Analiza i opracowanie ankiety dla nauczycieli na temat czytelnictwa i biblioteki (marzec 2017 r.)

Transkrypt

1 Analiza i opracowanie ankiety dla nauczycieli na temat czytelnictwa i biblioteki (marzec 2017 r.) Analiza i wyniki ankiety na temat czytelnictwa oraz księgozbioru i działalności biblioteki w Lichnowach. Czytelnicy korzystają ze zbiorów i ofert biblioteki szkolnej oraz biblioteki publicznej, które znajdują się w jednym pomieszczeniu w budynku szkolnym. Ankieta zawierała 10 pytań skierowanych do nauczycieli Zespołu Szkół w Lichnowach. Wzięło w niej udział 17 nauczycieli. 1. Kto i co ma największy wpływ na nawyki czytelnicze uczniów naszej szkoły? (można wskazać kilka odpowiedzi) - wzór rodziców i innych członków rodziny 18% - rówieśnicy i ich wybory czytelnicze 1 - rekomendacje nauczycieli - oferta i działania biblioteki w Lichnowach - konieczność przeczytania lektury - moda na jakąś książkę lub tematykę - inne (jakie?). Kto i co ma największy wpływ na nawyki czytelnicze uczniów naszej szkoły? 1. wzór rodziców i innych członków rodziny 2. rówieśnicy i ich wybory czytelnicze 3. rekomendacje nauczycieli 1 18% 4. oferta i działania biblioteki w Lichnowach 5. koniecznośd przeczytania lektury 6. moda na jakąś książkę lub tematykę 7. inne (jakie?) Na powyższe pytanie odpowiedziało 10 ankietowanych, którzy wskazali, że duży wpływ () na nawyki czytelnicze uczniów ma wzór wyniesiony ze środowiska rodzinnego, a w nieco mniejszym zakresie nawyki te kształtują wybory czytelnicze rówieśników (18%), czy też oferta biblioteczna, konieczność przeczytania lektury lub moda na jakąś książkę, czy też tematykę (po ). Najmniej odpowiedzi dotyczyło rekomendacji nauczycieli (1). Wniosek z powyższych wypowiedzi wynika, że czytanie jest czynnością społeczną, na której kształtowanie składa się wiele czynników. Środowisko domowe 1/4 wskazań respondentów, wpływa na nawyki czytelnicze od najmłodszych lat i utrwala je podczas całego okresu nauki dziecka. Środowisko szkolne oferta biblioteczna, konieczność czytania lektur, zachęta ze strony nauczycieli (42%), wywiera w pewien sposób presję czytelniczą, ale też ma duży wpływ na ukierunkowanie nawyków i wyborów czytelniczych. Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na wybory czytelnicze uczniów jest środowisko rówieśnicze oraz moda na jakąś konkretną książkę lub tematykę. 2. W jaki sposób Pani/Pan rozwija kompetencje czytelnicze swoich uczniów? (można wskazać kilka odpowiedzi) - praca z książką na lekcji 22% - zachęta do udziału w konkursach szkolnych 12% - prezentacja ciekawych książek i rozmowy o książkach 17% - wyjazdy do teatru i kina - współpraca z biblioteką, np. konkursy czytelnicze, projekty czytelnicze, imprezy okolicznościowe - inne (jakie?)

2 W jaki sposób Pani/Pan rozwija kompetencje czytelnicze swoich uczniów? 1. praca z książką na lekcji 17% 22% 2. zachęta do udziału w konkursach szkolnych 3. prezentacja ciekawych książek i rozmowy o książkach 4. wyjazdy do teatru i kina 12% 5. współpraca z biblioteką 6. inne (jakie?) W odpowiedzi na powyższe pytanie ankietowani najczęściej wskazywali pracę z książką na lekcji oraz współpracę z biblioteką, a 22% uznało jako ważny sposób zachęcanie uczniów do wzięcia udziału w konkursach szkolnych. W dalszej kolejności 17% wskazań dotyczyło wyjazdów do teatru i kina, 12% prezentację ciekawych książek i rozmowy o książkach jako sposób na rozwijanie umiejętności czytelniczych przez nauczycieli. Wniosek praca z książką na lekcji jest najbardziej rozpowszechnioną formą rozwijania umiejętności czytelniczych wśród uczniów przez nauczycieli, stąd też znaczny odsetek ankietowanych wskazał tę odpowiedź (). Również odpowiedzi dotyczyło współpracy z biblioteką (czytanie książek przez bibliotekarza w klasie, udział uczniów w spotkaniach autorskich, projektach czytelniczych i imprezach organizowanych przez bibliotekę), co wskazuje na ważne miejsce oferty bibliotecznej w pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczycieli. Na podobnym poziomie procentowym kształtowały się odpowiedzi dotyczące zachęty uczniów do udziału w konkursach. Rozwój kompetencji czytelniczych uczniów poprzez organizację wyjazdów do kina i teatru można uznać jako atrakcyjny element uzupełniający ten proces, lecz stosowany niezbyt często, natomiast prezentacja ciekawych książek i rozmowy o nich powinny znaleźć stałe miejsce w kontaktach nauczycieli z uczniami, np. podczas godzin wychowawczych. 3. Z jakiej oferty bibliotecznej Pani/Pana zdaniem najczęściej korzystają uczniowie? (można wskazać kilka odpowiedzi) 33% - wypożyczają książki 8% - korzystają z księgozbioru na miejscu 2 - korzystają z komputera 8% - mogą się tam wyciszyć, uspokoić i odpocząć - biorą udział w imprezach czytelniczych 8% - mogą porozmawiać z bibliotekarzem na różne tematy - inne (jakie?) - nie wiem Z jakiej oferty bibliotecznej Pani/Pana zdaniem najczęściej korzystają uczniowie? 1. wypożyczają książki 8% 33% 2. korzystają z księgozbioru na miejscu 3. korzystają z komputera 8% 2 8% 4. mogą się tam wyciszyd, uspokoid i odpocząd 5. biorą udział w imprezach czytelniczych 6. mogą porozmawiad z bibliotekarzem na różne tematy 7. inne 8. nie wiem

3 Z odpowiedzi na powyższe pytanie wynika, że najwięcej, bo 33% wypowiedzi odnosi się do podstawowej formy działalności biblioteki, czyli do wypożyczania książek przez uczniów (17 nauczycieli zaznaczyło tę odpowiedź). Oprócz tej formy nauczyciele wskazali imprezy biblioteczne, w których uczestniczą uczniowie odpowiedzi ogółem, a także możliwość korzystania z komputera 2. Natomiast wg respondentów rozmowy z bibliotekarzem, możliwość korzystania z księgozbioru na miejscu oraz przebywanie uczniów w bibliotece jako miejscu, w którym można się wyciszyć, uspokoić i odpocząć, zyskały mniejszy odsetek odpowiedzi po 8%. Wniosek z katalogu form składających się na działalność biblioteczną wszyscy nauczyciele objęci badaniem zaznaczyli wypożyczanie książek przez uczniów, co przełożyło się na 1/3 wszystkich uzyskanych odpowiedzi. Drugą znaczącą formą działalności bibliotecznej, na którą zwrócili uwagę ankietowani, jest udział uczniów imprezach czytelniczych 1/4 wskazań. Wytypowanie tych dwóch ofert bibliotecznych jako tych, z których najczęściej korzystają uczniowie, posiada swoje potwierdzenie w codziennej pracy z czytelnikiem w bibliotece. Z mniejszą intensywnością uczniowie korzystają z pozostałych w/w działań w zakresie obsługi czytelnika. 4. Czy w pracy z uczniami zachęca ich Pani/Pan do korzystania z biblioteki w Lichnowach? (proszę wskazać tylko 1 odpowiedź) 65% - tak, często 29% - tak, ale rzadko 6% - nie Czy w pracy z uczniami zachęca ich Pani/Pan do korzystania z biblioteki w Lichnowach? 29% 6% 1. tak, często 65% 2. tak, ale rzadko 3. nie Na powyższe pytanie odpowiedziało 10 ankietowanych. W tej grupie znalazło się 94% nauczycieli, którzy zachęcają uczniów do korzystania z biblioteki, w tym 65% robi to często. Tylko niewielki odsetek, czyli 6% (1 osoba) udzieliło negatywnej odpowiedzi. Wniosek nauczyciele, objęci badaniem, w zdecydowanej większości zachęcają dzieci korzystania z biblioteki. 5. Czy w pracy z uczniami wykorzystuje Pani/Pan zasoby biblioteki w Lichnowach? (proszę wskazać tylko 1 odpowiedź) 47% - tak, często 41% - tak, ale rzadko 12% - nie Czy w pracy z uczniami wykorzystuje Pani/Pan zasoby biblioteki w Lichnowach? 12% 47% 1. tak, często 41% 2. tak, ale rzadko 3. nie

4 Na powyższe pytanie odpowiedziało 10 ankietowanych. W tej grupie znalazło się 88% nauczycieli, którzy wykorzystują zasoby biblioteki w pracy z uczniami, w tym 47% robi to często. Tylko niewielki odsetek, czyli 12% (2 osoba) udzieliło negatywnej odpowiedzi. Wniosek nauczyciele, objęci badaniem, w zdecydowanej większości wykorzystują w pracy z uczniami zasoby biblioteczne, co może świadczyć o dobrym zaopatrzeniu zbiorów bibliotecznych w materiały dydaktyczne. 6. Czy korzysta Pani/Pan z zasobów biblioteki w Lichnowach? (proszę wskazać tylko 1 odpowiedź) 41% - tak, często 35% - tak, ale rzadko - nie Czy korzysta Pani/Pan z zasobów biblioteki w Lichnowach? 35% 41% 1. tak, często 2. tak, ale rzadko 3. nie Na powyższe pytanie odpowiedziało 10 ankietowanych. W tej grupie znalazło się 76% nauczycieli, którzy są użytkownikami biblioteki, w tym 41% respondentów korzysta często z zasobów biblioteki. W tej grupie badanych z biblioteki nie korzysta (4 osoby). Wniosek nauczyciele, objęci badaniem, w zdecydowanej większości są użytkownikami biblioteki i korzystają z jej oferty. 7. Jak ocenia Pani/Pan księgozbiór biblioteki w Lichnowach? (proszę wskazać tylko 1 odpowiedź) 65% - bogaty, dużo nowości wydawniczych - wystarczający - niewystarczający 12% - nie znam księgozbioru biblioteki Jak ocenia Pani/Pan księgozbiór biblioteki w Lichnowach? 12% 1. bogaty, dużo nowości wydawniczych 2. wystarczający 65% 3. niewystarczający 4. nie znam księgozbioru biblioteki Na powyższe pytanie odpowiedziało 10 uczestników badania, z których 65% określiło księgozbiór biblioteki jako bogaty i z dużą ofertą nowości wydawniczych, zaś podało, że księgozbiór jest wystarczający. Natomiast 12% (2 osoby) stwierdziło, ze nie zna zasobów naszej biblioteki.

5 Wniosek zdecydowana większość nauczycieli 89%, którzy odpowiedzieli na to pytanie, określiła księgozbiór biblioteki jako bogaty, z dużą ofertą nowości wydawniczych, i wystarczający, czyli spełniający ich oczekiwania, natomiast 2 stwierdziły, że nie znają księgozbioru, co wynika zapewne stąd, że nie są czytelnikami biblioteki. 8. Które z działań biblioteki w Lichnowach Pani/Pan zdaniem mają największy wpływ na rozwój kompetencji czytelniczych i upowszechnienie czytelnictwa oraz aktywne zdobywanie wiedzy wśród uczniów? (można wskazać kilka odpowiedzi) 2 - systematyczny zakup nowości wydawniczych zgodnie z potrzebami czytelników 7% - wystawy nowo zakupionych książek - lekcje biblioteczne z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych 19% - spotkania autorskie z pisarzami 9% - imprezy okolicznościowe, np. obchody Dnia Patrona 17% - projekty czytelnicze, np. Starsi czytają młodszym, Pięknie czytamy, poprawnie piszemy 12% - konkursy czytelnicze, np. Lider klasowego czytelnictwa, konkurs na opowiadanie przygodowe - inne (jakie?) Które z działao biblioteki w Lichnowach Pani/Pan zdaniem mają największy wpływ na rozwój kompetencji czytelniczych i upowszechnienie czytelnictwa oraz aktywne zdobywanie wiedzy wśród uczniów? 1. systematyczny zakup nowości wydawniczych zgodnie z potrzebami czytelników 2. wystawy nowo zakupionych książek 17% 12% 2 7% 3. lekcje biblioteczne z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych 4. spotkania autorskie z pisarzami 9% 19% 5. imprezy okolicznościowe, np. obchody Dnia Patrona 6. projekty czytelnicze, np. Starsi czytają młodszym, Pięknie czytamy, poprawnie piszemy 7. konkursy czytelnicze, np. Lider klasowego czytelnictwa, konkurs na opowiadanie przygodowe 8. inne (jakie?) Z odpowiedzi na powyższe pytanie wynika, że najwięcej, bo 2 wypowiedzi odnosi się do systematycznego zakupu nowości wydawniczych zgodnie z potrzebami czytelników. Niemniej ważny wpływ mają spotkania autorskie (19%), projekty czytelnicze (17%), czy też lekcje biblioteczne z wykorzystaniem prezentacji (). Natomiast zdaniem respondentów mniejszy wpływ mają: konkursy czytelnicze (12%), organizacja imprez okolicznościowych przez bibliotekę (9%) oraz wystawy nowo zakupionych książek (7%). Wniosek z przedstawionych w powyższym pytaniu działań biblioteki większość nauczycieli objętych badaniem (14 osób) zaznaczyła odpowiedź związaną z systematycznym zakupem nowości wydawniczych zgodnie z potrzebami czytelników (2), co przełożyło się na 1/5 wszystkich uzyskanych odpowiedzi. Opinia ta ma swoje potwierdzenie w statystyce bibliotecznej, która wskazuje na zwiększone wypożyczenie tytułów książek zakupionych zgodnie z zapotrzebowaniem czytelników. Według respondentów duże znaczenie mają też spotkania autorskie, projekty czytelnicze i lekcje biblioteczne z wykorzystaniem multimediów. Tezę tę potwierdzają informacje zwrotne, przekazywane bibliotekarzowi przez zaangażowanych w w/w działania uczniów, którzy długo pamiętają o swoim uczestnictwie w tych przedsięwzięciach i deklarują chęć wzięcia w kolejnych. Natomiast z mniejszym zaangażowaniem uczniowie uczestniczą konkursach czytelniczych, co również jest zgodne ze wskazaniem ankietowanych.

6 9. Skąd dowiaduje się Pani/Pan o ofercie i działaniach podejmowanych przez bibliotekę (można wskazać kilka odpowiedzi) 26% - na posiedzeniach Rady Pedagogicznej 9% - na zebraniach z rodzicami w szkole 5% - od uczniów 9% - od innych nauczycieli 25% - od bibliotekarza - od rodziców uczniów - z ogłoszeń wywieszanych w szkole 11% - z ogłoszeń umieszczonych na stronie internetowej szkoły - w inny sposób (w jaki?) Skąd dowiaduje się Pani/Pan o ofercie i działaniach podejmowanych przez bibliotekę? 1. na posiedzeniach Rady Pedagogicznej 2. na zebraniach z rodzicami w szkole 11% 26% 3. od uczniów 4. od innych nauczycieli 9% 5. od bibliotekarza 25% 9% 5% 6. od rodziców uczniów 7. z ogłoszeo wywieszanych w szkole 8. z ogłoszeo umieszczanych na stronie internetowej szkoły 9. w inny sposób Wszystkie odpowiedzi uzyskane od respondentów odnoszą się do informacji rozpowszechnianych w środowisku szkolnym o działaniach biblioteki nauczyciele najczęściej dowiadują się na posiedzeniach Rady Pedagogicznej (26%) oraz od bibliotekarza (25%), a w mniejszym zakresie z ogłoszeń wywieszanych w szkole () i umieszczanych na stronie internetowej (11%), czy też na zebraniach z rodzicami lub od innych nauczycieli (po 9%) albo od uczniów (5%). Wniosek informacje o ofercie i działaniach bibliotecznych w dużym stopniu rozpowszechniane są różnymi dostępnymi kanałami informacyjnymi w środowisku szkolnym z pożądanym skutkiem, jednak największe znaczenie ma kontakt bezpośredni nauczycieli z bibliotekarzem, gdyż wtedy informacje przekazywane są szczegółowo. 10. Co się Pani/Panu w naszej bibliotece podoba, względnie nie podoba? o podoba mi się (proszę napisać co?) uzyskano odpowiedzi od 14 osób, tj. 82% respondentów - odpowiedzi związane z bogatym księgozbiorem i zaopatrzeniem w nowości wydawnicze (8 odp. 22%) bogata oferta, bogaty księgozbiór, nowości wydawnicze; biblioteka dobrze wyposażona w publikacje, z których korzystam - odpowiedzi związane z pracą bibliotekarza (10 odp. - 28%) otwartość bibliotekarza na nowości wydawnicze; podoba się praca bibliotekarza i inwencja twórcza; rzetelność bibliotekarza, wiedza, chęć pomocy; zaangażowanie bibliotekarza w pracę; podejście do użytkownika; kompetentne porady bibliotekarza - odpowiedzi związane z lokalizacją, organizacją i atmosferą panującą w bibliotece (5 odp. 14%) miła, przyjemna atmosfera; eksponowanie nowości czytelniczych, książek; lokalizacja w odrębnym budynku; rozmieszczenie książek na półkach z uwzględnieniem potrzeb najmłodszych czytelników - odpowiedzi związane z ofertą działań biblioteki (9 odp. 25%) współpraca z biblioteką; organizowanie projektów czytelniczych, konkursy czytelnicze, spotkania autorskie z pisarzami; apele, możliwość dostarczenia książki do domu; korzystanie z Internetu przez dzieci

7 o nie podoba mi się (proszę napisać co?) - uzyskano odpowiedzi od 4 osób, tj. respondentów - odpowiedzi związane z warunkami lokalowymi (4 odp. 11%) zbyt małe pomieszczenie, mało miejsca na książki, ciemne pomieszczenie Co się Pani/Panu w naszej bibliotece podoba, względnie nie podoba? 1. podoba się bogaty księgozbiór, nowości 25% 11% 22% 2. podoba się praca bibliotekarza, obsługa czytelnika 3. podoba się lokalizacja, organizacja i atmosfera biblioteki 14% 28% 4. podoba się oferta biblioteczna 5. nie podobają się warunki lokalowe Wyżej zaprezentowane wypowiedzi ankietowanych odnośnie tego, co im się podoba w bibliotece, zostały pogrupowane w obrębie 4 poszczególnych zagadnień, które zostały zasugerowane przez wielokrotne odpowiedzi związane z: bogatym księgozbiorem i zaopatrzeniem w nowości wydawnicze, z pracą bibliotekarza, z lokalizacją, organizacją i atmosferą panującą w bibliotece oraz z ofertą działań biblioteki. Najwięcej pozytywnych wskazań dotyczyło zagadnień dotyczących pracy bibliotekarza, w których ankietowani docenili zaangażowanie pracownika biblioteki włożone w obsługę czytelnika oraz pracę biblioteki. Zwrócili także dużą uwagę na szeroką ofertę biblioteczną, która wychodzi znacznie poza standardowe działania biblioteczne. Wiele odpowiedzi związanych było z bogatym księgozbiorem biblioteki i systematycznym zaopatrywaniem zbiorów w nowości wydawnicze, co stanowi podstawę działań biblioteki w Lichnowach. Ankietowani wskazali też na dobrą atmosferę panującą w pomieszczeniu bibliotecznym oraz sprzyjającą czytelnikowi organizację zbiorów z ekspozycją nowości. Do drugiej części pytania odniosła się 1/4 respondentów, która wskazała, że nie podobają się warunki lokalowe ze względu na zbyt małe pomieszczenie i mało miejsca na gromadzenie książek. Podsumowanie Wnioski płynące z analizy ankiety wskazują, że czytanie jest czynnością społeczną, na której kształtowanie składa się wiele czynników. Środowisko domowe 1/4 wskazań respondentów, posiada największy wpływ na nawyki czytelnicze od najmłodszych lat i utrwala je podczas całego okresu nauki dziecka. Następnie kształtuje je środowisko szkolne oferta biblioteczna, konieczność czytania lektur, zachęta ze strony nauczycieli (42%). Wywiera ono w pewien sposób presję czytelniczą, ale też ma duży wpływ na ukierunkowanie nawyków i wyborów czytelniczych. Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na wybory czytelnicze uczniów jest środowisko rówieśnicze oraz moda na jakąś konkretną książkę lub tematykę. Nauczyciele mają ogromny wpływ na rozwijanie kompetencji czytelniczych uczniów i dokonują tego na wielu obszarach. Praca z książką na lekcji oraz współpraca z biblioteką są najbardziej rozpowszechnionymi formami rozwijania umiejętności czytelniczych wśród uczniów przez nauczycieli. Warto tu nadmienić, że współpraca z biblioteką (czytanie książek przez bibliotekarza w klasie, udział uczniów w spotkaniach autorskich, projektach czytelniczych i imprezach organizowanych przez bibliotekę) zajmuje ważne miejsce w pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczycieli. Na podobnym poziomie procentowym kształtowały się odpowiedzi dotyczące zachęty uczniów do udziału w konkursach. Rozwój kompetencji czytelniczych uczniów poprzez organizację wyjazdów do kina i teatru można uznać jako atrakcyjny element uzupełniający ten proces, lecz stosowany niezbyt często, natomiast prezentacja ciekawych książek i rozmowy o nich powinny znaleźć stałe miejsce w kontaktach nauczycieli z uczniami, np. podczas godzin wychowawczych. Ponadto z obszernego katalogu form składających się na działalność biblioteczną wszyscy nauczyciele objęci badaniem zaznaczyli wypożyczanie książek przez uczniów, co przełożyło się na 1/3 wszystkich uzyskanych odpowiedzi. Drugą znaczącą formą działalności bibliotecznej, na którą zwrócili uwagę ankietowani, jest udział uczniów imprezach czytelniczych 1/4 wskazań. Wytypowanie tych dwóch ofert bibliotecznych jako tych, z których najczęściej korzystają uczniowie, posiada swoje potwierdzenie w codziennej pracy z czytelnikiem w bibliotece. Nauczyciele w zdecydowanej większości zachęcają uczniów do korzystania z biblioteki oraz sami bardzo często korzystają z biblioteki i jej zasobów w swojej pracy. Również w większości

8 bardzo pozytywnie ocenili księgozbiór biblioteki jako bogaty, z dużą ofertą nowości wydawniczych, i wystarczający, czyli spełniający ich oczekiwania. Natomiast z działań biblioteki mających największy wpływ na rozwój kompetencji czytelniczych i upowszechnienie czytelnictwa oraz aktywne zdobywanie wiedzy wśród uczniów większość nauczycieli objętych badaniem zaznaczyła odpowiedź związaną z systematycznym zakupem nowości wydawniczych zgodnie z potrzebami czytelników (2). Duże znaczenie mają też spotkania autorskie, projekty czytelnicze i lekcje biblioteczne z wykorzystaniem multimediów. Tezę tę potwierdzają informacje zwrotne, przekazywane bibliotekarzowi przez uczniów i nauczycieli, biorących aktywny udział w pracy biblioteki. Informacje o ofercie i działaniach bibliotecznych w dużym stopniu rozpowszechniane są różnymi dostępnymi kanałami informacyjnymi w środowisku szkolnym z pożądanym skutkiem, jednak największe znaczenie ma kontakt bezpośredni nauczycieli z bibliotekarzem, gdyż wtedy informacje przekazywane są szczegółowo. Nauczyciele wyrazili także swoją opinię na temat pracy biblioteki. Najwięcej pozytywnych wskazań dotyczyło pracy bibliotekarza. Ankietowani docenili zaangażowanie pracownika biblioteki włożone w obsługę czytelnika oraz pracę biblioteki. Zwrócili także dużą uwagę na szeroką ofertę biblioteczną, która wychodzi znacznie poza standardowe działania biblioteczne. Wiele odpowiedzi związanych było z bogatym księgozbiorem biblioteki i systematycznym zaopatrywaniem zbiorów w nowości wydawnicze, co stanowi podstawę działań biblioteki w Lichnowach. Ankietowani wskazali też na dobrą atmosferę panującą w pomieszczeniu bibliotecznym oraz sprzyjającą czytelnikowi organizację zbiorów z ekspozycją nowości.