Rozwój emocjonalny i społeczny. Paula Ulrych Beata Tokarewicz

Transkrypt

1 Rozwój emocjonalny i społeczny w okresie dorastania Paula Ulrych Beata Tokarewicz

2 Ogólna charakterystyka 11/12 19 lat Szeroka skala przemian, kształtowanie charakteru, próba ról Nie każdy przechodzi kryzys Rozwój myślenia logicznego i abstrakcyjnego (samodzielne wnioski, uniezależnienie od opinii innych, refleksje, przemyślenia autoanaliza, pytania egzystencjalne, sens życia) Hiperkrytycyzm krytyczna ocena wszystkiego świata, ludzi, rodziców dostrzeganie wad, fałszu, sprzeczności między poglądami i postępowaniem; krytyka przesadna i wyolbrzymiona Idealizm ma budować hierarchię wartości (początkowo wybujały i emocjonalny; później rozczarowanie pesymizm (bunt p. dorosłym i sobie) ideały możliwe do zrealizowania

3 Obraz własne osoby Osoby w wieku dorastania definiują siebie poprzez trwałe cechy wewnętrzne i swoje poglądy. Zmiany ciała i dojrzewanie płciowe mają wpływ na niepewność i mnogość nowych ról (zawodowych, płciowych, religijnych) frustracja Przekonania, cele zawodowe i typy relacji z innymi Grupy rówieśnicze dają podstawy bezpieczeństwa kryzys ponowne rozważenie starych wartości i decyzji, nowe wybory

4 Poczucie własnej wartości Stopniowy wzrost samooceny (początkowy spadek związany ze zmianą szkoły + dojrzewanie płciowe) Jednocześnie brak stabilności emocjonalnej: niepokój, rozczulenie na sobą, spięcie, niestabilność, zamartwianie się, drażliwość Skłonność do porównywania się z innymi, chęć sprostania standardom Dążenie do niezależności (nowe wymagania, nowe umiejętności) Egocentryzm inni darzą myśli i zachowania nastolatka taką samą uwagą, jak on sam, własne idee i uczucia są najważniejsze i unikatowe Poczucie bycia odporny wzrost zachowań ryzykownych

5 Rozwój emocjonalny Różnorodne uczucie, wielość, intensywność emocji Skłonność do nastrojów, chwiejność Częste uczucia to gniew (uniemożliwiona realizacja planów) i lęk (przed oceną) Pozytywne uczucia (rówieśnicy)

6 Związki z innymi ludźmi W okresie dorastania nadal najważniejszymi związkami są te z rodzicami i rówieśnikami.

7 Związki z innymi ludźmi Rodzice: 2 sprzeczne zadania (autonomia i zachowanie poczucia związku); większa liczba konfliktów, niegroźnych sprzeczek (obowiązki, prawa jednostki), większa niecierpliwość, dystans, skrytość, tajemnice Wzrost częstotliwości konfliktów jest raczej wynikiem zmian hormonalnych proces normalny i konieczny; wzrost asertywności, wzrost oczekiwań (relacja podporządkowania) Jest to okres trudny dla rodziców (wzrost lęku o bezpieczeństwo dzieci, utrata kontroli) Mimo zwiększenia dystansu i wzrostu napięć wewnętrzne, emocjonalne przywiązanie do rodziców pozostaje silne bezpieczna baza dla samodzielnego nastolatka, sprzeciw = ustalenie własnej tożsamości Polemiki z rodzicami są odbiciem wewnętrznych rozterek Potrzebne są: akceptacja, tolerancja dla zmian nastroju konsekwencja i jednomyślność,

8 Związki z innymi ludźmi Złe postawy rodziców: Nadmiar ścisłej kontroli (zakazy, szlabany) Odtrącenie Nadmierne wymagania i krytyka (surowość) Nadopiekuńczość Niekonsekwencja, sprzeczne wymagania

9 Związki z innymi ludźmi Rówieśnicy: Dostarczają coraz więcej wsparcia Związki z rówieśnikami są najbardziej istotne (ponad 50% aktywnego czasu; rodzice 5%) Intymne przyjaźnie (tajemnice, rozpoznawanie uczuć, lojalność,zaufanie) poszukiwanie przyjaźni Pozwalają zyskać autonomię (wspólne wartości, poglądy, podobne zachowanie) Poczucie przynależności, akceptacji, kształtowanie norm, uznanie, zrozumienie Klika paczka(obupłciowa) para Zmienność i zdolność dostosowywania się w przyjaźniach Kształtowanie systemu wartości i współdziałanie z innymi

10 Dążenie do bycia dorosłym Rozwój fiz. i intelektualny poczucie dobrej orientacji w świecie Potrzeba uniezależnienia się, samodzielności Zewnętrzne oznaki dorosłości palenie, makijaż Bunt chęć podejmowania swobodnych decyzji, przeciw wtrącaniu się, ograniczaniu Ważny wygląd fiz., ale też praca nad charakterem (mieć własną osobowość, indywidualność ubiór, postępowanie)

11 Seksualność Związki przygotowanie do przybrania dorosłej tożsamości płciowej Eksperymentowanie Flirtowanie, komunikacja Burza hormonów

12 Depresja 30-40% krótkotrwałe stany depresyjne 5-8% depresja kliniczna, zaburzenia depresyjne Od okresu dojrzewania dziewczynki 2x częściej cierpią z powodu depresji Myśli samobójcze, próby Choroba, kłótnie, stresująca praca, utrata dochodów, zatrudnienia, separacja

13 Przestępczość Agresja, kłótliwość, nieposłuszeństwo, drażliwość, groźby, głośne zachowanie Współczynnik aresztowań w wieku lat 10%, deklarowane jeszcze więcej

14 Dziękujemy za uwagę!