Chemia Nieorganiczna Zestaw zadań do konwersatorium Opracował: Stanisław Krompiec Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii Instytut Chemii Zakład Chemii Nieorganicznej, Metaloorganicznej i Katalizy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Konwersatorium 1 i 2 Repetytorium z podstaw chemii Omawiane zagadnienia: repetytorium z chemii ogólnej, wstęp do chemii nieorganicznej, pojęcia podstawowe z zakresu chemii ogólnej i nieorganicznej: indywiduum molekularne, mol; masa molowa; objętość molowa; podstawowe prawa chemiczne; zaokrąglanie wyników; jednostki - przeliczanie; obliczenia w oparciu o prawo stałości składu. Roztwory stężenie procentowe, stężenie molowe, ułamki molowe, przeliczanie stężeń, przygotowywanie roztworów, rozcieńczanie i zatężanie roztworów; rozpuszczalność; iloczyn rozpuszczalności. Budowa atomu, trwałość jądra atomowego, konfiguracje elektronowe pierwiastków i jonów, elektrony walencyjne, promień atomowy, stopień utlenienia atomu (formalny i rzeczywisty). Pisanie równań reakcji chemicznych (zapis cząsteczkowy i jonowy), stechiometria, stopień przemiany, wydajność, obliczenia stechiometryczne. Równania stanu dla gazu doskonałego. Zadania: 1. Oblicz, ile atomów sodu znajduje się w 23,05 mg tego pierwiastka. 2. Oblicz masę jednego atomu fluoru oraz masę jednej cząsteczki kwasu azotowego(v). 3. Jaką objętość (w warunkach normalnych) zajmuje 6,022 * 10 19 cząsteczek wodoru? Oblicz masę tej ilości wodoru (w kg i mg). Ile to milimoli? 4. Oblicz zawartość procentową (chodzi o procenty wagowe) siarki w kwasie siarkowym(vi) oraz zawartość procentową wody w siedmiowodnym siarczanie(vi) magnezu.
5. Oblicz masę cząsteczkową związku organicznego, w którym zawartość siarki (w procentach wagowych) wynosi 4,18% i zawierającego 6 atomów siarki w jednej cząsteczce. 6. Oblicz gęstość metanu w warunkach normalnych. 7. Ile moli metanolu znajduje się w 158,1 cm 3 tej substancji (d = 0,657 g/cm 3 ). Ile to cząsteczek? 8. Oblicz skład izotopowy naturalnego chloru wiedząc, że składa się on z 35 Cl (M = 34,968852 u) i 37 Cl (M = 36,965903 u), a średnia masa atomowa naturalnego chloru wynosi 35,453 u. 9. Pewien związek zawiera 10,15% wagowych węgla i 89,85% wagowych chloru. Jaki jest wzór sumaryczny tego związku, jeśli jego jedna cząsteczka ma masę 3,93*10-22 g? 10. Oblicz zmianę masy przy detonacji 1,07 kg trójazotanu(v) gliceryny (E = 8*10 6 J/mol). 11. Oblicz zmianę masy przy rozszczepieniu 1,02 kg 235 U (E = 8,23*10 13 J/mol). 12. W ilu gramach wody należy rozpuścić 25,1 g siarczanu(vi) sodu, aby otrzymać roztwór 12,7%? Jak zmieni się stężenie tego roztworu po odparowaniu 12,6 g wody? 13. W ilu gramach wody należy rozpuścić 25,5 g dziesięciowodnego siarczanu(vi) sodu, aby otrzymać 5,44% roztwór Na 2 SO 4? 14. Ile wody należy dodać do 20,5 g 25,33% roztworu, aby otrzymać roztwór 13,3%? 15. Zmieszano 12,05 g 24,89% roztworu i 16,01 g 27,05% roztworu. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu po zmieszaniu. 16. Oblicz stężenie procentowe 2,008 M roztworu NaOH o gęstości 1,105 kg/dm 3. 17. Ile rozpuszczalnika należy odparować z 45,2 g 26,89% roztworu, aby otrzymać roztwór 37,07%?
18. Oblicz stężenie molowe 25,34% roztworu HNO 3 o gęstości 1,234 kg/dm 3. 19. W jakich proporcjach wagowych należy zmieszać roztwory: 23,2% i 46,3% aby otrzymać roztwór 31,77%? Uwaga! Zadania nie należy rozwiązywać za pomocą tak zwanego krzyża stężeń. 20. W 100,2 g gorącej wody rozpuszczono 21,2 g (0,201 mola) bezwodnego węglanu sodu. Po ochłodzeniu z roztworu wykrystalizowało 75,08% soli w postaci dziesięciohydratu. Oblicz stężenie procentowe pozostałego roztworu (liczone na sól bezwodną). 21. W 100 g wody w temperaturze 20 o C można rozpuścić maksymalnie 34,06 g chlorku potasu. Ze 100 g 12,01% roztworu KCl odparowano 60,02 g wody. Ile gramów chlorku potasu wytrąci się po ochłodzeniu otrzymanego roztworu do temperatury 20 o C? 22. Ile mililitrów 0,0121M NaOH należy zużyć do całkowitego zobojętnienia 24,6 cm 3 0,0245M kwasu siarkowego(vi)? 23. W pewnej temperaturze w 10,06 cm 3 wody rozpuszcza się 6,701 mg CaSO 4. Oblicz iloczyn rozpuszczalności CaSO 4 w tej temperaturze. 24. Oblicz ułamki molowe składników mieszaniny powstałej przez zmieszanie 10,05 cm 3 CO, 20,6 cm 3 helu i 60,07 cm 3 azotu (objętości gazów odmierzano w tej samej temperaturze). 25. Określ formalne stopnie utlenienia wszystkich atomów w następujących cząsteczkach: H 2 O, D 2, O 3, PH 3, XeF 4, Al 2 Cl 6, HNO 3, HF, H 2 O 2, CO, SiH 4, OF 2, AsH 3, SCl 2, IBr. 26. Zapisz konfigurację elektronową następujących pierwiastków: sodu, żelaza, chloru, tytanu, siarki, węgla, miedzi, irydu, palladu, chromu, azotu. Ustal położenie tych pierwiastków w układzie okresowym. Oblicz liczbę elektronów walencyjnych tych pierwiastków. 27. Który jon ma większy promień i dlaczego Ca + czy Ca 2+?
28. Uszereguj poniższe indywidua wg wzrastającego promienia: a) K, K +, K - ; b) S -, S +, S, S 2-. Odpowiedź uzasadnij. 29. Wśród poniższych anionów wskaż te, które mogą pełnić wyłącznie rolę utleniaczy: Cl -, CO 2-3, MnO - 4, CrO 2-4, H -, NO - 2, SO 2-4, ClO - 4, NO - 3, HPO - 2, ClO - 3. 30. Które spośród podanych jonów mają identyczną konfigurację elektronową: S 2-, Mn 2+, Br -, K +, Na +, Ca 2+. 31. Określ formalne stopnie utlenienia wszystkich atomów w następujących cząsteczkach: NO, N 2 O 5, CS 2, BrCl, SiF 4, BH 3, IF 3, H 2 O 2, HClO 4, HPO 3, HI, CH 3 F, HCHO, CH 3 COOH, CH 3 Na, KH, XeF 2, CH 3 OH, CHOH, CH 3 NH 2, CH 3 NO 2. 32. Określ formalne stopnie utlenienia wszystkich atomów w następujących związkach chemicznych: CuS, Hg 2 Cl 2, Cu(NO 3 ) 2, K 2 SO 3, KHS, As 2 S 3, BiI 3, CCl 4, Na 3 AsO 4, CaHPO 4, RuO 4, (NH 4 ) 2 CO 3, NaBrO 3, GeH 4, Fe 3 O 4, ZnCr 2 O 4. 33. Spalono 5,132 g siarki o czystości 91,08%, a otrzymany tlenek siarki(iv) utleniono do tlenku siarki(vi). Z kolei tlenek siarki(vi) pochłonięto w 200,04 g wody. Otrzymany roztwór kwasu siarkowego(vi) przeniesiono ilościowo do kolby miarowej o pojemności 500,0 cm 3 i uzupełniono wodą do kreski. Oblicz stężenie molowe otrzymanego roztworu H 2 SO 4 jeżeli wydajność reakcji spalania siarki wynosiła 98,05%, wydajność utleniania 95,00% a pochłanianie SO 3 w wodzie przebiegało z 97,8% wydajnością. 34. Podczas ogrzewania 3,120 g pewnego metalu w tlenie otrzymano 4,566 g tlenku (załóż przemianę ilościową metalu do tlenku). Jaki jest wzór empiryczny tego tlenku, jeśli masa atomowa metalu wynosi 52,01 u? 35. Do 1800 g wody wprowadzono 200,1 g 20,03% oleum (20,01% roztwór SO 3 w H 2 SO 4 ). Ile wynosi stężenie procentowe otrzymanego H 2 SO 4?
36. Pewna duża elektrownia zużywa 10000 ton węgla na dobę. Średnia zawartość siarki w stosowanym węglu wynosi 2,07% wagowych. Wydzielający się ze spalinami tlenek siarki(iv) zostaje w 90,3% usunięty w instalacji odsiarczania, pozostały powoduje zanieczyszczanie środowiska. Zakładając, że obszar w promieniu 20,5 km został równomiernie zanieczyszczony, oblicz ile kwasu siarkowego(iv) (H 2 SO 3 ) spadnie średnio na dobę podczas deszczowej pogody na 1,00 m 2 powierzchni podczas tzw. kwaśnego deszczu. 37. Do nadmiaru 10,08% kwasu solnego (w czterech naczyniach) wprowadzono po 1,0003 g następujących metali: Zn, Fe, Al i Sn. Czy wszędzie wydzieliło się tyle samo wodoru (jeśli nie, oblicz ile)? Przyjmij, iż wszystkie próbki metali uległy całkowitemu roztworzeniu w kwasie, a objętość wydzielonego wodoru zmierzono z dokładnością do czterech cyfr znaczących (w cm 3 ; warunki normalne). 38. 10,004 g sproszkowanej mieszaniny żelaza, cynku i miedzi roztworzono w rozcieńczonym kwasie siarkowym otrzymując 2,24 dm 3 wodoru (w warunkach normalnych) i 4,001 g pozostałości nieroztwarzalnej w kwasie (był nim najbardziej szlachetny z metali obecnych w mieszaninie). Oblicz skład procentowy mieszaniny (w % wagowych). 39. Oblicz ciśnienie całkowite wewnątrz 6,01-litrowego zbiornika zawierającego 1,268 g metanu w temperaturze 35,01 C. Przyjmij, iż metan zachowuje się jak gaz doskonały. 40. W trakcie ogrzewania próbki technicznego MnO 2 o masie 5,006 g z roztworem HCl wydzieliło się 0,746 dm 3 chloru, w temperaturze 25,01 C, pod ciśnieniem 95 786 Pa. Oblicz stopień czystości tlenku manganu(iv). Przyjmij, iż reakcja jest nieodwracalna i zachodzi do końca.