RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Przedmiot ewaluacji: ORGANIZOWANIE PROCESÓW EDUKACYJNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM MOTYWOWANIA, OCENIANIA ORAZ ROLI BIBLIOTEKI SZKOLNEJ CELE: WYNIKI EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ 1.Zebranie informacji o funkcjonowaniu szkolnego systemu oceniania z uwzględnieniem sposobów oceniania zawartego w statucie szkoły. 2. Ocena sposobu oraz częstotliwość wykorzystania zasobów biblioteki szkolnej w motywowaniu uczniów w procesie dydaktycznym przez nauczycieli. 3. Ocena zasobów bibliotecznych szkoły pod kątem ich wykorzystania w poszczególnych edukacjach. METODY I NARZĘDZIA WYKORZYSTANE W EWALUACJI 1. Ankieta skierowana do uczniów. 2. A ankieta skierowana do nauczycieli. 3. Ankieta skierowana do rodziców. 4.Analiza danych z ksiąg inwentarzowych. 5.Obserwacje lekcji. DOBÓR PRÓBY BADAWCZEJ : Uczniowie klas IV VI Nauczyciele Rodzice uczniów z klas IV VI PYTANIA KLUCZOWE: 1
1. Czy nauczyciele wykorzystują zasoby biblioteczne w celu podnoszenia stopnia motywowania uczniów w procesie dydaktycznym? 2. Czy motywowanie uczniów ściśle jest powiązane z ocenianiem? 3. Czy zasoby biblioteczne są wystarczające, by w sposób atrakcyjny wspierać proces dydaktyczny? 4. Czy wszystkie oceny wystawiane uczniom są uzasadniane i w jaki sposób? 5. Czy sposób udostępniania prac pisemnych dzieciom i rodzicom jest w pełni przez nich akceptowany? 6. Czy wszystkie zapisy w statucie szkoły są przestrzegane? ANALIZA PORÓWNAWCZA ANKIET Ankiety zostały przeprowadzone w klasach I V V I. Łącznie ankietowano 20 uczniów, 11 nauczycieli i 17 rodziców. Ankieta dla uczniów składała się z 20 pytań, z 17 dla rodziców i 18 dla nauczycieli. Na pytanie pierwsze: Czy znasz wewnątrzszkolny system oceniania, który funkcjonuje w naszej szkole?, większość uczniów (18 90 %) odpowiedziała pozytywnie, (2 10 %), że częściowo. Na to pytanie odpowiedziało 16 rodziców, 11 z nich (65%) udzieliło odpowiedzi twierdzącej, a 5 (29%), że częściowo. 100 % nauczycieli zna WSO oraz jego określone sposoby oceniania zawarte w statucie szkoły. Na pytanie: Czy nauczyciele stosują kryteria oceniania, z którymi Cię zapoznali?, 18 ankietowanych uczniów, tj. 90% odpowiedziała pozytywnie, natomiast 1 (5%), że częściowo, negatywnie 1 (5%).13 rodziców (76%) odpowiedziało twierdząco, 3 (18%), że częściowo, a jeden rodzic udzielił negatywnej odpowiedzi, co stanowi 6%. 10 nauczycieli(91%) stosuje kryteria oceniania, a jeden (9%) częściowo. Na kolejne pytanie ankiety: Czy nauczyciele oceniają Cię systematycznie? uczniowie odpowiadali następująco: 13 ( 65%) uczniów tak, 7 uczniów (35%) raczej tak. Rodzicie wskazali: 10 (59 %) na tak, 7 (41%) na raczej tak. Dziewięciu nauczycieli (82%) odpowiedziało tak, 1 (9%) raczej tak oraz 1 (9%) udzielił odpowiedzi nie. Na pytanie czwarte: Czy nauczyciele stosują różnorodne formy oceniania?, pozytywnych odpowiedzi uczniów było 13 (65%), czworo (20%) ankietowanych wskazało odpowiedź raczej tak. Siedmioro rodziców (41%) odpowiedziało tak, 9 (53 %) raczej tak, a jeden (6%) odpowiedział negatywnie. Większość nauczycieli, tj. 9 (73%) określiła się za tak, 2 (18%) raczej tak, a jeden udzielił negatywnej odpowiedzi. Na kolejne pytanie ankiety: Czy nauczyciele uzasadniają wszystkie oceny?, większość uczniów, tj. 17 (85%) udzieliła odpowiedzi twierdzącej, 3 (15%) uczniów odpowiedziało raczej tak. Jeden rodzic (6%) wskazał odpowiedź tak, 11 (65%) raczej tak, a 3 udzieliło negatywnej odpowiedzi.55 % nauczycieli (6) uzasadnia wszystkie oceny, 4 (36%) raczej tak, a jeden nauczyciel (9%) wypowiedział się negatywnie. W pytaniu szóstym ankiety pytano: Czy nauczyciele stosują elementy oceniania kształtującego? Zdecydowana większość uczniów - 15 (75%) odpowiedziała, że nauczyciele stosują elementy oceniania kształtującego. Czterech ankietowanych (20%) udzieliło odpowiedzi raczej tak, a jeden (5%) odpowiedział negatywnie. 9 rodziców (53%) odpowiedziało twierdząco, a 8 (47%) wyraziło opinię, że 2
raczej tak. Większość nauczycieli 8 (73 %) wypowiedziała się za tak, 2 (18%) raczej tak, a 1 (9%) udzielił odpowiedzi negatywnej. Kolejne pytanie: W jaki sposób nauczyciele uzasadniają wystawioną ocenę? - 20 uczniów - (100%) odpowiedziało, że nauczyciele wskazują braki, 13 ankietowanych (65%), że chwalą postępy. Negatywnej odpowiedzi udzielił jeden uczeń (5%). 13 rodziców (76%)wytypowało odpowiedź, że nauczyciele wskazują braki, a 10 (59%)chwali postępy. Natomiast 8 nauczycieli (73%) wskazuje braki i postępy, dwóch (18%) chwali postępy, a jeden (9%) wytypował braki. Pytanie 8 ankiety brzmiało: Czy otrzymana ocena motywuje Cię do pracy? W tym pytaniu odpowiedzi uczniów były następujące: 8 (40%) udzieliło odpowiedzi tak, 11 (55%) wskazało na raczej tak oraz 1 (5%) odpowiedział raczej nie. Troje rodziców (18%) odpowiedziało tak, 9 (53%) raczej tak, 3 (18%) raczej nie oraz jeden (6%) trudno powiedzieć. Nauczyciele wskazali: 2 (18%) opowiedziało się za tak, 8 (73%) raczej tak i 1 (9%) raczej nie. Na kolejne pytanie ankiety: W jakim stopniu oceny dostarczają Ci informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach?,7 uczniów (35 %) odpowiedziało, że w stopniu wysokim, 10 (50%), że w stopniu średnim oraz 3 (15%), że w stopniu niskim. Rodzice na to pytanie odpowiadali następująco: 1 (6%), że w stopniu wysokim, 9 (65%),że w stopniu średnim, natomiast 3 (18%), że w stopniu niskim. W pytaniu 10 ankiety pytano: Czy analizujesz otrzymaną i ocenioną pracę pisemną?, pozytywnych odpowiedzi uczniów było 9 (45%), 9 (45%), że czasami, a 2 uczniów nigdy nie analizuje żadnej pracy. Zawsze analizy dokonuje 9 rodziców (53%) oraz czasami 7 (41%). Pytanie 11 ankiety brzmiało: Jakie informacje są dla Ciebie najważniejsze ( jako wskazówki do dalszej pracy)?, większość uczniów (16 80%) odpowiedziała, że tą informacją jest ocena, (9 45%), że poprawki w błędnie wykonanym zadaniu, (6-30%), że wskazanie dobrych elementów w pracy. Natomiast 5 uczniów (25%) wybrało uzasadnianie oceny. Rodzice odpowiadali następująco:8 z nich, tj.47% opowiedziało się za oceną, 6 tj.35% wskazało poprawki w błędnie wykonanym zadaniu,2 tj. 12% udzieliło odpowiedzi, że tą informacją jest wskazywanie dobrych elementów w pracy. Natomiast 4 rodziców, tj.24% wybrało uzasadnianie oceny. Czworo nauczycieli (36%) udzieliło odpowiedzi, że tą informacją jest ocena, 3 (27%) wskazało na poprawki w błędnie wykonanym zadaniu, 4 (36%) opowiedziało się za wskazywaniem dobrych elementów w pracy, a 5 (36%) odpowiedziało, że uzasadnianie oceny. Na pytanie 12: Czy ocenianie szkolne pomaga Ci się uczyć?, 7 ankietowanych uczniów, tj. 35% odpowiedziało pozytywnie, natomiast 9 (45%), że częściowo negatywnie 4 uczniów (20%).Większość rodziców (10 59%) wskazało odpowiedź tak, (5 29%), że czasami. Jeden rodzic (6%) udzielił negatywnej odpowiedzi. Nauczyciele określili się za: 5 z nich (45%) odpowiedziało tak, a 6 (55 %),że czasami. W pytaniu 13 pytano: Czy sposób udostępniania prac pisemnych jest przez Ciebie akceptowany? Zdecydowanie tak - wskazało 4 uczniów (20%), 7 (35%) tak, 6 (30%) raczej tak, a 3 (15%) udzieliło negatywnej odpowiedzi. Czworo rodziców (24%) odpowiedziało zdecydowanie tak, sześcioro (35%) tak, 6 (35%) raczej tak, a jeden (6%), wskazał negatywną odpowiedź 3
Na kolejne pytanie ankiety: Ile czasu dziennie poświęcasz w domu na naukę? Uczniowie odpowiadali następująco:7 (35%) udzieliło odpowiedzi, że mniej niż godzinę, 10 (50%) ponad godzinę, 2 (10%) ponad dwie godziny. Jeden uczeń (5%) odpowiedział, że nie uczy się codziennie. Mniej niż godzinę wskazało 4 rodziców (24%), ponad godzinę 8 (47%), a 5 (29%) ponad dwie godziny. Pytanie 15 brzmiało: Co najbardziej motywuje do nauki?, 9uczniów (45%) odpowiedziało, że dobre oceny, (4-20%) wskazało nagrody i wyróżnienia, (6-30%) odpowiedziało, że rodzice, (11-55%) wybrało ciekawe tematy, (5-25%) opowiedziało się za dobrą atmosferą na lekcji. Większość rodziców(9 53%) wskazało dobre oceny, (3-18%) wybrało nagrody i wyróżnienia, (5-29%) odpowiedziało, że rodzice, (7 41%), że ciekawe tematy. Dobrą atmosferę wytypowało 6 rodziców (35%), a systematyczną kontrolę - 2 (10%).Zdecydowana większość nauczycieli, tj. 9 (81%) udzieliło odpowiedzi, że są to dobre oceny, 5 tj. (45%) wskazało nagrody i wyróżnienia, 4 tj. (36%), że ciekawe tematy, a 2, tj.(18%)określiło się za systematyczną kontrolę. Na pytanie: Jak często, Pan(ni) zleca, by uczniowie skorzystali z biblioteki szkolnej? Na to pytanie odpowiedziało 10 respondentów. Ich wskazania były następujące:3 nauczycieli (30%) zleca, by uczniowie skorzystali z biblioteki raz tygodniu, 1 (10%) kilka razy w miesiącu, 3(30%) kilka razy w półroczu, 3 (30%) kilka razy w roku. Na kolejne pytanie: Jak często korzystasz z biblioteki szkolnej?, mniej niż połowa uczniów, tj. 9 (45%) korzysta z biblioteki kilka razy w miesiącu, 6 tj.(30%) kilka razy w półroczu, 1 tj. (5%) kilka razy w roku. Natomiast 4 uczniów, tj. (20%) korzysta raz w tygodniu. Rodzice wypowiadali się następująco: 7 tj. (41%) odpowiedziało, że ich dzieci korzystają z biblioteki kilka razy w półroczu, 5 tj. (29%) kilka razy w miesiącu, 2 tj. (12%) kilka razy w roku oraz 2 tj. (12%) raz w tygodniu. Nauczyciele dokonali następujących wyborów: (4 35%) wskazało, że uczniowie korzystają z biblioteki kilka razy w miesiącu, (3 28%) raz na kilka miesięcy, (3 28%) raz w miesiącu, (1 9%) kilka razy w tygodniu. W pytaniu 18 pytano: Czy chętnie czytasz książki?, większość uczniów, tj. 14 (70%)wytypowała odpowiedź nie, 4 (20%) raczej tak, 2 uczniów (10%) tak. Odpowiedzi rodziców odnoszące się do wskazań ich dzieci były podobne: 8 z nich (47%) odpowiedziało nie, raczej tak wskazało 7 rodziców (41%), tak wybrało 2 (12%).Wskazania nauczycieli były zbieżne z odpowiedziami uczniów i rodziców: 7 z nich (64%) wybrało odpowiedź nie, 4 (36%) raczej tak. Na kolejne pytanie ankiety: Jak często czytasz książki? Uczniowie wskazywali następujące odpowiedzi: 9 z nich (45%) odpowiedziało, że raz na kilka miesięcy - 3 (15%) raz w miesiącu - 7 (35%) kilka razy w miesiącu - 1 uczeń (15%), że kilka razy w tygodniu. W podobnym tonie wypowiadali się ich rodzice: 6 z nich, tj. 35% wytypowało odpowiedź, że raz na kilka miesięcy - 5 tj. (29%) raz w miesiącu - 3 tj. (18%) kilka razy w miesiącu - 1 tj. (6%) kilka razy w tygodniu, a dwoje rodziców (12%), że codziennie. Podobnie na to pytanie odpowiedzieli nauczyciele: 3 z nich (27,2%) wskazało odpowiedź, że raz na kilka miesięcy 3 (27, 2%) raz w miesiącu - 4 (36, 3%) kilka razy w miesiącu 1 (9%) kilka razy w tygodniu. Na pytanie: W jakim celu sięgasz najczęściej po książkę?, większość uczniów (18 90%)określiła się, że z konieczności (lektura szkolna), 7 tj. (35%) w celach informacyjnych, 4 tj. (20%) dla przyjemności czytania. Wskazania rodziców odnoszące się do odpowiedzi ich dzieci były podobne. Większość z nich stwierdziła (13 76%), że dzieci czytają z konieczności (lektura szkolna), 4 tj. (24%) w celach informacyjnych, 2 tj. (12%) dla przyjemności czytania, 3 tj. (18%), że poszerzają swoje zainteresowania. 4
Ponad połowa nauczycieli (6 55%) uważa, że dzieci czytają z konieczności (lektura szkolna), 1 tj. (9%) w celach informacyjnych, 1 tj. (9%) dla przyjemności czytania, 3 tj. (27%) w celu poszerzania swoich zainteresowań. Ostatnie pytanie ankiety brzmiało: Skąd dowiadujesz się o książkach, które warto przeczytać? Ankietowani uczniowie udzielili następujących odpowiedzi: 11 tj. (55%), że od nauczycieli, 8 tj. (40%) z biblioteki, 4 tj. (20%) od kolegów i koleżanek, 2 tj. (10%) z telewizji. Większość rodziców (11 65%) wskazała, że ich dzieci dowiadują się o książkach, które warto przeczytać od nauczycieli. Czworo tj. (24%) odpowiedziało, że z biblioteki, czworo tj. (24%), że od kolegów i koleżanek, 1 tj. (6%) z telewizji. Nauczyciele określili się za: 6 tj. (54%) wskazało bibliotekę, 4 tj. (36%) odpowiedziało, że są to koledzy i koleżanki, 5 tj. (45%) wytypowało nauczycieli. Ponadto, respondenci wskazywali jeszcze inne źródła informacji, takie jak: strony internetowe, rodziców, dziadków rodzeństwo. Analiza danych z ksiąg inwentarzowych Biblioteka szkolna wyposażona jest w 3683 woluminy w wersji papierowej. Na zbiory składa się: - księgozbiór podręczny w postaci: Encyklopedii powszechnych, słowników: języka polskiego, frazeologicznych, wyrazów bliskoznacznych, terminów literackich, biograficznych, ortograficznych, wyrazów obcych, historii Polski, języków obcych atlasów: historycznych, przyrodniczych - księgozbiór wypożyczany na zewnątrz: lektury szkolne dla uczniów kl. I VI książki przyrodnicze poświęcone pogodzie, faunie i florze na poszczególnych kontynentach legendy polskie literatura dla dzieci i młodzieży podręczniki szkolne dla uczniów klas: I, II, IV do nauki poszczególnych przedmiotów, w sumie 268 pozycji materiały metodyczne dla nauczycieli W 2015r. biblioteka przystąpiła do programu rządowego Książki naszych marzeń. Z otrzymanych środków, 1250 zł zakupionych zostało 49 książek. Program ma przyczynić się do promocji czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, rozwijania zainteresowań czytelniczych. Obserwacje lekcji Dyrektor obserwował 5 lekcji pod katem poszukiwania odpowiedzi na postawione pytania kluczowe: 1 Czy motywowanie uczniów ściśle jest powiązane z ocenianiem? 5
2 Czy wszystkie oceny wystawiane uczniom są uzasadniane i w jaki sposób? Obserwowana była również 1 lekcja biblioteczna. Na wszystkich obserwowanych lekcjach nauczyciele stosowali różnorodne sposoby i metody motywowania uczniów. Na wszystkich lekcjach wykorzystywane były technologie informacyjno komunikacyjne. W większości były to prezentacje multimedialne, które uatrakcyjniały lekcje. Były stosowane również metody, które wykorzystywały narzędzia informacyjne aktywizujące uczniów. (e-podręczniki, Khan Academy ). Było to dodatkowym czynnikiem motywującym. Natomiast nie udało się zaobserwować związku z procesem oceniania. Na niektórych lekcjach można było zaobserwować elementy oceniania kształtującego. Tu występuje najsilniejszy związek motywowania i oceniania. Niestety informacja zwrotna powiązana z celami i nacobeezu występowała na obserwowanych lekcjach sporadycznie. Trudno było zaobserwować uzasadnianie wystawionych ocen. Ponieważ na lekcjach nie występowały stopnie jako oceny bieżące to nie można odpowiedzieć na pytanie nr 2. Występowało ocenianie w formie informacji zwrotnej. Dotyczyło jednak tylko wybranych uczniów. WNIOSKI i UOGÓLNIENIA: 6 1. Wewnątrzszkolny system oceniania znają uczniowie, rodzice i nauczyciele, którzy przestrzegają określonych sposobów oceniania zawartych w statucie szkoły. Jest on dla wszystkich zrozumiały i akceptowany. Spełnia założone funkcje: informuje o postępach ucznia w nauce, w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa. 2. Nauczyciele w różnym stopniu wykorzystują zasoby biblioteczne, by zwiększyć stopień motywacji uczniów w procesie dydaktycznym. Ich częstotliwość uzależniona jest od specyfiki danego przedmiotu nauczania, ale jest ściśle powiązana z motywowaniem i ocenianiem. Czynniki te wpływają na przyrost określonych umiejętności i wiadomości nabywanych przez uczniów. 3. Większość uczniów niechętnie korzysta z biblioteki, tylko wtedy, gdy musi przeczytać lekturę. Wyszukują oni potrzebnych informacji w Internecie, nie uświadamiając sobie potrzeby jej poszukiwania w różnych źródłach. 4. Motywowanie jest ściśle powiązane z ocenianiem. Różnorodność ich form znacząco wpływa na podnoszenie jakości pracy szkoły. Wszyscy nauczyciele wykorzystują w pracy między innymi elementy oceniania kształtującego, jako jedną z form informacji zwrotnej dla ucznia. 5. Ocena spełnia założone funkcje: informuje o postępach ucznia w nauce oraz mobilizuje do osiągania coraz lepszych wyników. 6. Uczniowie są systematycznie oceniani z różnych form aktywności zgodnie z obowiązującą skalą, co również przekłada się na ich motywowanie. 7. Sposób udostępniania prac pisemnych jest w pełni akceptowany przez uczniów i rodziców.
8. Zasoby biblioteczne są wystarczające, by w sposób atrakcyjny wspierać proces dydaktyczny, ale niepokój budzi fakt, iż uczniowie bardzo niechętnie z nich korzystają, tylko z konieczności. 9. Wszystkie oceny wystawiane uczniom są uzasadniane: w postaci elementów oceniania kształtującego, oceny cyfrowej, w zgodzie z zapisami w szkolnym statucie. Rekomendacje 1. Zobligować wszystkich nauczycieli, by w większym stopniu bazowali na zasobach bibliotecznych szkoły, w celu skuteczniejszego motywowania uczniów oraz ściślejszego powiązania tego procesu z ocenianiem. 2. Kontynuować oraz rozszerzać zakres wykorzystywania technologii informacyjno komunikacyjnej na zajęciach, która w stopniu wyższym motywuje uczniów do podejmowania określonych zadań. 3. Motywować uczniów do nauki poprzez częstsze wykorzystywanie oceny kształtującej. 7
8