Charakterystyka królestwa Protista

Transkrypt

1 Metadane scenariusza Charakterystyka królestwa Protista 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - zna cechy wspólne wszystkich organizmów należących do protista, - wymienia grupy organizmów należące do protista, - zna cechy charakterystyczne organizmów należących do poszczególnych grup protista. b) Umiejętności: Uczeń potrafi: - analizować schematy ilustrujące protista, - rozróżniać organizmy należące do protista. 2. Metoda i forma pracy pogadanka, obserwacja, praca zbiorowa 3. Środki dydaktyczne plansze obrazujące wybranych przedstawicieli protista, hodowle pierwotniaków, hodowle okrzemek, zasuszone okazy morszczynu 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Nauczyciel nawiązuje do tematu lekcji. Tłumaczy, jak należy rozumieć znaczenie pojęcia protista protista, czyli proste w budowie. Informuje uczniów, że królestwo to zostało wyodrębnione stosunkowo niedawno, bo w 1969 roku przez R. Whittakera. Nauczyciel przedstawia schemat obrazujący podział systematyczny w obrębie królestwa protista. PROTISTA (należą do nich) część glonów o barwie innej niż zielona pierwotniaki ameby protista grzybopochodne krasnorosty okrzemki brunatnice śluzowce orzęski

2 otwornice wiciowce Informuje uczniów, że celem lekcji będzie poznanie niektórych organizmów należących do protista, a także wskazanie cech charakterystycznych dla każdej grupy. b) Faza realizacyjna Nauczyciel rozdaje uczniom karty z wybranymi protistami (załącznik 1). Informuje, jakie ich cechy będą analizowane na lekcji. Omawiając poszczególne przykłady organizmów, uczniowie będą zwracać uwagę na: a) środowisko życia, b) budowę ciała, c) wielkość, d) barwę ciała, e) rodzaj ruchu i organelle ruchu, f) odżywianie. Pierwszym zadaniem uczniów będzie dokonanie podziału protistów na: protisty zwierzęce (pierwotniaki) i glony. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jakie kryterium podziału można zastosować analizując ryciny na karcie z protistami? (załącznik 1) Kryterium, które pomoże w dokonaniu takiego podziału jest kształt ciała. Uczniowie pamiętają z poprzednich lekcji, że organizmy zwierzęce budują komórki otoczone błoną komórkową. Jest ona elastyczna, stąd kształty mogą być nieregularne. Uczniowie zwracają uwagę na obecność organelli ruchu, co jest cechą charakterystyczną protistów zwierzęcych. Po dokonaniu rozróżnienia organizmów, uczniowie odpowiedzą na pytanie: W jakim środowisku występują wszystkie te organizmy? Sami wskażą cechy, które mogą być potwierdzeniem, że żyją one w środowisku wodnym. W dalszej części uczniowie zastanawiają się nad tym, co jest cechą wspólną wszystkich pierwotniaków, a co je różni. Zwracają uwagę na budowę ciała - jest to jedna komórka. Wskazują na organelle ruchu, które różnią je między sobą. Uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób organizmy te poruszają się w wodzie i jakie strefy zbiornika zamieszkują. Aby poznać ich zachowanie w naturalnym środowisku, dokonują obserwacji mikroskopowej próbek wody z hodowli sianowej, przygotowanej na 10 dni przed planowaną lekcją. W dalszej części zajęć uczniowie analizują organizmy należące do glonów. Wymieniają kolejno grupy glonów. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Skąd wzięły się określenia: okrzemki, brunatnice? Wspomina także o krasnorostach, których nie ma na karcie. Wyjaśnia, że nazwy te związane są z obecnością barwnika, który nadaje im kolor.

3 Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na budowę ciała glonów. Uczniowie oceniają, które z glonów mają prostą budowę, a które złożoną. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Czy widzieliście poznane glony w ich naturalnym środowisku. Jeśli tak, to gdzie? Zastanawiają się, jaki tryb życia prowadzą glony oraz, które z nich mogą unosić się na wodzie. Następnie czytają w podręczniku informacje o glonach. Kolejnym zadaniem uczniów jest dokonanie obserwacji makroskopowej okrzemek. Aby wykonać preparat, nauczyciel zeskrobuje ze ścian długo niemytego akwarium nalot. Uczniowie wykonują w zeszytach rysunki uwzględniające kształty oglądanych organizmów. c) Faza podsumowująca Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Które z poznanych protistów nawiązują do roślin, a które do zwierząt? Zwraca uwagę uczniów, na sposoby ich odżywiania. Podkreśla, że wśród pierwotniaków są takie, które odżywiają cudzożywnie, ale są też organizmy samożywne. Glony posiadają barwnik chlorofil, więc są samożywne. Uczniowie otrzymują kartki z pytaniami, będącymi podsumowaniem lekcji (załącznik 2). Zadania te zostaną ocenione przez nauczyciela, jako praca na lekcji. 5. Bibliografia 1. Biologia XXI. Podręcznik do gimnazjum, pod red. A. Jerzmanowskiego, WSiP, Warszawa Gertlerowa S., Ogrzebacz L., Sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z botaniki w szkole podstawowej, WSiP, Warszawa Moraczewski J. i inni, Ćwiczenia z zoologii bezkręgowców, PWN, Warszawa Raabe Z., Zarys protozoologii, PWN, Warszawa Szweykowska A., Szweykowski J., Botanika, PWN, Warszawa Załączniki a) Karta pracy ucznia Załącznik 1 KARTA Z PROTISTAMI wiciowce

4 ameba pantofelek okrzemki

5 brunatnice Źródła ilustracji: S. Gertlerowa, L. Ogrzebacz, Sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z botaniki w szkole podstawowej, WSiP, Warszawa 1986, s. 15, 18. Z. Raabe, Zarys protozoologii, PWN, Warszawa Załącznik 2. Zadania krótkiej odpowiedzi: 1. Protista występują w środowisku Oceń, jaką wielkość mają protisty Które z poznanych protistów mają organelle służące im do poruszania?. 4. Które z poznanych protistów mają barwę ciała? Które protista są samożywne?... b) Zadanie domowe Podaj 3-4 przykłady protistów, które wywołują choroby u człowieka. Napisz, jakie to są choroby oraz jak są przenoszone. Zadanie przedstaw w formie tabeli. 7. Czas trwania zajęć 45 minut lub 2 x 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak