Warszawa, 28 listopada 2017 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-VII.431.2.10.2017 Pani Danuta Graszka Dyrektor Ośrodka Pomocy społecznej w Wołominie al. Armii Krajowej 34 05-200 Wołomin WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r. poz. 525 z późn. zm.) w związku z art. 6 ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092) oraz zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych MUW na rok 2017 kontroler Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, Agnieszka Strzelecka starszy inspektor wojewódzki, przeprowadziła w dniach 30 czerwca, 3 6 lipca 2017 r. kontrolę problemową w trybie zwykłym w Ośrodku Pomocy Społecznej w Wołominie. Przedmiot kontroli obejmował organizację i sposób realizacji przez gminę zadań zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci 1, w zakresie ustalania uprawnień do świadczenia wychowawczego. Kontrolą objęto okres od dnia 17 lutego 2016 r. do dnia kontroli, tj. do 20 czerwca 2017 r. Niniejszym, przekazuję Pani wystąpienie pokontrolne. 1 ustawa z dnia11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. poz. 195, z późn. zm.), zwana dalej ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci lub ustawą.
W okresie objętym kontrolą, Wojewoda Mazowiecki ocenia działalność Ośrodka Pomocy Społecznej w Wołominie pozytywnie pomimo stwierdzonych uchybień w zakresie organizacji realizacji zadań ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, rzetelności sporządzanych sprawozdań z realizacji zadania oraz w przedmiocie ustalania uprawnień do świadczeń wychowawczych. W okresie objętym kontrolą, Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Wołominie kierowała Pani Danuta Graszka pełniąca funkcję dyrektora Ośrodka od dnia 01 lipca 2015 r. (powołana na stanowisko w drodze awansu wewnętrznego WK.2122.68.2015 z dnia 30 czerwca 2015 r.). Głównym księgowym Ośrodka jest Pani Ewa Jasińska, zatrudniona na stanowisku od dnia 01 sierpnia 2002 r. 1. Organizacja realizacji zadania W wyniku kontroli ustalono, że zadania organu właściwego określone w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wykonywane są w Ośrodku Pomocy Społecznej w Wołominie, stosownie do postanowień Zarządzenia nr 71/2016 Burmistrza Wołomina z dnia 29 lutego 2016 r. w sprawie wyznaczenia Ośrodka Pomocy Społecznej w Wołominie do realizacji zadań z zakresu świadczeń wychowawczych. Powyższe jest realizacją art. 53 ust.1 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Podstawę prawną działania Ośrodka stanowi Statut przyjęty Uchwałą nr XI-97/2015 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 17 września 2015 r. w sprawie statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Wołominie. Zmiana do Statutu nadana Uchwałą Nr XXIX-161/2016 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 24 listopada 2016 r. wprowadziła w 2 pkt 15 zapis w przedmiocie realizacji przez jednostkę zadań z zakresu ustawy o pomocy państwa wychowywaniu dzieci. Jednakże, należy zwrócić uwagę, że pomimo wyznaczenia przez Burmistrza Wołomina w dniu 29 lutego 2016 r. Ośrodka Pomocy Społecznej w Wołominie do realizacji zadań z zakresu świadczenia wychowawczego, zmiany uwzględniające wykonywanie zadań wynikających z ustawy zostały wprowadzone do statutu Ośrodka dopiero w dniu 24 listopada 2016 r. Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1870 z późn. zm.) jednostka budżetowa działa na podstawie statutu, który określa w szczególności jej przedmiot działalności. O przedmiocie działalności jednostki budżetowej decyduje organ stanowiący, niemniej jednak, stosownie do art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca
1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446 z późn. zm.) przygotowanie projektów uchwał rady miasta należy do kompetencji burmistrza. Wewnętrzną strukturę organizacyjną oraz zasady funkcjonowania kontrolowanej jednostki określa Regulamin Organizacyjny Ośrodka Pomocy Społecznej w Wołominie wprowadzony przez dyrektora OPS w Wołominie zarządzeniem nr 11/2017 z dnia 21 marca 2017 r. Zgodnie ze schematem organizacyjnym stanowiącym załącznik nr 1 do Regulaminu oraz 10 pkt 4 Regulaminu zadania dotyczące świadczeń wychowawczych realizowane są przez pracowników wyodrębnionej komórki organizacyjnej Dział Świadczeń Rodzinnych. W okresie podlegającym kontroli, przed wprowadzeniem ww. Regulaminu w obiegu prawnym pozostawał Regulamin nadany przez dyrektora OPS w Wołominie zarządzeniem nr 8/15 z dnia 06 listopada 2015 r., w którym to nie dokonano zmian w strukturze organizacyjnej jednostki w zakresie realizacji powierzonego Ośrodkowi zadania w sprawach świadczenia wychowawczego. W realizację zadania z zakresu świadczenia wychowawczego, oprócz pracowników Działu Świadczeń Rodzinnych zaangażowani byli także pracownicy innych działów Ośrodka, osoby zatrudnione na umowę zlecenie oraz stażyści. W okresie od 1 kwietnia 2016 r. do dnia kontroli w Ośrodku Pomocy Społecznej w Wołominie zadania z zakresu ustawy pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wykonywało 30 pracowników. Spośród tych pracowników, 25 osób zatrudnionych było na podstawie umowy o pracę/umowy zlecenia, których wynagrodzenia bądź dodatki zadaniowe sfinansowano ze środków pochodzących z budżetu państwa z rozdziału 85211/85501, pozostałe 4 osoby otrzymywały zasiłek/stypendium z PUP na podstawie zawartej umowy w sprawie odbywania stażu pracy dla osób bezrobotnych oraz 1 osoba zatrudniona była na stanowisku kasjera, niesfinansowanego ze środków dotacji. Na dzień kontroli, powyższe zadania wykonywało 11 pracowników zatrudnionych w Ośrodku na podstawie umowy o pracę oraz 1 osoba (radca prawny) na podstawie umowy zlecenia. Ustalono, że w okresie objętym kontrolą, upoważnienia burmistrza Miasta Wołomin do prowadzenia postępowań w sprawach świadczeń wychowawczych a także do wydawania w tych sprawach decyzji posiadali: Pani Danuta Graszka dyrektor Ośrodka, Pani Barbara Waśko kierownik Działu Świadczeń Rodzinnych, Pan Tomasz Kryński kierownik Działu Pomocy Środowiskowej. Ponadto, do prowadzenia wyłącznie postępowań w tych sprawach burmistrz upoważnił 18 pracowników realizujących w kontrolowanym okresie ustawowe zadanie. Powyższe jest zgodne z art. 10 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Niemiej jednak, kontrolująca zwróciła uwagę, że Pani Dorota Kulesza koordynator programu 500+, realizująca merytorycznie zadania dotyczące świadczenia wychowawczego od dnia wejścia
w życie ustawy do dnia kontroli, nie posiadała w okresie od 01.07.2016 r. do 28.06.2017 r. odpowiedniego upoważnienia burmistrza Wołomina. Należy wskazać, że pracownicy, którzy faktycznie prowadzą postępowania administracyjne w sprawie świadczenia wychowawczego (całość lub jego część ) powinni posiadać upoważnienie do prowadzenia takiego postępowania wydane przez organ właściwy. Tylko na podstawie takiego upoważnienia są oni władni do podejmowania czynności w postępowaniach dotyczących świadczenia wychowawczego. Wykazane w zakresie czynności Pani Doroty Kulesza zadania w szczególności rozpatrywanie wniosków oraz załatwianie spraw klientów w sprawach świadczeń wychowawczych zgodnie z przepisami ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz Kodeksu Postępowania Administracyjnego, przygotowywanie projektów decyzji dot. świadczeń wychowawczych, prowadzenie dokumentacji związanej z wypłatą świadczenia wychowawczego, koordynacja i nadzór nad realizacją programu 500+ niewątpliwie należy traktować jako czynności w postępowaniu uregulowanym na gruncie ustawy o pomocy państwa wychowywaniu dzieci. [Dowód: akta kontroli str. 11-76, 111-511] Obsługa świadczeń wychowawczych realizowana jest w programie Świadczenia Wychowawcze. Na podstawie zawartej przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Wołominie umowy w dniu 01.04.2016 r. oraz 27.04.2017 r. nadzór autorski nad oprogramowaniem do obsługi Świadczeń Wychowawczych zgodny z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci sprawował TOP- TEAM TT Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wołominie dokonał obowiązku zgłoszenia do rejestracji zbioru danych osobowych z zakresu świadczeń wychowawczych Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych, stosownie do art. 40 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 922). Wniosek w tej sprawie został przesłany do GIODO w dniu 27.04.2016 r., oraz ponownie po uzupełnieniu braków formalnych w dniu 13.06.2016 r. Pismem z dnia 17.08.2017 r. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych zarejestrował zbiór danych osobowych o nazwie Świadczenia Wychowawcze. [Dowód: akta kontroli str. 77-110] 2. Rzetelność sporządzanej sprawozdawczości Oceny rzetelności sporządzanej sprawozdawczości dokonano poprzez porównanie danych przekazanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Wołominie za pośrednictwem Centralnej Aplikacji Statystycznej w miesięcznym sprawozdaniu rzeczowo finansowym z wykonywania zadań z zakresu świadczenia wychowawczego za miesiąc maj 2017 r., stanowiącym załącznik
nr 3 do obowiązującego w okresie poddanym kontroli rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 lutego 2016 r. (Dz. U. poz. 212) z wygenerowanymi z systemu raportami i wykazami, prowadzonymi w wersji papierowej rejestrami wniosków i decyzji oraz listami wypłat świadczeń. Badaniu poddano wartości wykazane w następujących pozycjach sprawozdania: A.1. kolumna 5 świadczenia wychowawcze przekazane w formie pieniężnej (6185 świadczenia); A.1. kolumna 5 świadczenia wychowawcze przekazane w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług w związku z występowaniem co najmniej jednej z przesłanek, o których mowa w art. 9 ustawy (brak świadczeń); C.1.1. kolumna 3 liczba wniosków o przyznanie świadczenia wychowawczego (62 wniosków); C.1.3. kolumna 3 liczba decyzji wydanych w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego (52 decyzji); D.1. kolumna 3 - liczba rodzin bez dziecka niepełnosprawnego, pobierających świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko (2005 rodzin); D.2. kolumna 3 liczba rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym pobierających świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko (173 rodzin); E.1. kolumna 3 liczba rodzin pobierających świadczenie wychowawcze (4265 rodzin) Zgodnie z wyjaśnieniami kierownika Ośrodka, złożonymi w dniu 06.07.2017 r. miesięczne sprawozdania rzeczowo finansowe z wykonywania zadań z zakresu świadczenia wychowawczego generowane są z systemu dziedzinowego Top-Team. Dane zawarte w sprawozdaniach weryfikowane są z danymi zawartymi w prowadzonych rejestrach ewidencjonowanych wniosków, wydanych decyzji oraz listami wypłat świadczeń. W wyniku dokonanej analizy ustalono, że dane wykazane w miesięcznym sprawozdaniu za maj 2017 r. w poddanych kontroli pozycjach: A.1. kolumna 5 - w zakresie liczby wypłaconych świadczeń wychowawczych są rozbieżne w porównaniu z wygenerowanymi listami wypłat świadczeń wychowawczych za miesiąc maj br., jednakże zgodne ze stanem faktycznym, popartym wyjaśnieniami jednostki. W części A.1. wykazano 6185 wypłaconych świadczeń, natomiast w poddanych kontroli
listach wypłat za miesiąc maj 2017 r. liczba świadczeń wynosi 6183. Zgodnie z wyjaśnieniem złożonym przez dyrektora Ośrodka Powyższa różnica wynika z tego, iż w miesiącu maju 2017 r. zostało wypłaconych 5 świadczeń wychowawczych, które nie zostały odebrane przez świadczeniobiorców w miesiącu kwietniu 2017 r. (wypłata realizowana jest w formie gotówkowej). Jednocześnie z list za miesiąc maj 2017 r. 3 świadczenia wychowawcze nie zostały odebrane przez świadczeniobiorców (wypłata w formie gotówkowej). 1. Liczba świadczeń wychowawczych z list stworzonych w miesiącu maju 2017 r. 6183; 2. Liczba świadczeń wychowawczych wypłaconych gotówką w miesiącu maju 2017 r. z list stworzonych w kwietniu 2017 r.- 5; 3. Liczba świadczeń wychowawczych z list stworzonych w miesiącu maju 2017 r. nie pobranych 3. 6 183 + 5 3 = 6 185 A.1. kolumna 5 świadczenia wychowawcze przekazane w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług w związku z występowaniem co najmniej jednej z przesłanek, o których mowa w art. 9 ustawy jednostka w maju br. nie wypłacała świadczeń w ww. formie; C.1.1. kolumna 3 w zakresie liczby wniosków o przyznanie świadczenia wychowawczego są zgodne z papierowym rejestrem wniosków o świadczenia wychowawcze; C.1.3. kolumna 3 w zakresie liczby decyzji wydanych w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego są zgodne z papierowym rejestrem decyzji dot. świadczeń wychowawczych; E.1. kolumna 3 w zakresie liczby rodzin pobierających świadczenie wychowawcze są zgodne z danymi wynikającymi z wygenerowanego z systemu wykazu świadczeniobiorców. Ponadto, w wyniku analizy dokumentacji źródłowej stwierdzono różnice pomiędzy danymi poddanymi w sprawozdaniu za maj 2017 r. a dowodami przedstawionymi przez jednostkę podczas kontroli: W częściach D wiersz D.1. i D.2. kolumna 3 dane w zakresie liczby rodzin pobierających świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko są rozbieżne z zestawieniami wygenerowanymi z systemu Top-Team. Niezgodność dotyczyła wierszy: D.1.2., gdzie w sprawozdaniu podano liczbę rodzin 724, natomiast w wygenerowanym rejestrze wykazano 723; D.1.4, gdzie w sprawozdaniu podano liczbę rodzin 282, natomiast
w wygenerowanym rejestrze wykazano 283; D.2.7, gdzie w sprawozdaniu podano liczbę rodzin 25, natomiast w wygenerowanym rejestrze wykazano 26. Jak wynika z wyjaśnień dyrektora Ośrodka po rozmowie telefonicznej z pracownikiem firmy obsługującej system informatyczny uzyskano informację, że brak jest możliwości porównania sprawozdania z poprzednich okresów sprawozdawczych (w tym przypadku z maja 2017 r.) z danymi z lipca 2017 r. z uwagi, że dane w systemie informatycznym ulegają ciągłym modyfikacjom. W związku z powyższym rozbieżności w wartościach liczbowych. Ponadto wyjaśniono występującą rozbieżność w części D.1.2. sprawozdania W części D.1 pozycja 1.2. podgląd danych wykonany na dzień 6 czerwca 2017 r. wynosi 724 natomiast podgląd danych wykonany na dzień 3 lipca 2017 r. wynosi 723. Po przeanalizowaniu listy świadczeniobiorców wynika, że jedna rodzina występuje w dwóch kolumnach 1.2 oraz w kolumnie 1.3. [Dowód: akta kontroli str. 512-911] 2. Prawidłowość ustalania uprawnień do świadczenia wychowawczego i jego wypłacania W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych ustalono, że w okresie podlegającym kontroli Ośrodek Pomocy Społecznej w Wołominie wydał łącznie 5027 decyzji w sprawach świadczeń wychowawczych, w tym 4775 decyzji przyznających prawo do świadczeń, 156 decyzji odmownych oraz 96 decyzji, w których jednocześnie orzeczono o przyznaniu i odmowie świadczenia. Na dzień kontroli, tj. 30 czerwca 2017 r. świadczenie wychowawcze pobierało 4268 rodzin. [Dowód: akta kontroli str. 912] Kontroli poddano akta 20 spraw w przedmiocie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego zakończonych wydaniem decyzji administracyjnych. 2 Decyzje zostały wydane przez pracowników Ośrodka, zgodnie z treścią posiadanych upoważnień. W skontrolowanych sprawach, w 9 przypadkach prawo do świadczenia wychowawczego przyznano na pierwsze i kolejne dzieci 2 Sprawy zakończone wydaniem decyzji nr: OPS.ŚW.8250.2.3598.292.2017 z dnia 17.05.2017r., OPS.ŚW.8250.2.2159.2016 z dnia 31.05.2016r., OPS.ŚW.8250.2.3610.290.2017 z dnia 29.05.2017r., OPS.ŚW.8250.2.3602.276.2017 z dnia 30.05.2017r., OPS.ŚW.8250.2.2330.2016 z dnia 06.07.2016r., OPS.ŚW.8250.2.64.2016 z dnia 29.04.2016r., OPS.ŚW.8250.2.397.2016 z dnia 17.05.2016r., OPS.ŚW.8250.2.70.2016 z dnia 11.05.2016r., OPS.ŚW.8250.2.1127E.2016 z dnia 30.06.2016r., OPS.ŚW.8250.2.3309.2016 z dnia 30.11.2016r., OPS.ŚW.8250.2.889E.2016 z dnia 29.04.2016r., OPS.ŚW.8250.2.2712.2016 z dnia 20.06.2016r., OPS.ŚW.8250.2.2517.2016 z dnia 25.05.2016r., OPS.ŚW.8250.2.1200E.2016 z dnia 07.06.2016r., OPS.ŚW.8250.2.2636.2016 z dnia 09.06.2016r., OPS.ŚW.8250.2.3436.86.2017 z dnia 06.02.2017r., OPS.ŚW.8250.2.91E.2016 z dnia 23.04.2016r., OPS.ŚW.8250.2.305E.2016 z dnia 23.04.2016r., OPS.ŚW.8250.2.855E.2016 z dnia 29.04.2016r., OPS.ŚW.8250.2.55.2401.2016 z dnia 15.07.2016r. decyzja odmowna
tj. z uwzględnieniem kryterium dochodowego, natomiast w 10 przypadkach na drugie i kolejne dzieci, bez konieczności weryfikowania sytuacji dochodowej rodziny. W jednej sytuacji odmówiono prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego. [Dowód - akta kontroli str. 913-1049] Na podstawie analizy dokumentów stwierdzono, że w 19 przypadkach postępowanie w sprawach o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego zostało wszczęte na wniosek, którego wzór określał załącznik nr 1 do obowiązującego w kontrolowanym okresie rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 lutego 2016 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. poz. 214). Wnioski te były prawidłowo wypełnione przez osoby ubiegające się oraz zawierały potwierdzenie ich przyjęcia wraz z datą i podpisem pracownika przyjmującego wniosek. Natomiast, zwrócono uwagę że w jednej sprawie zakończonej wydaniem decyzji nr OPS.ŚW.8250.2.55.2401.2016 z dnia 15.07.2016 r. strona złożyła wniosek na niewłaściwym formularzu, niezawierającym w swej treści danych określonych we wniosku stanowiącym załącznik nr 1 do ww. rozporządzenia. Należy wskazać, że z uwagi na sformalizowany charakter wniosku, który ma wzór formularza gotowego do uzupełnienia o wymagane w nim dane - przez nieprawidłowe wypełnienie wniosku rozumie się również złożenie wniosku na niewłaściwym druku. Zatem, w myśl art.19 ust. 1 ustawy o pomocy państwa wychowywaniu dzieci, w przypadku złożenia nieprawidłowego wniosku, organ właściwy powinien wezwać pisemnie wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. [Dowód - akta kontroli str. 970-989] W pozostałych skontrolowanych sprawach w przedmiocie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego dokumentacja została zgromadzona prawidłowo. Do wniosków o przyznanie świadczenia na pierwsze dziecko dołączone były wymagane odpowiednio na podstawie art. 13 ust. 4 ustawy oraz 2 ust. 2 ww. rozporządzenia wykonawczego do ustawy. Ponadto, w aktach spraw znajdowały się pozyskane za pomocą systemów teleinformatycznych informacje o wysokości dochodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, w myśl art. 17 ust 1 pkt 1,3 ustawy.
Ustalono, że w 8 spośród 10 skontrolowanych spraw, w których wnioskodawcy ubiegali się o świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko dochód rodziny stanowiący podstawę do przyznania świadczenia został prawidłowo ustalony. Natomiast w pozostałych 2 sprawach, w których przyznano prawo do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko stwierdzono uchybienia w obliczaniu dochodu rodziny. W sprawie zakończonej wydaniem decyzji nr OPS.ŚW.8250.2.3602.276.2017 z dnia 10.05.2017 r. do przeciętnego miesięcznego dochodu rodziny doliczono nieprawidłową wysokość dochodu uzyskanego przez osobę ubiegającą się po roku kalendarzowym poprzedzającym okres na który ustalone zostało prawo do świadczenia wychowawczego z tytułu zatrudnienia rozpoczętego 1 lipca 2016 r., tj. bez pomniejszenia dochodu o należny podatek oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Z analizy zgromadzonej w sprawie dokumentacji wynika, że dochód wnioskodawcy został powiększony, z zastosowaniem przepisów art. 7 ust. 1 ustawy, o kwotę miesięcznego dochodu osiągniętego po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu, jednakże pomniejszony tylko o koszty uzyskania przychodu i składki na ubezpieczenie społeczne. Należy wskazać, że dochód członka rodziny warunkujący prawo do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oznacza przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego, z uwzględnieniem przepisów dotyczących utraty i uzyskania dochodu (art. 2 pkt 2 ustawy). Natomiast, zgodnie z definicją dochodu zawartą w art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych, do której odsyła ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci za dochód uznaje się w szczególności przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, 30b, 30c, 30e i 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. [Dowód - akta kontroli str. 952-961] Ponadto, w sprawie zakończonej wydaniem decyzji nr OPS.ŚW.8250.2.1127E.2016 z dnia 30.06.2016 r. niewłaściwie ustalono dochód uzyskany w 2014 r. z tytułu wykonywanej przez wnioskodawcę pracy na podstawie umowy zlecenia. W toku prowadzonego postępowania w przedmiotowej sprawie Organ, w celu ustalenia kryterium dochodowego warunkującego przyznanie prawa do świadczenia wychowawczego, do miesięcznego dochodu rodziny doliczył
całkowitą wysokość dochodu pochodzącego z tytułu umowy zlecenia uzyskanego przez wnioskodawcę przez 4 miesiące w roku bazowym, bez podzielenia tego dochodu przez liczbę miesięcy, w których był on uzyskiwany. Ustalając w opisanym przypadku dochód rodziny Organ powinien w pierwszych czynnościach, stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy, obliczyć dochód wnioskodawcy z tytułu rozpoczętej 15 września 2014 r. pracy na umowę zlecenie, dzieląc go przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był uzyskiwany w 2014 r., a następnie doliczyć go do miesięcznego dochodu rodziny. [Dowód - akta kontroli str. 913-930] Stwierdzono, że w 15 skontrolowanych sprawach ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego nastąpiło w terminie określonym w art. 49 ust. 2 ustawy. W 5 pozostałych przypadkach postępowanie w przedmiocie przyznania świadczenia wychowawczego zostało przeprowadzone w miesięcznym terminie, zgodnie z art. 35 3 Kodeksu postępowania administracyjnego. Świadczenie wychowawcze przyznawano w kwocie 500 zł. miesięcznie, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci na okres, o którym mowa w art. 48 ust. 1 ustawy tj. od 1 kwietnia 2016 r. do 30 września 2017 r., bądź odpowiednio na krótszy okres, uwzględniając zapisy art. 18 ust. 2 ustawy. Jednakże, zwrócono uwagę, że w dwóch sprawach zakończonych wydaniem decyzji o numerach: OPS.ŚW.8250.2.3309.2016 z dnia 30.11.2016 r. oraz OPS.ŚW.8250.2.3436.86.2017 z dnia 06.02.2017 r. przyznającymi prawo do świadczenia wychowawczego na nowonarodzone dziecko stwierdzono nieprawidłowość polegającą na błędnym ustaleniu wysokości przyznanego świadczenia, nieadekwatnie do okresu, na jaki zostało ustalone prawo do tego świadczenia. Świadczenie wychowawcze przyznano odpowiednio: od 24.11.2016 r. (sprawa OPS.ŚW.8250.2.3309.2016) oraz od 03.02.2017 r. (sprawa OPS.ŚW.8250.2.3436.86.2017) w kwocie 500 zł. Natomiast w sprawach tych zachodziła konieczność ustalenia wysokości tego świadczenia za niepełny miesiąc, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a następnie otrzymaną kwotę mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych, za które to świadczenie przysługuje, zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Niemniej jednak kontrola list wypłat wykazała, że świadczenie wychowawcze przysługujące za niepełny miesiąc wypłacono w prawidłowej wysokości, zgodnie z wyżej powołanym przepisem. [Dowód - akta kontroli str. 1036-1037]
W pozostałych skontrolowanych przypadkach, świadczenia wypłacano zgodnie z wysokością ustaloną w wydanych w tych sprawach decyzjach administracyjnych. Wypłata nastąpiła w terminie przewidzianym w art. 21 ust. 1 ustawy, a w przypadku wniosku złożonego w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, stosownie do art. 49 ust. 1. Decyzjom nadano natychmiastową wykonalność zgodnie z dyspozycją art. 27 ust. 3 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. [Dowód - akta kontroli str. 1050-1066] Poddane kontroli decyzje w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia wychowawczego zawierały informację o terminie wypłaty świadczeń oraz wskazywały w jaki sposób wypłata zostanie zrealizowana. W wydanych decyzjach administracyjnych uwzględniono elementy, o których mowa w art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego. Decyzje zawierały oznaczenie organu właściwego, tj. Burmistrza Miasta Wołomin, datę wydania, podstawę prawną, rozstrzygnięcie, uzasadnienie, pouczenie wskazujące termin i sposób wniesienia odwołania jak również informację o konieczności zgłoszenia przez stronę wszelkich zmian mających wpływ na prawo do świadczeń. W pouczeniu znalazły się też wytyczne dla strony dotyczące nienależnie pobranych świadczeń. Niemniej jednak, zwrócono uwagę, że w podstawie prawnej wydanych decyzji powoływano przepisy, które nie precyzowały rozstrzygnięcia danej sprawy (w szczególności przywoływany w całości art. 5 w przypadku decyzji przyznających świadczenie na drugie i kolejne dziecko, czy też nie odnoszący się do konkretnej sytuacji art. 18 ustawy). Należy zauważyć, że podstawa prawna decyzji administracyjnej powinna być powołana dokładnie, tj. ze wskazaniem mających zastosowanie w sprawie przepisów zarówno prawa formalnego jak i materialnego. Jeżeli przepis stanowiący podstawę prawną decyzji jest podzielony na wewnętrzne jednostki redakcyjne (ustępy, punkty lub paragrafy) to właściwym jest wskazanie w decyzji odpowiedniej jednostki redakcyjnej tego przepisu odnoszącej się bezpośrednio do sytuacji osoby uprawnionej i przyznanej formy świadczenia.
Za stwierdzone uchybienia odpowiedzialność ponoszą: Burmistrz Miasta Wołomin, działająca w imieniu Burmistrza Miasta Wołomin, Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Wołominie oraz pracownicy Ośrodka realizujący w kontrolowanym okresie zadania wynikające z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Przedstawiając powyższe ustalenia zobowiązuję Panią Danutę Graszkę Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej w Wołominie do podjęcia następujących działań: 1. Rzetelnie sporządzać sprawozdania z realizacji zadań wynikających z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz dołożyć wszelkich starań, aby dane znajdujące się w systemie do obsługi świadczeń były zgodne z danymi przekazywanymi w sprawozdaniu. 2. Postępowania w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego wszczynać na podstawie złożonego przez stronę wniosku zawierającego w swej treści dane określone w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. 3. Ustalając prawo do świadczenia wychowawczego przysługującego za niepełny miesiąc, wysokość świadczenia określać w decyzjach proporcjonalnie do okresu na jaki zostało przyznane prawo do tego świadczenia, stosując zapisy z art. 5 ust.2 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. 4. W przypadku ustalania dochodu rodziny warunkującego przyznanie prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko, przychód podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych pomniejszać o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie społeczne niezliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z definicją dochodu zawartą w art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych do której odsyła w wychowywaniu dzieci. ustawa o pomocy państwa 5. Ustalając uprawnienia do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko, dochód uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego obliczać, dzieląc go przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był uzyskiwany, stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
6. W sprawach zakończonych wydaniem decyzji nr: OPS.ŚW.8250.2.3602.276.2017 z dnia 10.05.2017 r. oraz OPS.ŚW.8250.2.1127E.2016 z dnia 30.06.2016 r. ponownie przeliczyć dochód rodziny, zgodnie z zaleceniami zawartymi w pkt 4 i 5 niniejszego wystąpienia. 7. Decyzje administracyjne w przedmiocie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego wydawać z większą starannością i rzetelnością: w szczególności wskazywać w podstawie prawnej decyzji precyzyjnie przepisy prawa mające zastosowanie w przedmiotowej sprawie, które odnoszą się bezpośrednio do sytuacji osoby uprawnionej i przyznanej formy świadczenia. Z uwagi na uregulowanie sposobu organizacji realizacji zadania wynikającego z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Wołominie odstępuje się od wydania zaleceń pokontrolnych w tym zakresie. Zobowiązuję też Panią do przekazania do Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie realizacji zaleceń i wniosków pokontrolnych. Ponadto, informuję że od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wioletta Kucharska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Pan Elżbieta Radwan Burmistrz Miasta Wołomin