SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE II BIOLOGIA NAUCZYCIEL PROWADZĄCY... TEMAT LEKCJI: Rozwój płodowy człowieka KLASA... DATA:... GODZ... HASŁO PROGRAMOWE: Funkcjonowanie organizmu człowieka jako zintegrowanej całości ZAKRES TREŚCI: fizjologia zapłodnienia fazy rozwoju: od zygoty do noworodka funkcjonowanie łożyska poród CELE NAUCZANIA: WIADOMOŚCI: Uczeń potrafi: zdefiniować pojęcia: zaplemnienie, zapłodnienie, embrion, zarodek, płód wyliczyć etapy rozwoju prenatalnego człowieka wymienić fazy porodu UMIEJĘTNOŚCI: Uczeń potrafi: scharakteryzować rolę łożyska w odżywianiu i wymianie gazowej płodu wyjaśnić fizjologiczne podłoże zapłodnienia analizować kolejne fazy rozwoju od zygoty do noworodka z wykazaniem roli łożyska w życiu płodowym człowieka uzasadnić rolę czynników wewnętrznych i zewnętrznych w prawidłowym przebiegu porodu POSTAWY: Uczeń: ma pełną świadomość własnej płodności zdaje sobie sprawę z wpływu czynników zewnętrznych na prawidłowy przebieg ciąży i porodu TYP LEKCJI: Służąca opracowaniu nowego materiału FORMY PRACY: Zbiorowa, indywidualna METODY: OBSERWACYJNA: obserwacja środków dydaktycznych zastępczych: plansza ze schematem rozwoju płodowego człowieka, oglądanie filmu Od poczęcia do narodzin SŁOWNA: praca z tekstem przewodnim Fazy rozwoju płodowego człowieka, pogadanka na temat funkcjonowania łożyska, wykład aktywizujący na temat faz porodu ĆWICZENIOWA: uzupełnianie tabeli na podstawie tekstu przewodniego, wypełnianie schematu
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: plansza ze schematem rozwoju płodowego człowieka, tekst przewodni Fazy rozwoju płodowego człowieka, film Od poczęcia do narodzin, podręcznik, tabela oraz schemat do uzupełnienia LITERATURA DLA UCZNIA: Podręcznik WSiP BIOLOGIA pod red. A. Jerzmanowskiego LITERATURA DLA NAUCZYCIELA: Kompendium histologii T. Cichocki, J. Mirecka Zarys fizjologii lekarskiej E. Miętkiewski TOK LEKCJI: I FAZA WPROWADZAJĄCA 1. Sprawy organizacyjno-porządkowe Powitanie Sprawdzenie listy obecności 2. Sprawdzenie wiadomości z lekcji poprzedniej 3. Sprawdzenie pracy domowej 4. Pogadanka dotycząca faz cyklu owulacyjno-menstruacyjnego (nawiązanie do pracy domowej) 5. Zapisanie tematu lekcji II FAZA REALIZACYJNA 1. Pogadanka dotycząca fizjologii zapłodnienia wyjaśnienie pojęć zaplemnienie, zapłodnienie 2. Analiza wykresu poziomu hormonów po zapłodnieniu komórki jajowej 3. Praca z tekstem przewodnim - Fazy rozwoju płodowego człowieka. Przygotowanie uczniów do analizy tekstu, poinformowanie, że powinni szukać odpowiedzi na pytanie: Jakie etapy występują w czasie rozwoju prenatalnego człowieka i czym się one charakteryzują? Przekazanie uczniom tabeli do sporządzenia notatek w czasie analizy tekstu Omówienie pracy przez uczniów 4. Oglądanie fragmentu filmu i analizowanie pod kątem poprawności wypełnionych tabel podsumowanie pracy uczniów - wklejenie tabeli do zeszytu 5. Oglądanie i analiza fragmentu filmu dotycząca budowy i funkcji łożyska 6. Wypełnianie tabeli przez uczniów sprawdzenie prawidłowości wykonanego ćwiczenia 7. Wykład aktywizujący na temat faz porodu
III FAZA PODSUMOWUJĄCA 1. Uczniowie wypełniają ćwiczenie dotyczące rozmnażania i rozwoju płodowego człowieka 2. Sprawdzenie poprawności wykonanego ćwiczenia 2. Zapisanie pracy domowej dla wszystkich: Wymień i w kilku zdaniach opisz etapy rozwoju postnatalnego człowieka Praca domowa dla chętnych: Wyjaśnij co to są badania prenatalne i jakie są rodzaje tych badań 3. Ocena aktywności uczniów
ETAP ROZWOJOWY zygota blastocysta gastrula CZAS OD ZAPŁODNIENIA 1 doba 7 doba 10-14 doba CHARAKTERYSTYCZNE ZMIANY BIOLOGICZNE organogeneza 3 tydzień 1 miesiąc 1,5-2 miesiące Okres płodowy 3 miesiące 4 miesiące 6 miesięcy 7-8 miesięcy 9 miesiąc Składniki krwi Krew w tętnicy pępkowej Krew w żyle pępkowej TLEN DWUTLENEK WĘGLA MOCZNIK SKŁADNIKI ODŻYWCZE PRZECIWCIAŁA
ETAP ROZWOJOWY CZAS OD ZAPŁODNIENIA CHARAKTERYSTYCZNE ZMIANY BIOLOGICZNE zygota 1 doba Pierwsze podziały zygoty - bruzdkowanie blastocysta 7 doba Implantacja zarodka w macicy gastrula 10-14 doba Gastrulacja formowanie się listków zarodkowych oraz pierwotnych narządów i błon organogeneza Okres płodowy 3 tydzień Różnicowanie narządów pierwotnych(rozpoczyna pracę serca), łożyska i pępowiny 1 miesiąc Wykształcenie łożyska, pojawienie się otworu ustnego, powstawanie zawiązków oczu, płuc, kończyn 1,5-2 miesiące Ostateczne uformowanie narządów, krążenie płodowe 3 miesiące Wykształcenie narządów płciowych zewnętrznych (umożliwiający rozróżnienie płci) 4 miesiące Wykonywanie ruchów(m.in. chwytnych), powstawanie paznokci 5 miesięcy 6 miesięcy Pokrycie ciała mazią płodową, otwieranie oczu 7-8 miesięcy Całkowite ukształtowanie mózgu, rozwój tkanki tłuszczowej 9 miesiąc Osiągnięcie stanu, umożliwiającego życie poza organizmem matki
Uzupełnij poniższy schemat:
Fazy rozwoju płodowego człowieka Zaraz po wniknięciu pierwszego plemnika jajo wytwarza chemiczną blokadę, która chroni przed dostaniem się następnych męskich gamet. Zapłodniona komórka jajowa (zygota) zaczyna się dzielić mniej więcej co 15 godzin (podziały te nazywane są bruzdkowaniem powstaje duża liczba niezróżnicowanych jeszcze komórek), a jajowód transportuje ją w kierunku macicy. Siódmego dnia po zapłodnieniu kilkudziesięciokomórkowy zarodek zagnieżdża się w ścianie macicy (nazywamy to implantacją). W drugim tygodniu życia zarodka rozpoczyna się gastrulacja. Wówczas formują się charakterystyczne grupy komórek tzw. listki zarodkowe (ektoderma, endoderma, mezoderma). Z nich różnicują pierwotne narządy i błony. 3 tygodnie po zapłodnieniu rozpoczyna się organogeneza - z listków rozwijają się narządy ostateczne, między innymi rozpoczyna pracę serce, różnicuje się łożysko i pępowina. W pierwszym miesiącu życia można rozpoznać główkę z zaczątkami oczu, tułów zakończony ogonkiem i zawiązki kończyn rąk i nóg po obu stronach tułowia. Ośmiotygodniowy zarodek ma twarz oraz prawie wszystkie zawiązki narządów wewnętrznych mózgowie, płuca, mięśnie. Od tej pory określa się go mianem płodu. W trzecim miesiącu życia płód wykazuje proste odruchy, może się też poruszać. Wykształcają się narządy płciowe zewnętrzne. U czteromiesięcznego płodu widać już wyraźnie ludzki wyraz twarzy, uszy, nos, oczy, powstają paznokcie. Miesiąc później pojawiają się włosy na ciele i głowie. Rozpoczyna się szybki wzrost. Płód rozwija się bardzo intensywnie: w szóstym miesiącu potrafi ssać palec, często kopie, otwiera oczy. Do końca ósmego miesiąca ma całkowicie ukształtowany mózg, rozwijają się pęcherzyki płucne, tkanka tłuszczowa. Do porodu ciało płodu osiąga stan umożliwiający życie poza organizmem matki. Jakie etapy występują w czasie rozwoju prenatalnego człowieka i czym się one charakteryzują?