-------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- WOJEWÓDZKI INSPEKTORA tel. 42 636-03-57 ul. Gdańska 38 90-730 Łódź fax 42 636-85-50 NIP 727-11-49-261 Regon 000136886 e-mail: sekretariat@wiih.lodz.pl INFORMACJA Łódź, dnia 10.09.2012r. dotycząca kontroli jakości i prawidłowości oznakowania ryb i przetworów rybnych w opakowaniach jednostkowych Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Łodzi w II kwartale 2012 r. w ramach realizacji programu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów DIH 81 2(1)/12/GS, przeprowadził kontrole w 14 placówkach zlokalizowanych na terenie województwa łódzkiego prowadzących sprzedaż m.in. ryb i przetworów rybnych w opakowaniach jednostkowych. 3 hurtownie; 8 sklepów należących do sieci handlowych; 3 pozostałe sklepy. Celem tych kontroli była ocena jakości handlowej ryb i przetworów rybnych oferowanych w opakowaniach przeznaczonych dla konsumenta, w stosunku do obowiązujących przepisów oraz deklaracji producentów w oznakowaniu, a także kontrola przestrzegania zasad obrotu tymi produktami. Łącznie ocenie poddano 72 partie ryb i przetworów rybnych oferowanych do sprzedaży w opakowaniach jednostkowych wartości 14.898 zł, w tym 15 partii wartości 8.981 zł w hurtowniach, 42 partie wartości 5.371 zł w sklepach sieci handlowych, 15 partii wartości 546 zł w pozostałych sklepach. 24 partie przetworów rybnych marynowanych wartości 2.392 zł; 1 partię sardynek wartości 140 zł; 26 partii pozostałych konserw wartości 3.866 zł; 13 partii ryb mrożonych w glazurze wartości 8.082 zł; 3 partie ryb wędzonych wartości 94 zł;
3 partie innych ryb i przetworów rybnych (wątróbki dorszowe, ryba po grecku, sałatka śledziowa z ogórkiem) wartości 97 zł. Nieprawidłowości stwierdzono w 8 placówkach (co stanowiło 57 % objętych kontrolą), w tym w: 2 hurtowniach; 4 placówkach należących do sieci handlowych; 2 pozostałych sklepach. W toku prowadzonych czynności kontrolnych zakwestionowano ogółem 10 partii ryb i przetworów rybnych (13,9 % partii badanych ogółem) o łącznej wartości 5.228 zł, w tym: 2 partie wartości 3.885 zł w hurtowniach (13,3 % partii badanych), 6 partii wartości 1.254 zł w sklepach należących do sieci (14,3 % partii badanych) oraz 2 partie wartości 89 zł w pozostałych sklepach (13,3 % partii badanych). Wśród kwestionowanych produktów znajdowały się: 1 partia przetworów rybnych marynowanych wartości 36 zł; 2 partie pozostałych konserw wartości 350 zł; 5 partii ryb mrożonych w glazurze wartości 4.615 zł. JAKOŚĆ W zakresie zgodności parametrów jakościowych z wymaganiami obowiązujących przepisów i deklaracjami producentów sprawdzono laboratoryjnie 28 partii ryb i przetworów rybnych wartości 9.790 zł, w tym: 6 partii wartości 7.249 zł w hurtowniach, 16 partii wartości 2.317 zł w sklepach należących do sieci handlowych, 6 partii wartości 224 zł w pozostałych sklepach. 8 partii przetworów rybnych marynowanych wartości 770 zł; 1 partię sardynek wartości 140 zł; 6 partii pozostałych konserw wartości 744 zł; 11 partii ryb mrożonych w glazurze wartości 7.909 zł. W wyniku przeprowadzonych badań zakwestionowano, z uwagi na niewłaściwą jakość 8 partii ryb i przetworów rybnych łącznej wartości 4.878 zł (28,6 % partii badanych laboratoryjnie), w tym: 1 partię marynowanego przetworu rybnego wartości 36 zł (filety śledziowe w oleju z suszonymi pomidorami); 2 partie tuńczyka wartości 227 zł tj.: o płatki tuńczyka z warzywami; 2
o tuńczyk kawałki w oleju roślinnym; 5 partie ryb mrożonych w glazurze wartości 4.615 zł tj.: o filety z pangi IQF mrożone indywidualnie, bez ości, bez skóry, a 1 kg; o filety z pangi bez skóry, glazurowane pojedynczo, głęboko mrożone a 600g; o filety z mintaja bez skóry glazurowane, głęboko mrożone a 1000 g; o filety z miruny patagońskiej ze skórą, głęboko mrożone, glazurowane a 850 g; o panga filety b/s glazurowane głęboko mrożone a 500 g. Stwierdzone wady jakościowe to: niewłaściwe cechy organoleptyczne (3 partie): tekstura i konsystencja ryb bardzo miękka, osłabiona, cebuli niejednolita od miękkiej do twardej i włóknistej, zalewy lekko zawiesista (filety śledziowe w oleju z suszonymi pomidorami); smak niezharmonizowany nieczysty, z posmakiem i zapachem gnilnym, lekko fermentacyjnym (filety śledziowe w oleju z suszonymi pomidorami); wysuszka powierzchniowa filetów i silne oszronienie (filety z mintaja glazurowane); mięso ryby o nierównych wymiarach od strzępów po kawałki (płatki tuńczyka z warzywami). niewłaściwe cechy fizyczno chemiczne (7 partii): zawyżona zawartość glazury (5 partii) dla: - filetów z mintaja deklarowano max 5%, a stwierdzono 9,0% i 10,0% (przy niepewności pomiaru ±0,4); - filetów z miruny deklarowano 10%, a stwierdzono 10,5 i 12,5% (przy niepewności pomiaru odpowiednio ±0,4 i ±0,5); - filetów z pangi deklarowano 10%, 20%, 20% a stwierdzono odpowiednio 15%, 28% i 29% oraz 25% (przy niepewności pomiaru ± 1); zaniżona masa ryby (3 partie) dla: - filetów z pangi deklarowano 800g i 400g, a stwierdzono odpowiednio 743g i 742g (przy niepewności pomiaru ± 28) oraz 384g (przy niepewności pomiaru ± 15); - tuńczyka kawałki w oleju roślinnym deklarowano 70g, a stwierdzono w czterech opakowaniach (na 5 badanych) 66g, 64g, 66g, 66g (przy niepewności pomiaru ±3g); zaniżony udział składników stałych (1 partia), dla płatków tuńczyka z warzywami deklarowano: 3
- mięso ryby 49%, a stwierdzono 46% i 44% (przy niepewności pomiaru ± 2), - warzywa 11%, a stwierdzono 7,2% (przy niepewności pomiaru ± 0,3) oraz 5,1% i 5,0% (przy niepewności pomiaru ± 0,2). W trzech przypadkach w związku z niewłaściwą jakością badanych produktów przedsiębiorcy wystąpili z wnioskiem o badanie próbek kontrolnych. Przeprowadzone w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Olsztynie analizy potwierdziły niewłaściwą jakość badanych produktów. I tak dla: filetów z pangi IQF mrożonych indywidualnie, bez ości, bez skóry, stwierdzono zawartość glazury 28,2% i 24,5% (przy niepewności pomiaru odpowiednio ± 1,4 i ; ± 1,2), a deklarowano 20%, oraz masę ryby w jednym opakowaniu 762,8 (przy niepewności pomiaru ± 36,6), a deklarowano 800g; filetów z mintaja glazurowanych stwierdzono wady organoleptyczne wysuszka powierzchniowa filetów bardzo miękka, tekstura mięsa ryb po obróbce termicznej mazista oraz zawartość glazury 10,4% i 11,4% (przy niepewności pomiaru ±0,5), a deklarowano max 5%; pangi filetów b/s glazurowanych głęboko mrożonych, stwierdzono zawyżoną zawartość glazury w jednym opakowaniu 23% (przy niepewności pomiaru ± 1,1), a deklarowano 20%. W celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości skierowano wystąpienia pokontrolne do producentów zakwestionowanych wyrobów i jednostek nadrzędnych oraz pisma do właściwych terenowo Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Wobec 7 przedsiębiorców, którzy wprowadzili do obrotu ryby i przetwory rybne niewłaściwej jakości zostaną wszczęte z urzędu postępowania administracyjne w przedmiocie nałożenia kar pieniężnych wynikających z art. 40a ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz. U. z 2005r. nr 187, poz. 1577 z późn. zm.). W jednym przypadku tutejszy Inspektorat odstąpił od wszczęcia postępowania administracyjnego i poprzestał na skierowaniu wystąpienia pokontrolnego do producenta i pisma do jednostki nadrzędnej, ponieważ badana próbka kontrolna pangi filetów b/s glazurowanych głęboko mrożonych nie była tożsama z próbką produktu. 3.1.1. ZGODNOŚĆ DEKLAROWANEJ MASY Z RZECZYWISTĄ Niedoborów masy w stosunku do deklarowanej na opakowaniach nie stwierdzono. Badaniem objęto 86 opakowań wartości 540 zł, pochodzących z 28 partii ryb i przetworów rybnych wartości 9.790 zł (19 opakowań wartości 92 zł w hurtowniach, 49 opakowań wartości 374 zł w sklepach sieci handlowych, 18 opakowań wartości 74 zł w pozostałych sklepach), w tym: 18 opakowań przetworów rybnych marynowanych wartości 111 zł, pochodzących z 8 partii wartości 770 zł; 5 opakowań sardynek wartości 20 zł, pochodzących z 1 partii wartości 140 zł; 9 opakowań tuńczyka wartości 52 zł, pochodzących z 2 partii wartości 227 zł; 4
31 opakowań pozostałych konserw wartości 95 zł, pochodzących z 6 partii wartości 744 zł; 23 opakowania ryb mrożonych w glazurze wartości 262 zł, pochodzące z 11 partii wartości 7.909 zł. 3.2. PRAWIDŁOWOŚĆ OZNAKOWANIA PRODUKTÓW Prawidłowość oznakowania sprawdzano we wszystkich kontrolowanych placówkach. Ocenie poddano 70 partii towarów wartości 14.548 zł (bez 2 partii wartości 350 zł po upływie dat minimalnej trwałości), w tym: 15 partii wartości 8.981 zł w hurtowniach, 40 partii wartości 5.021 zł w sklepach należących do sieci handlowych oraz 15 partii wartości 546 zł w pozostałych sklepach. 24 partie przetworów rybnych marynowanych wartości 2.392 zł; 1 partię sardynek wartości 140 zł; 24 partii pozostałych konserw wartości 3.516 zł; 13 partii ryb mrożonych w glazurze wartości 8.082 zł; 3 partie ryb wędzonych wartości 94 zł; 3 partie innych ryb i przetworów rybnych (wątróbki dorszowe, ryba po grecku, sałatka śledziowa z ogórkiem) wartości 97 zł. W zakresie oznakowania nieprawidłowości nie stwierdzono. 3.3. PRZESTRZEGANIE TERMINÓW PRZYDATNOŚCI DO SPOŻYCIA I DAT MINIMALNEJ TRWAŁOŚCI Przestrzeganie terminów przydatności do spożycia oraz dat minimalnej trwałości towarów sprawdzono we wszystkich placówkach. Zbadano łącznie 72 partie ryb i przetworów rybnych wartości 14.898 zł (15 partii wartości 8.981 zł w hurtowniach, 42 partie wartości 5.371 zł w sklepach należących do sieci handlowych oraz 15 partii wartości 546 zł w pozostałych sklepach). Nieprawidłowości stwierdzono w 1 placówce (7% badanych). W obrocie handlowym znajdowały się 2 partie konserw rybnych wartości 350 zł z przekroczoną o 8,5 miesiąca i 5 miesięcy datą minimalnej trwałości, co stanowiło 2,8% partii badanych. W związku z powyższym wydano decyzję zarządzającą wycofanie z obrotu handlowego towarów przeterminowanych. 5
WARUNKI PRZECHOWYWANIA We wszystkich kontrolowanych placówkach sprawdzono warunki i sposób przechowywania 70 partii ryb i przetworów rybnych wartości 14.548 zł (bez 2 partii wartości 350 zł po upływie dat minimalnej trwałości). Stwierdzono, że były one przechowywane w sprawnych urządzeniach chłodniczych bądź komorach mroźnych, zgodnie z zaleceniami producentów podanymi na opakowaniach jednostkowych i zbiorczych. 3.4. PREZENTACJA ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH W MIEJSCU SPRZEDAŻY W trakcie prowadzonych kontroli nie stwierdzono naruszenia art. 16 rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002) dotyczącego wprowadzania konsumenta w błąd w zakresie etykietowania, reklamy i prezentacji żywności z uwzględnieniem jej kształtu, wyglądu i opakowania oraz informacji udostępnionych na ich temat. Kontrolą w tym zakresie objęto 70 partii wartości 14.548 zł. 3.5. POSIADANIE DOWODÓW DOSTAW LUB INNNYCH DOKUMENTÓW IDENTYFIKUJĄCYC DOSTAWCÓW OCENIANYCH PARTII ŻYWNOŚCI W trakcie kontroli stwierdzono, ze przedsiębiorcy przestrzegali przepisu art. 18 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L31 z 01.02.2002). Na objęte kontrolą w zakresie oznakowania wyroby 70 partii wartości 14.548 zł przedsiębiorcy okazali dowody dostaw, które umożliwiały identyfikację każdej osoby dostarczającej środek spożywczy do placówki. 3.6. IDENTYFIKACJA KONTROLOWANYCH PRZEDSIĘBIORCÓW We wszystkich placówkach identyfikacji kontrolowanych przedsiębiorców dokonano w oparciu o wpisy do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców lub ewidencji działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy posiadali książki kontroli. Placówki zostały zarejestrowane i zatwierdzone przez Państwową Inspekcję Sanitarną. 3.7. POSIADANIE ORZECZEŃ LEKARSKICH We wszystkich 14 placówkach kontrolującym okazano aktualne orzeczenia lekarskie wydawane do celów sanitarno-epidemiologicznych. 6
WYKORZYSTANIE USTALEŃ KONTROLI W związku z ustaleniami kontroli: wobec 7 przedsiębiorców w związku z wprowadzeniem do obrotu handlowego produktów nieodpowiadających jakości handlowej zostaną wszczęte postępowania administracyjne w celu nałożenia kar pieniężnych wynikających z art. 40a ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz. U. z 2005r. nr 187, poz. 1577 z późn. zm.); nałożono 1 mandat karny na kwotę 150 zł, w związku z popełnieniem wykroczenia z art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25.08.2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia; wydano 1 decyzję zarządzającą wycofanie z obrotu handlowego 2 partii konserw wartości 350 zł po upływie dat ich ważności; w 3 przypadkach przedsiębiorcy dobrowolnie wycofali z obrotu 3 partie przetworów rybnych niewłaściwej jakości wartości 261 zł (opakowania znajdujące się na stanie i próby kontrolne). Ponadto przesłano: 9 wystąpień pokontrolnych do producentów kwestionowanych wyrobów; 2 wystąpienia do jednostek nadrzędnych; 8 pism do właściwych terenowo Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych. 7