Raport z ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w Szkole Podstawowej nr 2 im. Jana Pawła II w Twardogórze w roku szkolnym 2018/2019 Przedmiot ewaluacji: Rozwijanie samodzielności, kreatywności i innowacyjności uczniów w trakcie nabywania wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej.
I. Wstęp Uwzględniając podstawowe kierunki polityki oświatowej państwa wytyczone przez MEN i Dolnośląskiego Kuratora Oświaty na rok szkolny 2018/2019, Dyrektor szkoły we współpracy z nauczycielami określił przedmiot ewaluacji. Powołany został zespół ds. ewaluacji wewnętrznej w składzie: Małgorzata Dryka, Gabriela Gratzke, Jolanta Szydełko. Opracowano Harmonogram ewaluacji, określający etapy podejmowanych działań, osoby odpowiedzialne za ich realizację i terminy wykonania, a także cele, przedmiot, zakres i metody ewaluacji wewnętrznej. Określono w nim również sposób wykorzystania wyników ewaluacji, dokonano charakterystyki wymagań, określono odbiorców ewaluacji, dobrano metody badawcze, określono formę raportu i sposoby upowszechniania wyników. Sporządzony został plan ewaluacji wewnętrznej obejmujący charakterystykę wymagań, pytania kluczowe, metody badawcze i terminy realizacji. Głównym celem ewaluacji jest zbadanie, czy nabywanie wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej rozwijają samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów. Informacje uzyskane w trakcie badań pozwolą określić czy działania nauczycieli pozwalają uczniom rozwijać kreatywność, innowacyjność i samodzielność. II. Cele ewaluacji Zebranie informacji, czy nabywanie wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej rozwija samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów. III. Pytania kluczowe: 1) Czy podstawa programowa pozwala nauczycielom rozwijać nauczycielom kreatywność, innowacyjność i samodzielność uczniów? 2) Czy nauczyciele orientują pracę ucznia na praktyczne wykorzystanie przyswojonej wiedzy i umiejętności? 3) Czy nauczyciele zachęcają uczniów do prezentowania własnego zdania, pomysłów, wniosków i samodzielnej pracy? 4) Czy uczniowie chętnie przedstawiają swoje pomysły? 5) Czy uczniowie samodzielnie realizują powierzone im prace, projekty, zadania? 6) Czy uczniowie chętnie włączają się w życie szkoły?
7) Czy rodzice uważają, że szkoła stwarza możliwość realizacji pomysłów i inicjatyw dzieci? 8) Czy rodzice dostrzegają i rozwijają kreatywność swojego dziecka w domu? IV. Informacje dotyczące organizacji ewaluacji 1. Metody badawcze, narzędzia: - ankiety dla uczniów kl. IIIa, IIIb, Va, VIc, VIIb, VIIId szkoły podstawowej, - ankiety dla rodziców, - ankiety dla nauczycieli, - wywiad z Samorządem Uczniowskim i opiekunami 2. Próba badawcza: - uczniowie reprezentujący losowo wybrane klasy (114 badanych), - rodzice (85 osób), - nauczyciele (60 wypełnionych ankiet). Zespół badawczy opracował statystycznie 259 kwestionariuszy ankietowych, uznając tę próbę za wystarczającą do pełnej analizy badanego obszaru. 3. Odbiorcy wyników ewaluacji: - dyrektor, - nauczyciele, - uczniowie, - rodzice. 4. Sposób upowszechniania wyników raportu: - prezentacja i dyskusja podczas zebrania Rady Pedagogicznej - zamieszczenie na stronie internetowej szkoły - prezentacja uczniom podczas godzin wychowawczych (najważniejsze informacje), - prezentacja rodzicom na zebraniach (najważniejsze informacje)
V. Prezentacja wyników ewaluacji 1. Ankieta dla uczniów opracowanie ANKIETA DLA UCZNIÓW Często Czasami Rzadko 1 Czy nauczyciele zachęcają Was do przedstawiania swoich pomysłów? 2 Czy nauczyciele stawiają przed Wami ciekawe wyzwania? 36% 46% 18% 32% 39% 29% 3 Czy chętnie bierzesz udział w: Tak Nie a) wycieczkach 94% 6% b) akcjach charytatywnych 86% 14% c) uroczystościach szkolnych 84% 16% d) przedstawieniach 65% 35% e) opracowaniu gazetki 69% 31% 4 Czy możesz zadawać nauczycielom pytania? 66% 31% 3% 5 Czy możesz proponować nauczycielowi własne 40% 37% 23% sposoby rozwiązań? 6 Czy dobrze czujesz się na lekcjach? 63% 20% 17% 7 Czy dostajesz od nauczyciela prawo do popełniania 47% 43% 10% błędu w trakcie nauki? 8 Czy nauczyciele wspierają Cię? 49% 39% 12% 9 Czy nauczyciele zadają ciekawe prace domowe? 21% 34% 44% 10 Czy nauczyciele pomagają Ci rozwijać zainteresowania? 11 Czy nauczyciele doceniają pomysłowość, samodzielność uczniów i nietypowość pomysłów? 12 Czy Twoje pomysły i propozycje zostały uwzględnione w życiu klasy i szkoły? 41% 33% 26% 50% 38% 12% 28% 38% 34%
13 Czy chętnie pracujesz w grupie? 65% 30% 5% 14 Czy chętnie pomagasz swoim kolegom w nauce? 47% 31% 21% 15 Czy taka pomoc jest doceniana przez nauczyciela czy wychowawcę? 16 Czy samodzielnie realizujesz powierzone Ci prace, projekty, zadania? 53% 28% 19% 53% 39% 8% Ankietę wypełniło 114 uczniów kl. IIIa, IIIb, Va, VIc, VIIb, VIIId szkoły podstawowej, otrzymano następujące odpowiedzi: 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Analiza ankiety dla uczniów 66% 63% 65% 47% 49% 50% 53% 53% 46% 47% 40% 43% 44% 41% 36% 39% 37% 39% 38% 38% 39% 32% 31% 34% 33% 34% 29% 28% 30% 31% 28% 23% 26% 18% 20% 21% 21% 17% 19% 10% 12% 12% 3% 5% 8% 1 2 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 często czasami rzadko Pyt. 3 - Czy chętnie bierzesz udział? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 94% 86% 84% 65% 69% 35% 31% 14% 16% 6% wycieczki akcje charytatywne uroczystości szkolne przedstawienia opracowanie gazetki Tak Nie
Analiza ankiety dla uczniów: Uczniowie stwierdzają, że: - mają prawo zadawać nauczycielowi pytania (66% - często), - czują się dobrze na lekcjach (63% -często), - chętnie pracują w grupach (65% - często) - samodzielnie realizują powierzone prace, zadania, projekty (63% - często) -najchętniej biorą udział w wycieczkach (94% ), akcjach charytatywnych (86%) i uroczystościach szkolnych (84%) Analizując wyniki ankiety uczniowie stwierdzili również, że: -nauczyciele nie zadają ciekawych prac domowych (44% - rzadko, 34% - czasami), -nauczyciele nie stawiają przed nimi ciekawych wyzwań (29% - rzadko) i nie zawsze uwzględniają ich pomysły w życiu szkoły i klasy (34% -rzadko) -nauczyciele nie pomagają rozwijać zainteresowań (26% -rzadko) 2. Ankieta dla nauczycieli - opracowanie W ankiecie wzięło udział 70 nauczycieli. ANKIETA DLA NAUCZYCIELI Często Czasami Rzadko 1 Czy podstawa programowa pozwala Pani/Panu rozwijać kreatywność uczniów? 2 Czy podstawa programowa pozwala Pani/Panu rozwijać innowacyjność uczniów? 3 Czy podstawa programowa pozwala Pani/Panu rozwijać samodzielność uczniów? 4 Czy zachęca Pan/Pani uczniów do prezentowania własnego zdania, pomysłów, wniosków? W jaki sposób? 70% 25% 5% 45% 50% 5% 43% 47% 10% Zdecydowana większość nauczycieli zachęca uczniów do prezentowania własnego zdania i pomysłów.
- prezentacji sposobu rozwiązania zadania, -zachęcanie do szukania różnych sposobów rozwiązania tego samego zadania, - nagradzanie nietypowych rozwiązań, - stosowanie metod aktywnych np. burza mózgów, debata, dyskusja, metoda odwróconej lekcji, problemowa, praca w grupie, praca metodą projektu, popieranie form eksperymentalnych, -prace dodatkowe, -dokonywanie samooceny, - wzajemne ocenianie prac i zachowania przez uczniów, 5 Czy kierunkuje Pan/Pani aktywność uczniów na praktyczne wykorzystanie przyswojonej wiedzy i umiejętności? 88% 10% 2% 6 Czy na lekcji umożliwia Pan/Pani inicjatywę uczniom poprzez: a) proponowanie tematów 53% b) przygotowanie i prowadzenie przez uczniów lekcji 55% c) przygotowanie prezentacji do lekcji 72% d) inne -swobodny dobór źródeł informacji, -podział pracy w grupie, przydział funkcji, -proponowanie własnych gier i zabaw, -przygotowanie pomocy do lekcji, -przedstawienie własnej interpretacji tematu, -różnicowanie zadań,
7 Proszę wymienić na czym polega samodzielność Pana/Pani uczniów w zakresie nauczanego przedmiotu -pomoc słabszym uczniom, -samodzielne rozwiązywanie zadań o różnym stopniu trudności, - rozwiązywanie zadań i wykonywanie prac dodatkowych, - samodzielne planowanie i realizacja zadania, - przygotowanie scenki, dramy, -układanie krzyżówek, rebusów, - wykonanie rysunku do tematu, - przygotowanie prezentacji multimedialnej, -rozumienie poleceń, - samodzielna praca z podręcznikiem, atlasem, - prowadzenie obserwacji i pomiarów w terenie, - samodzielne wykonywanie doświadczeń, - swoboda w wyborze różnych źródeł informacji, - zgłaszanie chęci udziału w konkursie, - samodzielne przygotowanie materiałów potrzebnych do lekcji, -prowadzenie rozgrzewek, - wykonywanie wystaw, - rekonstrukcja wydarzeń historycznych, - poszerzanie zbiorów Izby Regionalnej,
- samodzielne wykonywanie prac domowych, 8 Proszę wskazać dwa przykłady innowacyjności prezentowanej przez Pana/Pani uczniów -proponowanie gier i zamieszczanie ich w szkolnym studio Scratcha, - korzystanie z Tik, nauka języka angielskiego w połączeniu z nauką gry na ukulele, e-twinning, -współpraca z organizacjami pozarządowymi IPN, Stowarzyszeniem Odra Niemen, Stowarzyszeniem Jana Pawła II, Ogólnopolską Rodziną Szkół im. Jana Pawła II, -tworzenie prezentacji na bloga, - tworzenie dydaktycznych gier planszowych (do lektur, ortograficznych), -biegane dyktando, - prezentowanie pomysłów na wesołe dni w szkole, ciekawe przerwy, -przekazanie przeczytanych książek do biblioteki szkolnej, - wykorzystanie e-twinning w kl. 1-3, - kręcenie filmów, - praca metodą projektu, wykonywanie różnorodnych technik plastycznych, - prowadzenie koła szachowego przez ucznia, - własne pomysły uczniów na warsztaty KMO, - prowadzenie rozgrzewek.
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 70% 25% 1 - Czy podstawa programowa pozwala rozwijać kreatywność? Ankieta dla nauczycieli (pytania 1-4) 50% 45% 43% 5% 5% 2 - Czy podstawa programowa pozwala rozwijać innowacyjność uczniów? 47% 10% 3 - Czy podstawa programowa pozwala rozwijać samodzielność uczniów? często czasami rzadko 88% 10% 2% 4 - Czy kierunkuje Pan/Pani aktywność uczniów na praktyczne wykorzystanie wiedzy i umiejętności? Analiza ankiety dla nauczycieli: Z analizy ankiety wynika, że: - podstawa programowa najbardziej pozwala nam rozwijać kreatywność uczniów (70% - często), gorzej wypada innowacyjność (45%) i samodzielność uczniów (43%), - zdecydowana większość nauczycieli zachęca uczniów do prezentowania własnego zdania i pomysłów, najczęściej poprzez: zachęcanie do szukania różnych sposobów rozwiązania zadania, stosowanie metod aktywnych, wykonywania prac dodatkowych, - nauczyciele kierunkują aktywność uczniów na praktyczne wykorzystanie przyswojonej wiedzy i umiejętności (88%) - na lekcji nauczyciele umożliwiają uczniom przejęcie inicjatywy najczęściej poprzez: przygotowanie prezentacji i pomocy do lekcji (72%), swobodny dobór źródeł informacji, - samodzielność uczniów polega na: planowaniu, realizacji i rozwiązywaniu zadań, prowadzeniu obserwacji i pomiarów, przygotowanie prezentacji multimedialnej, udział w konkursach i projektach,
- nauczyciele uznali za najciekawsze przykłady innowacyjności uczniów: tworzenie gier dydaktycznych, wykonywanie zadań w ramach e- twinning, kręcenie filmów, zastosowanie różnych technik plastycznych, prowadzenie przez uczniów koła szachowego. 3. Ankieta dla rodziców - opracowanie: W badaniu wzięło udział 85 rodziców ANKIETA DLA RODZICÓW - Pytania 1 Nauczyciele inspirują do rozwiązywania problemów w sposób twórczy 2 Nauczyciele stwarzają pozytywną atmosferę, w której moje dziecko może uczyć się wspólnie z kolegami Często Czasami Rzadko 43% 46% 11% 71% 27% 2% 3 Nauczyciele zachęcają moje dziecko do stawiania pytań 62% 27% 11% 4 Nauczyciele pozwalają mojemu dziecku popełniać błędy w trakcie uczenia się 5 Nauczyciele wspierają moje dziecko, gdy brakuje mu wiary we własne możliwości 34% 39% 27% 63% 32% 5% 6 Nauczyciele zadają ciekawe zadania domowe 32% 52% 16% 7 Nauczyciele wspierają moje dziecko w budowaniu własnej wartości 8 Nauczyciele pomagają rozwijać zainteresowania mojego dziecka 9 Nauczyciele zachęcają moje dziecko do podejmowania różnych aktywności 60% 32% 7% 44% 42% 14% 57% 27% 16% 10 Nauczyciele zachęcają: Do uczestnictwa w konkursach szkolnych i pozaszkolnych 87% Do aktywności sportowej 79% Do aktywności społecznej 68% Do udziału w wycieczkach 86% Do udziału w spotkaniach z ciekawymi ludźmi 64%
Do działalności w samorządzie uczniowskim 60% Do czytania książek 71% Do udziału w świetlicy szkolnej 54% Do współtworzenia gazetki 67% Do udziału w kiermaszach szkolnych 60% Do udziału w uroczystościach 95% 11 Szkoła stwarza możliwość realizacji pomysłów i inicjatyw mojego dziecka 12 Czy Państwa dziecko jest kreatywne i jak przejawia się to w domu 41% 44% 15% - tworzenie różnorodnych prac plastycznych, - układanie klocków i puzzli (rodzice klas młodszych), - wykorzystanie różnorodnych programów komputerowych do tworzenia aplikacji i prac plastycznych, - wykonywanie zadań w ramach ligi klas, - organizacja uroczystości rodzinnych. 13 W jaki sposób wspieracie Państwo kreatywność i innowacyjność swojego dziecka - zapewnienie udziału w zajęciach dodatkowych, - motywowanie do pracy, - organizowanie ciekawych wyjazdów, - wspólne spędzanie wolnego czasu (np. gry planszowe, praca w kuchni, prace ręczne), - zachęcanie do czytania,
- zapewnienie materiałów potrzebnych do realizacji pomysłów. 14 Czy Państwa dziecko samodzielnie realizuje powierzone mu prace długoterminowe i projekty 49% 44% 7% Analiza ankiety dla rodziców 80% 70% 60% 50% 40% 30% 46% 43% 71% 62% 27% 27% 63% 39% 34% 32% 27% 52% 32% 60% 32% 44% 42% 57% 27% 49% 44% 44% 41% 20% 10% 0% 11% 2% 11% 5% 16% 7% 14% 16% 15% 7% Często Czasami Rzadko
Nauczyciele zachęcają uczniów do: 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 87% 79% 68% 86% 64% 60% 71% 54% 67% 60% 95% Analiza ankiety dla rodziców: Z analizy ankiety wynika, że: - nauczyciele stwarzają na lekcjach pozytywną atmosferę (71%), - zachęcają do stawiania pytań (62%), - wspierają w budowaniu własnej wartości (60%), - zachęcają do uczestnictwa w konkurach szkolnych i pozaszkolnych (87%), do aktywności sportowej (79%), do udziału w wycieczkach, - mniej niż połowa rodziców stwierdziła, że szkoła stwarza możliwość realizacji pomysłów i inicjatyw dziecka (41%) - rodzice uważają, że nauczyciele czasami zadają ciekawe prace domowe, - rodzice uważają, że ich dzieci są kreatywne i przejawia się to poprzez: tworzenie różnorodnych prac plastycznych, układanie klocków i puzzli (rodzice klas młodszych), wykorzystanie różnorodnych programów komputerowych do tworzenia aplikacji i prac plastycznych, wykonywanie zadań w ramach ligi klas, - rodzice wspierają kreatywność i innowacyjność swoich dzieci poprzez: zapewnienie udziału w zajęciach dodatkowych, motywowanie do pracy, wsparcie psychologiczne oraz organizowanie ciekawych wyjazdów.
VI. Wywiad z Samorządem Uczniowskim Celem działalności Samorządu Uczniowskiego jest między innymi stwarzanie warunków potrzebnych do rozwoju samodzielności i samorządności oraz umożliwienie uczniom indywidualnego i grupowego działania na rzecz innych. Uczniowie mają możliwość rozwijania kreatywności i samodzielności poprzez takie działania jak: - współudział w tworzeniu planu pracy Samorządu Uczniowskiego, - przygotowanie i prowadzenie kampanii i wyborów do władz SU, - utworzenie loga samorządu, - wolontariat np. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, - akcje charytatywne np. Góra Grosza, zbiórka żywności, pomoc zwierzętom, zbiórka nakrętek, - działalność kulturalna i rozrywkowa np. akcja 100 kartek na 100 lecie Niepodległości Polski, pomoc w organizacji projektów i imprez okolicznościowych np. Koncert Bożonarodzeniowy, poczta walentynkowa, - organizacja projektu Liga Klas. VII. Podsumowanie Mocne strony - uczniowie dobrze czują się na lekcjach, nie boją się zadawać pytań (według uczniów i rodziców) - uczniowie samodzielnie realizują powierzone zadania, projekty, - nauczyciele zachęcają uczniów do różnego rodzaju aktywności w szkole, - dzieci chętnie biorą udział w wycieczkach, akcjach charytatywnych i uroczystościach szkolnych, - podstawa programowa z większości przedmiotów pozwala nauczycielom na rozwijanie kreatywności uczniów. Słabe strony - nauczyciele tylko czasami zadają ciekawe zadania domowe (według uczniów i rodziców) - nauczyciele rzadko stawiają przed uczniami ciekawe wyzwania i często nie uwzględniają ich pomysłów w życiu szkoły i klasy (według uczniów i rodziców) - szkoła nie zawsze pomaga rozwijać zainteresowania uczniów (według uczniów i rodziców)
VIII. Wnioski do dalszej pracy: przed organizacją projektów tj. Koncert Bożonarodzeniowy, Dzień Przedsiębiorczości, Dzień Sportu przeprowadzić ankietę wśród uczniów w ramach godzin wychowawczych dotyczącą ich propozycji i najciekawsze pomysły uwzględnić w czasie realizacji projektów, zorganizować dla uczniów Skrzynkę Pomysłów na życie szkoły (pod opieką Samorządu Uczniowskiego), zorganizować jedną gablotę na korytarzu, w której uczniowie wszystkich klas będą w kolejnych miesiącach prezentowali swoje pasje i osiągnięcia, co najmniej raz w semestrze zadanie domowe powinno przyjąć formę projektu. Opracował zespół: Małgorzata Dryka Gabriela Gratzke Jolanta Szydełko