Metoda IBSE w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych Aleksandra Krawczyk krawczyk@womczest.edu.pl
Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2016/2017 1. Upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród dzieci i młodzieży. 2. Rozwijanie kompetencji informatycznych dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach. 3. Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości. 4. Podniesienie jakości kształcenia zawodowego w szkołach ponadgimnazjalnych poprzez angażowanie pracodawców w proces dostosowania kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy. Informacja na podstawie: men.gov.pl [online]. [dostęp 29.08.2016 r.]. Dostępny w Internecie: https://men.gov.pl/jakoscedukacji/nadzor-pedagogiczny/podstawowe-kierunki-realizacji-polityki-oswiatowej-panstwa-w-roku-szkolnym-2016_2017.html 2
Jeśli nauczanie byłoby tym samym co mówienie, ciężko byłoby nam znieść, że tak wielu ludzi jest tak inteligentnych. Mark Twain 3
Pojęcie IBSE IBSE nauczanie i uczenie się przedmiotów przyrodniczych kształtujące postawy badawcze ucznia (nauczanie i uczenie się przez odkrywanie/dociekanie naukowe), stanowi zaprzeczenie lekcji przewidywalnych. Por. Jakubowski R., IBSE Inquiry Based Science Education [online]. [Dostęp dnia 3.01.2017 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.jakubowski.edu.pl/metody/ibse/tabid/305/language/pl-pl/default.aspx 4
Metoda IBSE odkrywanie przez dociekanie i rozumowanie Por. Sokołowska D., Podstawy IBSE, [online]. [Dostęp dnia 3.01.2017 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.ack.fais.uj.edu.pl/documents/97137412/c08fb2f1-d5c9-4067-acce-f41c810673e3 5
Po co nam IBSE? Społeczeństwo XXI w. znajdzie informacje w dostępnych źródłach; ważniejsze dla niego są kompetencje. Wprowadzenie IBSE ma szansę istotnie przyczynić się do poprawy poziomu wykształcenia w społeczeństwie i do wzrostu kluczowych kompetencji. Metoda IBSE to metoda rozumnego i dociekliwego odkrywania, którą można wykorzystywać także w innych dziedzinach. 6
Cykl pracy w IBSE 7
Kluczowe cechy IBSE Rozwijanie kultury opartej na stawianiu problemów/zagadnień/pytań. Praca w duchu naukowym (wykorzystanie cyklu pracy naukowców w stawianiu i badaniu zagadnień w toku uczenia się). Uczenie się na błędach. Zabezpieczenie wiedzy podstawowej, samodzielne ustanowienie przez uczniów powiązań myślowopoznawczych pomiędzy elementami wiedzy nabytej z różnych źródeł.
Kumulacyjny proces uczenia się. Doświadczenie granic możliwości dyscyplin naukowych oraz podejść interdyscyplinarnych. Zachęcanie w jednakowym stopniu dziewcząt i chłopców do udziału w edukacji w zakresie wszystkich dyscyplin przyrodniczych i ścisłych. Promowanie współdziałania i współpracy uczniów. Autonomiczne uczenie się; dostrzeganie potrzeb zarówno uczniów z trudnościami, jak i uczniów utalentowanych; dywersyfikacja nauczania. 9
Typy IBSE 1. Guided discovery (sterowane/kierowane odkrywanie) 2. Guided inquiry (sterowane/kierowane dociekanie naukowe) 3. Bounded inquiry (ograniczone dociekanie naukowe) 4. Open inquiry (otwarte dociekanie naukowe) 10
IBSE a inne metody aktywne Kiedy nie można jeszcze mówić o IBSE? burza mózgów dotycząca przeprowadzenia doświadczenia; następnie nauczyciel jedynie opisuje doświadczenie z braku możliwości jego wykonania nauczyciel sam wykonuje doświadczenia, uczniowie tylko notują uczniowie sami wykonują doświadczenie wg instrukcji IBSE to cała metodologia 11
Porównanie nastawienia na realizację zagadnień programu/podstawy programowej z nastawieniem na kształtowanie umiejętności uczniów Źródło: Materiały dla uczestników seminarium WCIES. [online]. [Dostęp dnia 3.01.2017 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.wcies.edu.pl/media/system/doc/ibse/7umiejetnosci.pdf 12
Idealny szyk lekcji IBSE Na wejściu zrobić coś niestandardowego, pokazać lub opowiedzieć albo zadać pytanie ( WOW factor ). Sprowokować uczniów do zadawania pytań. Stworzyć możliwości do samodzielnego/ w grupach poszukiwania odpowiedzi, badania poszukiwania odpowiedzi, badania. Wspólnie formułować wnioski i dochodzić do zrozumienia procesu i reguł nim rządzących Na końcu doprowadzić do sformułowania zrozumiałej definicji procesu/zjawiska. Por. Lilpop J., Nowoczesne nauczanie przedmiotów przyrodniczych. [online]. [Dostęp dnia 3.01.2017 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.ulapoz.waw.pl/wcies_ibse.pdf 13
Źródła: Lilpop J., Nowoczesne nauczanie przedmiotów przyrodniczych. [online]. Dostęp dnia 3.01.2017 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.ulapoz.waw.pl/wcies_ibse.pdf Sokołowska D., Podstawy IBSE, [online]. [Dostęp dnia 3.01.2017 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.ack.fais.uj.edu.pl/documents/97137412/c08fb2f1-d5c9-4067-acce-f41c810673e3 Jakubowski R., IBSE Inquiry Based Science Education [online]. [Dostęp dnia 3.01.2017 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.jakubowski.edu.pl/metody/ibse/tabid/305/language/pl-pl/default.aspx 14
15
Dziękuję za uwagę! Aleksandra Krawczyk krawczyk@womczest.edu.pl 16