na kolejne elementy układu, jak tworzenie się korka na ulicy Brukowej od strony ul. Warszawskiej i następnie na Warszawskiej od strony centrum Łomianek oraz na ulicy Kolejowej od strony ulicy Wiślanej. System sterowania sygnalizacją na skrzyŝowaniach ulicy Kolejowej, oparty na wideodetekcji, chociaŝ usprawnia ruch, dając maksymalne moŝliwe wykorzystanie przepustowości, nie jest w stanie zapewnić jego płynności ze względu na brak rezerw przepustowości na wlocie do. Ok. godziny 8.00 występuje spadek ruchu i korki na terenie Łomianek zaczynają zanikać. W szczycie popołudniowym główne utrudnienia występują w ruchu od strony na skrzyŝowaniu Kolejowa Wiślana. Pomiary natęŝeń ruchu potwierdziły, Ŝe poza wymienionymi inne elementy układu drogowego Łomianek nie są przeciąŝone ruchem. 4 Podział obszaru gminy Łomianki na rejony komunikacyjne do modelu ruchu Dla potrzeb modelowania ruchu obszar gminy Łomianki podzielono na 26 rejonów komunikacyjnych (rysunek 4). Podziału dokonano z uwzględnieniem: - naturalnych granic występujących na obszarze gminy jak: wody, waŝniejsze drogi i ulice, - sposobu zagospodarowania terenu, - moŝliwych powiązań rejonu z siecią drogowo - uliczną gminy. Podział na rejony skonsultowano z Urzędem Gminy Łomianki. 8

5 Dane demograficzno - przestrzenne W opracowaniu wykorzystano: - dane o liczbie mieszkańców, zatrudnionych (obejmujące część zakładów pracy z terenu Łomianek) i uczniów w podziale na 26 rejonów komunikacyjnych otrzymane z Urzędu Gminy Łomianki, - dane o liczbie mieszkańców, uwzględniające równieŝ osoby niezameldowane (2007 r), miejscach pracy w zakładach o liczbie zatrudnionych powyŝej 9 osób (2006 rok) oraz o liczbie zarejestrowanych podmiotów gospodarczych (2006 r) zamieszczone w Banku Danych Regionalnych GUS (BDR). Dane z tych dwóch źródeł zestawiono w tabeli (Tabela 1). W modelu ruchu całkowitą liczbę mieszkańców i zatrudnionych przyjęto na podstawie danych z BDR, natomiast liczbę uczniów na podstawie danych z Urzędu Gminy Łomianki. Całkowitą liczbę miejsc pracy oszacowano na podstawie danych z BDR. ZałoŜono, Ŝe średnia liczba zatrudnionych w firmach osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wynosi 1,5 osoby. Wyliczoną w ten sposób liczbę zatrudnionych w tych firmach (4513 osób) dodano do liczby zatrudnionych w zakładach zatrudniających powyŝej 9 osób (6332). Wyliczona tą metodą liczba miejsc pracy w Łomiankach wynosi 10845. RozłoŜono je w rejonach komunikacyjnych Łomianek w proporcjach wynikających z danych otrzymanych z Urzędu Gminy. Rozmieszczenie ludności, miejsc pracy i uczniów w rejonach komunikacyjnych przedstawiono w tabeli 2. Tabela 1. Mieszkańcy i miejsca pracy w Łomiankach Rodzaj danych Dane z Urzędu Miasta i Gminy Łomianki Dane z Banku Danych Regionalnych GUS Ludność 20782 22826 Zarejestrowane zakłady (w tym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą) 758 4320 (3009) Miejsca pracy w zakładach 6332 powyŝej 9 zatrudnionych Miejsca pracy łącznie 5338 9

Tabela 2. Ludność, miejsca pracy i uczniowie w rejonach komunikacyjnych Rejon Mieszkańcy Zatrudnieni Uczniowie 1 346 183 84 2 432 4 3 1037 30 4 354 299 5 1137 301 6 748 71 7 1162 199 8 1555 288 9 695 248 78 10 1124 585 664 11 773 1099 12 678 788 24 13 905 77 14 1509 776 46 15 1613 1861 849 16 1391 662 24 17 806 400 53 18 1599 354 548 19 1648 825 20 514 73 21 1244 512 93 22 1129 244 18 23 139 144 24 2 0 25 212 28 26 74 792 75 Łącznie 22826 10845 2556 6 PodróŜe mieszkańców Łomianek w dobie Obliczenia generacji ruchu mieszkańców Łomianek wykonano w podziale na: - podróŝe wewnętrzne (rozpoczynane i kończone w Łomiankach), - podróŝe wyjazdowe w kierunku i powrotne z kierunku, - podróŝe wyjazdowe w kierunku Gdańska ( Mazowieckiego) i powrotne z tego kierunku. PodróŜy w relacjach Łomianki Izabelin i Izabelin Łomianki nie wyodrębniano jako osobnej grupy ze względu na znikomy ich udział w całkowitej liczbie podróŝy rozpoczynanych i kończonych w Łomiankach. PodróŜe te są włączone do podróŝy w kierunku i powrotnych z tego kierunku. Wg danych otrzymanych od Zleceniodawcy podróŝe w motywacji dom-praca z Izabelina do Łomianek stanowią zaledwie 1,3% dojazdów do pracy do Łomianek w 10

dobie (wg danych z Urzędu Gminy Łomianki 66 pracowników z Izabelina na 5042 miejsc pracy w Łomiankach). Biorąc pod uwagę, Ŝe liczba miejsc pracy w Izabelinie jest 3,5-krotnie mniejsza niŝ w Łomiankach moŝna przyjmować, Ŝe dojazdy mieszkańców Łomianek do pracy w Izabelinie są równieŝ 3,5-krotnie mniejsze od dojazdów mieszkańców Izabelina do Łomianek. W innych motywacjach jak: nauka, zakupy, zdrowie, interesy, sprawy słuŝbowe, usługi zdrowotne, wizyty, rozrywka itd moŝna zakładać, Ŝe powiązania między tymi miejscowościami są jeszcze słabsze niŝ w przypadku podróŝy do pracy. Obliczenia generacji ruchu przeprowadzono dla siedmiu motywacji podróŝy: - dom praca, - dom nauka, - dom inne cele, - praca dom, - nauka dom, - inne cele dom, - niezwiązanych z domem. 6.1 Motywacja dom-praca 6.1.1 Generacja ruchu osób w dobie Liczbę podróŝy dla motywacji dom-praca wyliczono, korzystając z następującego wzoru: P D-Pi = R D-P x M i gdzie: P D-Pi - liczba podróŝy do pracy z rejonu komunikacyjnego i; M i liczba mieszkańców w rejonie i; R D-P wskaźnik ruchliwości mieszkańca w podróŝach do pracy (liczba podróŝy do pracy wykonywanych w dobie przez statystycznego mieszkańca). Wielkości wskaźników ruchliwości przyjmowane do obliczeń generacji ruchu dla wszystkich motywacji zamieszczono w tabeli 3. Podstawę do przyjęcia tych wielkości stanowiły wyniki opracowania Warszawskie Badanie Ruchu 2005 wraz z 11

opracowaniem modelu ruchu (WBR 2005) wykonanego przez BPRW S.A. na zlecenie Urzędu Miasta, w trakcie którego przeprowadzono badanie zachowań komunikacyjnych mieszkańców miast i gmin byłego województwa warszawskiego. Wielkości uzyskane z badania dostosowano dla stanu istniejącego w gminie Łomianki w procesie modelowania ruchu. Wskaźniki z WBR 2005 wykorzystywane w niniejszym opracowaniu były wyliczane bezpośrednio z bazy danych badania ankietowego mieszkańców miast i gmin. Wielkości wskaźników wyliczonych z ankiet wraz z innymi załoŝeniami zamieszczono w aneksie do opracowania. W tekście zasadniczym opracowania podano wskaźniki jakie ostatecznie zastosowano w modelu ruchu, zapewniające dobrą korelację modelowego rozkładu ruchu na sieć z pomiarami natęŝenia ruchu. Tabela 3. Wskaźniki ruchliwości mieszkańców Łomianek w dobie Motywacja wewnętrznych Ruchliwość w podróŝach: w kierunku w kierunku Gdańska, suma dom - praca 0,158 0,017 0,230 0,405 dom -nauka 0,090 0,000 0,090 0,180 dom inne cele 0,456 0,000 0,076 0,532 niezwiązana z domem 0,101 0,000 0,000 0,000 Liczbę dojazdów do rejonów w podróŝach wewnętrznych wyliczono stosując wzór: A D-Pj = Σ P x Z j / Σ Z gdzie: A D-Pj - wielkość ruchu dojazdowego do pracy do rejonu komunikacyjnego j; Z j liczba miejsc pracy w rejonie j, Σ P sumaryczna liczba podrózy do pracy, Σ Z sumaryczna liczba miejsc pracy. W przypadku wyjazdów mieszkańców Łomianek w kierunku Gdańska (Nowego Dworu Mazowieckiego) za rejony końcowe podróŝy przyjęto wyloty drogowe ulic Kolejowej i Rolniczej. Ruch wyjazdowy w tym kierunku rozłoŝono na te dwie ulice proporcjonalnie do wielkości natęŝenia ruchu samochodów osobowych pomierzonego na tych wylotach. 12

W przypadku wyjazdów do za rejony końcowe podróŝy przyjęto rejony komunikacyjne z modelu ruchu dla (399 rejonów). Ruch wyjazdowy do rozkładano proporcjonalnie do potencjałów absorbujących rejonów warszawskich. Tabela 4. w dobie Liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacji dom-praca PodróŜe wewnętrzne w kierunku Gdańska, w kierunku suma dom - praca 3607 388 5250 9245 6.1.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie Udział podróŝy samochodem osobowym przyjęto na podstawie WBR 2005, korygując go w ramach niniejszego opracowania w oparciu o pomiary ruchu. Tabela 5. Udział podróŝy samochodem osobowym w motywacji dom praca w dobie PodróŜe Udział podróŝy samochodem osobowym w podróŝach: wewnętrznych w kierunku Gdańska, w kierunku dom - praca 0,30 0,78 0,78 Liczbę jazd samochodów osobowych wyliczono przyjmując wskaźnik napełnienia samochodu osobowego 1,2. Tabela 6. w dobie Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji dom praca PodróŜe wewnętrzne w kierunku Gdańska, w kierunku suma dom - praca 902 252 3412 4566 6.2 Motywacja praca-dom Dla motywacji praca-dom zdecydowano się na obliczenie macierzy ruchu samochodów poprzez transpozycję macierzy dom-praca, z uwzględnieniem wskaźnika powrotów 0,926, określonego na podstawie WBR 2005. Liczbę jazd samochodów w relacji praca dom w dobie podano w poniŝszej tabeli. 13

Tabela 7. w dobie Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji praca dom PodróŜe wewnętrzne z kierunku Gdańska, z kierunku suma praca - dom 835 233 3160 4228 6.3 Motywacja dom-nauka 6.3.1 Generacja ruchu osób w dobie Liczbę podróŝy dla motywacji dom-nauka wyliczono, korzystając z następującego wzoru: P D-Ni = R D-N x M i gdzie: P D-Ni - liczba podróŝy do nauki z rejonu komunikacyjnego i; M i liczba mieszkańców w rejonie i; R D-N wskaźnik ruchliwości mieszkańca Łomianek w podróŝach do nauki (liczba podróŝy do nauki wykonywanych w dobie przez statystycznego mieszkańca). Wielkości wskaźników ruchliwości przyjmowane do obliczeń generacji ruchu dla motywacji dom nauka zamieszczono w tabeli (Tabela 3). Liczbę dojazdów do rejonów obliczano stosując wzór: A D-Nj = Σ P x N j / Σ N gdzie: A D-Nj - wielkość ruchu do szkół do rejonu komunikacyjnego j; N j liczba miejsc w szkołach w rejonie j, Σ P sumaryczna liczba podróŝy do szkół, Σ N sumaryczna liczba miejsc w szkołach. 14

Tabela 8. w dobie Liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacji dom-nauka PodróŜe wewnętrzne w kierunku Gdańska, w kierunku suma dom - nauka 2054 0 2054 4108 6.3.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie Udział podróŝy samochodem osobowym przyjęto na podstawie WBR 2005, korygując go w ramach niniejszego opracowania w oparciu o pomiary ruchu. Tabela 9. Udział podróŝy samochodem osobowym w motywacji dom nauka w dobie PodróŜe Udział podróŝy samochodem osobowym w podróŝach: wewnętrznych w kierunku Gdańska, w kierunku dom - nauka 0,11 0,55 0,55 Liczbę jazd samochodów osobowych wyliczono przyjmując wskaźnik napełnienia samochodu osobowego 1,3. Tabela 10. w dobie Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji dom nauka PodróŜe wewnętrzne w kierunku Gdańska, w kierunku suma dom - nauka 174 0 869 1043 6.4 Motywacja nauka-dom Dla motywacji praca-dom zdecydowano się na obliczenie macierzy ruchu samochodów poprzez transpozycję macierzy dom-praca, z uwzględnieniem wskaźnika powrotów 0,963, określonego na podstawie WBR 2005. Liczbę jazd samochodów w relacji nauka dom w dobie podano w poniŝszej tabeli. 15

Tabela 11. w dobie Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji nauka dom PodróŜe wewnętrzne z kierunku Gdańska, z kierunku suma nauka - dom 168 0 837 1005 6.5 Motywacja dom - inne cele Pojęcie inne cele w modelowaniu ruchu obejmuje motywacje inne niŝ dom, praca i nauka takie jak: sprawy słuŝbowe i biznesowe (załatwiane poza miejscem pracy), zakupy, usługi, wizyta u lekarza, rozrywka, rekreacja, odwiedziny itd. 6.5.1 Generacja ruchu osób w dobie Liczbę podrózy dla motywacji dom-inne cele wyliczono, korzystając z następującego wzoru: P D-Ii = R D-I x M i gdzie: P D-Ii - wielkość ruchu wyjazdowego do innych celów z rejonu komunikacyjnego i; M i liczba mieszkańców w rejonie i; R D-I wskaźnik ruchliwości mieszkańca Łomianek w podróŝach do innych celów (liczba podróŝy do innych celów wykonywanych w dobie przez statystycznego mieszkańca). Wielkości wskaźników ruchliwości przyjmowane do obliczeń generacji ruchu dla motywacji dom inne cele zamieszczono w tabeli 3. Przyjęto, Ŝe liczba podróŝy w motywacji dom inne cele w 10% zaleŝy od liczby mieszkańców w rejonie, a w 90% od liczby zatrudnionych. Wzór na liczbę dojazdów do rejonów miał więc postać: A D-Ij = 0,1 x Σ P x M j / Σ M + 0,9 x Σ P x Z j / Σ Z gdzie: 16

A D-Ij - wielkość ruchu dojazdowego w innych celach do rejonu komunikacyjnego j; M j liczba mieszkańców w rejonie j; Σ P sumaryczna liczba podróŝy w innych celach, Σ M sumaryczna liczba mieszkańców, Z j liczba zatrudnionych w rejonie j; Σ Z sumaryczna liczba zatrudnionych, Tabela 12. Liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacji dom-inne cele w dobie PodróŜe wewnętrzne w kierunku Gdańska, w kierunku suma dom inne cele 10404 0 1734 12138 6.5.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie Udział podróŝy samochodem osobowym przyjęto na podstawie WBR 2005, korygując go w ramach niniejszego opracowania w oparciu o pomiary ruchu. Tabela 13. Udział podróŝy samochodem osobowym w motywacji dom inne cele w dobie PodróŜe Udział podróŝy samochodem osobowym w podrózach: wewnętrznych w kierunku Gdańska, w kierunku dom inne cele 0,6 0,9 0,9 Liczbę jazd samochodów osobowych wyliczono przyjmując wskaźnik napełnienia samochodu osobowego 1,7. Tabela 14. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji dom inne cele w dobie PodróŜe wewnętrzne w kierunku Gdańska, w kierunku suma dom inne cele 3672 0 918 4590 6.6 Motywacja inne cele - dom Dla motywacji inne cele - dom zdecydowano się na obliczenie macierzy ruchu samochodów poprzez transpozycję macierzy dom-praca, z uwzględnieniem wskaź- 17

nika powrotów 1,067, określonego na podstawie WBR 2005. Liczbę jazd samochodów w relacji inne cele dom w dobie podano w poniŝszej tabeli. Tabela 15. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji inne cele dom w dobie PodróŜe wewnętrzne z kierunku Gdańska, z kierunku suma inne cele - dom 168 0 837 1005 6.7 Motywacje niezwiązane z domem Pojęcie niezwiązane z domem obejmuje w modelowaniu podróŝe rozpoczynane i kończone poza miejscem zamieszkania. 6.7.1 Generacja ruchu osób w dobie Liczbę podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacjach niezwiązanych z domem obliczono ze wzoru: gdzie: P NZD = R NZD x M P NZD liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w celach niezwiązanych z domem; M liczba mieszkańców Łomianek; R D-I wskaźnik ruchliwości mieszkańca Łomianek w podróŝach niezwiązanych z domem. Przy przyjęciu wskaźnika ruchliwości dla motywacji niezwiązane z domem podanego w tabeli 3, liczba podróŝy mieszkanców Łomianek w celach niezwiązanych z domem w dobie wynosi 2305 podróŝy. Liczbę podróŝy generowanych i absorbowanych w rejonach obliczono przy zało- Ŝeniu, Ŝe 20% podróŝy generowanych i absorbowanych w rejonie zaleŝy od liczby mieszkańców, natomiast 80% od liczby zatrudnionych. Wzór na liczbę podróŝy generowanych w rejonie dla motywacji niezwiązanych z domem miał postać: gdzie: P NZDi = 0,2 x Σ P x M i / Σ M + 0,8 x Σ P x Z i / Σ Z 18

P NZDi - liczba podrózy do celów niezwiązanych z domem z rejonu komunikacyjnego i; M i liczba mieszkańców w rejonie i; Σ P suma wyjazdów do innych celów, Σ M sumaryczna liczba mieszkańców, Z i liczba zatrudnionych w rejonie i; Σ Z sumaryczna liczba zatrudnionych. Wzór na liczbę podróŝy kończonych w rejonie miał postać: gdzie: A NZDj = 0,2 x Σ P x M j / Σ M + 0,8 x Σ P x Z j / Σ Z A NZDj - wielkość ruchu dojazdowego do celów niezwiązanych z domem do rejonu komunikacyjnego j; M j liczba mieszkańców w rejonie j; Σ P suma wyjazdów do innych celów, Σ M sumaryczna liczba mieszkańców, Z j liczba zatrudnionych w rejonie j; Σ Z sumaryczna liczba zatrudnionych, Tabela 16. Liczba podróŝy mieszkańców Łomianek w motywacjach niezwiązanych z domem w dobie PodróŜe wewnętrzne w kierunku Gdańska, niezwiązane z domem w kierunku suma 2305 0 0 2305 6.7.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie Udział podróŝy samochodem osobowym przyjęto identyczny jak w motywacji dom inne. Tabela 17. Udział podróŝy samochodem osobowym w motywacjach niezwiązanych z domem w dobie PodróŜe niezwiązane z domem Udział podróŝy samochodem osobowym w podróŝach: wewnętrznych w kierunku Gdańska, w kierunku 0,6 0,9 0,9 19

Liczbę jazd samochodów osobowych wyliczono przyjmując wskaźnik napełnienia samochodu osobowego 1,4. Tabela 18. Liczba jazd samochodów osobowych w motywacjach niezwiązanych z domem w dobie PodróŜe wewnętrzne w kierunku Gdańska, niezwiązane z domem w kierunku suma 988 0 0 988 7 PodróŜe osób nie mieszkających w Łomiankach w dobie 7.1 Generacja ruchu osób w dobie Na podstawie wyników WBR 2005 oraz danych otrzymanych z Urzędu Gminy, zweryfikowanych w procesie modelowania przyjęto wskaźniki generacji podróŝy zewnętrznych do Łomianek w funkcji liczby podróŝy wewnętrznych w obszarze gminy (tabela 19). Tabela 19. Wskaźnik generacji podróŝy zewnętrznych do Łomianek na 1 podróŝ wewnętrzną w dobie PodróŜe w motywacji Liczba podróŝy zewnętrznych do Łomianek na jedną podróŝ wewnętrzną: z kierunku Gdańska, z kierunku suma dom - praca 0,705 1,300 2,005 dom -nauka 0,250 0,000 0,250 dom inne cele 0,167 0,167 0,333 Tabela 20. Liczba podróŝy wjazdowych do Łomianek w dobie PodróŜe w motywacji Liczba podróŝy wjazdowych do Łomianek z kierunku: Gdańska, suma dom - praca 2543 4688 7231 dom -nauka 514 0 514 dom inne cele 1734 1734 3468 łącznie 4791 6422 11213 20

Przy obliczaniu liczby podróŝy wyjazdowych w dobie przyjęto załoŝenie, Ŝe wskaźniki powrotów we wszystkich motywacjach są równe 1. Tabela 21. Liczba podróŝy wyjazdowych z Łomianek w dobie PodróŜe w motywacji Liczba podróŝy wyjazdowych z Łomianek w kierunku: Gdańska, suma praca - dom 2543 4688 7231 nauka - dom 514 0 514 inne cele - dom 1734 1734 3468 łącznie 4791 6422 11213 7.2 Generacja ruchu samochodów osobowych w dobie Udział samochodu osobowego w podróŝach osób nie mieszkających w Łomiankach przyjęto identyczny jak w wyjazdach mieszkańców Łomianek poza obszar gminy. Tabela 22. Udział podróŝy samochodem osobowym w podróŝach zewnętrznych do Łomianek (wjazdy i wyjazdy) PodróŜe Udział podróŝy samochodem osobowym w podróŝach: w motywacji z kierunku Gdańska, z kierunku dom - praca 0,78 0,78 dom -nauka 0,55 0,55 dom inne cele 0,90 0,90 Napełnienie samochodów osobowych w poszczególnych motywacjach przyjęto identyczne jak w podróŝach mieszkańców Łomianek. Wyliczone przy powyŝszych załoŝeniach liczby podróŝy zewnętrznych podano w poniŝszej tabeli. Tabela 23. Liczba dojazdów samochodów osobowych do Łomianek w dobie PodróŜe Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji z kierunku Gdańska, z kierunku suma dom - praca 1653 3047 4700 dom -nauka 217 0 217 dom inne cele 918 918 1836 łącznie 2788 3965 6753 21

Tabela 24. Liczba wyjazdów samochodów osobowych z Łomianek w dobie PodróŜe Liczba jazd samochodów osobowych w motywacji w kierunku Gdańska, w kierunku suma praca - dom 1653 3047 4700 nauka - dom 217 0 217 inne cele - dom 918 918 1836 łącznie 2788 3965 6753 8 Generacja ruchu samochodów osobowych w godzinie szczytu porannego 8.1 Ruch związany z Łomiankami Do przeliczenia ruchu dobowego na godzinę szczytu porannego zastosowano wskaźniki udziału godziny szczytu w ruchu dobowym określone dla kaŝdej z analizowanych motywacji podróŝy w WBR 2005 i zweryfikowane w procesie modelowania ruchu dla. Tabela 25. Wskaźniki udziału godziny szczytu porannego w ruchu dobowym Motywacja podróŝy Udział godziny szczytu porannego w ruchu dobowym dom - praca 0,320 dom -nauka 0,640 dom inne cele 0,046 praca - dom 0,002 nauka - dom 0,000 inne cele - dom 0,008 nie związana z domem 0,028 Zestawienie wielkości ruchu samochodów osobowych w godzinie szczytu porannego w poszczególnych motywacjach w podróŝach mieszkańców Łomianek podano w poniŝszej tabeli. 22

Tabela 26. Wielkości ruchu samochodów osobowych mieszkańców Łomianek w godzinie szczytu porannego Motywacja PodróŜe Wyjazdy wewnętrzne w kierunku w kierunku Gdańska dom - praca 289 81 1092 dom -nauka 111 0 556 dom inne cele 169 0 42 z kierunku Gdańska Powroty z kierunku praca - dom 2 0 7 nauka - dom 0 0 0 inne cele - dom 31 0 8 nie związana 28 0 0 0 0 z domem łącznie 630 81 1690 0 15 Zestawienie wielkości ruchu samochodów osobowych w godzinie szczytu porannego w poszczególnych motywacjach w dojazdach i wyjazdach osób nie mieszkających w Łomiankach podano w poniŝszej tabeli. Tabela 27. Wielkości ruchu samochodów osobowych osób nie mieszkających w Łomiankach w godzinie szczytu porannego Motywacja Dojazdy z kierunku z kierunku Gdańska dom - praca 529 975 dom -nauka 139 0 dom inne cele 42 42 w kierunku Gdańska Powroty w kierunku praca - dom 3 6 nauka - dom 0 0 inne cele - dom 8 8 łącznie 710 1017 11 14 Sumaryczne wielkości ruchu samochodów osobowych generowanego i absorbowanego w Łomiankach w godzinie szczytu porannego podano w tablicy 28. 23

Tabela 28. Sumaryczne wielkości ruchu samochodów osobowych generowanego i absorbowanego w Łomiankach w godzinie szczytu porannego Motywacja PodróŜe Wyjazdy Dojazdy wewnętrzne w kierunku Gdańska w kierunku z kierunku Gdańska z kierunku dom - praca 289 81 1092 529 975 dom -nauka 111 0 556 139 0 dom inne cele 169 0 42 42 42 praca - dom 2 3 6 0 7 nauka - dom 0 0 0 0 0 inne cele - dom 31 8 8 0 8 nie związana 28 0 0 0 0 z domem łącznie 630 92 1704 710 1032 8.2 Ruch tranzytowy Wielkości ruchu tranzytowego samochodów osobowych uzyskano przez odjęcie wielkości ruchu dojazdowego i wyjazdowego z Łomianek obliczonych z modelu. ruchu od natęŝeń ruchu pomierzonych na wlotach do obszaru gminy. Tabela 29. Ruch tranzytowy samochodów osobowych w godzinie szczytu porannego tranzyt Warszawa Ul. Kolejowa Ul. Rolnicza suma Warszawa 0 819 25 844 Ul. Kolejowa 787 0 0 787 Ul. Rolnicza 85 0 0 85 suma 872 819 25 1716 9 Generacja ruchu samochodów dostawczych i cięŝarowych w godzinie szczytu porannego Generację ruchu pojazdów cięŝarowych określono na podstawie pomiarów natę- Ŝeń ruchu. Analizując zmienność natęŝenia ruchu pojazdów cięŝarowych na odcinkach ulic przyjęto wielkości potencjałów wjazdowych i wyjazdowych w rejonach komunikacyjnych Łomianek. Potencjały wjazdowe i wyjazdowe ruchu 24

pojazdów cięŝarowych na granicy obszaru gminy przyjęto bezpośrednio z pomiarów. 10 Rozkład przestrzenny ruchu W modelu zastosowano rozkład proporcjonalny, w którym liczba podróŝy między rejonami zaleŝy wyłącznie od potencjałów generujących i absorbujących tych rejonów. Biorąc pod uwagę niewielkie odległości i czasy przemieszczeń w Łomiankach uznano, Ŝe moŝna pominąć te opory w rozkładzie przestrzennym. Wzór na rozkład przestrzenny miał postać: T i ij = n P A j = 1 A j j gdzie: T ij liczba podróŝy z rejonu i do j; P i ruch wyjazdowy w rejonie źródłowym i; A j ruch dojazdowy do rejonu docelowego j. Więźby ruchu uzyskane dla Łomianek dołączono do więźb ruchu dla opracowanych przez BPRW S.A. w ramach tematu Warszawskie Badanie Ruchu 2005 wraz z opracowaniem modelu ruchu i przeliczonych na 2008 rok. 11 Rozkład ruchu na sieć uliczną Do modelowania ruchu w Łomiankach utworzono w programie EMME/2 sieć uliczną obejmującą ulice główne ruchu przyspieszonego, główne, zbiorcze oraz waŝniejsze ulice lokalne (rysunek 5). Sieć tę połączono z siecią ulic przygotowaną przez BPRW S.A. w ramach tematu Warszawskie Badanie Ruchu 2005 wraz z opracowaniem modelu ruchu zaktualizowaną na 2008 rok. W modelowej sieci ulicznej kaŝdej z ulic przypisano liczbę pasów ruchu oraz funkcję oporu odpowiednią dla klasy i przekroju ulicy. Rolę oporu w rozkładzie ruchu na sieć pełni w modelu ruchu czas przejazdu. Funkcje oporu stosowane w programie EMME/2 uzaleŝniają czas przejazdu odcinka sieci od stosunku rozłoŝonego potoku ruchu do przepustowości przyjętej dla danej klasy ulicy. Wzory funkcji oraz przepustowości podano w plikach ArcView oraz tekstowym na płycie CD dołączonej do opracowania. 25

Rozkłady więźb ruchu dla i Łomianek na sieć uliczną wykonano w procesie kalibrowania modelu ruchu kilkakrotnie. Za kaŝdym razem porównywano wielkości potoków ruchu z modelu z pomierzonymi natęŝeniami ruchu. Doprowadzenie do zadowalającego rezultatu wymagało wprowadzenia korekt parametrów generacji ruchu oraz wstępnie załoŝonych przepustowości niektórych odcinków ulic. Ostateczne wyniki modelowego rozkładu ruchu na sieć uliczną przedstawiono na rysunku 6. Na rysunku 7 przedstawiono róŝnice między potokiem symulowanym w modelu ruchu, a potokiem pomierzonym. RóŜnice w większości przypadków mieszczą się w granicach 20% - +20%. Wyniki statystycznej analizy korelacji modelu z pomiarami przedstawiono na rysunku 8. Stała A równania regresji liniowej wynosi 14,08046, a współczynnik B 0,927017. Bliski jedności współczynnik determinacji R 2 (0,94066) pozwala na stwierdzenie, Ŝe model ruchu został prawidłowo oszacowany i dobrze pasuje do rzeczywistości. 12 Wnioski końcowe Opracowanie spełniło cel określony w zakresie opracowania - otrzymano matematyczny model ruchu dla gminy Łomianki, doprowadzony w procesie kalibracji do dostatecznej zgodności symulowanych potoków ruchu z pomierzonymi natęŝeniami. Opracowany model moŝe być wykorzystywany jako baza do prognoz ruchu dla gminy Łomianki, uwzględniających planowane zmiany zagospodarowania przestrzennego gminy, zmiany demograficzne oraz zmiany w układzie drogowo ulicznym. 26

ANEKS WSKAŹNIKI I ZAŁOśENIA PRZYJMOWANE W MODELOWANIU RUCHU W ŁOMIANKACH 27

Przy analizowaniu wskaźników otrzymanych bezpośrednio z Warszawskiego Badania Ruchu 2005 wraz z opracowaniem modelu ruchu (WBR 2005) trzeba wziąć pod uwagę, Ŝe WBR 2005 objęło zaledwie 3425 osób zamieszkałych w obszarze dawnego województwa warszawskiego tj. poniŝej 0,5% mieszkańców. Baza ankiet zawiera informacje jedynie o 116 podróŝach kończonych lub rozpoczynanych w Łomiankach (w tym o 96 podróŝach mieszkańców Łomianek). Jest to próba niewielka. Stąd teŝ w przypadku, analizy takich wielkości jak: - rozkład przestrzenny podróŝy w motywacjach, - podział zadań przewozowych w motywacjach, naleŝy brać pod uwagę, ze względu na niewielką próbę, Ŝe te wielkości obliczone z ankiet są obarczone znacznym błędem, a nawet, Ŝe pewne cechy nie będą reprezentowane w bazie danych. 1. Wskaźniki ruchliwości Wskaźniki ruchliwości obliczono bezpośrednio z bazy danych badania ankietowego mieszkańców WBR 2005. Wskaźniki ruchliwości dla mieszkańców miast podwarszawskich wyliczone bezpośrednio z badania przedstawiono w tabeli 1. W trakcie tworzenia modelu ruchu dla w ramach WBR 2005 ( Raport V Model ruchu, Raport V Model ruchu aktualizacja ) stwierdzono, Ŝe ruchliwości otrzymane z badania ankietowego są zaniŝone (odmowy uczestnictwa w ankiecie obejmowały częściej osoby bardziej aktywne). W mniejszym stopniu dotyczyło to podróŝy związanych z pracą i nauką, w większym stopniu podróŝy w pozostałych celach (ankietowani maja tendencję do pomijania podróŝy nieobligatoryjnych).. Doprowadzenie modelu ruchu dla do zgodności z pomiarami natęŝeń ruchu wymagało przyjęcia wyŝszych wskaźników ruchliwości. W poniŝszej tabeli podano wynikowe współczynniki zwiększające określone w trakcie modelowania ruchu w Warszawie. Zdaniem autorów WBR 2005 współczynniki zwiększające określone w modelu dla mogą być równieŝ stosowane do przemnoŝenia wskaźników ruchliwości dla miast podwarszawskich. 28

Tabela 1. Wskaźniki ruchliwości mieszkańców miast podwarszawskich z WBR 2005 Motywacja Wskaźnik ruchliwo- Współczynnik Wyjściowe Wskaźnik ści obliczony bezpośrednio z ankiet dla miast byłego województwa warszawskiego zwiększający określony na podstawie modelu dla wskaźniki ruchliwości przyjęte w modelu dla Łomianek powrotów obliczony dla Łomianek bezpośrednio z ankiet dom - praca 0,353 1,147 0,405 0,926 dom -nauka 0,155 1,160 0,180 0,963 dom inne cele 0,352 1,511 0,532 1,067 niezwiązana z domem 0,097 1,619 0,157 - Zastosowane przy liczeniu macierzy podróŝy powrotnych do domu wskaźniki powrotów obliczono dla Łomianek z bazy ankiet WBR 2005. 2. Rozkład przestrzenny ruchu W tabeli 2 zamieszczono rozkład przestrzenny podróŝy mieszkańców Łomianek obliczony bezpośrednio na podstawie wyników badania ankietowego. Tabela 2. Rozkład przestrzenny ruchu mieszkańców Łomianek w motywacjach (dane z ankiet) Motywacja Liczba podró- % podróŝy: Ŝy wewnętrznych w kierunku w kierunku suma w bazie ankiet Gdańska, dom - praca 22 18% 5% 77% 100% dom -nauka 14 21% 0% 79% 100% dom inne cele 14 86% 0% 14% 100% niezwiązana z 0 - - - - domem Do danych podanych w powyŝszej tabeli naleŝy podchodzić z duŝą rezerwą ze względu na znikomą wielkość próby. Udział podróŝy wewnętrznych dom praca 29

dla mieszkańców Łomianek wyliczony z ankiet wynosi 18%. Z materiałów uzyskanych z Gminy Łomianki, opracowanych dla części zakładów pracy w gminie, wynika, Ŝe ok. 40% zatrudnionych w zakładach pracy w gminie to mieszkańcy Łomianek, co dawałoby znacznie wyŝszy udział podróŝy wewnętrznych w motywacji dom - praca (ponad 40%). Ostatecznie w procesie modelowania udział podróŝy wewnętrznych w tej motywacji oszacowano na 39%. RównieŜ w motywacji dom nauka szacuje się, Ŝe udział podróŝy wewnętrznych jest większy niŝ wynika to z danych pochodzących z bazy ankiet (21%). Według danych z Urzędu Gminy Łomianki w gminnych szkołach uczy się 2556 uczniów. Zakładając, Ŝe 80% z nich mieszka w Łomiankach, udział podróŝy wewnętrznych w motywacji dom nauka oszacowano na 50%. Rozkład przestrzenny w motywacji dom inne cele przyjęto na podstawie wyników badania ankietowego nie posiadano innych danych umoŝliwiających weryfikację tych wyników. W tabeli 3 podano wynikowy rozkład przestrzenny podróŝy przyjęty w modelu. Tabela 3. Rozkład przestrzenny ruchu mieszkańców Łomianek w motywacjach (przyjęty w modelu) Motywacja % podróŝy: wewnętrznych w kierunku w kierunku suma Gdańska, dom - praca 39% 4% 57% 100% dom -nauka 50% 0% 50% 100% dom inne cele 86% 0% 14% 100% 3. Podział zadań przewozowych w motywacjach Podziały zadań przewozowych w modelu róŝnicowano w zaleŝności od motywacji i rodzaju podróŝy (wewnętrzne i zewnętrzne). Ze względu na brak danych do kalibracji wpływu odległości na podział zadań przewozowych w obrębie Łomianek oraz w podróŝach zewnętrznych (poza Łomianki) niemoŝliwe było uwzględnienie tego czynnika w podziale zadań przewozowych. 30

3.1. PodróŜe wewnętrzne Podział zadań przewozowych w podróŝach wewnętrznych mieszkańców Łomianek uzyskany z ankiet WBR przedstawiono w tabeli 4. Podkreślić jednak trzeba, Ŝe posiadana próba ankietowa była znikoma. Tabela 4. Podział zadań przewozowych w podróŝach wewnętrznych mieszkańców Łomianek (dane z ankiet) Motywacja Liczba podró- Udział podróŝy : Ŝy w bazie ankiet pieszych samochodem komunikacją zbiorową rowerem dom - praca 4 50% 0% 0% 50% dom - nauka 3 67% 33% 0% 0% dom inne cele 12 25% 67% 0% 8% Wątpliwości autorów budził zwłaszcza: - bardzo duŝy udział podróŝy rowerem w motywacji dom praca (zdecydowanie za duŝy obserwowane natęŝenie ruchu rowerowego na ulicach ocenia się maksymalnie na 10%) - zerowy udział podróŝy rowerem w motywacji dom nauka, - zerowe udziały podróŝy komunikacją zbiorową we wszystkich motywacjach. W podziale zadań przewozowych przyjętym w modelu dokonano intuicyjnej modyfikacji najbardziej dyskusyjnych wielkości wskaźników. Zasadność przyjęcia tych wielkości mogła być zweryfikowana dopiero po porównaniu rozkładów ruchu na sieć z pomiarami. Podział zadań przewozowych przyjęty w modelu podano w tabeli 5. Tabela 5. Podział zadań przewozowych w podróŝach wewnętrznych mieszkańców Łomianek (przyjęty w modelu) Motywacja Udział podróŝy : pieszych samochodem komunikacją zbiorową rowerem dom - praca 50% 30% 10% 10% dom - nauka 67% 11% 11% 11% dom inne cele 25% 60% 7% 8% niezwiązana domem z 25% 60% 7% 8% 31

3.2. PodróŜe zewnętrzne mieszkańców Łomianek (wyjazdowe i wjazdowe do Łomianek) Podział zadań przewozowych w podróŝach wyjazdowych mieszkańców Łomianek uzyskany z ankiet WBR przedstawiono w tabeli 6. Liczba podróŝy wyjazdowych w bazie danych jest nieco większa niŝ w przypadku podróŝy wewnętrznych, choć nadal zbyt mała dla dokładnego oszacowania tych parametrów. Wydaje się jednak, Ŝe podział zadań uzyskany z ankiet pomimo niewielkiej próby wygląda dość wiarygodnie. Stąd teŝ jedyną zmianę w podziale zadań do modelu dokonano w podróŝach dom inne cele (tabela 7). Tabela 6. Podział zadań przewozowych w podróŝach wyjazdowych mieszkańców Łomianek (dane z ankiet) Motywacja Liczba podróŝy Udział podróŝy : w bazie ankiet samochodem komunikacją zbiorową dom - praca 18 78% 22% dom - nauka 11 55% 45% dom inne cele 2 100% 0% Tabela 7. Podział zadań przewozowych w podróŝach wyjazdowych mieszkańców Łomianek (przyjęty w modelu) Motywacja Udział podróŝy : samochodem dom - praca 78% 22% dom - nauka 55% 45% dom inne cele 90% 10% niezwiązana z domem komunikacją zbiorową 90% 10% Identyczne podziały zadań przewozowych zastosowano w przypadku dojazdów i wyjazdów z gminy osób nie mieszkających w Łomiankach. 4. Udział godziny szczytu porannego w ruchu dobowym Udziały godziny szczytu porannego przyjęto na podstawie wyników otrzymanych w modelu ruchu dla wykonywanego w ramach WBR 2005 (tabela 8) 32

( Informacja na temat wyników Warszawskiego Badania Ruchu 2005 Urząd m.st., grudzień 2005). W trakcie modelowania w Łomiankach dokonano zmiany udziału godziny szczytu w podróŝach dom praca. Zmiana ta pozwala na uzyskanie większej zgodności modelu ruchu z pomiarami. Ma teŝ uzasadnienie merytoryczne ruch w Warszawie rozkłada się bardziej równomiernie w dobie niŝ ruch w mniejszych miejscowościach. Tabela 8. Udział godziny szczytu porannego w ruchu dobowym Motywacja Wskaźnik dla z WBR 2005 Wskaźnik dla Łomianek zastosowany ostatecznie w modelu dla Łomianek dom - praca 0,309 0,320 dom nauka* 0,649 0,640 dom inne cele 0,046 0,046 p-d 0,002 0,002 n-d 0,000 0,000 i-d 0,008 0,008 niezwiązana z domem 0,028 0,028 */ - w Warszawie wskaźnik dotyczył podróŝy dom szkoła, w przypadku Łomianek przyjęto niŝszy gdyŝ obejmuje całość podróŝy do nauki (równieŝ na uczelnię) 5. Generacja ruchu w podróŝach do i z Łomianek osób zamieszkujących poza obszarem gminy Wskaźnik liczby dojazdów do pracy spoza Łomianek (2,005) obliczono po odjęciu od liczby miejsc pracy w Łomiankach liczby podróŝy wewnętrznych w motywacji dom praca i podzieleniu tej róŝnicy przez liczbę podróŝy wewnętrznych. Proporcje podziału tego wskaźnika na podróŝe z kierunku Mazowieckiego i przyjęto na podstawie danych przekazanych przez Urząd Gminy (w dojazdach zewnętrznych do pracy: 64,9% z kierunku, 35,9% z kierunku Mazowieckiego). 33

Wskaźnik liczby dojazdów do nauki wyliczono przy załoŝeniach, Ŝe 20% podróŝy do szkół w Łomiankach to dojazdy z zewnątrz. ZałoŜono, Ŝe dojazdy z są bliskie zera (przyjęto 0%) i całość dojazdów zewnętrznych do szkół odbywa się z kierunku Mazowieckiego. W przypadku dojazdów do Łomianek w motywacji inne cele wskaźniki wyliczono z ankietowej bazy danych WBR 2005. Tabela 9. Wskaźniki udziału podróŝy zewnętrznych na jedną podróŝ wewnętrzną PodróŜe w motywacji Liczba podróŝy zewnętrznych do Łomianek na jedną podróŝ wewnętrzną: z kierunku Gdańska, z kierunku suma dom - praca 0,705 1,300 2,005 dom -nauka 0,250 0,000 0,250 dom inne cele 0,167 0,167 0,333 34