LPO 4101-24-03/2013 P/13/068 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LPO 4101-24-03/2013 P/13/068 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/13/068 Przeciwdziałanie zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu Kontroler Piotr Kręt, starszy inspektor kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 87724 z dnia 23 września 2013 r. Jednostka kontrolowana (dowód: akta kontroli str. 1-2) Gimnazjum Nr 5 im Jana Kochanowskiego (Gimnazjum lub Szkoła), ul. Karola Szymanowskiego 5, 62-510 Konin Kierownik jednostki kontrolowanej Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej Ewa Kutnik, Dyrektor Gimnazjum Nr 5 w Koninie od 1 września 2011 r. (dowód: akta kontroli str. 4-5) II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonych 1 realizację przez Gimnazjum zadań w zakresie zapobiegania przejawom patologii wśród dzieci i młodzieży. Powyższa ocena ogólna wynika z ocen cząstkowych obszarów objętych kontrolą. Formułując ocenę pozytywną, NIK uwzględniła w szczególności: - przygotowanie i przyjęcie Programu Profilaktyki i Programu Wychowawczego, - spójność Programu Profilaktyki z Programem Wychowawczym, - uwzględnienie w planach doskonalenia nauczycieli zagadnień objętych Programem Profilaktycznym, - zapewnienie podnoszenia kwalifikacji zawodowych zatrudnionych w Gimnazjum nauczycieli i pedagogów, w zakresie profilaktyki zachowań patologicznych wśród młodzieży, - objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną uczniów wykazujących zachowania problemowe i patologiczne, - realizowanie przez Dyrektora Gimnazjum zadań dotyczących wypełniania przez młodzież obowiązku szkolnego. Stwierdzone w toku kontroli dotyczyły: - nieuwzględnienia w Programie Profilaktyki mierzalnych wskaźników efektywności jego realizacji oraz - nieprzeprowadzania w latach szkolnych 2011/2012 i 2012/2013 ewaluacji Programu Profilaktyki i Programu Wychowawczego. 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych, negatywna. 2

III. Opis ustalonego stanu 1. Rzetelność szkolnego programu profilaktyki i jego spójność ze szkolnym programem wychowawczym W latach 2011/2012 oraz 2012/2013 do Gimnazjum uczęszczało odpowiednio: 568 i 551 uczniów. (dowód: akta kontroli str. 12-14) Uchwałą nr 28/2010/11 z dnia 29 listopada 2010 r., Rada Pedagogiczna w Gimnazjum zatwierdziła zmiany w statucie szkolnym. Powyższe zmiany dotyczyły m.in. wprowadzenia do statutu Programu Profilaktyki oraz Programu Wychowawczego. (dowód: akta kontroli str. 17 ) W związku ze zmianami w strukturze zarządzania Szkołą i zmianą Dyrektora i Wicedyrektorów w roku szkolnym 2011/2012 przyjęto do realizacji Statut Szkolny a wraz z nim obowiązujące w Gimnazjum programy: Wychowawczy i Profilaktyczny. W okresie objętym kontrolą Program Wychowawczy oraz Program Profilaktyki nie uległy zmianie. (dowód: akta kontroli str. 5-6, 480-486 ) Zamieszczony w statucie Program Wychowawczy przyjęty w 2009 r. przez Radę Rodziców oraz przez Radę Pedagogiczną, zawierał zapisy dotyczące m.in.: jego celów i priorytetów, obszarów realizacji oraz instytucji wspierających. Treść tego programu odnosiła się także do wartości i powinności wychowawczych wszystkich członków społeczności szkolnej, zasad współpracy z rodzicami, motywacyjnego systemu wychowania oraz sposobu mediacji szkolnych. (dowód: akta kontroli str. 18-188, 201-204) Zawarty w statucie Program Profilaktyki uchwalony na zasadach określonych w art. 54 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 2 uwzględniał m.in.: cele programu, sposoby jego realizacji, podział kompetencji i zadań nauczycieli, wychowawców, dyrektora szkoły i rady pedagogicznej, harmonogram działań, procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy oraz doraźny program interwencyjny. Program Profilaktyki zakładał cztery obszary zagrożeń 3, dla których wyszczególniono cele, zadania, formy realizacji, osoby odpowiedzialne a także terminy ich realizacji. (dowód: akta kontroli str.127-139) Poza zadaniami objętymi Programem Profilaktycznym, w Gimnazjum, w latach szkolnych: 2011/2012 oraz 2012/2013, zrealizowano m.in. cykliczne przedsięwzięcia związane pośrednio z profilaktyką zjawisk patologicznych, takie jak: Zagrajmy o sukces, którego celem był rozwój prawidłowych postaw społecznych i edukacyjnych uczniów, wyjścia na przedstawienia pn. Rock z Mikołajem, oraz Pamiętniki narkomanki. (dowód: akta kontroli str. 499-511, 733-754) Obowiązujący w latach szkolnych 2011/2012 oraz 2012/2013 Program Wychowawczy, był spójny z ww. Programem Profilaktycznym. (dowód: akta kontroli str. 18-188) 2 Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm. 3 Wagary, Uzależnienia, Agresja oraz Promocja zdrowego stylu życia. 3

Uwagi dotyczące badanej działalności W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następującą nieprawidłowość: W okresie objętym kontrolą, Program Profilaktyki nie dawał możliwości rzetelnej oceny, ponieważ nie zawierał informacji o mierzalnych wskaźnikach mogących służyć do właściwego pomiaru efektywności jego realizacji. W złożonych wyjaśnieniach, Pani Ewa Szczepankiewicz - Wicedyrektor Gimnazjum podała, że Program Profilaktyki ma charakter ramowy i wyznacza kierunki działań profilaktycznych z uwzględnieniem specyfiki Szkoły, a informacje dotyczące mierzalności wskaźników znajdują się w rocznych planach działania poszczególnych zespołów zadaniowych i przedmiotowych na dany rok szkolny. W poddanych kontroli planach pracy zespołu wychowawczego oraz planach pracy pedagogów szkolnych ww. wskaźniki nie zostały ujęte. (dowód: akta kontroli str.127-139, 247-252, 303-311, 480-486) 1. NIK zwraca uwagę, że umieszczenie Programu Profilaktyki w statucie ogranicza możliwości jego bieżącego dostosowywania do potrzeb uczniów, nauczycieli i rodziców, a jego zakres, obejmujący przede wszystkim zadania odnoszące się do profilaktyki uniwersalnej, tylko w nieznacznym stopniu dotyczy profilaktyki selektywnej. (dowód: akta kontroli str. 18-188) Z wyjaśnień udzielonych przez Panią Ewę Szczepankiewicz - Wicedyrektora Szkoły wynika, że uchwalenie Programu Profilaktyki było poprzedzone diagnozą zjawisk patologicznych występujących w Gimnazjum, jednak jej przeprowadzenie nie zostało potwierdzone odpowiednią dokumentacją. (dowód: akta kontroli str. 191-192) 2. W Programie Profilaktyki nie umieszczono informacji dotyczącej liczby uczniów znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka, liczby uczniów wagarujących oraz liczby uczniów z problemem prawidłowego zachowania lub z nauką. (dowód: akta kontroli str.127-139, 247-252) Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonej działalność Gimnazjum w zbadanym 2. Cele i zadania wychowawcze w statucie Gimnazjum Uchwalony przez Radę Pedagogiczną w dniu 29 listopada 2010 r. Statut Gimnazjum, odpowiadał wymaganiom zawartym w załączniku nr 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół 4 (dalej: rozporządzenie w sprawie statutów). (dowód: akta kontroli str. 18-105) stwierdzono. 4 Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624 ze zm. 4

3. Doskonalenie nauczycieli w latach szkolnych 2011/2012 i 2012/2013 W ramach doskonalenia zawodowego nauczycieli w zakresie profilaktyki, w latach 2011-2013 przeprowadzono szkolenia w trakcie rad pedagogicznych, kursy, warsztaty oraz umożliwiono podjęcie studiów podyplomowych prowadzonych przez Miejski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli i Centrum Doskonalenia Nauczycieli. W objętych kontrolą latach szkolnych nauczyciele Gimnazjum wzięli udział odpowiednio w 21 i 20 szkoleniach, m.in.: - człowiek wobec uzależnień, - znamiona przestępstw popełnianych przeciwko rodzinie i opiece wolności seksualnej i obyczajowości, życiu i zdrowiu oraz rozpoznawania sygnałów wykorzystywania seksualnego i fizycznych cech przemocy w rodzinie wobec dzieci, - kto ma problem z wagarami, - metody rozwiązywania sporów i konfliktów w szkole, - upowszechnianie edukacji prawnej w pracy z uczniem, - trudne sytuacje wychowawcze w klasie a efektywna współpraca z rodzicami, -sytuacje kryzysowe w szkole. W różnych formach doskonalenia wzięło udział ok. 50% spośród 58 nauczycieli. (dowód: akta kontroli str.189-200) W latach 2011-2013 (do 31 sierpnia) na doskonalenie nauczycieli w zakresie umiejętności psychologiczno-pedagogicznych takich jak: rozwiązywanie problemów wśród uczniów, oddziaływanie na zachowania patologiczne, w tym umiejętności postępowania z uczniami wskazującymi na nasilone zaburzenia zachowania (narkomania, palenie tytoniu, agresja siłowa i fizyczna czy przemoc), umiejętności wspomagające prace z uczniem trudnym wychowawczo, Gimnazjum wykorzystało 3.468,44 zł. W szkoleniach wzięło udział dziesięcioro spośród 58 nauczycieli. (dowód: akta kontroli str. 608-619, 637-640) stwierdzono. 4. Skala zjawisk patologicznych występujących w Gimnazjum W roku szkolnym 2011/2012 w Gimnazjum stwierdzono wśród uczniów 63 przypadków zachowań problemowych (stanowiło to 11% ogólnej liczby uczniów), polegających na: agresji wobec innych (14 uczniów), agresji skierowanej na dorosłych (11), agresji fizycznej (4), kradzieży (1), alkoholizowania się (2) i używania środków odurzających (1). W roku szkolnym 2012/2013 na 70 stwierdzonych zachowań problemowych (stanowiło to 12,7% ogólnej liczby uczniów): 27 dotyczyło agresji wobec innych, 14 agresji skierowanej na dorosłych, 4 agresji fizycznej, 4 kradzieży oraz po jednym przypadku: alkoholizowania się i używania środków odurzających. Negatywnym zjawiskiem występującym wśród młodzieży było palenie papierosów. W latach kontroli stwierdzono odpowiednio 30 i 19 tego typu przypadków. NIK pozytywnie ocenia objęcie przez Szkołę opieką profilaktycznowychowawczą wszystkich uczniów uczestniczących w zdarzeniach dotyczących ww. zjawisk. (dowód: akta kontroli str. 237) 5

Z informacji uzyskanych w trakcie kontroli od Komendanta Miejskiego Policji w Koninie wynika, że w roku szkolnym 2011/2012 dwukrotnie doszło do naruszenia art. 157 1 (uszkodzenie ciała) ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny 5, natomiast w roku szkolnym 2012/2013 miał miejsce jeden przypadek naruszenia art.157 1 oraz jeden dotyczący naruszenia art. 282 Kodeksu Karnego (wymuszenie rozbójnicze). (dowód: akta kontroli str. 266-268) stwierdzono. 5. Niepożądane zachowania i zjawiska szkolne w opinii uczniów i nauczycieli W toku czynności kontrolnych kontroler NIK przeprowadził wśród uczniów, nauczycieli i pedagogów szkolnych anonimową ankietę dotyczącą występujących na terenie szkoły zjawisk patologicznych oraz działań podejmowanych w celu zapobiegania ich występowaniu. Badaniem objęto 105 uczniów to jest 18,35% uczniów pobierających naukę w roku szkolnym 2013/2014. Większość spośród ankietowanych podała, że: - atmosfera w szkole a zwłaszcza kontakty między uczniami są przyjazne (100,00% odpowiedzi), - nauczyciele traktują uczniów przyjaźnie i starają się ich wspierać (90,50%), - nie chciałoby zmienić szkoły (100,00%), - nigdy nie zdarzyło się nie przyjść do szkoły z obawy przed prześladowaniami ze strony kolegów (95,24%), - w razie poczucia zagrożenia lub problemów z kolegami, osobami, do których by się zwróciła, byliby pracownicy szkoły (40%), - w razie wiedzy o tym, że koledzy znęcają się nad kimś lub wiedzy o kradzieży albo wandalizmie, zdecydowaliby się powiadomić o tym nauczycieli (59,05%), - obowiązujące w szkole zasady zachowania są znane uczniom (88,57%), - nauczyciele natychmiast zajmują się przypadkami niewłaściwego zachowania (62,86%). Do zjawisk niepożądanych wskazanych przez ankietowanych uczniów, jako czasami lub często występujących w ich otoczeniu należało: palenie papierosów (79%), wulgarne wyzywanie koleżanek/kolegów (77,14%) robienie złośliwych dowcipów (71,14%) a także bójki i szarpaniny (69,52%). Ankietowani potwierdzili że organizowane w Szkole zajęcia profilaktyczne oceniają pozytywnie. Z powyższej ankiety wynika również, że informacje od uczniów o różnych zagrożeniach i problemach są co roku zbierane, uczniowie mają dobry kontakt z nauczycielami i posiadają wiedzę na temat obowiązujących w Szkole zasad. (dowód: akta kontroli str. 620-627) W ankiecie wzięło udział 43 nauczycieli spośród 58 zatrudnionych w Gimnazjum wg stanu na dzień 2 września 2013 r. Większość spośród ankietowanych nauczycieli podała, że: 5 Dz. U. z 2010 r. Nr 225, poz.1474 ze zm. 6

- Program jest adekwatny do problemów Szkoły i środowiska lokalnego (67,44% odpowiedzi), - uczniowie znają obowiązujące w Szkole zasady dotyczące zachowania (95,35%), - nauczyciele natychmiast reagują, widząc, że uczeń niewłaściwie się zachowuje (44,19%), - dobrze ocenia orientację swoją i innych nauczycieli co do zjawisk zachodzących w klasach oraz problemów poszczególnych uczniów, - dobrze ocenia swoją współpracę z rodzicami oraz stopień własnego przygotowania do rozwiązywania problemów wychowawczych, - nauczyciele są przygotowani do radzenia sobie z sytuacjami trudnymi i patologiami, - dyrekcja Szkoły wychodzi naprzeciw oczekiwaniom nauczycieli dotyczącym doskonalenia w zakresie umiejętności wychowawczych i profilaktycznych (95,35%), - w sytuacjach kryzysowych można liczyć na pomoc kolegów (97,67%). Do zjawisk niepożądanych wskazanych przez ankietowanych nauczycieli jako najczęstsze należały: agresja słowna wobec rówieśników, wagary i palenie papierosów. (dowód: akta kontroli str.628-636) Pani Ewa Szczepankiewicz - Wicedyrektor Szkoły podała, że potwierdzeniem tego, że przyjęta przez Szkołę strategia działań profilaktycznych wychowawczych przynosi efekt, jest zaufanie rodziców wobec placówki i systematyczny wzrost liczebności klas i ilości oddziałów. (dowód: akta kontroli str. 487-489) stwierdzono. 6. Prowadzenie zajęć pozalekcyjnych W ramach zajęć pozalekcyjnych w latach szkolnych 2011/2012 oraz 2012/2013 w Gimnazjum organizowano zajęcia: Szkolnego Koła Sportowego 6 (z udziałem ok. 100 uczniów zarówno w roku szkolnym 2011/2012 jak i 2012/2013), chóru szkolnego (odpowiednio ok. 50 i 60 uczniów), koła teatralnego (ok.15 uczniów), koła recytatorskiego (ok. 10 uczniów), koła filmowego (ok. 10 uczniów w roku szkolnym 2012/2013). (dowód: akta kontroli str.238-239) W Szkole realizowany był ponadto projekt pn. Zagrajmy o sukces, którego celem był rozwój prawidłowych postaw społecznych i edukacyjnych wśród uczniów klas pierwszych i drugich. W ramach tego przedsięwzięcia, prowadzonego pod patronatem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, odbywały się zajęcia informatyczne, matematyczno-geograficzne, sportowo-wychowawcze oraz z języka angielskiego. (dowód: akta kontroli str. 733-754) Pod patronatem Komendy Głównej Policji oraz Ministra Edukacji Narodowej, w roku szkolnym 2012/2013, uczniowie brali udział w programie pn. Jeżdżę z głową. W ramach tego programu poza zajęciami dydaktycznymi uczniowie przeprowadzali 6 Gry i zabawy ruchowe, aerobik, pływanie, piłka siatkowa, piłka nożna. 7

ankiety wśród mieszkańców oraz wykonali prezentację multimedialną promującą rozważne zachowanie na drodze i wzajemny szacunek wszystkich jej użytkowników. (dowód: akta kontroli str.721-732) Gimnazjum brało udział również w programie pn. Znajdź właściwe rozwiązanie, którego celem głównym było zapobieganie paleniu tytoniu wśród uczniów. Powyższy program został objęty patronatem Państwowej Inspekcji Sanitarnej. (dowód: akta kontroli str.679-714) W związku z prowadzeniem przez Gimnazjum działań kształtujących prozdrowotne nawyki wśród młodzieży szkolnej i ich rodzin, uczniowie brali udział w objętym patronatem Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Polskiej Federacji Producentów Żywności programie pn. Trzymaj formę. (dowód: akta kontroli str.715-720) Uczniowie Gimnazjum brali również udział m.in. w różnego rodzaju konkursach: Pamięć dla przyszłości, przybliżającym młodzieży problematykę holocaustu, Warto być dobrym, kreującym pozytywne postawy, uczącym poszanowania dla innych ludzi, a także premiującym zachowania prospołeczne i wolontariat oraz Szkoła odkrywców talentów koordynowanym przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie. W zajęciach tych uczestniczyli wszyscy uczniowie 7, zakwalifikowani przez zespoły do spraw pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym również podlegający szczególnym działaniom profilaktycznym. (dowód: akta kontroli str. 652-660) W Gimnazjum od godz. 8.00 do 14.30 funkcjonowała świetlica szkolna. Jednym z jej głównych zadań było sprawowanie opieki wychowawczej nad młodzieżą w czasie nieobecności nauczycieli. Szczegółowy plan pracy ustalał na bieżąco Dyrektor szkoły. Uczniowie mieli zapewniony dostęp do mediów, prasy a także pomocy w nauce np. przy przygotowaniu do zajęć lekcyjnych i odrabianiu pracy domowej. W ramach pracy opiekuńczo-wychowawczej, w świetlicy, były realizowane zajęcia wychowawcze, których celem było poszerzenie wiedzy uczniów w zakresie profilaktyki zdrowotnej - przekazanie i utrwalenie zasad zdrowego stylu życia i kultury osobistej. Uczniowie mieli również możliwość uczestniczenia w pogadankach przeprowadzanych przez szkolną pielęgniarkę. (dowód: akta kontroli str. 269-275) stwierdzono. 7. Szkolna strategia działań wychowawczych, zapobiegawczych i interwencyjnych wobec młodzieży zagrożonych uzależnieniem W Gimnazjum, od 15 maja 2013 r., obowiązywała Strategia Zarządzania Kryzysem w Szkole procedury ogólne. Dokument ten spełniał wymogi 10 pkt 1-13 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem 8. (dowód: akta kontroli str. 342-362) 7 Ok. 40% uczniów Gimnazjum. 8 Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226 ze zm. 8

Odnośnie wcześniejszego nieprzyjęcia tej regulacji, Pani Ewa Szczepankiewicz - Wicedyrektor Gimnazjum podała, że zgodnie z 10 powyższego rozporządzenia Szkoły i placówki opracowują, zgodnie ze statutem, strategię działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, statut Gimnazjum nie przewidywał jej opracowania. Elementy strategii działań wychowawczych w latach 2011/2012 i 2012/2013 zawarte były w innych dokumentach szkolnych, takich jak plan pracy zespołu wychowawczego i pozostałych zespołów nauczycieli, plan pracy pedagogów szkolnych oraz plan nadzoru. (dowód: akta kontroli str. 487-489) stwierdzono. 8. Wdrażanie działań profilaktycznych Do podstawowych działań profilaktycznych, skierowanych do uczniów i ich rodziców należały: lekcje wychowawcze, rozmowy z pedagogami szkolnymi, pogadanki, spotkania z ciekawymi ludźmi, konkursy i olimpiady, akcje plakatowe, projekty wykonywane przez uczniów przy udziale rodziców oraz szkolne wyjścia na spektakle o tematyce związanej z różnymi formami uzależnień ( Pamiętniki narkomanki czy Rock z Mikołajem ) (dowód: akta kontroli str. 205-237, 303-323) W ramach Programu Profilaktyki realizowane były m.in. następujące projekty oparte na współpracy z podmiotami zewnętrznymi: - Klisze pamięci - przedsięwzięcie, którego celem było upamiętnienie obecności Żydów w przestrzeni lokalnej (w kategorii Pamięć dla przyszłości zespół uczniów z klasy 1 zajął II miejsce), - Szkoła dialogu przedsięwzięcie przeciwdziałające ksenofobii (pierwsze miejsce Gimnazjum w konkursie ogólnopolskim), - Sąsiedzi-działalność na rzecz społeczności konińskich Romów akcja propagująca idee tolerancji i skierowana przeciwko ksenofobii, - Association Internacjonale des Etudiants en Sciences Economiques et Commerciales projekt propagujący idee pokojowego współistnienia, wolontariatu, i pozytywnego wykorzystania potencjału ludzkiego, - Edukacja szkolna przeciwko wykluczeniu prawnemu projekt w trakcie realizacji 9. (dowód: akta kontroli str. 652-678) stwierdzono. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w badanym 9 Podpisana została deklaracja przystąpienia do projektu. 9

9. Wykorzystanie materiałów i propozycji działań profilaktycznych przekazanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej Przekazane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej do Gimnazjum materiały dotyczące zagrożeń związanych z używaniem tzw. dopalaczy zostały wykorzystane do przygotowania i przeprowadzenia przez nauczycieli i pedagogów szkolnych lekcji wychowawczych poświęconych tej problematyce. Zagadnienie to zostało także zaprezentowane na zebraniach rodzicom uczniów w formie wykładu uzupełnionego przekazaniem osobom zainteresowanym odpowiednich ulotek informacyjnych. (dowód: akta kontroli str. 499-511) Szkoła wykorzystała materiały przekazane jej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej dotyczące tzw. dopalaczy w organizowaniu cyklu lekcji i zajęć z młodzieżą. Tematyce tej było również poświęcone szkolenie rady pedagogicznej przeprowadzone przez policję. (dowód: akta kontroli str. 189-200, 650-651) stwierdzono. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w badanym 10. Szkolne oceny realizowanego programu wychowawczego i profilaktycznego Zagadnienia dotyczące obszarów wskazanych w Programie Wychowawczym i Program Profilaktyki były analizowane przez szkolnych pedagogów oraz zespoły wychowawczy i diagnozy utworzone na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 31 sierpnia 2012 r. Wyniki pracy ww. zespołów oraz pedagogów szkolnych dotyczące zadań wpisanych do Szkolnego Programu Wychowawczego oraz Programu Profilaktyki zostały przedstawione w trakcie rad pedagogicznych przeprowadzanych na zakończenie lat szkolnych 2011/2012 i 2012/2013, a sformułowane wnioski przekazano do wykorzystania przez wszystkich pracowników Gimnazjum. (dowód: akta kontroli str. 253-263, 363-419) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następującą nieprawidłowość: W okresie obowiązywania Programu Profilaktyki nie dokonano jego ewaluacji. (dowód: akta kontroli str. 250-251, 513) Odnosząc się do zagadnienia ewaluacji Programu Profilaktyki, Pani Ewa Kutnik - Dyrektor Gimnazjum podała, że przeprowadzenie jego ewaluacji zaplanowano po trzyletnim cyklu kształcenia, tj. w roku szkolnym 2014/2015. Przyjęcie takiego rozwiązania było uwarunkowane zmianami w kierownictwie Szkoły, jakie miały miejsce w roku szkolnym 2011/2012. Działania zmierzające do podjęcia prac nad ewaluacją Programu Profilaktycznego zostały podjęte w roku szkolnym 2012/2013, po zmianach na stanowisku przewodniczącego zespołu wychowawczego oraz po zmianie jednego z pedagogów szkolnych. W roku szkolnym 2012/2013 zostały wyznaczone zadania różnym zespołom, w tym do spraw diagnozy, w celu zdiagnozowania zjawisk objętych ww. programem. (dowód: akta kontroli str. 247-249, 250-251, 496, 513) 10

Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonej, działalność Gimnazjum w zbadanym 11. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniom w związku z przejawami zachowań patologicznych W okresie objętym kontrolą, Gimnazjum zapewniło uczniom, w tym przejawiającym zachowania problemowe i patologiczne, pomoc psychologiczno-pedagogiczną m.in. w formie: zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, socjoterapeutycznych i korekcyjnokompensacyjnych, a także porad i konsultacji kierowanych zarówno do uczniów jak i do rodziców. Liczba uczniów objętych tego rodzaju pomocą w latach szkolnych 2011/2012 i 2012/2013 wyniosła odpowiednio: 426 i 626 osób, w tym w obszarach: wagary i brak realizacji obowiązku szkolnego - odpowiednio: 91 i 190 osób, w obszarach: uzależnienia i używki - odpowiednio: 30 i 39 osób oraz w obszarach: agresja, przemoc, wulgaryzmy - odpowiednio: 246 i 343. W roku szkolnym 2011/2012, w listopadzie, odbyło się przygotowane przez pedagog szkolną spotkanie rodziców z terapeutą ds. uzależnień. (dowód: akta kontroli str. 244, 650-651) W latach 2011/2012 i 2012/2013, w ramach profilaktyki selektywnej, pedagodzy szkolni przeprowadzili z uczniami, rodzicami i nauczycielami szereg rozmów, dotyczących profilaktyki uzależnień ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń związanych z paleniem tytoniu, spożywania alkoholu i używania narkotyków. Systematycznie kontrolowano frekwencję, identyfikując uczniów niesystematycznie realizujących obowiązek szkolny w celu określenia przyczyn oraz ograniczenia występowania tego zjawiska. Podejmowano także działania interwencyjne w związku z pojawiającymi się wśród uczniów konfliktami, przejawami agresji oraz przypadkami grożenia, zastraszania oraz używania wulgaryzmów. Przy rozwiązywaniu ww. problemów, współpracowano z wychowawcami, rodzicami i opiekunami prawnymi, a także z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie. W ramach współpracy z Pogotowiem Opiekuńczym i Sądem Rejonowym przygotowywano opinie dotyczące uczniów i wnioski o podjęcie działań przez sąd. Pedagodzy szkolni brali również udział w spotkaniach prezentujących ofertę edukacyjną Gimnazjum w szkołach podstawowych, a także przeprowadzali lekcje w celu zapoznania uczniów klas trzecich z zasadami rekrutacji do szkół średnich. (dowód: akta kontroli str. 245-246, 253-263, 318-326) stwierdzono. 12. Nadzór pedagogiczny w zakresie działań wychowawczych i profilaktycznych realizowanych w Gimnazjum W okresie objętym kontrolą problematyka podejmowanych przez Gimnazjum działań wychowawczych i profilaktycznych nie była przedmiotem ewaluacji zewnętrznej ani kontroli prowadzonych przez wizytatorów Kuratorium Oświaty w Poznaniu. (dowód: akta kontroli str. 647-649) 11

Uwagi dotyczące badanej działalności Raporty ewaluacji wewnętrznej nadzoru pedagogicznego przedłożone do kontroli, nie odnosiły się do zjawisk związanych z problemami patologii. (dowód: akta kontroli str. 555-604) stwierdzono. Zadania dotyczące wychowania oraz profilaktyki zachowań patologicznych, w latach szkolnych: 2011/2012, 2012/2013, nie były w sposób bezpośredni ujęte w sporządzonych przez Dyrektora Gimnazjum planach nadzoru pedagogicznego, a przedłożone kontrolerowi NIK raporty ewaluacji wewnętrznej nie odnosiły się do obszarów zawartych w Programie Profilaktyki. Zgodnie z art. 35 ust. 4 ustawy o systemie oświaty oraz 6 i 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego 10 dyrektor szkoły lub placówki oraz inni nauczyciele zajmujący stanowiska kierownicze, sprawują nadzór pedagogiczny. (dowód: akta kontroli str. 535-604) Pani Ewa Kutnik - Dyrektor Gimnazjum podała, że ww. problematyka nie była przedmiotem przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej 11, jednak kwestia zjawisk patologicznych, choć nie poddana ocenie, podlegała monitorowaniu przez zespół przedmiotowy, wychowawczy oraz zespół do spraw diagnozy. Monitoring tych zjawisk był również prowadzony na bieżąco przez dyrekcję Szkoły. (dowód: akta kontroli str. 496-498) 13. Realizacja zadań w zakresie kontroli spełniania obowiązku szkolnego Dyrektor Gimnazjum realizowała zadania dotyczące wypełniania przez młodzież obowiązku szkolnego. Szkoła co roku otrzymywała z Urzędu Miejskiego w Koninie wykaz dzieci objętych obowiązkiem szkolnym, zamieszkujących w obwodzie Gimnazjum. Uczniowie byli wpisywani do księgi ewidencji podlegających obowiązkowi szkolnemu, w której odnotowywano informacje o obowiązku szkolnym podjętym w Gimnazjum lub w innej szkole. W latach szkolnych 2011/2012 i 2012/2013 miało miejsce odpowiednio: 4 i 10 przypadków wysłania pism do rodziców z prośbą o informacje dotyczące obowiązku podjęcia nauki przez dziecko. We wszystkich przypadkach otrzymano informację telefoniczną od rodziców o przyczynie nieuczęszczania dziecka do Gimnazjum i miejscu podjęcia przez nie nauki. W roku szkolnym 2012/2013 jedna uczennica niepochodząca z obwodu Gimnazjum, decyzją Rady Pedagogicznej została przeniesiona do obwodu szkolnego w miejscu swojego zamieszkania. W okresie objętym kontrolą, w Szkole udokumentowano jeden przypadek nierealizowania obowiązku szkolnego. (dowód: akta kontroli str. 240-242, 605-607) stwierdzono. 10 Dz. U. z 2009 r. Nr. 168, poz. 1324 ze zm. 11 Dokonano wyboru innego obszaru ewaluacji. 12

Wnioski pokontrolne Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków IV. Wnioski Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 12, wnosi o: 1. Zaktualizowanie Programu Profilaktyki na podstawie diagnozy występujących w Gimnazjum zjawisk patologicznych i zapewnienie jego ewaluacji. 2. Uwzględnienie w Programie Profilaktyki mierzalnych wskaźników oceny efektywności jego realizacji. V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Poznaniu. Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Poznań, dnia listopada 2013 r. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu Kontroler Dyrektor Piotr Kręt starszy inspektor kontroli państwowej Z up. Grzegorz Malesiński Wicedyrektor 12 Dz. U. z 2012 r., poz. 82 ze zm. 13