PUBLICZNE GIMNAZJUM IM. ORŁA BIAŁEGO W SOCHOCINIE SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SOCHOCIN 2014
1. WSTĘP Program profilaktyki przeznaczony jest dla uczniów klas I-III Publicznego Gimnazjum im. Orła Białego w Sochocinie. Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska. Tworzy spójną całość z Programem Wychowawczym Szkoły. Opracowany program sporządzony został w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego i poddawany modyfikacji. 2. PODSTAWA PRAWNA A PROGRAM PROFILAKTYKI Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r.(tj. Dz.U. 1997r. nr 78 poz. 483 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2012 poz. 977 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011r. nr 231 poz. 1375 ze zm.) Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. 2013 poz. 1563 z późn. zm.) Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. 2011 nr 105 poz.614 z późn.zm.) Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tj. Dz. U. 2003 nr 229 poz. 2274 ze zm.) Statut Publicznego Gimnazjum im. Orła Białego w Sochocinie 3. DIAGNOZA PROBLEMÓW WYSTĘPUJĄCYCH W SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ A. Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na potrzeby Publicznego Gimnazjum im. Orła Białego w Sochocinie po zdiagnozowaniu środowiska szkolnego. B. Analiza wyników zachowania wskazała, że SPP powinien obejmować w szczególności działania i środki stosowane w celu zapobiegania takim zjawiskom jak: agresja, przemoc, narkomania, palenie papierosów, spożywanie alkoholu i dyskryminacja. 2
C. W SPP przedstawiono także działania mające na celu zapobieganie takim zachowaniom problemowym jak: brak kultury osobistej, wagary, niska frekwencja, wymuszanie, kradzieże, brak zainteresowania nauką, trudności w uczeniu się, wczesna inicjacja seksualna i znieczulica społeczna, niska kultura osobista. D. Działania realizowane w ramach SPP dotyczą również osób odpowiedzialnych za młodzież tj. dyrekcję szkoły, rodziców, opiekunów, nauczycieli i innych pracowników szkoły. E. Poszczególne elementy programu (np.: proponowany przez autorów sposób realizacji) mogą ulegać modyfikacji. 4. ZAŁOŻENIA PROGRAMU a) Profilaktyka, rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejaw patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno-edukacyjnych. b) Profilaktyka w naszej szkole koncentruje się na wzmacnianiu czynników chroniących: Rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym Wspomaganie rozwoju moralnego uczniów Stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: koła zainteresowań Wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. c) Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym. Wskazane jest współdziałanie w kształtowaniu odpowiednich postaw moralnych i przygotowaniu wychowanków do dokonywania właściwych i przemyślanych wyborów życiowych. Aby profilaktyka odnosiła właściwy skutek, szkoła współpracuje z różnymi instytucjami. Proponowani partnerzy: Placówki kulturalno-oświatowe: Gminny Ośrodek Kultury w Sochocinie, biblioteki, teatry, kina, muzea. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Płońsku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Komenda Powiatowa Policji Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich 3
5. CELE GŁÓWNE: 1. Stwarzanie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły. 2. Poznanie i kształtowanie prawidłowych norm w dziedzinie zachowań społecznych. 3. Poznanie i przestrzeganie praw dziecka i praw człowieka. 4. Zaznajomienie z obowiązującym prawem i konsekwencjami jego łamania. 5. Promowanie zdrowego stylu życia. 6. Przeciwdziałanie uzależnieniom. 7. Zapobieganie przemocy w szkole. 8. Stwarzanie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń. 9. Radzenie sobie z trudnościami wynikającymi z etapu rozwojowego. 10. Eliminowanie wysokiej absencji szkolnej. 11. Pozyskiwanie rodziców do współpracy oraz włączenie ich w programy profilaktyczne. 6. CELE SZCZEGÓŁOWE: Adresaci działań profilaktycznych zdobędą należytą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji programu. a) Uczniowie- cała społeczność gimnazjalna: Nabywają praktyczne umiejętności umożliwiające samostanowienie i obronę własnych praw, ze szczególnym uwzględnieniem asertywności Posiadają umiejętność podejmowania i realizacji własnych pomysłów oraz trenowania samodzielności Zdobywają umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem Potrafią budować pozytywny obraz własnej osoby Pogłębiają i wzmacniają naturalne systemy wsparcia, tj. koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość Wykazują się empatią wobec osób niepełnosprawnych, potrafią z nimi współpracować, włączać ich do podejmowanych przez siebie działań. Zdobywają wiedzę i nabywają umiejętności dotyczące zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego. Uczniowie- grupa podwyższonego ryzyka: Wykształcają postawy sprzyjające podejmowaniu racjonalnych decyzji związanych z zażywaniem alkoholu i środków odurzających Rozwijają takie umiejętności interpersonalne jak: chronienie siebie w sytuacji nacisku grupowego, asertywność, empatia, otwartość, tolerancja i antydyskryminacja odreagowanie napięć i budowanie udanych relacji z ludźmi. Potrafią rozwiązywać problemy- określają różnicę zdań, akceptują różnice, poszukują rozwiązań Są przygotowani do radzenia sobie z trudnościami wieku młodzieńczego 4
Uczniowie- grupa najwyższego ryzyka: Szkoła prowadzi autodiagnozę dzieci i młodzieży mających kontakt z alkoholem, narkotykami, nikotyną i innymi środkami psychoaktywnymi; ukazywanie możliwości pomocy w specjalistycznych ośrodkach, grupach samopomocowych Szkoła podnosi świadomość młodzieży na temat skutków używania środków psychoaktywnych i podejmowania racjonalnych decyzji dotyczących ich zażywania Nauczyciele ukazują możliwości stworzenia w środowisku alternatyw dla nadużywania alkoholu, narkotyków, a także innych destruktywnych zachowań Uczniowie uczą się umiejętności radzenia sobie z własnymi negatywnymi emocjami oraz z przemocą z zewnątrz b) Rodzice: Aktywnie uczestniczą w procesie wychowawczym i dydaktycznym swoich dzieci Poznają motywy sięgania młodzieży po środki uzależniające Uzyskują rzetelne informacje i zdobywają wiedzę o uzależnieniach i ich wpływie na funkcjonowanie organizmu Poznają możliwości rozpoznawania, czy ich dziecko zażywa środki psychoaktywne Poznają możliwości i miejsca pomocy dla osób uzależnionych Są wspomagani przez pedagoga szkolnego, wychowawców i nauczycieli w procesie wychowania dzieci Otrzymują wsparcie w rozpoznawaniu i zaspakajaniu potrzeb psychofizycznych swoich niepełnosprawnych dzieci. Wzmacniają młodzież w pokonywaniu trudności w nauce, w zachowaniu c) Nauczyciele i pedagog szkolny: Integrują społeczność szkolną oraz stwarzają system wsparcia dla młodzieży, który promowałby działania związane ze zdrowym stylem życia Organizują spotkania ze specjalistami, współpracują z instytucjami zajmującymi się udzielaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom i ich rodzinom Poznają sposoby interwencji w sytuacjach trudnych np. spożywania przez uczniów alkoholu czy zażywania narkotyków Potrafią postępować w kontaktach z uczniami w taki sposób aby nie wyzwalać w nich złości, przekory i bezradności. 7. TREŚCI PROGRAMU a) Uczniowie: Urzeczywistnianie wartości i przestrzeganie norm społecznych Uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych Rozwijanie umiejętności prowadzenia zdrowego trybu życia 5
Motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień Uczenie akceptowanych społecznie sposobów spędzania wolnego czasu Przekazanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych b) Rodzice: Podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców Współudział rodziców w określaniu kierunków działań profilaktycznych Współudział rodziców przy rozwiązywaniu konfliktów pomiędzy uczniami Pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów dziecka c) Nauczyciele: Podnoszenie wiedzy i doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli Rozwijanie umiejętności dobrej współpracy na linii nauczycielerodzice Wyciąganie odpowiednich konsekwencji przez nauczycieli i pracowników szkoły wobec nieprawidłowych zachowań uczniów 8. STRATEGIE I METODY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI a) Strategie informacyjne (metody): Pogadanka Spotkanie ze specjalistą Prezentacja filmu, prezentacja multimedialna Wycieczka tematyczna Praca w oparciu o tekst przewodni (książkę) Spektakl profilaktyczny b) Strategie edukacyjne (metody): Krąg uczuć Rysunki Dramy Przedstawienia Burza mózgów Dyskusja Symulacja różnych sytuacji życiowych, np. rozwiązywanie wyimaginowanego konfliktu Technika uzupełniania zdań Gry i zabawy dydaktyczne Praca w małych grupach Metody pedagogiki zabawy Happeningi uroczystości c) strategie działań alternatywnych (metody): koła zainteresowań spotkania hobbystów 6
wycieczki festyny zajęcia i zawody sportowe d) strategie interwencyjne (metody): interwencja w środowisku domowym ucznia prowadzona przez upoważnione osoby lub instytucje interwencja w środowisku szkolnym ucznia interwencja w sytuacji kryzysu rozwojowego prowadzona przez specjalistę pomoc psychologiczna i pedagogiczna terapia specjalistyczna indywidualna i grupowa 9. OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJE PROGRAMU Dyrektor i wicedyrektorzy szkoły Wychowawcy klas Nauczyciele przedmiotów Pedagog szkolny Rodzice Pielęgniarka szkolna 10. EWALUACJA Ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów Obserwacje Wywiad środowiskowy Rozmowy wychowawcze Opinie uczniów i rodziców Analiza dokumentów szkoły 11. SPODZIEWANE EFEKTY W wyniku działań profilaktycznych uczeń : Potrafi radzić sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia, Prawidłowo reaguje w sytuacji zagrożenia, Pracuje nad sobą w celu wyeliminowania zachowań niepożądanych, Nie stosuje przemocy w żadnej formie, Zna konsekwencje zażywania narkotyków, palenia, picia i wpływu używek na własne zdrowie, Potrafi ocenić swoje możliwości i szanse na dalsze kształcenie, Dba o bezpieczeństwo własne i innych, Potrafi być asertywnym, Prowadzi zdrowy i aktywny styl życia, Potrafi odmawiać, Przestrzega ogólnie przyjętych norm społecznych, Nie ulega negatywnym wpływom rówieśników. Ponadto przewiduje się: Zmniejszenie liczby zachowań agresywnych w szkole, 7
Wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im, Wzrost liczby sukcesów uczniów REALIZACJA ZAGADNIEŃ NA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTACH L.P. Treści Przedmiot 1. Higiena osobista i otoczenia: Zasady pielęgnowania skóry Hałas biologia, fizyka, Nadmierne nasłonecznienie zajęcia Dbałość o wygląd zewnętrzny i stosowny strój artystyczne 2. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc: Przepisy bezpieczeństwa ruchu drogowego, przepisy przeciwpożarowe w domu, szkole i miejscu publicznym, Pierwsza pomoc w najczęstszych sytuacjach zagrożenia życia wychowania fizyczne 3. Żywność i żywienie: Skład żywności Układanie jadłospisów, ich różnice ze względu na stan zdrowia, wiek, rodzaj wykonywanej pracy Higiena produkcji i przechowywania żywności Prawa konsumenta Reklama żywności 4. Aktywność ruchowa i umysłowa: Aktywność fizyczna w różnych okresach życia i stanach zdrowia w szczególności udział w wycieczkach rowerowych, spacerach, pływaniu itp., Wypoczynek bierny i czynny wykorzystanie naturalnych warunków środowiskowych i pogodowych w celu uprawiania różnych sportów, Jak się uczyć, sposoby, metody efektywnego uczenia się Higiena pracy umysłowej i snu Zapobieganie trudnościom w uczeniu się Spędzanie i organizacja czasu wolnego Osoby niepełnosprawne i ich potrzeby dostosowanie warunków, metod i form pracy, angażowanie osób z dysfunkcjami do różnych przedsięwzięć organizowanych na terenie szkoły zgodnie z zaleceniami zawartymi w orzeczeniach Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. 5. Zachowanie sprzyjające i zagrażające zdrowiupodejmowanie odpowiedzialnych wyborów, korzystanie z pomocy służby zdrowia 8 biologia, wf, chemia, matematyka, zajęcia techniczne, j. polski, informatyka Biologia, wych. fizyczne, zajęcia artystyczne, godziny Zespół ds. pomocy psych.- pedag. j. polski, wf
6. Poczucie własnej wartości, dawanie i przyjmowanie wsparcia, asertywność, emocje. Budowanie systemu wartości, realizacja zadań zgodnych z programem Towarzystwa Gimnazjów Poszukujących z Małych Miast i Wsi. 7. Przyczyny i skutki używania substancji psychoaktywnych: Nałóg tytoniowy Alkohol Narkotyki, dopalacze, napoje energetyzujące Leki 8. Formy pomocy dla osób eksperymentujących i uzależnionych od używek, Internetu, komputera i innych urządzeń multimedialnych. Sposoby radzenia w sytuacjach trudnych. 9. Przeciwdziałanie agresji: Kształtowanie postaw prospołecznych uczniów Zapewnienie bezpieczeństwa w szkole Integracja zespołów klasowych Nauka rozwiązywania konfliktów Zapobieganie sytuacjom stresowym 10. Kultura osobista: Podejmowanie działań antydyskryminacyjnych ze względu na wyznanie, pochodzenie, chorobę, wygląd, płciowość, status społeczny Propagowanie kulturalnych sposobów komunikowania się Walka z wulgaryzmami 11. Wagary i niska frekwencja: Procedury dotyczące obowiązku szkolnego Konsekwencje opuszczania zajęć Sukces szkolny religia, j. polski, wos Biologia, wych. fizyczne, chemia, godziny wychowawcze wychowawcze Wszystkie przedmioty Wszystkie przedmioty Szkolny Program Profilaktyki zmodyfikowano dnia 10.09.2014 r. Program Profilaktyki Publicznego Gimnazjum im. Orła Białego w Sochocinie został przedstawiony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 10.09.2014 r. i zatwierdzony do realizacji Uchwałą Rady Pedagogicznej Nr 23/2014 oraz przedstawiony Radzie Rodziców w dniu 17. 09. 2014 r. i zatwierdzony Uchwałą Rady Rodziców Nr 1/2014. 9