Specyfika pracy z osobami bezrobotnym perspektywa psychologiczna Anna Skuzińska Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Elblągu
Plan wystąpienia Charakterystyka psychologiczna sytuacji bez pracy Praca z osobą bezrobotną 2
Co dla człowieka oznacza utrata pracy? Utrata pracy to strata: 1. Regularnej aktywności 2. Porządku dnia, tygodnia, miesiąca i lat 3. Tożsamości zawodowej i statusu społecznego 4. Udziału w celowym działaniu 5. Udziału w pozarodzinnych kontaktach społecznych 6. Utrata panowania nad otoczeniem 3
Co się dzieje z człowiekiem długotrwale bezrobotnym? Spadek poczucia własnej wartości Zaburzenia zdrowia psychicznego (zaburzenia lękowe, depresyjne, poczucie bezsensu, bezradności, zniechęcenia, zobojętnienie, myśli samobójcze) Choroby psychosomatyczne (alergie, choroby układu oddechowego, trawiennego, ruchowego, naczyniowosercowego) 4
Co się dzieje z człowiekiem długotrwale bezrobotnym? Zaburzenia procesów poznawczych czyli zaburzenia odbioru wrażeń i przetwarzania ich w umyśle. Im dłużej na bezrobociu tym gorsza pamięć, słabsza koncentracja uwagi. 5
Agresja Co się dzieje z człowiekiem długotrwale bezrobotnym? Może być wyuczonym sposobem radzenia sobie z trudnościami Może być efektem frustracji 6
Co się dzieje z człowiekiem długotrwale bezrobotnym? Bezradność (wyuczona). Zawiera deficyty w zakresie: Poznawczym (człowiek nie dostrzega już pojawiających się możliwości poprawy swojej sytuacji) Motywacyjnym (bierność, apatia, niechęć do kolejnych prób i wysiłków) Emocjonalnym (obniżony nastrój) 7
Praca z osobami bezrobotnymi.czyli udzielanie im pomocy w znalezieniu pracy..niezależnie od: postawy bezrobotnego, jego motywacji do szukania pracy, jego zachowania wobec pracownika urzędu pracy 8
Praca z osobą bezrobotną jako sytuacja psychologicznie kosztorodna Koszty psychiczne w pracy z osobą bezrobotną: Obciążenie obiektywnymi czynnikami pracy (np. liczba osób bezrobotnych przypadająca na 1 pracownika urzędu, zmiany przepisów, warunki pracy, kontakty z pracodawcami). 9
Praca z osobą bezrobotną jako sytuacja psychologicznie kosztorodna Subiektywne obciążenie pracą (ze strony pracownika np. nastawienie i oczekiwania wobec bezrobotnego; ze strony bezrobotnego np. postawa roszczeniowa, arogancja, brak motywacji). 10
Bezrobotny jako specyficzny klient Postawa roszczeniowa i przeniesienie na pracownika urzędu odpowiedzialności za brak pracy. Bezrobotny jak oczekuje od pracownika że ten coś zrobi aby znaleźć mu pracę (zachowuje się jak roszczeniowe dziecko): Obwinia pracownika o brak pracy Nigdy żadnej oferty od was nie dostałem! 11
Bezrobotny jako specyficzny klient Jest bierny, uległy i oczekuje że urzędnik poprowadzi do za rękę. Pracownik urzędu powinien: wspierać samoocenę bezrobotnego; pomagać bezrobotnemu w budowaniu poczucia sprawstwa i wpływu na własny los 12
Bezrobotny jako specyficzny klient Poczucie dyskomfortu psychicznego u bezrobotnego w chwili otrzymania porady urzędnika. Może wynikać z rozbieżności obrazu samego siebie u bezrobotnego z uzyskanymi informacjami czy zaleceniami urzędnika 13
Bezrobotny jako specyficzny klient Bezrobotny redukuje ten dyskomfort przez: Dyskredytowanie urzędnika Co Pani taka młoda może wiedzieć o bezrobociu??? Pomniejszanie wagi problemu To przecież nie ma znaczenia w tej sytuacji!!! Szukanie przeciwstawnych informacji Mój kolega mówił że w tym mieście i tak nie znajdę pracy! Próby zmiany opinii urzędnika Pani nie ma racji! 14
Bezrobotny jako specyficzny klient jak polepszyć kontakt? Empatia pracownika urzędu i umiejętność słuchania Zamiast: Powinien Pan być bardziej przewidujący Lepiej powiedzieć: Rozumiem, że nie sądził Pan, że utrata pracy nastąpi tak nagle i czuje się Pan teraz zawiedziony. 15
Bezrobotny jako specyficzny klient jak polepszyć kontakt? Otwartość i bezpośredniość Tworzenie dystansu utrudnia bezrobotnemu akceptację uzyskanej porady, może wzbudzać lęk lub opór. Okazać je można w sposób niewerbalny (kontakt wzrokowy, postawa ciała) i werbalny (zachęcające wypowiedzi słowne typu Proszę mi o tym opowiedzieć 16
Bezrobotny jako specyficzny klient jak polepszyć kontakt? Kompetencja urzędnika. Na obraz kompetentnego urzędnika wpływa nie tylko jego wiedza i biegłość w posługiwaniu się przepisami, ale także: Wygląd zewnętrzny (np. ubiór) Wygląd otoczenia (np. schludne biurko i gabinet) 17
Bezrobotny jako specyficzny klient jak polepszyć kontakt? Wiarygodność urzędnika. Chodzi o przekonanie bezrobotnego, że nie zostanie przez urzędnika wprowadzony w błąd ani skrzywdzony. 18
Bezrobotny jako specyficzny klient jak polepszyć kontakt? Jak podnosić swoją wiarygodność? Zapewnienie o poufności Okazywanie otwartości i uprzejmości Spójność w zakresie werbalnych i niewerbalnych zachowań urzędnika 19
Podsumowanie Specyfika pracy z osobami bezrobotnymi wymaga od pracownika urzędu: Znajomości psychologicznej charakterystyki sytuacji bez pracy, potrzeb i możliwości osób bezrobotnych Znajomości technik pracy z bezrobotnym klientem Znajomości siebie własnych stereotypów, wartości, oczekiwań i potrzeb Umiejętności radzenia sobie ze stresem 20
Dziękuję za uwagę