Poznajemy disacharydy

Transkrypt

1 Poznajemy disacharydy 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: pojęcia: disacharyd, wiązanie glikozydowe, właściwości sacharozy i laktozy. b) Umiejętności Uczeń potrafi: omówić właściwości fizyczne sacharozy i laktozy, scharakteryzować właściwości chemiczne omawianej grupy cukrów, zapisać odpowiednie równania reakcji chemicznych, charakterystyczne dla omawianej grupy węglowodanów, wykonywać proste doświadczenia, postrzegać wynik reakcji. c) Postawy: Uczeń współpracuje w grupie. 2. Metoda i forma pracy Metody: dobieranka, eksperyment laboratoryjny, burza mózgów, pogadanka. Formy pracy: praca z całym zespołem, praca w grupach, praca indywidualna. 3. Środki dydaktyczne Koperty z dobieranką dla grup, karty pracy, sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń, foliogram przedstawiający strukturę sacharozy i laktozy.

2 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Przypomnienie klasyfikacji cukrów. b) Faza realizacyjna 1. Podanie tematu lekcji. 2. Podział uczniów na grupy. 3. Zadaniem grup jest dopasowanie określenia do nazwy disacharydu (załącznik 1). 4. Prezentacja przez chętnych uczniów efektów pracy grup. 5. Badanie właściwości laktozy i sacharozy. 6. Wykonanie doświadczeń w czterech grupach (dwie grupy badają właściwości laktozy, dwie grupy - właściwości sacharozy). 7. Uzupełnianie kart pracy (załącznik 2, załącznik 3). 8. Omówienie efektów pracy grup. 9. Stworzenie sytuacji problemowej: Jak zbadać właściwości redukujące omawianych cukrów? Projektowanie przez uczniów doświadczenia, a następnie badanie przez nich zachowania się sacharozy (dwie grupy) i laktozy (dwie grupy) wobec Cu(OH) 2 (załącznik 4). 10. Omówienie efektów pracy obu grup porównanie zachowania się sacharozy i laktozy wobec zawiesiny wodorotlenku miedzi (II) pod wpływem temperatury. 11. Wyjaśnienie właściwości redukujących laktozy przy wykorzystaniu foliogramu przedstawiającego wzory cząsteczek sacharozy i laktozy. 12. Podanie ogólnej zasady pozwalającej na wskazanie disacharydów nieredukujących i redukujących na podstawie budowy cząsteczki węglowodanu. 13. Określenie innych właściwości chemicznych disacharydów (estryfikacja, reakcja z zasadami, reakcja hydrolizy). 14. Pokaz reakcji hydrolizy sacharozy w środowisku kwaśnym. 15. Badanie właściwości redukujących produktu reakcji. 16. Zapis równania reakcji hydrolizy sacharozy. 17. Pogadanka na temat zjawiska inwersji. c) Faza podsumowująca Podsumowanie wiadomości dotyczących disacharydów (załącznik 5). 5. Bibliografia 1. Gielas E., Kluz Z., Krzeczkowska M., Poźniaczek M., Chemia 3. Zeszyt ćwiczeń dla uczniów szkół średnich, WSiP, Warszawa Kałuża B., Kamińska F., Chemia organiczna. Podręcznik dla uczniów liceum ogólnokształcącego, Wydawnictwo Żak, Warszawa 2003.

3 6. Załączniki a) Karta pracy ucznia załącznik 1 Dobieranka: NAZWA OKREŚLENIE SACHAROZA CUKIER TRZCINOWY CUKIER BURACZANY LAKTOZA CUKIER MLEKOWY MALTOZA CUKIER SŁODOWY TREHALOZA WYSTĘPUJE W MUCHOMORZE I WIDŁAKU CELOBIOZA POŚREDNI PRODUKT HYDROLIZY CELULOZY załącznik 2 Zbadajcie właściwości sacharozy i na podstawie obserwacji wypełnijcie tabelę. SACHAROZA Stan skupienia Barwa Zapach Rozpuszczalność w wodzie Odczyn wodnego roztworu załącznik 3 Zbadajcie właściwości laktozy i na podstawie obserwacji wypełnijcie tabelę. LAKTOZA Stan skupienia Barwa Zapach Rozpuszczalność w wodzie Odczyn wodnego roztworu załącznik 4 Reakcja roztworu wodnego cukru z Cu(OH) 2 Opis doświadczenia Przygotujcie w probówce zawiesinę Cu(OH) 2, a następnie dodajcie do niej roztwór wodny badanego cukru, całość ogrzejcie. Po wykonaniu doświadczenia wypełnijcie kartę pracy. Rysunek schematyczny: Obserwacje:

4 Wnioski:

5 załącznik 5 Na podstawie analizy przedstawionych poniżej wzorów maltozy z zamkniętym i otwartym pierścieniem uzupełnij poniższy tekst. Disacharydy można podzielić na:... i.... Disacharydy... to takie, w cząsteczkach których wiązanie glikozydowe tworzy się z tylko przy wykorzystaniu jednego... atomu węgla. Istnieje wobec tego możliwość... pierścienia i odtworzenia grupy.... W disacharydach... wiązanie glikozydowe wytwarza się pomiędzy atomami węgla. Uniemożliwia to otwarcie.... i odtworzenie grupy.... (Na podstawie: Kałuża B., Kamińska F., Chemia organiczna. Podręcznik dla uczniów liceum ogólnokształcącego, Wydawnictwo Żak, Warszawa 2003 s. 154). b) Zadanie domowe Przeanalizuj wzory cząsteczek celobiozy i trehalozy i określ, które z nich zaliczysz do cukrów redukujących, a które do nieredukujących. 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak