PROGRAM PROFILAKTYKI w Szkole Podstawowej im. Wojska Polskiego w Bodzanowie Na lata: 2016 2019 Program obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb naszego środowiska szkolnego. 1
SPIS TREŚCI 1. Podstawa prawna 2. Założenia programu 3. Cele szkolnej profilaktyki 4. Plan działań profilaktycznych 5. Ewaluacja Podstawę prawną do prowadzenia działań profilaktycznych w szkole stanowią: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej art. 72 (ochrona praw dziecka); 2. Konwencja o Prawach Dziecka art. 3, art.19 (ochrona przed przemocą, krzywdą, nadużyciem), art.33 ( ochrona przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych); 3. Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991 r. (tekst jednolity Dz.U. z 1996 nr 67, poz. 3292 z późniejszymi zmianami); 4. Ustawa o powszechnym bezpieczeństwie zdrowotnym (Dz. U. z 1997 r. nr 28, poz. 153 z późniejszymi zmianami); 5. Ustawa o kulturze fizycznej (tekst jednolity i Dz.U. z 2002 r. nr 4,poz.31 z późn. zm.); 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich ( jednolity Dz.U. z 2002 r. nr 711, poz. 109 z późniejszymi zmianami); 7. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używaniu tytoniu i wyrobów tytoniowych ( Dz.U. z 1996 r. nr 10, poz.55); 8. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 24 kwietnia 1997 r.; 9. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011 2015, art. 20 Ustawy z dn. 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U.2012 r. Nr0, poz.1356); 10. Krajowy Program Przeciwdziałaniu Narkomanii na lata 2011 2016; Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 22 marca 2011 (Dz.U. z 2011 r. Nr 78, poz. 428); 11. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, art. 11 Ustawy z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 z późniejszymi zmianami); 12. Statut szkoły. 2
WSTĘP Zaproponowany program stanowi rozwinięcie programu wychowawczego realizowanego w szkole, który ma na celu kształtowanie osobowości uczniów i wspieranie ich rozwoju. Realizacja zadań zawartych w Programie Profilaktyki powinna wpłynąć na uczniów tak, aby potrafili poradzić sobie z rozwiązywaniem problemów, by umieli współżyć z ludźmi i potrafili wybrać to, co służy ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Ma na celu zmianę niezadowalających zachowań uczniów. Program przewiduje działania na rzecz dzieci, podejmowane przez grono pedagogiczne, które mają przeciwdziałać marginalizacji lub wykluczeniu społecznemu uczniów. Program ma być rozwinięciem potencjału dziecka wyniesionego z domu rodzinnego. Warunkiem osiągnięcia założonych celów jest zaangażowanie wszystkich nauczycieli, wychowawców i rodziców. Może być dobrze zrealizowany przy współpracy z pracownikami różnych instytucji działającymi na rzecz dziecka: Poradnia Psychologiczna, Ośrodek Pomocy społecznej, Policja, Sąd Rodzinny, Kościół. Obszary pracy profilaktycznej w szkole: I. Integracja środowiska szkolnego i kształtowanie kultury osobistej uczniów; II. Promowanie zdrowego stylu życia i umiejętności wykorzystywania czasu wolnego; III. Profilaktyka uzależnień; IV. Budowanie poczucia bezpieczeństwa w szkole, przeciwdziałanie agresji i przemocy. CELE SZKOLNEJ PROFILAKTYKI Nadrzędnym celem naszego programu jest promocja zdrowego i bezpiecznego stylu życia, zapobieganie zachowaniom ryzykownym oraz kształcenie i rozwijanie umiejętności radzenia sobie w potencjalnie trudnych sytuacjach życiowych. Cele szczegółowe: 1. Budowanie poczucia własnej wartości każdego ucznia; 2. Kształcenie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami; 3. Ćwiczenie umiejętności zachowań asertywnych; 4. Poznanie sposobów rozwiązywania konfliktów; 5. Zrozumienie mechanizmu i przyczyn powstawania agresji; 6. Kształcenie umiejętności komunikowania się; 7. Dostarczenie wiedzy na temat uzależnień i ich negatywnego wpływu na życie człowieka; 8. Promocja zdrowego stylu życia; 9. Kształcenie umiejętności dokonywania wyborów; 10. Wskazanie możliwości unikania zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi; 11. Rozpoznawanie indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych uczniów. 3
Powyższe cele realizowane będą poprzez: wplatanie treści profilaktycznych w codzienne działania wychowawców, nauczycieli i pracowników szkoły; organizację szkoleń i zajęć warsztatowych dla uczniów i nauczycieli; aranżowanie spotkań ze specjalistami z dziedziny profilaktyki; pedagogizację rodziców; konsultacje dla rodziców; organizowanie zajęć pozalekcyjnych. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych W wyniku realizacji programu profilaktycznego uczeń: 1. Uzyskuje pomoc pedagogiczno-psychologiczną; 2. Uświadamia sobie zagrożenia i potrafi im się przeciwstawić; 3. Identyfikuje się ze środowiskiem szkolnym i dostrzega korzyści płynące z prowadzenia zdrowego stylu życia. Sposoby ewaluacji: Obserwacja zachowań; Analiza ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli, rodziców; Sondaże wśród rodziców i uczniów; Rozmowy z uczniami, rodzicami, pracownikami szkoły. 4
Plan działań profilaktycznych w SP im. Wojska Polskiego w Bodzanowie INTEGRACJA ŚRODOWISKA I KSZTAŁTOWANIE KULTURY OSOBISTEJ UCZNIÓW Cele Sposoby realizacji Odpowiedzialni 1. Kształtowanie prawidłowych relacji Badania diagnozujące relacje między uczniami /plebiscyt wychowawcy pomiędzy uczniami poprzez różne życzliwości i niechęci/. metody integracji. Zwracanie szczególnej uwagi na uczniów izolujących się od reszty społeczności szkolnej. Obserwacja uczniów w trakcie zajęć, imprez szkolnych, wycieczek i przerw międzylekcyjnych. Organizowanie zajęć integracyjnych: wycieczki, ogniska, imprezy klasowe. Tematyka godzin wychowawczych związana z integracją, tolerancją i relacjami między członkami klasy oraz możliwość zmiany tych relacji. 2. Kształtowanie i rozwój poczucia Lekcje wychowawcze poświęcone omówieniu Statutu Szkoły wychowawcy odpowiedzialności za siebie. praw i obowiązków ucznia, procedur szkoły, WSO. W ramach zebrań z rodzicami, zapoznanie rodziców z przepisami Statutu, WSO, procedurami szkoły. 3. Podniesienie poziomu odpowiedzialności za swoja naukę i zachowanie. Motywowanie uczniów do nauki. Organizowanie pomocy uczniom mającym problemy w nauce i w domu. Wspólne odrabianie lekcji na zajęciach świetlicowych. Organizowanie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych. Organizowanie zajęć dla uczniów zdolnych, chcących pogłębiać swoja wiedzę koła zainteresowań. Współpraca z MOPS i GOPS w zakresie dożywiania uczniów na terenie szkoły oraz pomoc w uzyskaniu pomocy materialnej. Dyrektor, nauczyciele. Monitorowanie i ewaluacja Analiza treści, notatki. Dokumentacja zebrań. Dokumentacja szkolna. 5
4. Wykształcenie i rozwój postawy obowiązkowości i punktualności. Rozmowy z rodzicami i uczniami na temat zachowania i obowiązkowości ucznia. Wychowawcy i nauczyciele. lekc. PROMOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA I UMIEJĘTNOŚCI WYKORZYSTYWANIA CZASU WOLNEGO Monitorowanie Cele Sposoby realizacji Odpowiedzialni i ewaluacja 1. Upowszechnianie zdrowego stylu życia wśród uczniów. Zwiększenie świadomości dotyczącej wpływu żywienia i aktywności fizycznej na zdrowie. Wychowawcy, pielęgniarka Tematyka godzin wychowawczych poświęcona: - zdrowemu stylowi życia, - piramidzie zdrowego żywienia, - niedoborze lub nadmiarze pokarmu, - kształtowaniu sylwetki /ruch w życiu człowieka/. szkolna. Propagowanie wśród rodziców niezbędnej wiedzy dotyczącej zdrowego odżywiania dzieci i młodzieży. Przekazywanie rodzicom ulotek informacyjnych. Akcja Owoce i warzywa w szkole. Akcja Mleko dla każdego ucznia. Profilaktyka chorób zakaźnych grypa. Ubiór stosowny do pogody. Wdrażanie do aktywnego wypoczynku i rekreacji. 2. Budowanie poczucia własnej wartości i stymulowanie rozwoju fizycznego i emocjonalnego. Organizowanie różnorodnych zajęć sportowych. Udział w konkursach i akcjach ekologicznych. Propagowanie turystyki i krajoznawstwa, jako formy spędzania wolnego czasu. Spotkania z rówieśnikami w realnej rzeczywistości. nauczyciele Gazetki, informacje na stronie internetowej. 3. Nabywanie przez uczniów umiejętności radzenia sobie ze stresem. Tematyka godzin wychowawczych. Scenki dramowe. Spotkanie z psychologiem. nauczyciele 6
Propagowanie sportu jako alternatywy dla zachowań agresywnych. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ Cele Sposoby realizacji Odpowiedzialni 1. Kształtowanie i rozwój poczucia Pogadanki w ramach godzin wychowawczych na temat wychowawcy odpowiedzialności za siebie, własne życie szkodliwości palenia, spożywania alkoholu oraz środków i za innych. psychoaktywnych i alternatywnych form spędzania wolnego czasu oraz uczenia podejmowania decyzji, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności odmawiania. Program skierowany do rodziców i uczniów Nie pal przy mnie dzieci jako bierni palacze. Monitorowanie i ewaluacja Zapis w 2. Dostarczenie rzetelnej wiedzy o środkach psychoaktywnych i mechanizmie ich działania. Zajęcia edukacyjno-informacyjne dotyczące uzależnień i zagrożeń. Wykonanie gazetek klasowych Organizm w niebezpieczeństwie. Pielęgniarka szkolna Prace uczniów. 3. Trening umiejętności odmawiania. Modelowanie zachowań związanych z dokonywaniem wyborów i odróżnianiem dobra od zła. Uświadomienie uczniom mechanizmu nacisku grupowego i uczenie się mówienia NIE. nauczyciele Zapis w 7
BUDOWANIE POCZUCIA BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE I POZA NIĄ Cele Sposoby realizacji Odpowiedzialni 1. Propagowanie wśród uczniów zasad Uświadomienie uczniom znaczenia i obowiązku udzielenia Nauczyciele, udzielania pierwszej pomocy. pomocy przedmedycznej. B.Brachowicz, Zasady udzielania pierwszej pomocy. pielęgniarka Ćwiczenia praktyczne. szkolna. Monitorowanie i ewaluacja 2. Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów podczas zajęć. Zapewnienie bezpieczeństwa uczniom na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych. Zapoznanie uczniów z regulaminem pracowni komputerowej, sali gimnastycznej i obiektu rekreacyjno-sportowego. Omówienie zasad BHP obowiązujących na terenie szkoły. Ćwiczenia praktyczne alarm pożarowy. 3. Bezpieczne ferie i wakacje. Zasady bezpieczeństwa w trakcie turystyki pieszej, górskiej i rowerowej. Bezpieczne spędzanie czasu nad wodą. Zasady bezpiecznego uprawiania sportów zimowych. Bezpieczne poruszanie się w ruchu drogowym. Bezpieczna droga do i ze szkoły. Zdobywamy kartę rowerową. Spotkanie z funkcjonariuszem Policji i Straży Pożarnej. 4. Poczucie bezpieczeństwa psychicznego Wspólny i konsekwentny front oddziaływań wychowawczych. i fizycznego. Dbałość o dyscyplinę i reagowanie na każdy sygnał niepokojących zachowań uczniów. Certyfikat Odblaskowej szkoły. Udział w programie dotyczącym bezpieczeństwa Klub Bezpiecznego Puchatka. Dyrektor i nauczyciele. Dyrektor i nauczyciele. Dyrektor i nauczyciele. 8
5. Nabywanie przez uczniów umiejętności radzenia sobie ze złością. Nauka rozwiązywania konfliktów metodą negocjacji. Zacieśnienie współpracy z rodzicami /działania szkoły zgodnie ze statutem i procedurami/. Zawieranie kontraktów z uczniem. Utrzymanie współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę w zakresie poprawy bezpieczeństwa /policja, Straż Pożarna/. Kształtowanie tolerancji wobec osób niepełnosprawnych. Zajęcia poświęcone tematyce cyberprzemocy oraz bezpiecznego korzystania z zasobów Internetu. Poznanie zasad etykiety i netykiety. Utrzymanie intensywnych dyżurów nauczycieli podczas przerw. Monitoring wewnętrzny i zewnętrzny. Dostarczanie rodzicom informacji na temat przejawów agresji wśród dzieci i młodzieży. Pogadanki na temat przyczyn agresji oraz wskazówek radzenia sobie z dzieckiem przejawiającym agresywne zachowania lub będące ofiara przemocy. Lekcje wychowawcze poświęcone tematowi agresji i sposobów jej rozładowania. Dyrektor, nauczyciele, poradnia. 9
EWALUACJA Cele ewaluacji: 1. Kontrola realizacji programu; 2. Rozwój wiedzy o programie; 3. Rozwiązywanie problemów powstających w czasie realizacji; 4. Sprawdzenie skuteczności i użyteczności programu. Metody zbierania danych: Analiza dokumentacji szkoły; Obserwacja; Wywiad; Ankieta. Opracowała: Rada Rodziców 10