STRES I WYPALENIE ZAWODOWE PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA

Transkrypt

1 STRES I WYPALENIE ZAWODOWE PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA Dr Bogna Bartosz Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski

2 plan Stres - zacznijmy od danych. Definicja czym jest stres i jakie są rodzaje stresu? Przyczyny stresu: co nas stresuje? Symptomy i skutki stresu. Indywidualna diagnoza własnych wzorców zachowania w sytuacjach stresowych w pracy. Jak sobie radzić ze stresem? Co znaczy zarządzanie stresem? Stres a wypalenie zawodowe, syndrom permanentnego zmęczenia, pracoholizm, autohandicap.

3 Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie ADP przez niezależną agencję badań rynku Opinion Matters. W ankiecie wzięło udział 9920 aktywnych zawodowo, dorosłych pracowników, reprezentujących osiem europejskich gospodarek: Francję, Niemcy, Włochy, Holandię, Polskę, Hiszpanię, Szwajcarię i Wielką Brytanię.

4 STRES A PRACA ZAWODOWA. DANE i LICZBY W EUROPIE Stres i zagrożenia psychospołeczne odpowiadają za 50-60% wszystkich absencji chorobowych w pracy. 4 na 10 pracujących Europejczyków uważa, że w ich miejscu pracy problem stresu nie spotyka się z odpowiednią reakcją ze strony firmy (badanie ESENER, rok 2000). W POLSCE koszty społeczne z tytułu absencji spowodowanej stresem zawodowym w Polsce szacuje się na około 9,5 mld złotych rocznie (

5 GŁÓWNE PRZYCZYNY STRESU W MIEJSCY PRACY Według EAP Stress Pulse Survey w 2006r., przyczynami stresu zawodowego były: nadmierne obciążenie pracą (46%), problemy z w kontaktach z ludźmi (28%) brak właściwej równowagi w relacji praca życie prywatne (20%)

6 PRZYCZYNY STRESU W MIEJSCY PRACY POLSKA W 2013 roku, według badań ESENER: 50% badanych pracowników uważa, że powodem przeżywanego stresu jest brak właściwego postępowania ze stresem przez zatrudniające ich firmy. Powszechnie występującymi w miejscu pracy stresorami są: 72% reorganizacja pracy lub niepewność zatrudnienia 66% nadmierne obciążenie pracą (także wyścig szczurów ) 59% doświadczanie nieakceptowanego zachowania ze strony innych (np. negatywny klimat organizacyjny, mobbing, bullying, molestowanie seksualne)

7 KOSZTY STRESU W USA, EUROPIE I W POLSCE USA: 51% amerykańskich pracowników przyznało, że w wyniku odczuwanego stresu stają się mniej produktywni (APA). EUROPA: Koszty w UE związane z depresją pracowników wywołaną stresem pracy wynoszą 616 mld euro rocznie (wg Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy). POLSKA: W 2015 roku zaburzenia psychiczne pracowników (które często są właśnie wynikiem przeżywania nadmiernego obciążenia stresem kosztowały ZUS 5,9 mld złotych (ZUS).

8 STRES CO Z NIM ZROBIĆ? Mniej niż 30% europejskich przedsiębiorstw posiada procedury dotyczące strategii zarządzania stresem w pracy (badanie ESENER, rok 2016).

9 Czym jest stres? Stres jako bodziec Stres jako reakcja Stres jako relacja między jednostką a otoczeniem

10 RODZAJE STRESU

11 CO NAS STRESUJE??? SYTUACJE CODZIENNE praca obowiązki tempo życia

12 CO NAS STRESUJE??? SYTUACJE NIECODZIENNE sytuacje ekstremalne rozstanie choroba

13 BRAK CZEGOŚ pieniędzy czasu kogoś bliskiego

14 LUB NADMIAR

15

16 fizjologiczne: Symptomy i skutki stresu wzrost aktywności systemu nerwowego, zwiększony poziom adrenaliny we krwi, wzrost ciśnienia, bóle głowy, kręgosłupa, problemy z układem pokarmowym psychologiczne: lęk, apatia, stany depresyjne, mechanizmy obronne behawioralne : objadanie się, nadużywanie alkoholu, zaburzenia snu, łatwe wpadanie gniew, unikanie kontaktów z ludźmi poznawcze: trudności z koncentracją zapominanie, negatywne myślenie

17 SKUTKI STRESU w firmie zwiększona absencja pracownicza, niższa efektywność, wzrost wypadków, wyższa fluktuacja personelu, wzrost kosztów związanych z większą zachorowalnością niekorzystny klimat organizacyjny, demotywacja pracowników, Inne.???? UWAGA!!!! q W UE w systemie ubezpieczeń społecznych trudno zwymiarować w/w skutki stąd brak rozwiązań. q W USA pracodawca ponosi bezpośrednio koszty leczenia pracownika.

18 Jak ludzie zachowują się w sytuacji stresu? } Różnie -np. niektórzy wpadają w panikę inni zachowują stoicki spokój } Każdy z nas reaguje w sytuacji zagrożenia w indywidualny charakterystyczny dla siebie sposób Zależy to od wielu czynników, ale przede wszystkim od temperamentu i osobowości Indywidualna diagnoza własnych wzorców zachowania w sytuacjach stresowych w pracy

19 MECHANIZMY ZARADCZE PRZECIĘTNEGO POLAKA Bad. Czapińskiego na 6400 dorosłych Polakach (2010 rok) Mobilizacja i działanie Porównania społeczne (inni mają gorzej/lub mogło być gorzej) Zwrócenie się o radę i pomoc innych 49% Modlitwa o pomoc 32% 39% Odwrócenie uwagi robienie czegoś co poprawia nastrój 18% 38% Środki uspokajające 4% Picie alkoholu 4% Poddanie się

20 Strategie zarządzania stresem 1. Poznawcze: polegają na analizowaniu zjawiska stresu, porównywaniu własnej sytuacji stresowej z sytuacją innych ludzi, przewartościowaniu sytuacji zagrożenia w ten sposób, że nadaje się tej sytuacji szczególne znaczenie, wartość. 2. Behawioralne polegają na rozwiązaniu problemu i redukcji stresu poprzez działanie, polegają na podejmowaniu różnego typu zajęć zastępczych, np. chora osoba rzuca się w wir pracy, by nie myśleć o chorobie, polegają na aktywności kompensacyjnej, czyli zaspokajaniu różnych własnych pragnień nie związanych z daną sytuacją np. aktywności towarzyskiej, polegają na zwróceniu się o pomoc do osób bliskich lub kompetentnych (prośby/domagania się opieki, wsparcia psychicznego, troski). 3. Emocjonalne: polegają na ekspresji emocji: złości i gniewu albo strachu, polegają na przyjęciu postawy fatalizmu i rezygnacji, na utracie nadziei, polegają na samoobwinianiu się lub samoobarczaniu winą.

21 MECHANIZM PORÓWNAŃ (Wills) zwracanie szczególnej uwagi na te osoby w naszym otoczeniu, które ogólnie mają gorzej lub są gorsze, aktywne szkodzenie innym, poniżanie ich (szukanie kozłów ofiarnych). Do stosowania tych mechanizmów przyznaje się 39% Polaków

22 Stres a. wypalenie zawodowe, syndrom permanentnego zmęczenia, pracoholizm, autohandicap,?????

23 Wypalenie zawodowe trzy odrębne symptomy Wyczerpanie emocjonalne - utrata wiary we własne możliwości, dominacja negatywnych emocji, zaburzenia psychosomatyczne: zmęczenie, bóle głowy, bezsenność. Depersonalizacja - deprecjonowanie innych, obojętność na potrzeby i emocje innych, poczucie bezsensu i cynizm, apatia, unikanie kontaktów z innymi. Obniżenie samooceny - brak satysfakcji z podejmowanych działań, utrata kontroli nad pełnioną rolą, przeżywanie lęków o swoją przyszłość, poczucie krzywdy i winy, nasilenie konfliktów z innymi przy nasilających się objawach psychosomatycznych.

24

25 AUTOHANDOCAP CZYLI CO ROBIĄ np. STUDENCI W SYTUACJI STRESU (PRZED EGZAMINEM? PRZED ROZMOWĄ REKRUTACYJNĄ?).Zachowują się pozornie nieracjonalnie!

26 STRATEGIA AUTOHANDICAPU c.d. Jednostka wyprzedza psychologicznie bieg zdarzeń, podejmując działania ułatwiające ewentualną ochronę zagrożonej samooceny, zanim jeszcze dojdzie do niepowodzenia!

27

28 Dziękuję za uwagę