Przedmowa... XXI Wykaz skrótów... XXIII Część I. Zagadnienia ogólne... 1 Rozdział 1. Prawo spółek handlowych w systemie prawa... 3 Rozdział 2. Źródła prawa spółek handlowych... 5 2.1. Prawo stanowione (akty normatywne)... 7 2.1.1. Uwagi ogólne... 7 2.1.2. Historia polskiego prawa spółek handlowych... 7 2.1.2.1. Kodeks handlowy z 1934 r.... 7 2.1.2.2. Kodeks spółek handlowych z 2000 r.... 9 2.1.3. Źródła obowiązującego prawa... 13 2.1.3.1. Kodeks spółek handlowych... 13 2.1.3.2. Kodeks cywilny... 16 2.1.3.3. Ustawa Prawo przedsiębiorców... 19 2.1.3.4. Przepisy szczególne i związkowe... 19 2.1.3.5. Problem dostosowania do prawa Unii Europejskiej... 21 2.2. Prawo zwyczajowe i zwyczaj handlowy... 21 2.3. Inne źródła prawa spółek handlowych... 23 Rozdział 3. Spółka i jej stosunki prawne... 27 3.1. Pojęcie spółki... 28 3.1.1. Wprowadzenie... 28 3.1.2. Teorie spółki... 30 3.1.3. Spółka jako szczególna struktura (forma) organizacyjnoprawna przedsiębiorcy... 32 3.2. Rodzaje spółek... 37 3.2.1. Normatywne i empiryczne typy spółek... 37 3.2.2. Spółka cywilna i spółki handlowe... 40 3.2.3. Handlowe spółki osobowe i kapitałowe... 41 3.2.4. Inne podziały spółek handlowych... 46 3.2.5. Spółki mieszane... 48 3.2.5.1. Przypadki... 48 3.2.5.2. Spółki hybrydalne... 48 3.2.5.3. Inne spółki mieszane... 49 3.2.6. Spółki atypowe i quasi-spółki. Odesłanie... 50 3.3. Stosunki prawne spółki handlowej... 51 3.3.1. Uwagi ogólne... 51 3.3.2. Zasada ograniczonej jawności stosunków wewnętrznych spółki handlowej... 53 V
3.3.3. Wpływ stosunków wewnętrznych na stosunki zewnętrzne spółki handlowej... 54 3.3.4. Zasada jednakowego traktowania wspólników (akcjonariuszy) spółek kapitałowych... 58 Rozdział 4. Cel, przedmiot działania, funkcje gospodarcze oraz zastosowanie spółki handlowej. Przedsiębiorstwo spółki... 61 4.1. Cel spółki... 63 4.1.1. Wprowadzenie... 63 4.1.2. Dopuszczalny cel spółki... 63 4.1.3. Przedmiot działalności spółki... 65 4.1.4. Następcza niemożliwość osiągnięcia (odpadnięcie) celu spółki... 67 4.1.5. Znaczenie prawne celu (przedmiotu działalności) spółki... 68 4.1.5.1. Utworzenie spółki w celu niedozwolonym... 68 4.1.5.2. Brak określenia w akcie erekcyjnym celu (przedmiotu działalności) spółki... 68 4.1.5.3. Zmiana celu (przedmiotu działalności) spółki... 69 4.1.5.4. Rozbieżność między rzeczywistymi a statutowymi celami (przedmiotem działalności) spółki... 70 4.1.6. Cel spółki a affectio societatis... 72 4.2. Gospodarcze funkcje i zastosowanie spółek... 73 4.2.1. Gospodarcze funkcje spółek... 73 4.2.2. Zastosowanie spółek w gospodarce... 74 4.2.2.1. Uwagi ogólne... 74 4.2.2.2. Spółka dla prowadzenia działalności gospodarczej (przedsiębiorstwa)... 75 4.2.2.3. Spółka jako forma organizowania współpracy samodzielnych przedsiębiorców. Wspólnoty interesów... 76 4.2.2.4. Spółka do sterowania działalnością przedsiębiorców... 77 4.2.3. Nadużycie formy spółki... 78 4.2.3.1. Uwagi ogólne... 78 4.2.3.2. Przypadki nadużycia formy spółki... 80 4.3. Przedsiębiorstwo spółki... 87 4.3.1. Przedsiębiorstwo w przepisach Kodeksu spółek handlowych i Kodeksu cywilnego... 87 4.3.2. Pojęcie przedsiębiorstwa spółki... 88 4.3.3. Jedno czy wiele przedsiębiorstw spółki?... 90 4.3.4. Rozmiar przedsiębiorstwa spółki... 93 4.3.5. Spółka handlowa bez przedsiębiorstwa... 95 4.3.6. Wewnętrzna struktura przedsiębiorstwa spółki. Zorganizowana (wyodrębniona) część przedsiębiorstwa. Oddział, zakład i przedstawicielstwo spółki... 96 Rozdział 5. Tworzenie spółek handlowych... 103 5.1. Swoboda uczestnictwa w spółkach handlowych... 106 5.1.1. Uwagi ogólne... 106 5.1.2. Ustawowe ograniczenia w wyborze typu spółki... 108 5.1.3. Zakazy łączenia działalności i funkcji... 109 5.1.3.1. Uwagi ogólne... 109 5.1.3.2. Zakazy łączenia udziału w spółkach z funkcjami publicznymi.. 110 5.1.3.3. Zakazy konkurencji... 114 VI
5.1.4. Prawne uwarunkowania tworzenia spółek handlowych... 120 5.1.4.1. Wpływ decyzji administracyjnych na tworzenie i funkcjonowanie spółek... 120 5.1.4.2. Zgoda organu stanowiącego lub kontrolnego... 123 5.1.5. Sądowe zakazy prowadzenia działalności gospodarczej... 129 5.1.5.1. Uwagi ogólne... 129 5.1.5.2. Prawo upadłościowe i naprawcze... 130 5.1.5.3. Inne przypadki... 131 5.2. Struktura prawna procesu tworzenia spółki handlowej... 131 5.2.1. Uwagi ogólne... 131 5.2.2. Czynności na etapie negocjacji umowy spółki handlowej... 135 5.2.2.1. Uwagi ogólne... 135 5.2.2.2. Czynności założycieli na etapie negocjacji umowy spółki... 136 5.2.3. Czynności stron na etapie przygotowawczym do zawarcia umowy spółki handlowej... 139 5.2.3.1. Uwagi ogólne... 139 5.2.3.2. Umowa przedwstępna spółki handlowej... 140 5.2.3.3. Umowa przedzałożycielska spółki handlowej... 143 5.2.4. Akty założycielskie (erekcyjne) spółki handlowej... 148 5.2.4.1. Uwagi ogólne... 148 5.2.4.2. Umowa spółki handlowej... 151 5.2.4.3. Charakter prawny aktów założycielskich... 154 5.2.4.4. Wykładnia aktów założycielskich spółek... 158 5.2.4.5. Wadliwość procesu tworzenia spółki... 160 5.2.5. Wpis do rejestru. Odesłanie... 166 5.3. Podmiotowość prawna spółek handlowych... 167 5.3.1. Uwagi ogólne... 167 5.3.2. Podmiotowość prawna spółek kapitałowych wpisanych do rejestru (osoby prawne)... 167 5.3.3. Podmiotowość prawna osobowych spółek handlowych oraz kapitałowych spółek w organizacji (ułomne osoby prawne)... 168 5.3.4. Konstrukcje teoretyczne... 171 5.3.5. Spółka handlowa jako przedsiębiorca... 174 Rozdział 6. Transformacje spółek... 179 6.1. Łączenie spółek... 182 6.1.1. Uwagi wprowadzające... 182 6.1.2. Założenia regulacji dotyczącej łączenia... 183 6.1.2.1. Zagadnienia ogólne... 183 6.1.2.2. Łączenie a inne rodzaje przekształceń... 185 6.1.2.3. Regulacje europejskie dotyczące łączenia... 188 6.1.3. Konstrukcja łączenia... 195 6.1.3.1. Sukcesja uniwersalna... 195 6.1.3.2. Ochrona określonych kategorii podmiotów... 200 6.1.4. Łączenie a stosunki pracy... 209 6.1.5. Skutki połączenia... 209 6.1.6. Znaczenie łączenia... 211 6.1.7. Łączenie spółek w Kodeksie spółek handlowych... 211 6.1.7.1. Uwagi ogólne... 211 6.1.7.2. Zakres podmiotowy łączenia... 212 VII
6.1.7.3. Połączenie a problematyka podwyższania kapitału zakładowego spółki przejmującej... 217 6.1.7.4. Zakres sukcesji uniwersalnej... 220 6.1.7.5. Przebieg procedury łączenia spółek kapitałowych... 221 6.1.7.6. Zaskarżenie uchwały o połączeniu... 240 6.1.7.7. Szczególne przypadki połączenia połączenie uproszczone... 241 6.1.7.8. Transgraniczne łączenie spółek wzmianka... 245 6.1.7.9. Specyfika łączenia z udziałem spółek osobowych... 248 6.2. Podział spółki... 252 6.2.1. Uwagi wstępne... 252 6.2.2. Założenia regulacji dotyczącej podziału... 253 6.2.2.1. Zagadnienia ogólne... 253 6.2.2.2. Regulacje wspólnotowe dotyczące podziału... 254 6.2.2.3. Konstrukcja podziału... 258 6.2.2.4. Ochrona określonych kategorii podmiotów... 259 6.2.2.5. Formy podziału... 274 6.2.2.6. Zakres podmiotowy i wyłączenia... 275 6.2.2.7. Wyznaczniki konstrukcyjne podziału... 276 6.2.3. Procedura podziału... 277 6.2.3.1. Plan podziału... 277 6.2.3.2. Zgłoszenie planu podziału i badanie przez biegłego... 285 6.2.3.3. Ogłoszenie planu podziału... 286 6.2.3.4. Sprawozdania zarządów... 287 6.2.3.5. Uproszczenie procedury podziału... 287 6.2.3.6. Uchwała o podziale... 289 6.2.3.7. Zgłoszenie do rejestru... 292 6.2.3.8. Ogłoszenie... 293 6.2.4. Szczególny przypadek podziału podział uproszczony... 293 6.3. Przekształcenie... 293 6.3.1. Ustalenia terminologiczne... 293 6.3.2. Podstawy konstrukcji przekształcenia sensu stricto... 294 6.3.2.1. Uwagi wprowadzające wyznaczniki konstrukcji przekształcenia... 294 6.3.2.2. Modele przekształcenia... 294 6.3.2.3. Ochrona określonych kategorii podmiotów... 295 6.3.2.4. Założenia normatywne konstrukcji przekształcenia... 301 6.3.3. Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną... 303 6.3.3.1. Uwagi wstępne... 303 6.3.3.2. Przekształcenie obligatoryjne... 303 6.3.3.3. Skutki przekształcenia... 303 6.3.4. Procedura przekształcenia... 304 6.3.4.1. Uwagi wprowadzające... 304 6.3.4.2. Plan przekształcenia... 304 6.3.4.3. Opinia biegłego rewidenta... 309 6.3.4.4. Zawiadomienie wspólników... 309 6.3.4.5. Prawo do informacji... 310 6.3.4.6. Uchwała o przekształceniu... 311 6.3.4.7. Oświadczenia o uczestnictwie w spółce po przekształceniu... 311 6.3.4.8. Spłata wspólników nieprzystępujących... 312 6.3.4.9. Wpis w rejestrze... 313 VIII
6.3.4.10. Ogłoszenie... 313 6.3.5. Specyfika przekształcania z udziałem spółek osobowych... 313 6.3.5.1. Przekształcenie spółki osobowej w kapitałową... 313 6.3.5.2. Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową... 315 6.3.5.3. Przekształcenie spółki osobowej w inną spółkę osobową... 316 6.3.5.4. Zagadnienia szczególne przekształcenie spółki jawnej na żądanie spadkobiercy... 316 6.3.6. Przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową... 319 6.3.7. Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową (wzmianka)... 320 Rozdział 7. Zagadnienia kolizyjnoprawne w prawie spółek handlowych... 323 7.1. Uwagi ogólne... 329 7.2. Łączniki wyznaczające statut personalny spółki handlowej... 340 7.3. Zakres zastosowania statutu personalnego osoby prawnej (legis societatis)... 354 7.4. Przesłanki ważności czynności prawnych z zakresu prawa spółek... 361 7.4.1. Zdolność do czynności prawnych... 361 7.4.2. Wymagania w zakresie formy... 364 7.4.3. Wady oświadczenia woli... 369 7.4.4. Wymagania dotyczące treści czynności prawnej... 371 7.5. Pełnomocnictwo... 371 7.6. Prawo właściwe do oceny czynności prawnych towarzyszących utworzeniu spółki lub dotyczących spraw spółki... 375 7.7. Spółki europejskie i spółdzielnie europejskie... 377 Część II. Ustawowe typy spółek handlowych. Spółki osobowe... 379 Rozdział 8. Spółka jawna... 381 8.1. Uwagi wprowadzające... 383 8.2. Charakter prawny spółki jawnej w aktualnym stanie prawnym... 384 8.2.1. Problematyka podmiotowości prawnej... 384 8.2.2. Status przedsiębiorcy... 387 8.3. Powstanie spółki jawnej... 388 8.3.1. Założenie... 388 8.3.1.1. Wprowadzenie... 388 8.3.1.2. Umowa spółki... 388 8.3.1.3. Majątek spółki... 394 8.3.2. Powstanie spółki jawnej w trybie przekształcenia ze spółki cywilnej... 396 8.3.2.1. Procedura i skutki przekształcenia... 396 8.4. Odpowiedzialność za zobowiązania... 398 8.4.1. Konstrukcja odpowiedzialności subsydiarnej... 398 8.4.2. Powstanie odpowiedzialności wspólników... 402 8.4.3. Kształt odpowiedzialności wspólnika... 405 8.4.3.1. Treść odpowiedzialności... 405 8.4.3.2. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności... 407 8.4.4. Konstrukcja odpowiedzialności w spółce jawnej a ogólna odpowiedzialność ułomnych osób prawnych... 407 8.5. Zmiana w składzie osobowym drogą czynności inter vivos... 410 8.6. Przystąpienie wspólnika do spółki... 412 8.7. Reprezentacja spółki... 412 IX
8.7.1. Konstrukcja reprezentacji... 412 8.7.2. Zasady reprezentacji... 415 8.7.2.1. Zakres reprezentacji... 415 8.7.2.2. Sposób reprezentacji... 416 8.8. Prowadzenie spraw spółki... 420 8.8.1. Zasady ogólne... 420 8.8.2. Problem relacji między sferą zewnętrzną (reprezentacja) a wewnętrzną (prowadzenie spraw spółki)... 422 8.8.3. Problem zgłoszenia sprzeciwu przez wspólnika... 424 8.8.4. Sposób podejmowania uchwał... 425 8.8.5. Problem tzw. czynności nagłej... 426 8.8.6. Ustanowienie i odwołanie prokurenta... 427 8.8.7. Charakter prawny prowadzenia spraw spółki... 427 8.8.8. Pozbawienie wspólnika prawa prowadzenia spraw spółki... 428 8.9. Pojęcie udziału w spółce... 432 8.9.1. Uwagi ogólne... 432 8.9.2. Obowiązki wspólnika... 432 8.9.3. Uprawnienia wspólnika... 433 8.9.4. Problematyka tzw. zakazu rozszczepiania praw spółkowych... 437 8.10. Udział kapitałowy... 438 8.11. Zakaz konkurencji... 440 8.11.1. Uwagi ogólne... 440 8.11.2. Zakres roszczeń... 444 8.12. Rozwiązanie spółki... 445 8.12.1. Przyczyny przewidziane w umowie spółki... 445 8.12.2. Jednomyślna uchwała wszystkich wspólników... 449 8.12.3. Ogłoszenie upadłości spółki... 449 8.12.4. Śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości... 450 8.12.4.1. Śmierć wspólnika... 450 8.12.4.2. Ogłoszenie upadłości wspólnika... 454 8.12.5. Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela osobistego... 456 8.12.5.1. Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika... 456 8.12.5.2. Wypowiedzenie umowy spółki przez wierzyciela wspólnika... 458 8.12.6. Prawomocne orzeczenie sądu... 459 8.12.7. Rozwiązanie szczególne przejęcie majątku spółki... 460 8.12.8. Rozliczenie ze wspólnikiem... 460 Rozdział 9. Spółka partnerska... 463 9.1. Uwagi ogólne... 466 9.1.1. Ryzyka związane z wykonywaniem wolnych zawodów... 466 9.1.2. Spółka partnerska w wybranych obcych systemach prawnych. Charakterystyka ogólna... 467 9.1.3. Wnioski płynące z uwag prawnoporównawczych... 470 9.2. Charakterystyka ogólna spółki partnerskiej... 470 9.2.1. Podstawy prawne regulacji spółki partnerskiej... 470 9.2.2. Pojęcie spółki partnerskiej... 471 9.2.2.1. Spółka partnerska jako handlowa spółka osobowa... 471 9.2.2.2. Cechy charakterystyczne spółki partnerskiej... 473 9.2.3. Charakter prawny spółki partnerskiej... 473 X
9.2.3.1. Poglądy na temat charakteru prawnego spółki partnerskiej... 473 9.2.3.2. Kwestia hybrydalnego charakteru spółki partnerskiej... 474 9.2.3.3. Spółka partnerska jako samodzielna postać spółki osobowej... 476 9.2.4. Wnioski... 476 9.3. Cel spółki partnerskiej, jej przedsiębiorstwo i kwalifikacja podmiotowa partnerów... 476 9.3.1. Cel spółki partnerskiej i jej przedsiębiorstwo... 476 9.3.2. Kwalifikacja podmiotowa partnerów... 478 9.3.2.1. Uwagi wstępne... 478 9.3.2.2. Ograniczenie dostępności spółki partnerskiej do osób fizycznych... 478 9.3.2.3. Uprawnienie do wykonywania wolnych zawodów... 479 9.4. Powstanie spółki partnerskiej... 482 9.4.1. Przesłanki normatywne powstania spółki partnerskiej... 482 9.4.2. Umowa spółki partnerskiej... 482 9.4.2.1. Uwagi ogólne... 482 9.4.2.2. Postanowienia przedmiotowo istotne umowy spółki partnerskiej... 482 9.4.2.3. Obligatoryjna treść umowy spółki partnerskiej... 483 9.4.2.4. Postanowienia dodatkowe... 488 9.4.3. Zgłoszenie spółki partnerskiej do rejestru... 488 9.4.4. Wpis spółki partnerskiej do rejestru... 489 9.5. Pozycja prawna partnera jako wspólnika spółki osobowej... 490 9.5.1. Uwagi wstępne... 490 9.5.2. Prawa i obowiązki majątkowe typowe dla wspólnika spółki osobowej. 490 9.5.3. Prawa i obowiązki korporacyjne... 491 9.6. Prowadzenie spraw spółki partnerskiej i jej reprezentacja... 492 9.6.1. Uwagi wstępne... 492 9.6.2. Prowadzenie spraw spółki partnerskiej, w której nie powołano zarządu. 492 9.6.2.1. Prowadzenie spraw spółki jako prawo i obowiązek partnera... 492 9.6.2.2. Zwykłe czynności spółki partnerskiej i czynności przekraczające ten zakres... 493 9.6.2.3. Wyłączenie partnera od prowadzenia spraw spółki... 494 9.6.3. Reprezentacja spółki, w której nie powołano zarządu... 494 9.6.3.1. Zasada samodzielnej reprezentacji partnera... 494 9.6.3.2. Zakres swobody partnerów w umownym regulowaniu reprezentacji spółki... 495 9.6.3.3. Pozbawienie partnera prawa reprezentacji spółki... 496 9.6.4. Zarząd w spółce partnerskiej... 498 9.6.4.1. Status prawny zarządu spółki partnerskiej... 498 9.6.4.2. Skład zarządu spółki partnerskiej... 499 9.6.4.3. Zakres wyłącznej kompetencji zarządu spółki partnerskiej... 500 9.7. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki partnerskiej... 502 9.7.1. Charakterystyka ogólna... 502 9.7.2. Odpowiedzialność partnera za zobowiązania spółki pozostające w związku z wykonywaniem przez niego wolnego zawodu w spółce... 503 9.7.3. Odpowiedzialność partnera za zobowiązania spółki, które powstały w wyniku zachowań osób zatrudnionych przez spółkę i znajdujących się pod kierownictwem partnera... 504 9.7.3.1. Pojęcie zatrudnienia przez spółkę... 504 XI
9.7.3.2. Pojęcie kierownictwa... 505 9.7.3.3. Związek kierownictwa ze świadczeniem usług zawodowych... 505 9.7.3.4. Przypadki szczególne... 506 9.7.4. Wnioski... 506 9.7.5. Odpowiedzialność partnera za zobowiązania spółki na zasadach ogólnych... 507 9.7.6. Zrzeczenie się przez partnera przywileju ograniczenia odpowiedzialności... 508 9.8. Rozwiązanie spółki partnerskiej. Wystąpienie partnera ze spółki. Wyłączenie partnera... 509 9.8.1. Uwagi wstępne... 509 9.8.2. Bezwzględne przyczyny rozwiązania spółki partnerskiej... 510 9.8.2.1. Katalog przyczyn z art. 98 1 KSH... 510 9.8.2.2. Rozwiązanie spółki partnerskiej na podstawie art. 98 2 KSH.. 512 9.8.3. Zdarzenia niestanowiące bezwzględnych przyczyn rozwiązania spółki partnerskiej... 514 9.8.4. Wystąpienie partnera ze spółki w przypadku utraty uprawnień zawodowych... 515 9.8.5. Wyłączenie partnera ze spółki partnerskiej... 515 9.8.6. Wnioski... 516 Rozdział 10. Spółka komandytowa... 517 10.1. Charakterystyka ogólna... 523 10.1.1. Definicja spółki komandytowej, znaczenie gospodarcze i jej relacje ze spółką jawną... 523 10.1.2. Rozwój historyczny... 525 10.1.3. Spółka komandytowa w prawie porównawczym... 526 10.1.4. Podmiotowość spółki komandytowej... 527 10.1.5. Elementy osobowe i kapitałowe w spółce komandytowej... 528 10.1.6. Osoby wspólników... 529 10.1.7. Obowiązek lojalności... 530 10.1.8. Zmiany umowy spółki... 531 10.1.9. Zbycie ogółu praw i obowiązków w spółce... 533 10.1.10. Spółki komandytowe nietypowe... 535 10.1.10.1. Spółka komandytowa jednoosobowa... 535 10.1.10.2. Spółka jednolita... 536 10.1.10.3. Publiczna, masowa spółka komandytowa... 536 10.1.10.4. Spółka sanująca... 538 10.1.10.5. Spółka celowa... 539 10.1.10.6. Spółka start-up... 539 10.1.10.7. Spółka powiernicza... 540 10.1.10.8. Spółki o wątpliwym przeznaczeniu... 541 10.2. Powstanie, rozwiązanie i likwidacja spółki komandytowej... 543 10.2.1. Przesłanki powstania spółki... 543 10.2.2. Charakter prawny umowy spółki... 543 10.2.3. Forma i treść umowy spółki... 544 10.2.3.1. Zagadnienia ogólne... 544 10.2.3.2. Firma spółki komandytowej... 545 10.2.3.3. Siedziba spółki... 545 10.2.3.4. Przedmiot działalności spółki... 546 10.2.3.5. Czas trwania spółki... 546 XII
10.2.3.6. Oznaczenie wkładów wspólników... 546 10.2.3.7. Suma komandytowa... 547 10.2.4. Treść umowy spółki zawieranej przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym... 547 10.2.5. Spółka komandytowa przed wpisem do rejestru przedsiębiorców... 548 10.2.6. Rejestracja spółki... 551 10.2.7. Inne sposoby powstania spółki... 552 10.2.7.1. Spółka komandytowa z przedsiębiorcą jednoosobowym... 552 10.2.7.2. Przystąpienie komandytariusza do istniejącej spółki... 552 10.2.7.3. Powstanie spółki komandytowej jako konsekwencja przekształcenia innej spółki... 553 10.2.7.4. Powstanie spółki komandytowej jako konsekwencja śmierci wspólnika spółki jawnej... 553 10.2.8. Wypowiedzenie udziału... 553 10.2.9. Rozwiązanie spółki... 555 10.2.10. Likwidacja spółki... 556 10.3. Stosunki majątkowe spółki komandytowej... 557 10.3.1. Majątek spółki... 557 10.3.1.1. Ustrój majątkowy spółki w KH... 558 10.3.1.2. Ustrój majątkowy spółki w KSH... 559 10.3.2. Wkłady do spółki komandytowej... 560 10.3.2.1. Znaczenie wkładów wspólników do spółki komandytowej... 560 10.3.2.2. Przedmiot wkładu wspólników do spółki komandytowej... 561 10.3.2.3. Formy wniesienia wkładu... 568 10.3.2.4. Problematyka zwolnienia wspólników z obowiązku wniesienia wkładu do spółki... 569 10.3.3. Udział kapitałowy... 573 10.3.3.1. Pojęcie udziału kapitałowego... 573 10.3.3.2. Udział kapitałowy a udział w majątku spółki... 574 10.3.3.3. Udział kapitałowy a udział w zysku... 574 10.3.3.4. Udział kapitałowy a odsetki od udziału... 575 10.3.3.5. Udział rozliczeniowy... 576 10.3.3.6. Udział likwidacyjny... 576 10.3.3.7. Wysokość udziału kapitałowego... 577 10.3.4. Udział wspólników w zysku spółki komandytowej... 578 10.3.5. Uczestnictwo wspólników w stratach spółki komandytowej... 587 10.4. Prowadzenie spraw spółki, kontrola w spółce komandytowej... 589 10.4.1. Prowadzenie spraw spółki przez komplementariuszy... 589 10.4.1.1. Pojęcie prowadzenia spraw spółki komandytowej... 589 10.4.1.2. Zwykłe czynności spółki, czynności przekraczające zakres zwykłych czynności spółki, czynności nagłe... 590 10.4.1.3. Uchwały wspólników... 592 10.4.1.4. Wyłączenie komplementariusza od prowadzenia spraw spółki 594 10.4.2. Prawo komandytariusza do prowadzenia spraw spółki komandytowej... 596 10.4.3. Kontrola w spółce... 597 10.5. Reprezentacja spółki komandytowej... 599 10.5.1. Reprezentacja spółki przez komplementariusza... 599 10.5.1.1. Charakter prawny reprezentacji spółki przez komplementariusza... 600 10.5.1.2. Zdolność do czynności prawnych komplementariusza... 601 XIII
XIV 10.5.1.3. Stosowanie przepisów o pełnomocnictwie... 603 10.5.1.4. Zakres prawa do reprezentacji... 603 10.5.1.5. Wyłączenie prawa do reprezentacji... 605 10.5.1.6. Reprezentacja spółki przez komplementariusza pozbawionego prawa do reprezentacji... 607 10.5.2. Reprezentacja spółki przez komandytariusza... 607 10.5.2.1. Zdolność do czynności prawnych komandytariusza reprezentującego spółkę... 608 10.5.2.2. Obowiązek ujawnienia pełnomocnictwa... 608 10.5.2.3. Reprezentacja przez komandytariusza niebędącego osobą fizyczną... 609 10.5.2.4. Komandytariusz jako domniemany pełnomocnik... 609 10.5.3. Reprezentacja spółki przez pełnomocnika... 610 10.6. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej... 610 10.6.1. Odpowiedzialność spółki komandytowej... 610 10.6.2. Odpowiedzialność wspólników spółki komandytowej... 611 10.6.2.1. Zagadnienia wprowadzające... 611 10.6.2.2. Suma komandytowa... 611 10.6.2.3. Wniesienie wkładu przez komandytariusza jako przesłanka jego odpowiedzialności w granicach sumy komandytowej... 627 10.6.2.4. Zwrot wkładu na rzecz komandytariusza... 638 10.6.2.5. Określenie zakresu odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki w ramach sumy komandytowej... 642 10.6.3. Nieograniczona odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki komandytowej... 644 10.6.3.1. Zagadnienia wstępne... 644 10.6.3.2. Nieograniczona odpowiedzialność komandytariusza na podstawie art. 104 4 zd. 2 KSH... 646 10.6.3.3. Nieograniczona odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki na podstawie art. 118 2 KSH... 648 10.6.3.4. Odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania powstałe przed wpisem spółki komandytowej do rejestru... 650 10.6.3.5. Odpowiedzialność komandytariusza w procesach transformacyjnych... 650 10.6.3.6. Odpowiedzialność komandytariusza na podstawie art. 583 5 KSH... 650 10.6.4. Przebijająca odpowiedzialność komandytariusza... 651 10.6.4.1. Pojęcie odpowiedzialności przebijającej... 651 10.6.4.2. Typowe sytuacje wyjątkowej odpowiedzialności... 651 10.6.4.3. Podstawy wyjątkowej odpowiedzialności w prawie polskim... 652 10.6.5. Zagadnienie treści odpowiedzialności wspólników za długi spółki komandytowej... 653 10.6.6. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki komandytowej... 654 10.6.7. Odpowiedzialność wspólników za tzw. wewnętrzne długi spółki komandytowej oraz za zobowiązania zewnętrzne spółki w sytuacji, gdy jej wierzycielem jest jeden ze wspólników... 654 10.6.8. Cechy odpowiedzialności wspólników za długi spółki komandytowej... 656 10.6.9. Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. będącej komplementariuszem w spółce komandytowej za zobowiązania tej spółki... 665
Rozdział 11. Spółka komandytowo-akcyjna... 667 11.1. Pojęcie spółki komandytowo-akcyjnej... 671 11.2. Gospodarcze zastosowanie spółki komandytowo -akcyjnej... 671 11.3. Uczestnictwo w spółce... 673 11.3.1. Akcjonariusze... 673 11.3.2. Komplementariusze... 674 11.3.2.1. Osoby fizyczne... 674 11.3.2.2. Osoby prawne... 675 11.3.2.3. Spółki osobowe i inne jednostki organizacyjne mające zdolność prawną a niebędące osobami prawnymi... 675 11.3.3. Szczególne zagadnienia wiążące się z uczestnictwem w spółce cudzoziemców... 676 11.4. Firma spółki komandytowo-akcyjnej... 677 11.4.1. Zagadnienia ogólne... 677 11.4.2. Rdzeń firmy... 678 11.4.2.1. Nazwisko osoby fizycznej... 678 11.4.2.2. Nazwa (firma) jednostki organizacyjnej... 679 11.4.2.3. Konsekwencje posłużenia się nazwiskiem (nazwą) akcjonariusza w brzmieniu firmy... 681 11.4.2.4. Nazwisko (nazwa) osoby nieuczestniczącej w spółce... 682 11.4.2.5. Elementy fakultatywne... 683 11.4.2.6. Dodatek oznaczający formę prawną... 683 11.5. Siedziba spółki komandytowo-akcyjnej... 684 11.6. Powstanie spółki komandytowo-akcyjnej... 685 11.6.1. Etapy procesu pierwotnego tworzenia spółki komandytowo-akcyjnej... 685 11.6.2. Statut... 686 11.6.3. Wybór pierwszej rady nadzorczej... 690 11.6.4. Sprawozdanie założycieli oraz biegłych rewidentów... 691 11.6.5. Oświadczenia akcjonariuszy... 692 11.6.6. Oświadczenie o wysokości kapitału zakładowego... 692 11.6.7. Wniesienie wkładów na kapitał zakładowy... 692 11.6.8. Wniosek o wpis spółki do rejestru... 694 11.6.9. Rejestracja spółki... 697 11.6.10. Status spółki komandytowo-akcyjnej przed rejestracją... 698 11.7. Stosunek do osób trzecich, reprezentacja i odpowiedzialność za zobowiązania spółki... 701 11.7.1. Reprezentacja... 701 11.7.1.1. Reprezentacja przez komplementariuszy... 701 11.7.1.2. Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentacji... 703 11.7.1.3. Reprezentacja spółki przez członka rady nadzorczej lub radę nadzorczą... 705 11.7.1.4. Reprezentacja przez pełnomocników... 707 11.7.2. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki... 708 11.7.2.1. Odpowiedzialność komplementariuszy... 708 11.7.2.2. Odpowiedzialność akcjonariusza... 709 11.8. Stosunki wewnętrzne spółki... 711 11.8.1. Podział kompetencji między komplementariuszy, walne zgromadzenie i radę nadzorczą... 711 11.8.1.1. Domniemanie kompetencji komplementariuszy... 711 XV
11.8.1.2. Kompetencje walnego zgromadzenia wynikające z KSH... 712 11.8.1.3. Kompetencje rady nadzorczej i jej członków... 715 11.8.1.4. Modyfikacje kodeksowego modelu podziału kompetencji między komplementariuszy, walne zgromadzenie i radę nadzorczą... 715 11.8.2. Prowadzenie spraw spółki przez komplementariuszy... 717 11.8.3. Kontrola i nadzór... 719 11.8.3.1. Kontrola sprawowana przez komplementariuszy... 719 11.8.3.2. Kompetencje kontrolne akcjonariuszy i walnego zgromadzenia... 719 11.8.3.3. Rada nadzorcza... 720 11.8.3.4. Rewident do spraw szczególnych... 724 11.8.4. Walne zgromadzenie... 725 11.8.4.1. Ogólne odesłanie do przepisów o spółce akcyjnej... 725 11.8.4.2. Specyficzna regulacja dotycząca procedury zwoływania i odbywania walnych zgromadzeń w spółce komandytowo- -akcyjnej... 725 11.8.4.3. Prawo do głosu na walnym zgromadzeniu w spółce komandytowo-akcyjnej... 726 11.8.4.4. Zgoda komplementariusza na uchwałę walnego zgromadzenia 728 11.8.4.5. Porozumienia wspólników dotyczące wykonywania prawa do głosu... 731 11.8.4.6. Zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia... 731 11.8.5. Obowiązek lojalności i zakaz działalności konkurencyjnej... 732 11.8.6. Odpowiedzialność wspólników i członków organów względem spółki.. 733 11.8.7. Zmiana statutu... 734 11.9. Kapitały spółki komandytowo-akcyjnej... 735 11.9.1. Kapitał podstawowy... 735 11.9.2. Kapitał zapasowy i rezerwy... 737 11.9.3. Zysk spółki i zasady jego wykorzystania... 737 11.9.3.1. Dysponowanie zyskiem przez spółkę... 737 11.9.3.2. Udział wspólnika w zysku spółki... 738 11.9.3.3. Zaliczki na poczet zysku... 740 11.9.3.4. Odsetki od udziału kapitałowego komplementariusza... 741 11.10. Zmiany podmiotowe w spółce komandytowo-akcyjnej... 741 11.10.1. Przystąpienie nowego komplementariusza... 741 11.10.1.1. Przystąpienie w trybie art. 10 KSH... 741 11.10.1.2. Przystąpienie w trybie art. 136 KSH... 742 11.10.1.3. Przystąpienie w wyniku dziedziczenia, fuzji, podziału i przekształcenia... 743 11.10.2. Wystąpienie komplementariusza... 745 11.10.3. Zmiany struktury akcjonariatu... 745 11.11. Rozwiązanie i likwidacja... 745 11.11.1. Przyczyny rozwiązania spółki... 745 11.11.2. Procedura likwidacji spółki... 747 Część III. Ustawowe typy spółek handlowych. Spółki kapitałowe... 749 Rozdział 12. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością... 751 12.1. Uwagi ogólne... 769 12.1.1. Charakter prawny spółki z o.o.... 769 XVI
12.1.2. Zastosowanie spółki z o.o.... 769 12.2. Powstanie spółki z o.o.... 771 12.2.1. Czynności niezbędne do utworzenia spółki z o.o.... 771 12.2.2. Umowa spółki... 771 12.2.2.1. Elementy umowy spółki z o.o.... 771 12.2.2.2. Firma... 773 12.2.2.3. Siedziba... 774 12.2.2.4. Przedmiot działalności... 774 12.2.2.5. Postanowienia odnoszące się do kapitału zakładowego i systemu udziałów... 774 12.2.2.6. Forma umowy... 775 12.2.3. Założenie spółki z o.o. drogą elektroniczną (przez internet; S24)... 775 12.2.4. Tworzenie kapitału zakładowego... 777 12.2.4.1. Przedmiot i wartość wkładu... 777 12.2.4.2. Pożyczki zastępujące kapitał... 781 12.2.4.3. Termin wniesienia wkładu... 781 12.2.4.4. Agio... 782 12.2.5. Powołanie organów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością... 783 12.2.6. Rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością... 784 12.2.6.1. Wniosek o wpis do rejestru... 784 12.2.6.2. Oświadczenie o wniesieniu wkładów... 785 12.2.6.3. Etapy badania zgłoszenia... 785 12.2.6.4. Braki w zgłoszeniu... 787 12.2.6.5. Wpis spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do rejestru... 788 12.2.6.6. Przymuszenie do złożenia wniosku o wpis... 788 12.2.7. Status spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przed rejestracją... 789 12.3. Konsekwencje wadliwości procesu tworzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością... 792 12.3.1. Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji... 792 12.3.2. Stwierdzenie braków po zarejestrowaniu spółki... 794 12.3.2.1. Rozwiązanie zarejestrowanej spółki... 794 12.3.2.2. Postępowanie naprawcze... 795 12.4. Wspólnicy... 796 12.4.1. Charakter prawny udziału... 796 12.4.2. Zasada równego traktowania wspólników... 798 12.4.3. Obowiązki wspólników... 799 12.4.3.1. Wniesienie wkładów... 799 12.4.3.2. Inne obowiązki wynikające z umowy spółki... 799 12.4.4. Prawa wspólników... 803 12.4.4.1. Charakter praw przysługujących wspólnikom... 803 12.4.4.2. Prawo głosu... 803 12.4.4.3. Dywidenda... 804 12.4.4.4. Prawo do wynagrodzenia umorzeniowego i udziału w kwocie likwidacyjnej... 807 12.4.4.5. Prawo pierwszeństwa w objęciu nowych udziałów... 807 12.4.4.6. Udziały uprzywilejowane... 809 12.4.4.7. Uprzywilejowanie osobiste wspólnika... 811 12.4.5. Zbycie udziału... 812 12.4.5.1. Umowa zbycia udziału... 812 12.4.5.2. Zbycie części udziału... 813 XVII
12.4.5.3. Forma umowy... 813 12.4.5.4. Odpowiedzialność za zobowiązania związane ze zbytym udziałem... 814 12.4.5.5. Ograniczenia w zbywalności udziału... 814 12.4.6. Ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych na udziale i egzekucja z udziału... 816 12.4.6.1. Zastaw i użytkowanie na udziale... 816 12.4.6.2. Egzekucja z udziału... 817 12.4.7. Dziedziczenie udziału... 818 12.4.8. Wspólność udziału... 820 12.4.9. Księga udziałów... 822 12.4.10. Ochrona praw mniejszości... 823 12.4.10.1. Uwagi ogólne... 823 12.4.10.2. Badanie rachunkowości spółki... 823 12.4.10.3. Zwołanie zgromadzenia wspólników i umieszczenie spraw w porządku obrad... 824 12.5. Kapitał zakładowy... 825 12.5.1. Funkcje kapitału zakładowego... 825 12.5.2. Zasada utrzymania (stałości) kapitału... 830 12.5.3. Umorzenie udziału... 832 12.5.3.1. Uwagi wprowadzające... 832 12.5.3.2. Umorzenie dobrowolne... 834 12.5.3.3. Umorzenie przymusowe... 834 12.5.3.4. Umorzenie automatyczne... 835 12.5.4. Udziały własne... 836 12.6. Organy spółki z o.o.... 837 12.6.1. Zarząd... 837 12.6.1.1. Funkcje i skład zarządu... 837 12.6.1.2. Powoływanie członków zarządu... 838 12.6.1.3. Odwoływanie członków zarządu... 839 12.6.1.4. Mandat i kadencja członków zarządu... 840 12.6.1.5. Zakaz konkurencji... 841 12.6.1.6. Sprzeczność interesów... 842 12.6.2. Organy nadzoru... 843 12.6.2.1. Rodzaje i funkcje organów nadzoru w spółce z o.o.... 843 12.6.2.2. Skład, powoływanie i odwoływanie organów nadzoru... 843 12.6.2.3. Prawa i obowiązki członków organów nadzoru... 844 12.6.3. Zgromadzenie wspólników... 844 12.6.3.1. Charakter zgromadzenia wspólników... 844 12.6.3.2. Podejmowanie uchwał na zgromadzeniu wspólników... 845 12.6.3.3. Podejmowanie uchwał poza zgromadzeniem wspólników... 850 12.7. Funkcjonowanie spółki z o.o.... 851 12.7.1. Reprezentacja spółki z o.o.... 851 12.7.1.1. Zakres reprezentacji zarządu... 851 12.7.1.2. Sposób reprezentacji przez zarząd... 854 12.7.1.3. Reprezentacja w przypadkach szczególnych... 856 12.7.2. Prowadzenie spraw spółki z o.o.... 858 12.7.2.1. Prowadzenie spraw spółki przez zarząd... 858 12.7.2.2. Kompetencje wspólników i organów nadzoru w zakresie prowadzenia spraw spółki... 859 XVIII
12.7.3. Kontrola i nadzór... 862 12.7.3.1. Kontrola indywidualna... 862 12.7.3.2. Organy nadzoru... 863 12.8. Rozwiązywanie konfliktów w spółce z o.o.... 866 12.8.1. Zaskarżanie uchwał wspólników... 866 12.8.1.1. Wadliwość uchwały wspólników spółki z o.o.; problem uchwał nieistniejących... 866 12.8.1.2. Wniesienie powództwa o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały... 868 12.8.1.3. Przesłanki uchylenia uchwały wspólników... 870 12.8.1.4. Nieważność uchwały wspólników... 871 12.8.1.5. Postępowanie o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały wspólników... 874 12.8.1.6. Skutki stwierdzenia nieważności i uchylenia uchwały... 874 12.8.2. Wyłączenie wspólnika... 875 12.8.3. Rozwiązanie spółki przez sąd na żądanie wspólnika lub członka organu 878 12.8.4. Actio pro socio... 878 12.9. Zmiany strukturalne w spółce z o.o.... 879 12.9.1. Zmiana umowy spółki... 879 12.9.2. Podwyższenie kapitału zakładowego... 881 12.9.2.1. Podwyższenie kapitału bez zmiany umowy spółki... 881 12.9.2.2. Podwyższenie kapitału w trybie zmiany umowy spółki... 882 12.9.2.3. Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych spółki... 882 12.9.2.4. Wpis podwyższenia kapitału do rejestru... 883 12.9.3. Obniżenie kapitału zakładowego... 884 12.9.3.1. Tryb obniżenia kapitału zakładowego... 884 12.9.3.2. Postępowanie konwokacyjne... 884 12.9.4. Obniżenie połączone z jednoczesnym podwyższeniem kapitału zakładowego... 885 12.10. Odpowiedzialność cywilna w spółce z o.o.... 886 12.10.1. Odpowiedzialność spółki... 886 12.10.1.1. Odpowiedzialność spółki względem osób trzecich... 886 12.10.1.2. Odpowiedzialność spółki względem wspólników... 886 12.10.2. Odpowiedzialność wspólników względem osób trzecich... 886 12.10.3. Odpowiedzialność wspólników i członków organów spółki względem spółki... 887 12.10.3.1. Wyrównanie wartości wkładów niepieniężnych... 887 12.10.3.2. Odpowiedzialność za wady wkładu... 888 12.10.3.3. Obowiązek zwrotu bezprawnych wypłat... 889 12.10.3.4. Odpowiedzialność za szkody związane z pełnieniem funkcji w organach spółki... 891 12.10.3.5. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone spółce przy jej powstaniu... 892 12.10.4. Odpowiedzialność członków organów spółki względem osób trzecich 893 12.10.4.1. Odpowiedzialność za podanie fałszywych danych... 893 12.10.4.2. Odpowiedzialność członków zarządu w razie niewypłacalności spółki... 894 12.11. Rozwiązanie i likwidacja spółki z o.o.... 900 12.11.1. Przyczyny rozwiązania spółki z o.o.... 900 XIX
12.11.2. Przebieg likwidacji spółki z o.o.... 901 12.11.3. Wykreślenie spółki z o.o. z rejestru... 906 12.12. Jednoosobowa spółka z o.o.... 908 12.12.1. Powstanie jednoosobowej spółki z o.o.... 908 12.12.2. Uprawnienia jedynego wspólnika... 909 12.12.3. Konsekwencje pełnienia przez jedynego wspólnika funkcji członka zarządu... 910 12.12.4. Czynności dokonywane przez jedynego wspólnika ze spółką... 911 Indeks rzeczowy... 913 XX