PL 215182 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215182 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 388515 (51) Int.Cl. E05B 65/02 (2006.01) E05C 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 10.07.2009 (54) Zamek śrubowy z dociskiem dwustopniowym (43) Zgłoszenie ogłoszono: 17.01.2011 BUP 02/11 (73) Uprawniony z patentu: RAK ROMAN ROZTOCZE ZAKŁAD USŁUGOWO-PRODUKCYJNY, Tomaszów Lubelski, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.10.2013 WUP 10/13 (72) Twórca(y) wynalazku: ROMAN RAK, Tomaszów Lubelski, PL
2 PL 215 182 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest zamek śrubowy z dociskiem dwustopniowym, który może być stosowany w energetyce, motoryzacji i budownictwie. Dotychczas znane są i stosowane zamki dociskowe o różnych budowach i kształtach. Znane są zamki produkowane przez firmy niemieckie Emka, Dirak, Stuv oraz polską Roztocze, które posiadają we wszystkich przypadkach korpus w kształcie walca, wewnątrz zamków znajdują się mechanizmy śrubowe dwufazowe; w pierwszej fazie powodują obrócenie o określony kąt język, w drugiej fazie podniesienie tegoż języka. W dolnej części przymocowane są za pomocą połączenia kształtowego języki. Istotą zamka śrubowego z dociskiem dwustopniowym posiadającym pierścień zabezpieczający, sprężynę, kołek ustalający, korpus w kształcie walca oraz język i śrubę dociskową jest to, że ma w górnej części korpus walcowy posiadający wewnątrz sworzeń kształtowy połączony z korpusem walcowym za pomocą pierścienia zabezpieczającego, przy czym sworzeń połączony jest z tulejką ruchomą, gwintowaną za pomocą dwóch wypustów, tulejka ruchoma połączona jest za pomocą gwintu ze sworzniem gwintowanym w jego górnej części oraz osadzona jest za pomocą walcowych czopów na powierzchni górnej części ślizgowej tulejki kształtowej, zaś pomiędzy sworzniem kształtowym a sworzniem gwintowanym znajduje się sprężyna dociskowa, natomiast w części środkowej sworznia umieszczony jest kołek, który osadzony jest w fasolkowych otworach, o dłuższej osi fasolkowatego otworu równoległej do osi zamka, wykonanych w dolnej części ścianek tulei kształtowej, zaś tuleja kształtowa osadzona jest występami w dolnej wewnętrznej części korpusu pomiędzy występami znajdującymi się w dolnej części korpusu, natomiast w dolnej części sworznia wykonane jest wybranie kształtowe, na które nałożony jest język zamocowany za pomocą śruby, przy czym w języku umieszczony jest kołek ustalający i współpracujący z dolną częścią i wybraniami dolnymi korpusu. Tulejka kształtowa posiada po przeciwnych stronach górnych dwie powierzchnie ślizgowe zakończone dwustopniowymi uskokami, zaś w dolnej części posiada dwa pionowe wybrania i występy. Korzystnym skutkiem wynalazku jest to, że zamek posiada dwustopniowe zamknięcie, które przy niedomknięciu, zabezpiecza zamek przed samoczynnym otworzeniem. Wynalazek został przedstawiony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój wzdłużny zamka, zaś fig. 2 - widok tulejki kształtowej. Zamek śrubowy z dociskiem dwustopniowym ma w górnej części korpus 2 walcowy posiadający wewnątrz sworzeń 3 kształtowy połączony z korpusem 2 walcowym za pomocą pierścienia 4 zabezpieczającego. Sworzeń 3 połączony jest z tulejką 5 ruchomą, gwintowaną za pomocą dwóch wypustów. Tulejka 5 połączona jest za pomocą gwintu ze sworzniem 6 gwintowanym w jego górnej części oraz osadzona jest za pomocą walcowych czopów na powierzchni górnej części ślizgowej tulejki 7 kształtowej. Pomiędzy sworzniem 3 kształtowym a sworzniem 6 gwintowanym znajduje się sprężyna 8 dociskowa, natomiast w części środkowej sworznia 6 umieszczony jest kołek 9, który osadzony jest w fasolkowych otworach, o dłuższej osi owalu równoległej do osi zamka, wykonanych w dolnej części ścianek tulei 7 kształtowej. Tuleja 7 kształtowa osadzona jest występami w dolnej wewnętrznej części korpusu 2 pomiędzy występami znajdującymi się w dolnej części korpusu 2, natomiast w dolnej części sworznia 6 wykonane jest wybranie kształtowe, na które nałożony jest język 1 zamocowany za pomocą śruby 10. W języku 1 umieszczony jest kołek 11 ustalający i współpracujący z dolną częścią i wybraniami dolnymi korpusu 2. Tulejka 7 kształtowa posiada po przeciwnych stronach górnych dwie powierzchnie ślizgowe 12 zakończone dwustopniowymi uskokami 13, zaś w dolnej części posiada dwa pionowe wybrania 15 i występy 14. Zasada działania zamka śrubowego z dociskiem dwustopniowym polega na obróceniu sworznia 3 kształtowego za pomocą klucza. W pierwszej fazie obrotu sworzeń 3 kształtowy wymusza obrót tulejki 5 ruchomej gwintowanej, która ze względu na kołek 11 umieszczony w języku 1 uniemożliwia podniesienie sworznia gwintowanego 6 na powierzchni ślizgowej 12 tulejki 7 kształtowej, tylko jej obrót, aż do zablokowania tejże tulejki kształtowej na występie umieszczonym w dolnej części korpusu 2. W tym momencie język 1 obraca się o około 90 stopni. Druga faza działania następuje w momencie oparcia występu tulejki 7 kształtowej o występ w dolnej części korpusu 2, w tym samym momencie obrócony wraz z językiem kołek 11 natrafia na wybraną przestrzeń w korpusie 2, co umożliwia podniesienie sworznia 6 gwintowanego. Obracający się sworzeń kształtowy 3 powoduje dalej obracanie się tulejki 5 ruchomej gwintowanej, natomiast unieruchomiona tulejka 7 kształtowa wymusza podniesienie obracającej się tulejki 5 ruchomej gwinto-
PL 215 182 B1 3 wanej poprzez wystające czopy na powierzchni ślizgowej 12, aż do zatrzaśnięcia się na jednym z dwóch uskoków 13. Sworzeń 6 gwintowany połączony jest gwintem z tulejką 5 ruchomą gwintowaną, jednocześnie obracająca i podnosząca się tulejka 5 ruchoma gwintowana powoduje podniesienie się sworznia 6 gwintowanego, przy czym kołek 9 nie pozwala na obrócenie się tegoż sworznia 6 poprzez wybranie kształtowe w tulejce 7 kształtowej, w efekcie czego język 1 podnosi się o z góry założoną wielkość. W wyniku powyższych operacji uzyskuje się w pierwszej fazie obrót języka 1 o 90, natomiast w drugiej fazie, podniesienie i zatrzaśnięcie języka 1 o z góry założoną wielkość. Zastrzeżenia patentowe 1. Zamek śrubowy z dociskiem dwustopniowym posiadający pierścień zabezpieczający, sprężynę, kołek ustalający, korpus w kształcie walca oraz język i śrubę dociskową, znamienny tym, że ma w górnej części korpus (2) walcowy posiadający wewnątrz sworzeń (3) kształtowy połączony z korpusem (2) walcowym za pomocą pierścienia (4) zabezpieczającego, przy czym sworzeń (3) połączony jest z tulejką (5) ruchomą, gwintowaną za pomocą dwóch wypustów, tulejka (5) ruchoma połączona jest za pomocą gwintu ze sworzniem (6) gwintowanym w jego górnej części oraz osadzona jest za pomocą walcowych czopów na powierzchni górnej części ślizgowej tulejki (7) kształtowej, zaś pomiędzy sworzniem (3) kształtowym a sworzniem (6) gwintowanym znajduje się sprężyna (8) dociskowa, natomiast w części środkowej sworznia (6) umieszczony jest kołek (9), który osadzony jest w fasolkowych otworach, o dłuższej osi otworu równoległej do osi zamka, wykonanych w dolnej części ścianek tulei (7) kształtowej, zaś tuleja (7) kształtowa osadzona jest występami w dolnej wewnętrznej części korpusu (2) pomiędzy występami znajdującymi się w dolnej części korpusu (2), natomiast w dolnej części sworznia (6) wykonane jest wybranie kształtowe, na które nałożony jest język (1) zmocowany za pomocą śruby (10), przy czym w języku (1) umieszczony jest kołek (11) ustalający i współpracujący z dolną częścią i wybraniami dolnymi korpusu (2). 2. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że tulejka (7) kształtowa posiada po przeciwnych stronach górnych dwie powierzchnie ślizgowe (12) zakończone dwustopniowymi uskokami (13), zaś w dolnej części posiada dwa pionowe wybrania (15) i występy (14).
4 PL 215 182 B1 Rysunki
PL 215 182 B1 5
6 PL 215 182 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)