Klasyczne i nowoczesne systemy wytwarzania - wykłady DR INŻ. KAROLINA WERNER LEWANDOWSKA

Klasyczne i nowoczesne systemy wytwarzania - wykłady DR INŻ. KAROLINA WERNER LEWANDOWSKA KAROLINA.WERNER@PUT.POZNAN.PL POK. 110A Warunki zaliczenia ocena z egzaminu Punkty: Ocena: 0-49 niedostateczny 50-59 dostateczny 60-69 dostateczny plus 70-79 dobry 80-89 dobry plus 90-100 bardzo dobry 50 pkt. egzamin - test jednokrotnego wyboru i/lub 50 pkt. aktywność na wykładach, praca w parach 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 2 1

Harmonogram wykładów Nr wykładu Data 1 7/11/2015 2 7/11/2015 3 28/11/2015 4 28/11/2015 5 12/12/15 6 23/01/15 Termin 0 egzaminu? 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 3 Klasyczne i nowoczesne systemy wytwarzania wykład # 1 WPROWADZENIE 2

wprowadzenie Systemy wytwarzania są obiektem badań i analiz od ponad 100 lat. W tym czasie zmieniło się bardzo ich oblicze. We współczesnych, zautomatyzowanych fabrykach nie powinny pojawiać się problemy z terminowością realizacji zleceń i awarie, które były typowe dla tradycyjnych systemów wytwarzania. Systemy wytwarzania jednak nadal nie są niezawodne. Z tego względu zdobycie wiedzy z zakresu podstawowych zasad ich funkcjonowania jest istotne. Nie można wprowadzać usprawnień, czy też zarządzać działalnością produkcyjną, nie rozumiejąc zasad funkcjonowania danego systemu wytwarzania. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 5 Systemy wytwarzania podstawowe definicje System wytwarzania jest szerszym pojęciem niż system produkcyjny. System wytwarzania nazywany bywa również systemem produkcji. Obejmuje on system produkcyjny oraz mechanizmy sterowania nim. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 6 3

System wytwarzania/produkcyjny ujęcie wąskie Systemy produkcyjne to systemy, które grupują odpowiednie zasoby środków pracy (maszyn, urządzeń, narzędzi itp.) i siły roboczej, przy pomocy których przedmioty pracy w postaci materiałów wejściowych zostają przekształcone w wyroby [Stanisław Lis (Lis 1984, str. 15) ] 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 7 System wytwarzania/produkcyjny - ujęcie szerokie Systemy produkcyjne to statyczne i dynamiczne kombinacje zasobów transformujących zasilenia wejściowe (procesy, przedmioty pracy, środki pracy, informacje) w wyjścia, które mogą występować w postaci materialnej, jako wyroby i usługi, lub w postaci informacji (Jackowicz, Lis 1987) Rys.1.1. Uproszczony schemat systemu produkcyjnego 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 8 4

Traktując system wytwarzania/produkcyjny jako układ podlegający sterowaniu (tj. układ cybernetyczny), można przyjąć, że powinien on posiadać następujące cechy (Wróblewski 1993, str. 49): być celowy; spójny; szczególnie złożony; probabilistyczny; działać na zasadzie samoregulacji. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 9 Ogólnie: System wytwarzania/produkcyjny to złożony system, grupujący spójne zasoby materialne i ludzkie w celu transformacji wejść systemu (tj. materiałów, informacji) w wyjścia (tj. wyroby finalne). (Golińska, 2011, s. 8) 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 10 5

W uproszczeniu można przyjąć, że elementy systemu wytwarzania/produkcyjnego podzielone są na dwie klasy (Fertsch 1993): zadania produkcyjne, charakteryzowane przez asortyment, programy produkcji, terminy wykonania; zasoby, charakteryzowane przez strukturę rodzajową oraz zapotrzebowanie i graniczne obciążenie danego elementu zasobów. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 11 Pomiędzy elementami systemu wytwarzania/produkcyjnego wyróżnia się dwie grupy zależności: ilościowe, polegające na związkach pomiędzy programami produkcji wyrobów o różnych stopniach złożoności, sumaryczną wielkością wynikającego z planu produkcji obciążenia a zapotrzebowaniem na zasoby, wielkością produkcji, jej kosztami; czasowe, związane głównie z zależnościami występującymi pomiędzy terminami wykonania poszczególnych wyrobów. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 12 6

Zadanie 1 POLECENIE Podaj przykład systemu wytwarzania określ dla niego: Wejścia: System produkcyjny wyjścia surowce procesy Wyrób gotowy materiały Zasoby ludzkie Wyroby dodatkowe energia maszyny urządzenia 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 13 Proces produkcji i jego rodzaje W każdym przedsiębiorstwie realizowane są procesy. Proces główny składa się z podprocesów podstawowych, a te dzielą się dalej na działania, a następnie operacje, które mogą być wykonywane przez człowieka lub operacje mogą być realizowane samoistnie. W przedsiębiorstwach produkcyjnych realizowany jest proces produkcji. Jest to ciąg działań, jakim poddawane są tworzywa. Mogą występować przemiany, które są wymuszone przez człowieka (np. obróbka mechaniczna) oraz takie, które człowiek pozostawia w celu samoistnego (naturalnego) przekształcenia (np. suszenie naturalne). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 14 7

Proces produkcyjny i jego części np. samochodu, części złożonej do wyrobu gotowego - np. silnik). Ze względu na znaczną złożoność wyrobu, proces produkcji wyrobu złożonego dzieli się na procesy produkcji wyrobu prostego. Wyrób prosty jest wykonany na przedmiocie jednolitym. Poziomem niższym procesu produkcji wyrobu prostego jest operacja, wykonywana na jednym stanowisku pracy i jednym przedmiocie, którego operacje nie są przeplatane pracami na innym przedmiocie. Operacja składa się zaś z zestawu zabiegów, a więc ruchów i czynności wykonywanych na przedmiocie. Zabiegi mogą proste wykonywane na jednej powierzchni jednym narzędziem, przy stałych parametrach lub złożone - wykonywane na kilku powierzchniach przedmiotu jednym narzędziem lub kilku powierzchniach przedmiotu kilkoma narzędziami (np. obrabiarka wielonożowa). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 15 Podział procesu produkcyjnego ze względu na zakres i rodzaj prac 1. Proces technologiczny jest zbiorem czynności i operacji, które zmieniają własności fizyczne (np. kształt, wielkość, jakości powierzchni) lub własności chemiczne (np. trwałość, ciągliwość). Operacje procesu technologicznego są przerywane operacjami procesów służebnych. 2. Procesy służebne zapewniają ciągłość prac procesu technologicznego i jego stabilność. Są one podzielone na trzy grupy: 2.1. procesy pomocnicze (np. remonty, regeneracje narzędzi, kontrola jakości produktów, wytwarzanie energii itp.), 2.2. procesy usługowe (np. transport, magazynowanie, ochrona obiektów, utrzymanie czystości), 2.3. procesy sterujące (które sterują procesami technologicznymi, pomocniczymi i usługowymi) 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 16 8

Zadanie 2 POLECENIE Dla wybranego procesu produkcyjnego, podaj przykład pozostałych rodzajów procesów Proces produkcji Proces technologiczny Procesy pomocnicze Procesy usługowe Procesy sterujące 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 17 PUNKT INDYWIDUALIZACJI PRODUKCJI PNM Produkcja Na Magazyn MNZ Montaż Na Zamówienie PNZ Produkcja Na Zamówienie KNZ Konstrukcja Na Zamówienie 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 18 9

Indywidualizacja w łańcuchu dostaw Punkt indywidualizacji- punkt oddziaływania zamówienia klienta (ODP) KNZ PNZ MNZ PNM Projektowanie Materiały źródłowe Wytwarzanie Montaż/ wykańczanie Dystrybucja ODP ODP - Punkt oddziaływania zamówienia 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 19 Materiałowy punkt rozdziału stanowi bufor między podażową i popytową częścią łańcucha dostaw Oznacza konkretne miejsce w łańcuchu dostaw, w którym powinien zostać zlokalizowany główny zapas w łańcuchu dostaw 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 20 10

ZADANIE 3 POLECENIE Dla każdego ODP podaj 3 przykłady towarów KNZ PNZ MNZ PNM 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 21 Koniec wykładu # 1 Dziękuję za uwagę. Zapraszam na przerwę. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 22 11

Klasyczne i nowoczesne systemy wytwarzania wykład # 2 TYPY I FORMY ORGANIZACJI PRODUKCJI Typy produkcji Warunki organizacyjno-produkcyjne (tj. stopień specjalizacji szczególnego stanowiska roboczego oraz stabilizacja produkcji) zależne są od typu produkcji zastosowanej w zakładzie produkcyjnym. Uznano, że warunki te są określane przez trzy typy produkcji i wynikają z rodzaju wytwarzanych wyrobów i skali ich produkcji. Wyróżnić można: produkcję jednostkową, produkcję seryjną, produkcję masową. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 24 12

Produkcja jednostkowa charakteryzuje się wytwarzaniem wyrobów na zamówienie, unikalnych i niepowtarzalnych. Są to wyroby o małym zapotrzebowaniu na rynku, zamawiane na specjalne życzenie klienta oraz pod jego oczekiwania. Jednorazowo wytwarza się pojedynczy wyrób lub kilka wyrobów tego samego rodzaju (szeroki, lecz zróżnicowany asortyment). Może być to również produkcja rzemieślnicza, działalność gospodarcza osoby, która posiada udokumentowane kwalifikacje (rzemieślnik) do wykonywania tej działalności we własnym imieniu i na swój rachunek oraz która może zatrudniać niewielką liczbę wysoko wykwalifikowanych pracowników, a także wykorzystywać maszyny i urządzenia uniwersalne, przy pomocy których możliwe jest wykonywanie zróżnicowanych operacji. Produkcja jednostkowa cechuje się niepowtarzalną lub powtarzalną, o znacznej nieregularności, produkcję wyrobów gotowych. Jej koszt jest wysoki ze względu na jednorazowe zamówienia produkcji jednorazowej. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 25 Produkcja seryjna pozwala na wytwarzanie jednorazowo wyrobów gotowych o większej liczności, które tworzą tzw. partie lub serie produkcyjne. Seria produkcyjna może być niepowtarzalna (jednorazowa) lub powtarzalna w pewnym okresie. Może być rytmiczna lub nieregularna. Można wyróżnić produkcję: małoseryjną lub drobnoseryjną, średnioseryjną, wielkoseryjną. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 26 13

Produkcja seryjna jest stosowana, gdy spełnione są następujące kryteria: produkowane są takie same lub podobne produkty, w trakcie procesu produkcji półprodukty wytwarzane są zawsze w tej samej kolejności na ustalonych stanowiskach, marszruta technologiczna jest prosta i nic ulega zmianie podczas realizacji procesu produkcji. W zakładach produkcyjnych wytwarzane mogą być zarówno duże, jak i małe serie produkcyjne, które wykorzystują różne technologie i wysoki stopień automatyzacji. W przeciwieństwie do produkcji jednostkowej urządzenia uniwersalne są rzadko stosowane. Produkcja seryjna pozwala na dużą elastyczność (pozyskanie zleceń o różnej wielkości). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 27 Produkcja masowa pozwala na wytwarzanie wyrobu gotowego w sposób ciągły, z wykorzystaniem półautomatycznych lub automatycznych procesów produkcyjnych. Korzyści skali wynikające z produkcji masowej są między innymi elektem: technicznego podziału pracy, co oznacza, że pracownik wykonuje ten sam zestaw operacji i zabiegów przy wytwarzaniu tego samego typu produktu. Operacje wykonywane są przez wąsko wyspecjalizowanych pracowników, wyposażonych w specjalistyczne i skomplikowane narzędzia i maszyny; specjalizacji rozumianej jako ograniczenie produkowanego asortymentu wyrobów lub zredukowanie liczby procesów technologicznych. ciągłości pracy produkcji charakteryzującej się często zmianowym trybem pracy lub utrzymaniem procesu produkcyjnego (jego ciągłości) przez całą dobę. Oznacza to, że stanowiska pracy podczas zmiany roboczej powinny być przez cały czas uruchomione i poddawać obróbce przedmiot pracy. Po zakończeniu pracy na jednym detalu na stanowisko powinien trafić następny, bez przerw i oczekiwania. W ten sposób zachowana jest ciągłość pracy. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 28 14

Produkcja masowa Produkcja masowa pozwala na znaczne obniżenie jednostkowego kosztu produkcji. W wyniku tego można produkować więcej wyrobów o lepszej jakości (ze względu na wysoko specjalistyczne wyposażenie zakładu produkcyjnego), co w efekcie gwarantuje spadek kosztu wyprodukowania pojedynczej sztuki wyrobu. Wadą produkcji masowej jest jednak niewielka elastyczność produkcji. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 29 Specjalizacja w produkcji masowej Wynikiem specjalizacji jest zwiększenie efektywności posiadanych zasobów, wzrost wydajności wykonywanej pracy, a także obniżenie kosztów produkcji, w efekcie cen wyrobu gotowego. Specjalizacja może przyjmować formę specjalizacji przedmiotowej (nastawionej na wybraną grupę asortymentów) lub specjalizację technologiczną (nastawioną na wybrane fazy procesów technologicznych); 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 30 15

Zadanie 1 Podaj po 3 przykłady wyrobów gotowych z rynku, których produkcja odbywa się w danym typie produkcji Typ produkcji jednostkowa seryjna masowa Przedmiot produkcji 3 przykłady 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 31 Formy produkcji Forma organizacji produkcji to rodzaj przepływu części, zespołów, wyrobów między poszczególnymi stanowiskami. Powszechnie przyjęto dwie podstawowe formy organizacji procesu produkcyjnego: produkcję potokową (rytmiczną) i niepotokowa (nierytmiczna) 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 32 16

produkcję potokową (rytmiczną), ma charakter powtarzalny, ustabilizowany i stałoseryjny, operacje są ściśle powiązane ze stanowiskiem pracy w hali produkcyjnej, kolejność wykonywanych operacji jest ściśle ustalona oraz znormalizowana: (znany jest dokładny czas wykonania operacji), oparta jest na utworzonym wzorcu (tzw. harmonogramie produkcji); 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 33 Produkcja niepotokowa cechuje się formą gniazdową, niepowtarzalną, nieustabilizowaną i zmiennoseryjną, operacje NIE są ściśle powiązane ze stanowiskiem pracy w hali produkcyjnej, kolejność wykonywanych operacji NIE jest ściśle ustalona oraz znormalizowana: (NIE jest ustalony dokładny czas wykonania operacji), NIE jest oparta na utworzonym wzorcu (tzw. harmonogramie produkcji); 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 34 17

Formy produkcji Podziału form organizacji produkcji jest sposób powiązań stanowisk pracy w zakładach produkcyjnych (układów). Są to: linia i gniazdo 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 35 Linia produkcyjna Organizacja linii jest uwarunkowana dwoma obostrzeniami: stanowiska pracy (maszyny i urządzenia) są ustawione według kolejności ich użytkowania (kolejności operacji w marszrucie technologicznej detali). Powoduje to, iż ustalona sekwencja operacji poszczególnych obrabianych detali musi być taka sama lub bardzo zbliżona, obrabiane detale przechodzą przez kolejne stanowiska, sztuka za sztuką, lub w podobnych partiach transportowych, nieprzerwanie i jednokierunkowo Linia produkcyjna może być ustawiona w kształcie liter: I, L, U, S, M, W 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 36 18

Linia produkcyjna UKŁAD LINIOWY LINIA i-kształtna LINIA PRODUKCYJNA W KSZTAŁCIE LITERY U LINIA u-kształtna 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 37 Układ gniazdowy charakteryzuje się wyodrębnionymi gniazdami, czyli zespołami jednego rodzaju maszyn (np. frezarek, szlifierek, polerek itp.). Układ tego typu jest wynikiem przedmiotowej specjalizacji systemu produkcyjnego. Zasady: drogi przebiegu detali między stanowiskami pętlicują się, co oznacza że następuje nawracanie detali do stanowisk już wykonujących operację na tym detalu, zmieniaj; kierunek przepływu oraz przecinają się, nie ma znaczenia zgodność marszruty technologicznej (kolejności wykonywanych operacji), występuje małe podobieństwo technologiczna organizacyjne detali. Gniazdo pozwala na przestrzenne grupowanie jednostek (stanowisk), aby zapewnić kompletną obróbkę określonej grupy detali, które są podobne do siebie (gniazda według faz procesu lub komórkowe) lub spokrewnione ze sobą technologicznie (gniazda funkcjonalne lub modułowe). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 38 19

2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 39 Przykład gniazda obróbczego 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 40 20

Koniec wykładu # 2 Dziękuję za uwagę. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 45 Klasyczne i nowoczesne systemy wytwarzania wykład # 3 SYSTEM PRODUKCYJNY TOYOTY - TPS 21

TPS Trendem, który od dłuższego czasu można zaobserwować w zakresie organizacji systemów wytwarzania jest odchodzenie od klasycznej produkcji masowej. Objawia się to rezygnacją z produkcji w dużych partiach i dążeniem do minimalizowania wielkości partii produkcyjnej, często aż do partii równej 1 szt. Taka organizacja produkcji wymaga zapewnienia ciągłego i zrównoważonego przepływu produkcji. Najbardziej typowym przykładem systemów wytwarzania tego typu jest rozwiązanie nazywane systemem produkcyjnym Toyoty (ang. Toyota Production System TPS). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 47 Podstawowe cechy TPS TPS (Toyota Production System) jest kompleksowym rozwiązaniem, znacznie wykraczającym poza projektowanie struktury produkcyjnej, łączy ono ze sobą organizację produkcji, zarządzanie jakością i logistykę. System Produkcyjny Toyoty jest konglomeratem wielu technik, metod, koncepcji i zasad, w celu uzyskania zdolności do redukcji kosztów jednostkowych i radykalnej poprawy jakości w połączeniu z szerokim wyborem produktów (Womack 1990). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 48 22

Głównym celem TPS jest zapewnienie zysku przez ciągłą redukcję kosztów poprzez: wytwarzanie produktów najwyższej jakości eliminację jakiegokolwiek marnotrawstwa (jap. muda) aktywizowanie i rozwijanie potencjału pracowników zapewnienie elastyczności reakcji systemu wytwarzania na zmiany występujące w otoczeniu. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 49 Kluczowe elementy TPS TPS pozwala na: wytwarzanie produktów najwyższej jakości przy możliwie najniższych kosztach, wynikających z minimalizacji procesów związanych z niepotrzebnym magazynowaniem części i produktów (Muda) oraz w sposób punktualny i w odpowiednim czasie, czyli wtedy, kiedy dany produkt jest potrzebny (just-intime). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 50 23

Muda = strata/marnotrastwo Muda (strata) to wszystkie aspekty procesu produkcyjnego, które nie dodają wartości do gotowego wyrobu, a podwyższają jedynie koszty własne. Eliminacja wszelkiego marnotrawstwa jest mottem przewodnim tego rozwiązania. Marnotrawstwo czasu i zasobów w ramach systemu wytwarzania można przyporządkować do siedmiu podstawowych grup: 1. Marnotrawstwo wynikające z nadprodukcji 2. Marnotrawstwo wynikające z oczekiwania na kolejną operację 3. Marnotrawstwo powstające w wyniku realizacji transportu wewnętrznego 4. Marnotrawstwo ukryte w samej konstrukcji procesów technologicznych 5. Marnotrawstwo wynikające z utrzymywania nadmiernych zapasów 6. Marnotrawstwo wynikające z wytwarzania wadliwych wyrobów 7. Marnotrawstwo wynikające ze zbędnego przemieszczania. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 51 1. Oczekiwanie Oczekiwanie to najłatwiejsze do zauważenia marnotrawstwo. Przykłady, na co pracownik czeka: - Na materiał niecierpliwiąc się, gdy wózkowy nie dotarł z detalami na czas; - Na zadziałanie systemu komputerowego za którego wdrożenie zapłaciliśmy milion złotych i na którego nasi pracownicy są skazani ; - Na dokumenty, które nie dotarły od dostawcy, klienta lub z innego działu firmy; - Na pracowników utrzymania ruchu, czy narzędziowni (bądź techników, informatyków i im podobnych) nie działa maszyna, która zapewnia pracę. To może być zarówno tokarka, robot, podajnik, jak i drukarka, faks czy komputer; - Na przezbrojenie maszyny w tym przypadku można pomyśleć o zastosowaniu SMED; - Na półprodukt z poprzedniego stanowiska pracy Czy to oznacza, że pracownik na poprzedzającym stanowisku jest zbyt wolny i trzeba go przypilnować? Niekoniecznie. Możliwe jest, że linia jest źle zbalansowana, albo używana przez niego maszyna jest wąskim gardłem. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 52 24

2. Zbędny transport Co należy rozumieć przez zbędny transport? Właściwie każde przemieszczanie produktów, półproduktów, czy narzędzi. Na transport poświęcamy czas (ludzi) i pieniądze (ludzie i sprzęt). Podczas przemieszczania rzeczy narażamy się na ich zagubienie lub uszkodzenie. Jaki rodzaj transportu jest zbędny? - Zbyt dalekie przewożenie materiału pomiędzy magazynem, a stanowiskiem; - Przewożenie półproduktów pomiędzy dwoma wydziałami (np. pomiędzy spawalnią i montażem); - Przenoszenie, przewożenie materiałów pomiędzy dwoma stanowiskami pracy; - Przenoszenie dokumentów dotyczących jednego typu spraw pomiędzy pokojami, piętrami, albo budynkami. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 53 3. Zbędny ruch To marnotrawstwo dotyczy zachowań pracownika, który każdego dnia musi wykonywać wiele ruchów lub przechodzić z miejsca na miejsce, aby realizować powierzone mu zadania. Patrząc na te zadania od strony klienta, bardzo łatwo przyznamy, że klient nie chciałby płacić za chodzenie do ksera lub krążenie po korytarzach biurowca. Jeżeli spytamy naszego pracownika, czy przeszkadza mu coś w jego pracy, może pojawić się odpowiedź dotycząca ciągłego schylania się, czy chodzenia po narzędzia lub po kolejne teczki, którymi musi się zająć. Jeżeli po pracy przychodzimy i mówimy: Ale muszę się nagonić w tej robocie, to znaczy, że na naszym stanowisku również można wyeliminować zbędne przemieszczanie się. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 54 25

4. Nadprocesowość Nadprocesowość, to jedno z tych marnotrawstw, które części menadżerom w pierwszym momencie ciężko zauważyć. Kiedy przychodzimy do biura lub hali produkcyjnej i wszyscy pilnie pracują, moglibyśmy przyznać, że załoga jest godna pochwały, a produkcja ma się tak dobrze, jak nigdy dotąd. O ile rzeczywiście powinniśmy pochwalić naszą załogę, jeżeli tak dobrze pracuje, o tyle jednocześnie musimy spojrzeć analitycznie na to, co oni właściwie robią. Musimy zadać sobie pytanie, dlaczego oni to robią i ponownie spytać, czy klient chciałby nam za daną czynność płacić. Jakie czynności możemy określić mianem nadprocesowości? - Nadmierna kontrola; - Oklejanie części, aby zabezpieczyć je przed transportem wewnątrz zakładu warto spróbować zmienić sposób transportu, albo go wyeliminować; - Tworzenie niepotrzebnych, nieczytanych lub nieczytelnych raportów; - Tworzenie dodatkowych dokumentów, kierowanych do kilku działów jednocześnie; - Konieczność uzyskiwania potwierdzenia wykonania zadania (podpisów) w kilku działach, co trwa kilka dni. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 55 5. Wady / braki / defekty To jedne z bardziej oczywistych marnotrawstw. Jeżeli jakąś rzecz wyprodukowaliśmy źle, nie nadaje się ona do sprzedaży, jeżeli w dokumentach zrobiliśmy błąd, musimy je poprawić. Jeśli źle poinformowaliśmy klienta, musimy ponownie z nim rozmawiać i liczyć się z jego zdenerwowaniem. Defekty mogą powstać nie tylko w toku produkcji, czy w trakcie wykonywania usługi, ale także podczas transportu. Zagubione dokumenty pomiędzy oddziałami firmy z dwóch miast Polski. Zarysowany element podczas transportu do klienta? Nieprzyjemna sprawa. Kto wie, dla kogo bardziej czy dla klienta, któremu się wmawia, że to jego wina, czy dla producenta, który szarga swoją opinię. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 56 26

6. Zapasy Zapasy często są kołem ratunkowym, czasem sposobem na ukrycie złych wyników finansowych firmy, a w skrajnym przypadku nawet dumą zakładu świadczącą o możliwościach produkcyjnych. Pracownicy Toyoty stwierdzili jednak, że jest to marnotrawstwo nie mniejsze niż pięć poprzednich. Ukryte pieniądze, które wystarczy wziąć z ziemi (z magazynu), sprzedać klientowi i uwolnić powierzchnię zakładu na rzecz jeszcze większej produkcji. Teoretycznie, utrzymując wysokie zapasy mamy możliwość szybkiej reakcji, na zwiększone potrzeby klientów. Tylko, dlaczego klient zawsze chce kupić to, czego akurat my nie wyprodukowaliśmy na zapas. Zdarzało się tak w waszych firmach? Dlatego właśnie pojęcie Lean mówi o redukcji zapasów oraz eliminowaniu pozostałych marnotrawstw. Dzięki takiemu podejściu firma zyskuje możliwość szybszej reakcji na potrzeby klienta, ponieważ zamiast w sześć tygodni, produkt jest wyprodukowany w 3 dni. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 57 6. Zapasy Klient otrzymuje produkt, który właśnie zjechał z linii produkcyjnej, a nie leżał sześć miesięcy w magazynie. Zapas rozumiany jako marnotrawstwo, to także wszystkie półprodukty, które znajdują się w toku produkcji pomiędzy stanowiskami, a których można się pozbyć, gdy usprawnimy proces. Idealny stan, to przepływ jednej sztuki, bez generowania zapasu. Innym miejscem, w którym należy się przyjrzeć zapasom, to detale na magazynie wejściowym. Stan, do którego dąży się eliminując to marnotrawstwo, to częstsze zamówienia i uzupełnianie części, które zostały przekazane do produkcji (np. raz dziennie, lub kilka razy). Takie podejście wymaga ścisłej współpracy z dostawcami, jednak przynosi korzyści obu stronom zwłaszcza, gdy poddostawca również widzi potrzebę eliminacji marnotrawstw 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 58 27

7. Nadprodukcja Nadprodukcja wiąże się z tworzeniem zapasów. Jednak nie tylko jest uważana za marnotrawstwo powodujące i ukrywające wszystkie inne marnotrawstwa. Nadprodukcja odnosi się między innymi do zbyt dużej ilości wyprodukowanych wyrobów gotowych. Jest to także sytuacja, w której jedno stanowisko pracy wytwarza więcej półproduktu lub dokumentów, niż kolejne jest w stanie przetworzyć i wysłać dalej. Jakie są przyczyny nadprodukcji? - Potrzeba tworzenia w partiach, aby nie tracić czasu na ciągłe przenoszenie dokumentów/półproduktów w inne miejsce w budynku lub na hali; - Źle zbalansowane stanowiska pracy w procesie zbyt duże obłożenie pracą jednego stanowiska oraz zbytnie odciążenie innego; - Nieprawidłowo skonstruowany system premiowy nastawiony na ilość wyprodukowanych sztuk; - Brak sygnałów o rzeczywistych potrzebach w dalszych etapach procesu; - Różnice w wydajności poszczególnych maszyn; - Zbyt długie przezbrojenia maszyn co zmniejsza opłacalność produkcji mniejszej ilości sztuk. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 59 Zadanie 1 Przeanalizuj swoje stanowisko pod kątem 7 Muda i spróbuj podać ich przykłady: Muda Oczekiwanie Zbędny transport Zbędny ruch Nadprocesowość Wady/braki Zapasy Nadprodukcja Przykład 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 60 28

JiT Just in Time JiT w uproszczeniu może zostać zdefiniowany, jako stały przepływ materiału, ciągniony przez kolejne fazy procesu wytwarzania produktu. Nacisk kładziony jest na to, aby wszystkie fazy tworzyły wartość dodaną w procesie produkcyjnym i umożliwiały realizację produkcji w jak najkrótszym czasie (lead time LT). W systemie JiT produkuje się i transportuje tylko to, co jest potrzebne, tylko wtedy, kiedy jest potrzebne oraz w ilości, jaka jest potrzebna. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 61 Zalety stosowania rozwiązania just-in-time Just-in-time (dokładnie na czas) pomimo, że jest jednym z dwóch filarów TPS, często jest traktowany jako odrębne rozwiązanie lub synonim pojęcia zero zapasów. Zero zapasów interpretowane jest, jako modyfikacja TPS do warunków amerykańskoeuropejskich. Można, więc przyjąć, że JiT w ujęciu szerokim jest pewną filozofią działania w ramach wdrożonego TPS lub samodzielnym rozwiązaniem stosowanym z pominięciem niektórych aspektów TPS, związanych z technikami zarządzania jakością i kaizen. Koncepcja just-in-time sprowadza się do organizowania procesów zaopatrzeniowych i wytwórczych oraz zarządzania nimi w taki sposób, aby wszystkie te procesy były realizowane terminowo, a czas ich realizacji był możliwie najkrótszy. Wśród autorów publikacji nt. just-in-time przeważa opinia, że JiT to synonim logiki ciągniętego przepływu (pull). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 62 29

Podstawowe cechy JiT to przede wszystkim: eliminowanie wszelkich strat powstających w procesie produkcyjnym produkcji nadmiernych ilości, zbędnego transportu, zapasów zabezpieczających, zbędnych procesów i czynności roboczych, oczekiwania na materiał synchronizacja przepływów wg logiki pull zarówno wewnątrz systemu wytwarzania, jak i w relacjach z dostawcami zastosowanie w organizacji produkcji potokowych form organizacji produkcji, odejście od wytwarzania w dużych partiach i dążenie do minimalizowania wielkości partii (Kosieradzka 1993) zapewnienie zrównoważonego przepływu materiałów najczęściej w partii 1szt, wszelkie problemy w zakresie synchronizacji przepływów materiałowych i równoważenia systemu wytwarzania powinny odbywać się poprzez działania organizatorskie a nie tworzenie zapasu bezpieczeństwa sprawny i niezawodny system transportowy sprawny, przejrzysty system przekazywania informacji o bieżącym zapotrzebowaniu zapewnienie stałego taktu przepływów materiałowych w ramach systemu wytwarzania. minimalizacja zapasów robót w toku zero zapasów surowcowych. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 63 Głównymi celami JiT jest: terminowość, ilość odpowiadająca dokładnie bieżącemu zapotrzebowaniu i jakość (zero defektów). Cele te są realizowane poprzez (zmodyfikowano z Kosieradzka i Lis 1996): minimalizację cykli produkcyjnych minimalizację wielkości partii produkcyjnych minimalizację czasów przygotowawczo-zakończeniowych redukcję bądź eliminację czynności manipulacyjnych i transportu wewnętrznego redukcję lub eliminację przestojów zero defektów i zero zapasów. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 64 30

Główną zaletą JiT jest: zmniejszenie poziomu zapasu robót w toku, redukcja zapasu bezpieczeństwa oraz zmniejszenie powierzchni magazynów i buforów. Stosowanie JiT wymusza: reorganizację produkcji, redukcję wszelkiego marnotrawstwa czasu i zasobów, a co za tym idzie pozwala poprawiać efektywność produkcji. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 65 Kazizen rozumiana, jako zaangażowanie pracowników w proces ciągłego usprawniania procesu produkcyjnego. Koło/Cykl Deminga 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 66 31

Struktura systemu wytwarzania TPS Struktura systemu produkcyjnego Toyoty jest na pozór pełna sprzeczności. Z jednej strony wszystkie czynności robocze i przepływy materiałowe, jak i przepływ informacji są silnie sformalizowane. Z drugiej strony system ten działa w sposób bardzo elastyczny. Struktura tego systemu wytwarzania pozwala na częste zmiany zarówno asortymentu, jak i wielkości produkcji zgodnie z wymaganiami klientów. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 67 Struktura systemu wytwarzania TPS W TPS bardzo sztywne są reguły (występuje bardzo wysoka standaryzacja) i pracownicy zdają sobie sprawę z konieczności przestrzeganie zasad pracy zestandaryzowanej. Pełna powtarzalność ruchów roboczych pozwala łatwo dostrzegać problemy i je eliminować. Działanie tego typu systemu produkcyjnego porównać można do kontrolowanego ciągu eksperymentów. Wprowadzanie usprawnień traktować można, jako eksperyment, który następnie jest testowany w ściśle sparametryzowanych warunkach w praktyce. Pozorna sztywność zasad funkcjonowania TPS pozwala obiektywnie oceniać efekty testowanych usprawnień. Ścisłe przestrzeganie reguł jest, więc katalizatorem elastyczności reagowania na zmiany otoczenia. TPS jest tak zaprojektowany, aby umożliwić wytwarzanie w małych partiach (często sztuka/sztukę). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 68 32

Struktura systemu wytwarzania TPS W przeciwieństwie do tradycyjnych systemów wytwarzania nie wydziela się w nim komórek organizacyjnych o określonym stopniu złożoności. Cały system wytwarzania traktowany jest, jako całość. Dla uproszczenia synchronizacji przepływu produkcji proces produkcyjny jest podzielony na określone odcinki przedzielone buforami. Odcinki te nazywane są przez niektórych autorów segmentami, przez innych centrami lub komórkami produkcyjnymi (ang. manufacturing cells). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 69 Struktura systemu wytwarzania TPS cechy: proces produkcyjny zorganizowany jest w formie liniowej często U-kształtnej, długotrwałość wykonania zadań przydzielonych danemu segmentowi odpowiada taktowi linii (najczęściej takt dzienny lub takt równy 1 zmianie roboczej) poszczególne segmenty linii rozdzielone są buforami magazynami, w których gromadzone są zapasy robót w toku (dąży się od ich minimalizacji) wielkość zapasu dowolnej pozycji asortymentowej w każdym z buforów odpowiada dziennemu zapotrzebowaniu na tę pozycję, personel danego segmentu realizuje procesy technologiczne oraz konserwacyjnoremontowa obsługę maszyn i urządzeń komunikacja pomiędzy poszczególnymi segmentami linii ograniczona jest do minimum i odbywa się w sposób sformalizowany, za pomocą odpowiedniej dokumentacji (tzw. kart kanban) 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 70 33

Struktura systemu wytwarzania TPS cechy: personel w ramach danego segmentu może dowolnie dzielić miedzy siebie pracę, ponieważ pracownicy są w pełni wzajemnie zastępowalni sterowanie produkcją w ramach danego segmentu sprowadza się do przydziału zadań do poszczególnych stanowisk oraz pracowników i odbywa się na drodze uzgodnień pomiędzy pracownikami (samoorganizacja pracy) zdolność produkcyjna każdego z segmentów linii znacznie (zwykle o około 50%) przekracza przeciętne zapotrzebowanie. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 71 Koniec wykładu # 3 Dziękuję za uwagę. Zapraszam na przerwę. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 72 34

Klasyczne i nowoczesne systemy wytwarzania wykład # 4 RÓWNOWAŻENIE PRODUKCJI I POZIOMOWANIE PRODUKCJI Równoważenie produkcji TPS wymaga równoważenia przepływu produkcji przez poszczególne segmenty. Równoważenie to odbywa się w oparciu o wyznaczenie normatywu, jakim jest takt produkcji (czasami nazywany taktem klienta). Do jego obliczenia potrzebne są informacje nt. zapotrzebowania na daną pozycję asortymentową oraz wielkość dostępnego czasu pracy systemu produkcyjnego (tzw. fundusz czasu pracy). Zapotrzebowanie jest wyrażane: w ujęciu dziennym: dla wyrobów szybkorotujących w ujęciu tygodniowym dla wyrobów wolnorotujących. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 74 35

zapotrzebowanie w ujęciu dziennym Takt produkcji w TPS określa tempo, w którym należy realizować produkcję wyrobów finalnych lub części, aby zrealizować zamówienia klienta na czas. Określa ile czasu jest dostępne na wyprodukowanie jednej sztuki wyrobu. Jest wyliczany według prostego wzoru: R j F Pi R j = takt produkcji F- fundusz czasu pracy dostępny na produkcję danego detalu w ilości zamówionej przez klientów Pi- wymagana wielkość produkcji w danej jednostce czasu (okresie planistycznym) wyrażana w [szt. na jednostkę czasu np. na tydzień, na dzień itp.]. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 75 Najczęściej wyznacza się P i dzienne. Na przykład, jeżeli wielkość produkcji detalu wynosi 11 000 szt. to przyjmując, że średnio w miesiącu mamy 22 dni robocze wielkość wymaganej produkcji dziennej wyniesie 500szt. 11 000 szt./ 22 dni = 500 szt./ dzień 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 76 36

Kolejnym krokiem w równoważeniu produkcji jest analiza stanu obecnego i weryfikacja obciążeń poszczególnych odcinków procesu produkcyjnego. Konieczna jest ich synchronizacja tak, aby w miarę możliwości pracowały w tym samym takcie. Op.10 (3min) Op.20 (1min) Op.10 (4min) Op.10 (1,5min) Rys.1. Uproszczony schemat procesu produkcyjnego detalu (źródło: opracowanie własne) 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 77 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 tji op.10 op.20 op.30 op.40 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% obciązenie op10 op20 op.30 op.40 czas trwania operacji w stosunku do taktu wynoszącego 3 minuty Stan obecny obciążenia stanowisk roboczych 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 78 37

Konieczne jest podjęcie działań korygujących mających na celu wyrównanie czasu trwania operacji do wartości, jak najbardziej zbliżonej do ustalonego taktu. Na przykład można spróbować o ile to jest możliwe ze względów technologicznych połączyć operację op. 20 i op.40. Jeżeli nie jest to możliwe należy rozważyć wprowadzenie obsługi wielostanowiskowej (tj. 1 operator obsługuje kilka stanowisk). Jest to możliwe przez wprowadzenie rotacji pracowników i poszerzenie ich kompetencji tak, aby w miarę potrzeb mogli się zastępować. Dla danych z przykładu można sprawdzić rzeczywiste zapotrzebowanie na operatorów: Liczba operatorów = (czas realizacji operacji technologicznych) /takt Liczba operatorów = (3+1+4+1,5) [min]/3[min] = 3, 17. Jak wynika z obliczeń potrzeba nieco ponad 3 operatorów a czas pracy 4 pracowników nie jest w pełni wykorzystany. Istnieje, więc możliwość przeorganizowania pracy, aby operacje były realizowane w wyznaczonym takcie. Ponadto w wyniku procesu ciągłego udoskonalenia realistyczne jest ograniczenie obsługi do 3 operatorów. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 79 Przykład W przedsiębiorstwie Nakrętki&Co plan produkcji na kolejny miesiąc przedstawia się następująco: Wyrób A- 800 szt., B- 600 szt., C-400 szt., D- 200 szt. Produkcja odbywa się przez 22 dni w miesiącu. Oblicz dzienną wartość produkcji.następnie wyznacz takt produkcji dla produkcji jednozmianowej przy wykorzystaniu czasu pracy na poziomie 85%. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 80 38

Poziomowanie produkcji (heijunka) Heijunka (poziomowanie lub wygładzanie produkcji) to dążenie do równoważenia ilości i typów wyrobów wytwarzanych na każdej linii produkcyjnej. Heijunka jest stosowana zarówno, w TPS, jak i w Lean manufacturing. Heijunka służy utrzymaniu wysokiej stabilizacji produkcji. Cechuje się dążeniem do stałej wielkości produkcji na danej linii produkcyjnej, np., 3 000 szt. na tydzień, a co za tym idzie 600 szt./ dzień. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 81 W praktyce heijunka polega na produkowaniu w ramach jednej linii produkcyjnej kilku pozycji asortymentowych dla założonego poziomu produkcji dziennej. Dla założonego powyżej poziomu produkcji dziennej dla linii równej 600szt mogłoby to wyglądać następująco: wyrób A=300szt na dzień, B= 150 szt. na dzień C= 150 szt. na dzień. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 82 39

Wytwarza się je naprzemiennie np. ABAC, ABCABACA itp. W ten sposób zapobiega się fluktuacjom na etapie montażu finalnego, ponieważ każda z pozycji asortymentowych ma inną pracochłonność. Produkując je naprzemiennie można kompensować pracochłonności, wyrób bardziej pracochłonny jest produkowany na zmianę z wyrobem mniej pracochłonnym. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 83 Często do poziomowania produkcji wykorzystuje się tablice heijunka lub skrzynki heijunka (ang. heijunka box). 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 84 40

Każda półka pozioma przeznaczona jest dla jednego wyrobu. Każda kolumna pionowa przeznaczona jest dla jednego okna czasowego. Każda z przegródek skrzynki jest równa. Umieszczane są w niej karty kanban będące zleceniem produkcyjnym dla poszczególnych wyrobów. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 85 okno czasowe (tj. szerokość 1 kolumny) równe jest 20 minutom produkcji. Produkcja rozpoczyna się o godzinie 7.00. Do godziny 7.20 należy wyprodukować jedną partię A, 2 partie B oraz po jednej partii wyrobu C i D. Wielkość partii jest określona na karcie kanban. Pusta przegródka oznacza, że w danym oknie czasowym danego wyrobu nie wytwarzamy. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 86 41

Wielkość okna czasowego odpowiada cyklowi rotacji pojemnika z kartą kanban, pomiędzy kolejnymi segmentami. W uproszczeniu można przyjąć, że cykl rotacji pojemnika jest równy taktowi produkcji przemnożonemu przez standardową wielkość partii na karcie kanban. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 87 Cykl rotacji pojemnika wynosi: 20 minut dla A, 1. 10 minut dla B (dlatego w każdej przegródce są 2 karty) 2. oraz 40 minut dla wyrobu C (karta w co drugiej przegródce). 3. Produkty D i E mają cykl rotacji pojemnika równy 20 minut. Jednak zapotrzebowanie na nie jest mniejsze niż w przypadku wyrobów A,B,C, dlatego produkowane są naprzemiennie w stosunku 2D:1E. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 88 42

Tablica heijunka jest prostym i wygodnym narzędziem umożliwiającym bieżące sterowanie przepływem produkcji, w celu zapewnienia wysokiej stabilizacji procesu produkcyjnego. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 89 Zadanie 1 W przedsiębiorstwie Sprężyny&Co plan produkcji na kolejny miesiąc przedstawia się następująco: Wyrób A- 1000 szt. Wyrób B- 500 szt. Wyrób C 250 szt. Wyrób D-750 szt. Produkcja odbywa się przez 20 dni w miesiącu. Oblicz dzienną wartość produkcji dla poszczególnych wyrobów. Następnie wyznacz takt produkcji dla produkcji jednozmianowej przy wykorzystaniu czasu pracy na poziomie 90%. Dokonaj poziomowania produkcji. Przy założeniu wytwarzania po 1 sztuce. Wynik przedstaw graficznie na skrzynce heijunka. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 90 43

Koniec wykładu # 4 Dziękuję za uwagę. 2016-01-14 KINSW WYKŁADY DR INŻ. KAROLINA WERNER - LEWANDOWSKA 91 44