Beata Tomys Wroclaw University of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży kosmetycznej JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie, strategie finansowania aktywów bieżących, strategia inwestowania w aktywa bieżące, strategie zarządzania kapitałem obrotowym Streszczenie: Poniższy raport przedstawia sposób zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie z branży kosmetycznej. Punktem docelowym wszystkich obliczeń jest wybór najlepszej strategii zarządzania ryzykiem dla badanego przedsiębiorstwa. Wszelkie dane do obliczeń zostały zaczerpnięte ze sprawozdania finansowego wybranej firmy.
WSTĘP Ryzyko jako cel strategii ma szczególny charakter, co jest konsekwencją jego niejednoznaczności. Stąd w praktyce rzadko mówi się o neutralizacji ryzyka, lecz o strategii jego zarządzania. Samo zarządzanie ryzykiem opiera się na zastosowaniu opracowanych w tym celu metod parametryzacji, pomiaru oraz prawdopodobieństwa osiągnięcia ryzyka. Na oszacowanie wartości przedsiębiorstwa znacząco oddziałuje ryzyko przedsiębiorstwa. Jego wzrost łączy się również ze wzrostem kosztu kapitału jak i niższą wartością danego przedsiębiorstwa. 1 Zarządzanie ryzykiem może być uważane jako narzędzie, które zmniejsza prawdopodobieństwo pojawienia się problemów związanych z płynnością finansową. Zatem wprowadzenie jakiejkolwiek strategii zarządzania powinno traktować się jako ubezpieczenie przed powstaniem problemów finansowych. Poniższy raport ma na celu wybór jak najlepszej strategii zarządzania ryzykiem dla badanego przedsiębiorstwa w branży kosmetycznej. Strategia zarządzania ryzykiem wybór metody Jedną ze strategii zarządzania ryzykiem jest strategia kapitału obrotowego, która łączy w sobie podejście do finansowania i inwestowania w aktywa bieżące. Uwzględniając powyższe strategie: kapitału obrotowego, finansowania i inwestowania wyróżnia się ich trzy rodzaje: agresywną, umiarkowaną oraz konserwatywną. 1. Strategia finansowania aktywów bieżących: Strategia finansowania aktywów bieżących ma na celu zwiększanie bogactwa właścicieli w procesie podejmowania decyzji. Wykorzystując tę metodę wyznacza się poprawną strukturę aktywów bieżących i źródła ich finansowania. 2 1 Holly R., Zarządzanie ryzykiem, Referat wygłoszony 20 listopada 2002 r., http://www.kiu.pl/strona,strategie_zarzadzania_ryzykiem postawy_wobec_ryzyka_,70,2,10.html 2 Michalski G., Strategie zarządzania kapitałem obrotowym a wzrost wartości MSP, Zeszyt Naukowy Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Studia i Prace 2005, nr 55
Wartość β nielewarowanej można znaleźć w tablicach wartości β dla danej branży 3 Tabela 1. Analiza strategii finansowania aktywów bieżących (w zł.) Strategie finansowania Agresywna Umiarkowana Konserwatywna Przychody ze sprzedaży 84830983,24 84830983,24 84830983,24 Aktywa trwałe 31117064,37 31117064,37 31117064,37 Aktywa bieżące 29794351,85 29794351,85 29794351,85 Aktywa całkowite = Pasywa całkowite 60911416,22 60911416,22 60911416,22 Kapitał zaangażowany - (E+D) 44567467,05 44567467,05 44567467,05 Kapitał własny - E 35070211,85 35070211,85 35070211,85 Dług - D 9497255,20 9497255,20 9497255,20 * kapitał obcy długoterminowy - Dd 3 324 039,32 6 648 078,64 9 497 255,20 * kapitał obcy krótkoterminowy - Dk 6 173 215,88 2 849 176,56 0,00 Udział Dd w długu - (Dd/D) 35% 70% 100% Udział Dk w długu - (Dk/D) 65% 30% 0% Dd/(D+E) 7,46% 14,92% 21,31% Dk/(D+E) 13,85% 6,39% 0,00% E/(D+E) 79% 79% 79% Zobowiązania wobec dostawców 6142283,86 6142283,86 6142283,86 Zysk operacyjny przed odsetkami i opodatkowaniem - EBIT 9159604,77 9159604,77 9159604,77 Zysk po opodatkowaniu - NOPAT 7419279,86 7419279,86 7419279,86 Wolne przepływy pieniężne 1...n (FCF1 n) 7419279,86 7419279,86 7419279,86 Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) -44567467,05-44567467,05-44567467,05 βl* 1,43 1,33 1,28 Koszt kapitału własnego - Ke 17,41% 16,51% 16,06% Koszt kapitału obcego długoterminowego - Kdd 6,90% 6,70% 6,50% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego - Kdk 5,10% 4,90% 4,70% Średnioważony koszt kapitału - WACC 14,69% 14,06% 13,76% Przyrost wartości przedsiębiorstwa - ΔV 5 945 940,51 8 216 708,24 9 345 750,77 Źródło: Dane ze sprawozdania badanej spółki pobrane z MPB; Michalski G.,Wpływ decyzji w zakresie strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto na wartość przedsiębiorstwa (Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish). Pozyskano z : http://michalskig.ue.wroc.pl/%5b18nwcapital%5d.pdf Wnioski: Dokonane obliczenia w powyższej tabeli ukazują, że każda ze strategii finansowania aktywów bieżących powoduje przyrost wartości przedsiębiorstwa. Jednakże najwyższy przyrost tej wartości można zaobserwować w strategii konserwatywnej, gdzie wynosi on 9 345 750,77 zł., stąd to ona powinna zostać wybrana przez badaną spółkę. 3 http://people.stern.nyu.edu/adamodar/new_home_page/datafile/betas.html
2. Strategia inwestowania w aktywa bieżące: Jednym ze sposobów podejścia przedsiębiorstwa do kształtowania zarówno wielkości jak i struktury aktywów bieżących jest strategia inwestowania w aktywa bieżące. 4 Tabela 2. Analiza strategii inwestowania w aktywa bieżące (w zł.) Strategie finansowania Agresywna Umiarkowana Konserwatywna Przychody ze sprzedaży 84830983,24 84830983,24 84830983,24 Aktywa trwałe 31117064,37 31117064,37 31117064,37 % poziom aktywów bieżących w stosunku do 30% 50% 70% przychodów ze sprzedaży Aktywa bieżące 25449294,97 42415491,62 59381688,27 Aktywa całkowite = Pasywa całkowite 56566359,34 73532555,99 90498752,64 Kapitał zaangażowany - (E+D) 62708643,20 79674839,85 96641036,50 Kapitał własny - E 53211388,00 77468863,17 93021086,39 Dług - D 9497255,20 2205976,68 3619950,11 Zobowiązania wobec dostawców 6142283,86 6142283,86 6142283,86 EBIT 9159604,77 7634788,49 6786478,66 NOPAT = FCF1 n 7419279,86 6184178,68 5497047,71 Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) -62708643,20-79674839,85-96641036,50 Współczynnik ryzyka βl* 1,36 1,13 1,09 Koszt kapitału własnego - Ke 16,78% 14,72% 14,36% Koszt kapitału obcego - Kd 8,13% 6,33% 5,03% Średnioważony koszt kapitału - WACC 15,24% 14,45% 13,97% Przyrost wartości przedsiębiorstwa - ΔV -14 013 707,13-36 880 692,71-57 298 800,24 Źródło: Dane ze sprawozdania badanej spółki pobrane z MPB; Michalski G., Wpływ decyzji w zakresie strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto na wartość przedsiębiorstwa (Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish). Pozyskano z http://michalskig.ue.wroc.pl/%5b18nwcapital%5d.pdf Wnioski: W powyższej tabeli dokonano obliczeń z których wynika, że w każdej ze strategii nastąpił ujemny przyrost wartości przedsiębiorstwa. W tym przypadku najkorzystniejszą strategią inwestowania w aktywa bieżące jest strategia agresywna (-14 013 707,13 zł.). To właśnie ta strategia powinna zostać wybrana przez badane przedsiębiorstwo, gdyż najbardziej ogranicza spadek wartości przedsiębiorstwa. 4 Michalski G., Strategie zarządzania kapitałem obrotowym a wzrost wartości MSP, Zeszyt Naukowy Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Studia i Prace 2005, nr 55
3. Strategia kapitału obrotowego netto: Strategia kapitału obrotowego netto wypływa z dwóch opisanych wyżej strategii: inwestowania w aktywa obrotowe oraz finansowania aktywów obrotowych. Z powyższego wynika, że jest ona metodą opartą na podejściu do aktywów bieżących od strony ich finansowania oraz inwestowania. 5 Tabela 3. Analiza strategii kapitału obrotowego netto (w zł.) Strategie finansowania Agresywna Umiarkowana Konserwatywna Przychody ze sprzedaży 84830983,24 84830983,24 84830983,24 Aktywa trwałe 31117064,37 31117064,37 31117064,37 % poziom aktywów bieżących w stosunku do 0,3 0,5 0,7 przychodów ze sprzedaży Aktywa bieżące 25449294,97 42415491,62 59381688,27 Aktywa całkowite = Pasywa całkowite 56566359,34 73532555,99 90498752,64 Kapitał zaangażowany - (E+D) 62708643,2 79674839,85 96641036,5 Kapitał własny - E 53211388 77468863,17 93021086,39 Dług - D 9497255,2 2205976,68 3619950,106 * kapitał obcy długoterminowy - Dd 2374313,8 1213287,174 2533965,074 * kapitał obcy krótkoterminowy - Dk 7122941,4 992689,5059 1085985,032 Udział Dd w długu - (Dd/D) 0,25 0,55 0,7 Udział Dk w długu - (Dk/D) 0,7 0,55 0,25 Dd/(D+E) 0,037862624 0,015227984 0,026220384 Dk/(D+E) 0,113587873 0,01245926 0,011237307 E/(D+E) 0,848549503 0,972312757 0,962542309 Zobowiązania wobec dostawców 6142283,86 6142283,86 6142283,86 EBIT 9159604,77 7634788,492 6786478,659 NOPAT = FCF1 n 7419279,864 6184178,678 5497047,714 Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) -62708643,2-79674839,85-96641036,5 βl* 1,356015821 1,133295934 1,091836665 Koszt kapitału własnego - Ke 0,1678028 0,1471649 0,1435757 Koszt kapitału obcego długoterminowego - Kdd 0,069 0,067 0,065 Koszt kapitału obcego krótkoterminowego - Kdk 0,051 0,049 0,047 Średnioważony koszt kapitału - WACC 0,14919744 0,14441124 0,140005993 Przyrost wartości przedsiębiorstwa - ΔV -12980712,99-36851451,13-57378090,78 Źródło: Dane ze sprawozdania badanej spółki pobrane z MPB; Michalski G., Wpływ decyzji w zakresie strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto na wartość przedsiębiorstwa (Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish). Pozyskano z : http://michalskig.ue.wroc.pl/%5b18nwcapital%5d.pdf 5 Michalski G., Strategie zarządzania kapitałem obrotowym a wzrost wartości MSP, Zeszyt Naukowy Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Studia i Prace 2005, nr 55
Wnioski: W przypadku obliczeń umieszczonych w tabeli nr 3 można zauważyć również ujemny przyrost wartości przedsiębiorstwa. Najmniejszy ujemny przyrost występuje w przypadku strategii agresywnej i jest równy -12980712,99 zł., stąd ona powinna zostać wybrana w przypadku badanego przedsiębiorstwa. PODSUMOWANIE: Celem przedstawionych powyżej strategii zarządzania ryzykiem był wpływ na wartość przedsiębiorstwa. Strategie agresywne wymagają niskiego zaangażowania droższego kapitału długoterminowego, dlatego w niestabilnych warunkach istotnie wzrasta ryzyko. Z kolei strategie konserwatywne cechują się najniższym ryzykiem, dlatego dzięki nim osiąga się maksymalizację czasu życia danego przedsiębiorstwa. 6 6 Michalski G., Strategie zarządzania kapitałem obrotowym a wzrost wartości MSP, Zeszyt Naukowy Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Studia i Prace 2005, nr 55
Bibliografia: 1. Baszyńska, Anna, Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży wodociągowej (Risk Management in Creating Value Based on Example of Waterworks Trade) (April 4, 2013). Available at SSRN:http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2245302 2. Michalski G., Strategie zarządzania kapitałem obrotowym a wzrost wartości MSP, Zeszyt Naukowy Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Studia i Prace 2005, nr 55 3. Jajuga K. red., Zarządzanie ryzykiem, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2009 4. Sierpińska M., Nesterak J., Strategie finansowania majątku obrotowego przedsiębiorstw, [w:] Materiały Konferencji Naukowej: Przedsiębiorstwo na rynku kapitałowym, red. Duraj J., Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1996 5. Jajuga T., Słoński T., Finanse spółek. Długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1997 6. Holly R., Zarządzanie ryzykiem, Kwartalnik nr 11, Referat wygłoszony 20 listopada 2002, http://www.kiu.pl/strona,strategie_zarzadzania_ryzykiem postawy_wobec_ryzyka_,70,2,10.html 7. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. 8. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 9. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 10. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. 11. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Framework. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 12. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 13. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192.
14. Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, 82-90. 15. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160. 16. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, 42-53. 17. Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137. 18. Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp.198-214. 19. Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276 20. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 21. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352 22. Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp. 31-38, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1844306 23. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488 24. Michalski G., Strategie zarządzania kapitałem obrotowym a wzrost wartości MSP, Zeszyt Naukowy Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Studia i Prace 2005, nr 55
25. 32. Michalski G.,Wpływ decyzji w zakresie strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto na wartość przedsiębiorstwa (Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish). Pozyskano z : http://michalskig.ue.wroc.pl/%5b18nwcapital%5d.pdf