Sylabus przedmiotu FIZJOLOGIA 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): WYDZIAŁ NAUKI O ZDROWIU POŁOŻNICTWO I stopnia, studia stacjonarne Rok akademicki: 2018/2019 Nazwa modułu/przedmiotu: NAUKI PODSTAWOWE/ FIZJOLOGIA Kod przedmiotu (z systemu Pensum): 39791 Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): ZAKŁAD BIOFIZYKI I FIZJOLOGII CZŁOWIEKA prof. dr hab. Jacek Przybylski I I i II Podstawowy, obowiązkowy Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): TAK prof. dr hab. Jacek Przybylski, dr hab. Małgorzata Witkowska-Zimny dr Piotr Mrówka dr Edyta Wróbel dr Paweł Kowalczyk mgr Ewa Kamińska-El-Hassan Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): dr hab. Małgorzata Witkowska-Zimny (mwitkowska@wum.edu.pl) Liczba punktów ECTS: 4 2. Cele kształcenia Przygotowanie studenta do rozumienia i interpretowania wiedzy dotyczącej: funkcjonowania organizmu człowieka w warunkach prawidłowych; funkcjonowania poszczególnych układów i narządów. Strona 1 z 7
Wykształcenie u studenta umiejętności samodzielnego pogłębiania wiedzy z zakresu fizjologii człowieka oraz zrozumienie znaczenia fizjologii w praktyce klinicznej. Strona 2 z 7
3. Wymagania wstępne 1. Do ćwiczeń student powinien być przygotowanym w oparciu o zalecaną literaturę, dotyczy to w szczególności znajomości zagadnień tematów opisanych w materiałach do ćwiczeń Kurs fizjologii doświadczalnej. 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Lista efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1 W2 W3 W4, W5 W6 W7 W8 W9 W10 W11 W12 U1 U2 Treść przedmiotowego efektu kształcenia Student wyjaśnia istotę funkcji życiowych. Opisuje procesy elektrofizjologiczne. Posiada wiedzę w zakresie neurohormonalnej regulacji procesów fizjologicznych oraz elektrofizjologicznych. Scharakteryzuje fizjologię mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego. Posiada wiedzę w zakresie czucia, wrażeń zmysłowych, ruchu, percepcji oraz czucia bólu. Opisuje funkcjonowanie wyższych czynności ośrodkowego układu nerwowego Posiada wiedzę w zakresie fizjologii serca, układu naczyniowego, hemodynamiki i autoregulacji tkankowego przepływu krwi Posiada wiedzę w zakresie fizjologii układu oddechowego, mechaniki i regulacji oddychania, krążenia płucnego i wymiany gazowej Posiada wiedzę w zakresie fizjologii układu krwiotwórczego, fizjologii krwi, badań wykonywanych. Student wymieni i wytłumaczy funkcje poszczególnych układów i narządów oraz zależności pomiędzy nimi. Posiada wiedzę w zakresie fizjologii narządów płciowych, endokrynnej regulacji czynności gonad. Posiada wiedzę w zakresie fizjologii rozrodu. Scharakteryzuje fizjologię laktacji. Posiada wiedzę w zakresie fizjologii układu trawiennego: czynności motoryczne i wydzielnicze. Scharakteryzuje fizjologię trawienia i wchłaniania substancji pokarmowych oraz przemiany materii. Przedstawia fizjologię nerek i układu reninaangiotensyna. Posiada wiedzę w zakresie regulacji równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Analizuje neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych. Prezentuje funkcje życiowe człowieka dorosłego, noworodka i niemowlęcia. Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) A.W3 A.W3 A.W3 A.W4 A.W5. A.U2 U3 Interpretuje procesy elektrofizjologiczne U4 U5 U6 Zróżnicuje fizjologię mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego. Prezentuje czynność skurczową mięśnia macicy. Różnicuje fizjologię czucia, ruchu i percepcji. Zaprezentuje fizjologię wrażeń zmysłowych Dokonuje analizy i zinterpretuje funkcjonowanie wyższych czynności ośrodkowego układu nerwowego. U7 Dokonuje analizy fizjologii układu dokrewnego. Strona 3 z 7
U8 U9 Prezentuje fizjologię serca i układu naczyniowego. Weryfikuje procesy hemodynamiki i autoregulacji tkankowego przepływu krwi. Zinterpretuje fizjologię krążenia matczyno-płodowego. Zaprezentuje fizjologię układu oddechowego, mechanikę i regulację oddychania, krążenia płucnego i wymiany gazowej.. U10 Prezentuje fizjologię układu krwiotwórczego. U11 U12 U13 U14 Prezentuje fizjologię układu trawiennego: czynności motoryczne i wydzielnicze. Interpretuje fizjologię trawienia i wchłaniania substancji pokarmowych oraz przemiany materii. Dokonuje analizy fizjologii nerek i układu reninaangiotensyna. Zinterpretuje procesy regulacji równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Zaprezentuje fizjologię narządów płciowych. Dokonuje analizy fizjologii rozrodu i fizjologii laktacji. Rozumie różnice między czynnością organizmu kobiet w ciąży i poza ciążą. Interpretuje mechanizmy regulacji i kontroli czynności organizmu w stanie zdrowia.... A.U5. U15 Interpretuje podstawowe normy fizjologiczne. A.U14 U16 U17 U18 Student przeprowadzi podstawowe badania pozwalające na ocenę funkcjonowania wybranych narządów i układów (EKG, spirometria, próba ortostatyczna). Student rozpozna czynniki wpływające na nieprawidłowe wykonanie wybranych badań. Student uzasadnia przeprowadzenie wybranych badań diagnostycznych dla oceny funkcjonowania organizmu. A.U10. A.U10. A.U10. K1 Student posługuje się słownictwem medycznym D.K2. K2 Charakteryzuje się dokładnością i rzetelnością podczas interpretacji treści w zakresie fizjologii D.K2. 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 35 - - Samokształcenie 15 - - Ćwiczenia 40 10-6. Tematy zajęć i treści kształcenia Wyklad1, Ćwiczenia 1. Podstawy fizjologii komórkowej. Podstawowe pojęcia dotyczące błony komórkowej. Pojęcia pomp jonowych i kanałów błonowych. Potencjały błonowe. Czynniki modyfikujące wielkość potencjału spoczynkowego. Mechanizm powstawania potencjału czynnościowego. W1, W6,W9,U3 Wykład 2, Ćwiczenia 2 Cykl hemodynamiczny serca. Neurogenna i humoralna regulacja krążenia. Regulacja siły i częstości skurczów serca. Mechanizm odruchowej regulacji uk. krążenia. Regulacja przepływu krwi w wybranych łożyskach naczyniowych. Rola śródbłonka w regulacji przepływów. Badanie aktywności bioelektrycznej serca z zastosowaniem elektrokardiografii. W2, W6, W9, U2, U3, U8, U15, U16, U17, U18, K1, K2 Strona 4 z 7
Wykład 12, Ćwiczenia 3. Fizjologia układu oddechowego. Podstawy oddychania i wymiany gazowej w płucach. Regulacja oddychania. Mechanika oddychania. Badanie spirometryczne płuc. W7,W9, U9, U15, U16, U17, U18, K1, K2 Wykład 3. Ćwiczenia 4 i 10. Budowa i fizjologia tkanki mięśniowej. Struktura i fizjologia synapsy nerwowo-mięśniowej. Jednostka motoryczna. Regulacja siły skurczu mięśnia poprzecznie prążkowanego. Funkcje mięśni gładkich. Sterowanie skurczem mięsni gładkich. Siła mięśnia w skurczu izometrycznym. Zmęczenie mięśnia. Pomiar parametrów hemodynamicznych podczas regulowanej pracy fizycznej. Próba wysiłkowa na cykloergometrze. W3, W9, U4 Ćwiczenia 5. Neurogenna regulacja krążenia. Podstawy regulacji ciśnienia tętniczego krwi. Próba ortostatyczna. W9, U8, U12, U15 Wykład 4, Ćwiczenia 6. Fizjologia rozrodu. Regulacja hormonalna czynności gonad. Cykl miesięczny i jego regulacja. Fizjologia zapłodnienia i ciąży. Menopauza. Biologia rozrodu, parametry diagnostyczne męskiego nasienia. W9, W10, U1, U2, U7,U13, U14, U17, U18, K1, K2 Wykład 5, Ćwiczenia 7. Fizjologia krwi i szpiku. Czynności tkanek krwiotwórczych. Badanie morfologiczne i biochemiczne krwi. Ocena rozmazów krwi obwodowej i szpiku. W8, W9, U2, U10, U15, U16, U17, U18, K1, K2 Wykład 6, Ćwiczenia 8. Wybrane zagadnienia z fizjologii czucia i percepcji. Fizjologia bólu. Badanie funkcjonowania narządów zmysłu. W4, W5, U5 Wykład 7, Ćwiczenia 9. Podstawy neurofizjologii. Autonomiczny układ nerwowy. Wyższe funkcje ośrodkowego układu nerwowego. Fizjologiczna rola podwzgórza. Badanie odruchów fizjologicznych oraz podstawy badania neurologicznego. W5, W9, U6, U14, U16 Wykład 8. Podstawy endokrynologii. Oś podwzgórze-przysadka. Podstawy regulacji hormonalnej. Fizjologia gruczołów wydzielania wewnętrznego. W9, W10, U1, U2, Wykład 9. Budowa i fizjologia nerek. Gospodarka wodno-elektrolitowa. Mechanizmy zagęszczania i rozcieńczania moczu, Rola nerek w regulacji ciśnienia tętniczego i równowagi wodno-elektrolitowej. Układ renina-angiotensyna. W9, W12, U11 Wykład 10. Fizjologia przewodu pokarmowego. Nerwowa i humoralna regulacja wydzielania soków trawiennych. Regulacja motoryki przewodu pokarmowego. Procesy wydzielania, trawienia i wchłaniania. W11 Wykład 11. Podstawy termoregulacji. Stany termiczne organizmu i ich znaczenie fizjologiczne. K1, U2, 7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1-W12, K1 Symbole form prowadzonych zajęć Wykłady Sposoby weryfikacji efektu kształcenia Ocena test końcowy sprawdzający znajomość całości zagadnień z zakresu fizjologii człowieka. Kryterium zaliczenia Uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu. Strona 5 z 7
U1-U18, K1, K2 Ćwiczenia 8. Kryteria oceniania Ocena pracy wykonanej na zajęciach (pracy indywidualnej i/lub, w parach; ocena wypowiedzi w formie pisemnej lub ustnej. Obecność i aktywny udział we wszystkich ćwiczeniach, przygotowanie raportu po każdym ćwiczeniu oraz zaliczenie testu sprawdzającego praktyczną wiedzę zdobytą na zajęciach. Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy ocena kryteria 2,0 (ndst) 25 i mniej punktów 3,0 (dost) 26-29 punktów 3,5 (ddb) 30-34 punktów 4,0 (db) 35-39 punktów 4,5 (pdb) 40-43 punktów 5,0 (bdb) 44 punkty i więcej 9. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. Ganong W.F.: Fizjologia, PZWL, 2007 2. Wróbel E. et al. Kurs fizjologii doświadczalnej, WUM, 2015 Literatura uzupełniająca: 1. Tafil-Klawe M., Klawe J.J.: Wykłady z fizjologii człowieka; PZWL, 2009 2. Traczyk W., Trzebski A.: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej; PZWL 2007 3. Polskojęzyczna literatura fachowa 10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 35 1 Seminarium - - Ćwiczenia 40 2 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 10 0,25 Przygotowanie studenta do zaliczeń 4 0,25 Strona 6 z 7
11. Informacje dodatkowe Samokształcenie 15 0,5 Razem 104 4 Wykorzystywane pomoce dydaktyczne: komputer, rzutnik multimedialny; elektrokardiograf; spirometr; ciśnieniomierze, mikroskop wraz z preparatami; bieżnia treningowa, rower stacjonarny; pulsometr; stół pionizacyjny. Wykłady odbywają się w semestrze zimowym w Centrum Dydaktycznym, ul. Trojdena 2a, 02-109 Warszawa; ćwiczenia odbywają się w semestrze letnim w salach dydaktycznych Zakładu Biofizyki i Fizjologii Człowieka, ul. Chałubińskiego 5, 02-004 Warszawa Strona 7 z 7