Załącznik nr 2 do protokołu z zebrania Rady Pedagogicznej z dnia 26 maja 2015 RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Wymaganie 6: Szkoła wspomaga rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. Przedmiot ewaluacji: W szkole są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji w odniesieniu do każdego ucznia.
ORGANIZACJA EWALUACJI Raport powstał w wyniku prowadzonej w roku szkolnym 2014/2015 ewaluacji wewnętrznej. W skład I zespołu, któremu dyrektor szkoły mgr Magdalena Szczypińska podczas zebrania Rady Pedagogicznej w dniu 12 września 2014 r. powierzyła przeprowadzenie ewaluacji wewnętrznej, weszli: mgr Urszula Harwes przewodniczący mgr Marzena Siemieniak członek mgr Agnieszka Jończak członek mgr Halina Nowak - członek Na wykonanie zadania wyznaczono okres od października 2014 r. do 30 kwietnia 2015 r. Badanie miało na celu sprawdzenie, czy nauczyciele potrafią organizować lekcje w taki sposób, aby indywidualizować proces nauczania. Zespół poszukiwał odpowiedzi na pytania: W jaki sposób nauczyciele rozpoznają potrzeby każdego ucznia? Jakie działania nauczycieli potwierdzają uwzględnianie zróżnicowanych potrzeb rozwojowych uczniów? Czy szkoła stwarza warunki do wyrównywania braków i zaległości? Jakie formy pomocy organizuje szkoła dla uczniów o specyficznych trudnościach w nauce? Analizie poddano: wywiad z Dyrektor Gimnazjum - załącznik nr 1 wyniki ankiet ewaluacyjnych przeprowadzonych wśród nauczycieli - załącznik nr 2 wyniki ankiet przeprowadzonych wśród rodziców - załącznik nr 3 WYNIKI EWALUACJI W roku szkolnym 2014/2015 I zespół do spraw ewaluacji przeprowadził badanie mające na celu sprawdzenie, czy nauczyciele planując i organizując proces dydaktyczny, uwzględniają indywidualizację nauczania w odniesieniu do każdego ucznia. Dane zebrano na podstawie odpowiedzi udzielonych przez rodziców, nauczycieli oraz wywiadu z Dyrektorem. Ankietę dla nauczycieli - z podziałem na nauczany przedmiot - wypełniło 26 osób. W ankietowaniu rodziców wzięło udział 119 rodziców. (38 z klas I, 50 z klas II, 31 z klas III). Pytanie I W jaki sposób nauczyciele rozpoznają potrzeby każdego ucznia? Nauczyciele diagnozują potrzeby rozwojowe uczniów w różnorodny sposób. Najczęściej dokonują diagnozy poprzez obserwację ucznia, indywidualną rozmowę z uczniem oraz analizę ocen bieżących. Źródłem diagnozy jest również analiza opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, analiza wyników testów kompetencji czy egzaminów próbnych oraz rozmowa z pedagogiem szkolnym. Często rozpoznają potrzeby rozwojowe uczniów, analizując wyniki śródroczne/ roczne oraz prowadząc rozmowy z rodzicami/ prawnymi opiekunami. Źródłem informacji są również rozmowy w zespole przedmiotowym oraz analiza zaleceń lekarzy specjalistów. Z ankiet przeprowadzonych wśród rodziców wynika, że 95% ankietowanych wie, że nauczyciele: diagnozują potrzeby ucznia, pomagają zrozumieć materiał (97%), przygotować się do lekcji, natomiast najmniej rodziców stwierdza udział szkoły w kształtowaniu indywidualnych zainteresowań ucznia.
Z wywiadu z panią Dyrektor wynika, że przeprowadzając diagnozy wstępne z trzech przedmiotów: języka polskiego, matematyki i języka obcego, nauczyciele rozpoznają poziom wiedzy i umiejętności pierwszoklasistów, a następnie proponują im pomoc w grupach wyrównawczych i modyfikują plany dydaktyczne. Na podstawie wyniku diagnozy wstępnej nauczyciele języków obcych tworzą grupy o różnym stopniu zaawansowania. Zdarza się, że po półroczu lub roku nauki proponują uczniom przejście do innej grupy. Uczniowie klas I mają możliwość wyboru zajęć sportowych spośród zaproponowanych na jednej godzinie wychowania fizycznego. Również zajęcia techniczne odbywają się w zgodnie z zainteresowaniami - inną ofertę mają chłopcy, a inną dziewczynki. Pytanie II Czy szkoła stwarza warunki do wyrównywania braków i zaległości? Zadaniem szkoły jest wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów. W ramach przedmiotów nauczania nauczyciele doradzają uczniom, jak się uczyć i jak uzupełniać braki (w tym także zaległości ze szkoły podstawowej). W codziennej pracy stosują wskazówki, zachęty, wzmocnienia, dostrzegają i nagradzają najmniejsze sukcesy. Zgodnie ze Statutem Gimnazjum im. Zjednoczonej Europy w Grabowie nad Prosną informują o terminie i zakresie sprawdzianu lub pracy klasowej, które poprzedzane są lekcjami powtórzeniowymi utrwalającymi materiał programowy. Ważną rzeczą jest możliwość poprawy ocen niedostatecznych. Przyznając uczniowi prawo do błędu, nauczyciele na bieżąco stwarzają warunki poprawiania jedynek, a także innych ocen na prośbę ucznia. Ponadto po klasyfikacji śródrocznej pedagog szkolny wraz z wychowawcami podejmuje działania w celu wsparcia uczniów z ocenami niedostatecznymi, którzy w określonym czasie spotykają się z nauczycielem uczącym i poprawiają oceny śródroczne. Po przeanalizowaniu wyników ankiet przeprowadzonych wśród rodziców należy stwierdzić, iż ogromna większość uważa, że nauczyciele pomagają dobrze zrozumieć treści nauczania omawiane na lekcjach. Aż 96% ankietowanych rodziców wypowiedziało się w tej kwestii pozytywnie. Jedynie 3% wyraziło wątpliwości, udzielając odpowiedzi raczej nie, a 1% udzielił przeczącej odpowiedzi. 91% rodziców udzieliło pozytywnej odpowiedzi na pytanie dotyczące udzielania przez nauczyciela podczas lekcji pomocy w rozwijaniu indywidualnych zainteresowań ucznia. Analizując powyższe wyniki i odpowiadając jednocześnie na kluczowe pytanie ewaluacji, należy wnioskować, iż szkoła stwarza warunki do wyrównywania braków i zaległości. Jak wskazują rodzice (ponad 50%), nauczyciele pomagają dobrze zrozumieć zagadnienia omawiane na lekcjach, informują uczniów, jak uczyć się i przygotowywać do kolejnej lekcji, rozmawiają z uczniami o przyczynach niepowodzeń edukacyjnych oraz proponują pomoc i umożliwiają poprawę oceny. Część rodziców, odpowiadając na pytania dotyczące wspomagania rozwoju uczniów przez nauczycieli, wskazała odpowiedź nie wiem. Może być to uwarunkowane nierzetelnym przekazaniem informacji ze strony zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Zatem należałoby w inny sposób powiadamiać rodziców o podejmowanych działaniach wspierających ich dzieci. Szanse edukacyjne uczniów- jak wskazują dane otrzymane w wyniku ankietowania - wyrównywane są w różnorodny sposób. Najczęściej nauczyciele wyrównują szanse edukacyjne poprzez angażowanie uczniów do udziału w uroczystościach szkolnych, organizowanie wyjazdów i wycieczek, przydzielanie dodatkowych zadań zgodnie z rozpoznanymi uzdolnieniami oraz prowadzenie zajęć wyrównawczych. Bardzo często szanse edukacyjne uczniów gimnazjum wyrównywane są poprzez rozwijanie zdolności w kołach zainteresowań, angażowanie do udziału w akcjach charytatywnych, ekologicznych oraz przygotowywanie do konkursów i zawodów. Często formą wyrównywania szans
edukacyjnych uczniów naszego gimnazjum jest organizacja zajęć we współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę, realizowanie zadań z zakresu doradztwa zawodowego oraz prowadzenie zajęć specjalistycznych. Pytanie III Jakie formy pomocy organizuje szkoła dla uczniów o specyficznych trudnościach w nauce? Nauczyciele prowadzą od wielu lat zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z języka polskiego i matematyki, na które uczęszczają uczniowie posiadający opinię PPP o dostosowaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych. W celu utrwalenia wiadomości w klasach III organizuje się zajęcia przygotowujące do egzaminu z wszystkich przedmiotów egzaminacyjnych, które odbywają się tuż przed i po obowiązkowych zajęcia, by młodzieży dojeżdżającej umożliwić w nich udział. Szkoła stosuje system monitorowania osiągnięć uczniów w celu uzyskania odpowiedzi na pytania o przyczyny niepowodzeń szkolnych oraz sposoby udzielania pomocy. Nauczyciele pomagają uczniom pokonywać trudności, dotyczy to szczególnie sytuacji, kiedy uczniowie poprawiają bieżące oceny niedostateczne lub przygotowują się do egzaminów poprawkowych i klasyfikacyjnych. Po przeanalizowaniu wyników ankiet należy stwierdzić, że nauczyciele najczęściej wspierają uczniów w uczeniu się poprzez dostosowanie metod i form pracy oraz dostosowanie tempa pracy. Często też wspierają uczniów, różnicując zadania oraz stopień trudności, organizują prawidłowo środowisko klasowe, prezentują cele lekcji, udzielają pochwał, nagradzają aktywność ucznia. W procesie wspierania uczniów z trudnościami wykorzystują atrakcyjne pomoce dydaktyczne oraz przywiązują dużą wagę do systematycznego sprawdzania prac domowych. Nauczyciele, wspierając ucznia w uczeniu się, organizują lekcje powtórzeniowe, indywidualne konsultacje, omawiają zadania domowe i sposób przygotowania się do kolejnych zajęć, sprawdzają również stopień zrozumienia nowych treści nauczania. Pytanie IV Jakie działania nauczycieli potwierdzają uwzględnianie zróżnicowanych potrzeb rozwojowych uczniów? Z analizy danych wynika, iż nauczyciele w różnorodny sposób uwzględniają potrzeby rozwojowe uczniów. Najczęściej uczą samodzielności, umożliwiają realizowanie własnych pomysłów, stwarzają warunki do uczenia się nawzajem od siebie. Często zachęcają do wysiłku, wdrażają do opanowania wiadomości i umiejętności złożonych i nietypowych, stwarzają warunki do prezentowania efektów swojej pracy na forum, proponują w ramach pracy domowej zadania dodatkowe, wdrażają do samooceny i oceny prac innych, proponują zadania o wysokim stopniu trudności, zachęcają do wyrażania swojej opinii, stanowiska. Zachęcanie do zgłaszania inicjatyw służących osiągnięciu celów, umożliwienie prowadzenia części lekcji lub wykonanie pomocy dydaktycznych, pełnienie funkcji lidera zespołu to kolejna forma uwzględniania potrzeb rozwojowych uczniów zdolnych. Rodzice zauważają, że nauczyciele umożliwiają realizację własnych pomysłów( 69%), zachęcają do udziału w konkursach ( 87%), potrafią rozbudzić w uczniu ambicje i chęć osiągnięcia sukcesu. Nauczyciele zdają sobie sprawę, że nie ma usprawiedliwienia dla braku indywidualizacji i w różny sposób podejmują to trudne wyzwanie, jednak dla wszystkich pozostaje jeszcze, by odejść od tradycyjnego planowania lekcji dla danej klasy i planować jej organizację w perspektywie poszczególnych uczniów.
Zalecenia do dalszej pracy 1. W większym stopniu niż do tej pory informować rodziców o działaniach wspierających uczniów w nauce i rozwijających zainteresowania. 2. Podczas składaniu świadectw do gimnazjum odbierać od uczniów ich opinie z poradni pedagogiczno- psychologicznej, co pozwoli już na wstępie edukacji gimnazjalnej zapoznać się z trudnościami w nauce i im zapobiegać. 3. Doskonalić i rozwijać współpracę wszystkich nauczycieli, również prowadzących dodatkowe zajęcia, aby praca dydaktyczna przynosiła lepsze efekty. Załącznik nr 1 Kwestionariusz wywiadu przeprowadzonego z panią Dyrektor Gimnazjum w Grabowie nad Prosną w dniu 28 kwietnia 2015 r. 1. Czy szkoła rozpoznaje możliwości i potrzeby uczniów? Zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów szkoła poprzez programy nauczania doskonali osiem najważniejszych umiejętności, jedną z nich jest umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych jako gwarancja sukcesu ucznia, zarówno w szkole, jak i w późniejszym życiu zawodowym. Zadaniem gimnazjum jest wyposażenie ucznia w kompetencje planowania, organizowania i oceniania własnego uczenia się, dlatego kształtuje te umiejętności w różny sposób, co odzwierciedlają roczne plany pracy szkoły. Rozpoznawanie możliwości i potrzeb edukacyjnych uczniów, którzy rozpoczynają naukę w klasie I gimnazjum, a następnie udzielania pomocy uczniom z trudnościami w uczeniu się, jest zadaniem wychowawców klas, pedagoga szkolnego i nauczycieli w zespołach przedmiotowych. Wychowawca na podstawie podania o przyjęcie dziecka do gimnazjum dowiaduje się, jakie są zainteresowania, uzdolnienia i potrzeby ucznia. Pedagog szkolny odbiera od rodziców opinie bądź orzeczenia PPP, a następnie ustala zakres pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizuje ją i ocenia efektywność. W celu rozpoznania możliwości, potrzeb i zainteresowań uczniów wychowawcy stosują również ankiety, obserwacje, rozmowy z uczniem lub rodzicem podczas wywiadówek bądź spotkań indywidualnych. Przeprowadzając diagnozy wstępne z trzech przedmiotów: języka polskiego, matematyki i języka obcego, nauczyciele rozpoznają poziom wiedzy i umiejętności pierwszoklasistów, a następnie proponują im pomoc w grupach wyrównawczych i modyfikują plany dydaktyczne. W wyniku diagnozy wstępnej nauczyciele języków obcych tworzą grupy o różnym stopniu zaawansowania, zdarza się, że po półroczu lub roku nauki proponują uczniom przejście do innej grupy. Uczniowie klas I mają możliwość wyboru zajęć sportowych spośród zaproponowanych na jednej godzinie wychowania fizycznego. Również zajęcia techniczne odbywają się w zgodnie z zainteresowaniami - inną ofertę mają chłopcy, a inną dziewczynki. Po I i II klasie nauczyciele niektórych przedmiotów sprawdzają poprzez badania diagnostyczne przyrost wiedzy i umiejętności w zakresie podstawy programowej. Do tego badania wykorzystują narzędzia oferowane przez różne wydawnictwa, np. język polski WSiP, matematyka GWO. Zaletą tych diagnoz są możliwości uzyskania informacji o poziomie osiągnięć uczniów w porównaniu z wynikami w kraju. Kolejne badanie odbywa się w I półroczu klasy III jako próbne egzaminy gimnazjalne z przedmiotów egzaminacyjnych:
języka polskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie, matematyki, przedmiotów przyrodniczych, języka angielskiego i języka niemieckiego. W ciągu całego roku szkolnego pedagog lub wychowawca informuje Radę Pedagogiczną o potrzebie skierowania ucznia do PPP w Ostrzeszowie w celu zdiagnozowania trudności w uczeniu się, a także przedstawia wyniki tych badań i zalecenia poradni dotyczące pracy z uczniami w oparciu o nowo otrzymane opinie w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych. W sprawie potrzeb uczniów wychowawcy i dyrektor na bieżąco współpracują z rodzicami, dotyczy to stanu zdrowia, niepowodzeń szkolnych i ryzyka wystąpienia trudności w uczeniu się. Rada Pedagogiczna ma również obowiązek wskazać sposoby dostosowania warunków i form egzaminu do potrzeb i możliwości uczniów klas III. 2. Czy szkoła stwarza warunki do wyrównywania braków i zaległości? Zadaniem szkoły jest wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów. W ramach przedmiotów nauczania nauczyciele doradzają uczniom, jak się uczyć i jak uzupełniać braki, w tym także ze szkoły podstawowej. W codziennej pracy stosują wskazówki, zachęty, wzmocnienia, dostrzegają i nagradzają najmniejsze sukcesy. Zgodnie ze Statutem Gimnazjum w Grabowie nad Prosną informują o terminie i zakresie sprawdzianu lub pracy klasowej, które poprzedzane są lekcjami powtórzeniowymi i utrwalającymi materiał programowy. Ważną rzeczą jest możliwość poprawy ocen niedostatecznych. Przyznając uczniowi prawo do pomyłki i błędu, nauczyciele na bieżąco stwarzają warunki poprawiania jedynek, a także innych ocen na prośbę ucznia. Ponadto po klasyfikacji śródrocznej pedagog szkolny wraz z wychowawcami podejmuje działania w celu wsparcia uczniów z ocenami niedostatecznymi, którzy w określonym czasie spotykają się z nauczycielem uczącym i poprawiają oceny śródroczne. Nauczyciele prowadzą od wielu lat zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze z języka polskiego i matematyki, na które uczęszczają uczniowie posiadający opinię PPP o dostosowaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych. W celu utrwalenia wiadomości w klasach III organizuje się zajęcia przygotowujące do egzaminu z wszystkich przedmiotów egzaminacyjnych, które odbywają się tuż przed i po obowiązkowych zajęcia, by młodzieży dojeżdżającej umożliwić w nich udział. Szkoła stosuje system monitorowania osiągnięć uczniów w celu uzyskania odpowiedzi na pytania o przyczyny niepowodzeń szkolnych oraz sposoby udzielania pomocy. Nauczyciele na bieżąco pomagają uczniom pokonywać trudności, dotyczy to szczególnie sytuacji, kiedy uczniowie poprawiają bieżące oceny niedostateczne lub przygotowują się do egzaminów poprawkowych i klasyfikacyjnych. 3. Jakie formy pracy organizuje szkoła dla uczniów o specyficznych trudnościach? Szkoła organizuje zajęcia dla uczniów z trudnościami, których celem jest zwiększanie szans edukacyjnych. Są to następujące zajęcia: - korekcyjno-kompensacyjne dla uczniów dyslektycznych, - wyrównawcze z języka polskiego, - wyrównawcze z matematyki, - rewalidacyjne, - przygotowujące uczniów klas III do egzaminu gimnazjalnego z języka polskiego, historii, chemii, biologii, fizyki, geografii, matematyki, języka angielskiego, języka niemieckiego, - wspierające (z pedagogiem szkolnym). Pani mgr Agnieszka Jończak na początku roku szkolnego ustala organizację pomocy psychologiczno-pedagogicznej i przedstawia ją Radzie Pedagogicznej. Każdego roku z zajęć
specjalistycznych korzysta wielu uczniów, w bieżącym 36. Należy podkreślić, że rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów i koordynowanie PPP w szkole jest ważnym zadaniem pedagoga. W związku z tym, że dla wielu uczniów rozpoczynających naukę w gimnazjum nowe środowisko szkolne i nowe przedmioty nauczania przyczyniają się do powstawania trudności, pedagog szkolny przeprowadza w każdej klasie zajęcia dotyczące technik efektywnego uczenia się. W szukaniu tej odpowiedzi nauczyciele biorą pod uwagę wszystkich uczniów, zdolnych, wyróżniających się osiągnięciami z danego przedmiotu oraz mających trudności w nauce. Dbając o wysoki poziom kształcenia, koncentrują więcej uwagi na tej drugiej grupie, starają się, by treści podstawowe zostały zrozumiane i opanowane, stosują zmiany zakresu i układu materiału programowego. Natomiast nieczęsto na lekcjach można zauważyć przykłady ciekawych, skutecznych działań ukierunkowanych na ucznia zdolnego. 4. Czy prowadzone podczas lekcji działania nauczycieli uwzględniają indywidualizację procesu edukacji w odniesieniu do każdego ucznia? Indywidualizacja nauczania jest traktowana w naszej szkole jako bardzo ważny element procesu kształcenia, wynikający z świadomości nauczycieli, że uczniowie mają różne zainteresowania, style i tempo uczenia się, doświadczenia i przede wszystkim zdolności, które powinny być maksymalnie wykorzystywane. Kadra Pedagogiczna w ostatnich latach wielokrotnie rozwijała swoje kompetencje w zakresie indywidualizacji nauczania poprzez udział w szkoleniach w ramach WDN-u lub samokształcenie. Znając charakterystyki wymagań państwa wobec szkół, a szczególnie wymagania 6 na poziomie B, dostosowanie wymagań, metod i środków dydaktycznych do indywidualnych potrzeb każdego ucznia nauczyciele taktują jako obowiązek. Na podstawie przeprowadzonych w roku szkolnym 2014/2015 obserwacji lekcji można stwierdzić, że choć proces ten wymaga wysiłku, pomysłowości, a także wrażliwości pedagogicznej, nauczyciele starają się indywidualizować pracę na lekcji w odniesieniu do każdego ucznia. Indywidualizacji podlegają wszystkie elementy procesu dydaktycznego. Czynności nauczycieli wynikające z indywidualizacji procesu nauczania to przede wszystkim: a) właściwe gospodarowanie czasem lekcji i dopasowanie do potrzeb ucznia, by każdy otrzymał na wykonanie zadania tyle czasu, ile potrzebuje ze względu na tempo pracy i zdolności, b) dobieranie metod nauczania i form organizacyjnych lekcji jako najskuteczniejszych dla danego ucznia lub grupy, ułatwiających osiągnięcie zamierzonych celów, c) wykorzystanie odpowiednich środków dydaktycznych w celu uatrakcyjnienie lekcji, pobudzenia ucznia do wysiłku i zaangażowania, ułatwienia zrozumienie trudnych zagadnień, d) różnicowanie zadań i dawanie uczniom prawa decydowania o liczbie zadań, poziomie trudności oraz o formie i sposobie ich wykonania, e) utrwalanie wiadomości i umiejętności zdobytych wcześniej poprzez przypominanie treści istotnych z punktu widzenia bieżącej lekcji, a często przez ucznia zapomnianych, f) zadawanie prac domowych na różnym poziomie, by nie zniechęcać uczniów zbyt trudnymi zadaniami a w przypadku uczniów uzdolnionych stawiać wyższe wymagania lub proponować zadania dodatkowe. Działania indywidualizujące dla świadomego dydaktyka są zawsze odpowiedzią na pytanie, jak pracować z uczniami o różnych poziomach umiejętności, jak pogodzić ujednolicony program nauczania z indywidualnością młodego człowieka, co robić, by każdy z nich realizował z sukcesem trzeba doskonalić: a) ustalanie wspólnie z uczniami, jak osiągnąć założone cele lekcji,
b) pobudzanie inicjatyw dotyczących organizacji lekcji i ich podjęcie w wykonywaniu zadań, c) współpraca uczniów o różnych poziomach umiejętności, uczenie się od siebie nawzajem, d) udzielanie każdemu uczniowi wskazówek, jak uczyć się w domu. Nauczyciele zdają sobie sprawę, że nie ma usprawiedliwienia dla braku indywidualizacji i w różny sposób podejmują to trudne wyzwanie, jednak dla wszystkich pozostaje jeszcze, by odejść od tradycyjnego planowania lekcji dla danej klasy i planować jej organizację w perspektywie poszczególnych uczniów. Analiza danych uzyskanych w wyniku ankietowania nauczycieli W styczniu 2015 r. przeprowadzono ankietowanie 26 nauczycieli gimnazjum. Załącznik nr 2 Pytanie I Kiedy diagnozujecie Państwo potrzeby rozwojowe swoich uczniów? a) na początku edukacji b) na początku każdego roku szkolnego c) na początku każdego nowego półrocza d) kilka razy w roku szkolnym Na podstawie uzyskanych informacji należy stwierdzić, iż nauczyciele przedmiotów humanistycznych diagnozują uczniów w równym stopniu zarówno na początku nauki w gimnazjum, jak i na początku każdego roku szkolnego. 20 % nauczycieli tego bloku diagnozuje uczniów na początku każdego nowego półrocza. 50% nauczycieli przedmiotów matematyczno- przyrodniczych diagnozuje uczniów na początku każdego roku szkolnego. Na początku edukacji w gimnazjum diagnozy dokonuje 42 % nauczycieli. Nauczyciele przedmiotów artystycznych i wychowania fizycznego diagnozują uczniów zarówno na początku nauki w gimnazjum, jak i na początku każdego roku szkolnego; kilka razy w roku diagnozy dokonuje 15 % nauczycieli. Potrzeby rozwojowe uczniów kilka razy w roku diagnozują w większości (60%) nauczyciele pozostałych przedmiotów. Pytanie II W jaki sposób diagnozujecie Państwo potrzeby rozwojowe uczniów? Nauczyciele diagnozują potrzeby rozwojowe uczniów w różnorodny sposób. Najczęściej dokonują diagnozy poprzez obserwację ucznia, indywidualną rozmowę z uczniem oraz analizę ocen bieżących. Źródłem diagnozy jest również analiza opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, analiza wyników testów kompetencji czy egzaminów próbnych oraz rozmowa z pedagogiem szkolnym. Często rozpoznają potrzeby rozwojowe uczniów, analizując wyniki śródroczne/ roczne oraz prowadząc rozmowy z rodzicami/ prawnymi opiekunami. Źródłem informacji są również rozmowy w zespole przedmiotowym oraz analiza zaleceń lekarzy specjalistów. Pytanie III W jaki sposób w ramach zajęć lekcyjnych lub dodatkowych najczęściej wspierają Państwo uczniów z trudnościami w uczeniu się? Po przeanalizowaniu wyników ankiet należy stwierdzić, że nauczyciele najczęściej wspierają uczniów z trudnościami w uczeniu się poprzez dostosowanie metod i form pracy oraz dostosowanie tempa pracy. Często też wspierają uczniów, różnicując zadania oraz stopień trudności, organizują prawidłowo środowisko klasowe, prezentują cele lekcji, udzielają
pochwał, nagradzają aktywność ucznia. W procesie wspierania uczniów z trudnościami wykorzystują atrakcyjne pomoce dydaktyczne oraz przywiązują dużą wagę do systematycznego sprawdzania prac domowych. Nauczyciele, wspierając ucznia w uczeniu się, organizują lekcje powtórzeniowe, indywidualne konsultacje, omawiają zadania domowe i sposób przygotowania się do kolejnych zajęć, sprawdzają również stopień zrozumienia nowych treści nauczania. Pytanie IV W jaki sposób w ramach zajęć lekcyjnych lub dodatkowych uwzględniają Państwo potrzeby uczniów zdolnych? Z analizy danych wynika, iż nauczyciele w różnorodny sposób uwzględniają podczas zajęć lekcyjnych lub zajęć dodatkowych potrzeby rozwojowe uczniów zdolnych. Najczęściej uczą samodzielności, umożliwiają realizowanie własnych pomysłów, stwarzają warunki do uczenia się nawzajem od siebie. Często zachęcają do wysiłku, wdrażają do opanowania wiadomości i umiejętności złożonych i nietypowych, stwarzają warunki do prezentowania efektów swojej pracy na forum, proponują w ramach pracy domowej zadania dodatkowe, wdrażają do samooceny i oceny prac innych, proponują zadania o wysokim stopniu trudności, zachęcają do wyrażania swojej opinii, stanowiska. Zachęcanie do zgłaszania inicjatyw służących osiągnięciu celów, umożliwienie prowadzenia części lekcji lub wykonanie pomocy dydaktycznych, pełnienie funkcji lidera zespołu to kolejna forma uwzględniania potrzeb rozwojowych uczniów zdolnych. Pytanie V Jaki jest Państwa udział w wyrównywaniu szans edukacyjnych uczniów naszego gimnazjum? Szanse edukacyjne uczniów- jak wskazują dane otrzymane w wyniku ankietowania - wyrównywane są w różnorodny sposób. Najczęściej nauczyciele wyrównują szanse edukacyjne poprzez angażowanie uczniów do udziału w uroczystościach szkolnych, organizowanie wyjazdów i wycieczek, przydzielanie dodatkowych zadań zgodnie z rozpoznanymi uzdolnieniami oraz prowadzenie zajęć wyrównawczych. Bardzo często szanse edukacyjne uczniów gimnazjum wyrównywane są poprzez rozwijanie zdolności w kołach zainteresowań, angażowanie do udziału w akcjach charytatywnych, ekologicznych oraz przygotowywanie do konkursów i zawodów. Często formą wyrównywania szans edukacyjnych uczniów naszego gimnazjum jest organizacja zajęć we współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę, realizowanie zadań z zakresu doradztwa zawodowego oraz prowadzenie zajęć specjalistycznych. Załącznik nr 3 Szkoła wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji W listopadzie 2014r. przeprowadzono badania ankietowe z rodzicami uczniów gimnazjum. W ankiecie brało udział 119 rodziców (38 z klas I, 50 z kl. II oraz 31 z klas III). Wyniki przeprowadzonych badań: Czy może Pani/Pan powiedzieć, że nauczyciele: 1. nie 2. raczej nie 3. nie wiem 4. raczej tak 1. rozpoznają potrzeby rozwojowe uczniów. 1% 4% 16% 57% 22% 2. pomagają dobrze zrozumieć zagadnienia 1% 3% 17% 52% 27% omawiane na lekcjach. 5. tak
3. pomagają podczas lekcji rozwijać 2% 7% 19% 55% 17% indywidualne zainteresowania. 4. informują uczniów, jak uczyć się i 0% 3% 20% 50% 27% przygotować do kolejnej lekcji. 5. przygotowują uczniów do sprawdzianu. 3% 1% 5% 62% 29% 6. wierzą w możliwości ucznia, zachęcają do 0% 4,2% 16,8% 51,3% 27,7% uczenia się nawet trudnych rzeczy. 7. chwalą uczniów, dostrzegają wysiłek. 0% 2% 14,2% 46% 37,8% 8. rozmawiają z uczniami o przyczynach 0% 5% 31% 46% 18% niepowodzeń edukacyjnych. 9. proponują pomoc, umożliwiają poprawę 1% 3% 11% 42% 43% oceny. 10. potrafią rozbudzić w uczniu ambicje i chęć 0% 3,4% 21,8% 56,3% 18,5% osiągnięcia sukcesu. 11. pozwalają uczniom realizować swoje 1% 3% 27% 50% 19% pomysły. 12. w razie potrzeby kontaktują się z domem w 1% 6,7% 19,3% 30,2% 42,8% celu podjęcia współpracy. 13. informują uczniów o konkursach i 1% 1% 11% 26% 61% zachęcają do udziału. 14. traktują wszystkich uczniów równie 2% 6% 16% 42% 34% dobrze. Analizując powyższe wyniki i odpowiadając jednocześnie na kluczowe pytanie niniejszej ewaluacji można stwierdzić, iż szkoła stwarza warunki do wyrównywania braków i zaległości. Jak wskazują rodzice (ponad 50%), nauczyciele pomagają dobrze zrozumieć zagadnienia omawiane na lekcjach, informują uczniów jak uczyć się i przygotowywać do kolejnej lekcji, rozmawiają z uczniami o przyczynach niepowodzeń edukacyjnych oraz proponują pomoc i umożliwiają poprawę oceny. Część rodziców, odpowiadając na pytania dotyczące wspomagania rozwoju uczniów przez nauczycieli, zaznaczała odpowiedź nie wiem. Może być to uwarunkowane nierzetelnym przekazaniem informacji ze strony zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Zatem należałoby w inny sposób powiadamiać rodziców o podejmowanych działaniach wspierających ich dzieci.