ROZMOWY O ŻYCIU I ŚMIERCI. TRUDNE TEMATY DLA LEKARZA I PACJENTA- UJĘCIE INTERDYSCYPLINARNE 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program : Rok akademicki: 2018/2019 Nazwa modułu/ przedmiotu: Kod przedmiotu: II Wydział Lekarski, I Wydział Lekarski, WNoZ 5 i 6 rok jednolite studia magisterskie: Lekarski 4 i 5 rok jednolite studia magisterskie: Fizjoterapia 2 i 3 rok studia licencjackie: Pielęgniarstwo, Położnictwo, elektroradiologia, logopedia, dietetyka, zdrowie publiczne, audiofonologia, ratownictwo medyczne 1 i 2 rok studia magisterskie: pielęgniarstwo, położnictwo, elektroradiologia, położnictwo, logopedia dietetyka, zdrowie publiczne, fizjoterapia Rozmowy o życiu i śmierci. Trudne tematy dla lekarza i pacjenta- ujęcie interdyscyplinarne Fakultet realizowany w ramach projektu "Rozwój kompetencji miękkich i interpersonalnych u studentów kierunków medycznych" zwany krócej "Akademia Umiejętności Społecznych" współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój PO WER 03.01.00-00-K367/16. Strona projektu: http://komunikacja.wum.edu.pl Jednostki prowadzące kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów: Semestr studiów: Typ modułu/przedmiotu: Osoby prowadzące: Zakład Psychologii Medycznej WUM Profesor dr hab. Krzysztof Owczarek 5 i 6 rok jednolite studia magisterskie: Lekarski 4 i 5 rok jednolite studia magisterskie: Fizjoterapia 2 i 3 rok studia licencjackie: Pielęgniarstwo, Położnictwo, elektroradiologia, logopedia, dietetyka, zdrowie publiczne, audiofonologia, ratownictwo medyczne 1 i 2 rok studia magisterskie: pielęgniarstwo, położnictwo, elektroradiologia, położnictwo, logopedia dietetyka, zdrowie publiczne, fizjoterapia Zimowy fakultatywny Mgr Urszula Ziętalewicz Mgr Jakub Związek Strona 1 z 5
Erasmus TAK/NIE: Osoba odpowiedzialna za sylabus: NIE Dr n. med. Marta Kulpa mkulpa@wum.edu.pl Liczba punktów ECTS: 2 2. Cele Celem warsztatu jest zapoznanie przyszłych pracowników medycznych ze specyfiką budowania właściwej relacji niezbędnej w pracy z pacjentami terminalnie chorymi i ich rodzinami. Uczestnicy warsztatu dowiedzą się i doświadczą, z jakimi problemami w sferze psychologicznej boryka się pacjent i jego bliscy, nauczą się sposobów komunikacji z chorymi i ich rodzinami, przekazywania trudnych treści. Warsztat ma ułatwić komunikację na linii pacjent terminalny i jego rodzina a lekarz/personel medyczny. Tym samym sprawi, że obie strony będą mogły efektywnie współpracować, nie ponosząc większych, niż konieczne, obciążeń w sferze psychologicznej. Warsztat przygotuje uczestników do radzenia sobie z trudnymi emocjami wynikającymi ze specyfiki pracy w opiece paliatywnej. Uczestnicy w trakcie warsztatu będą mieli możliwość przepracowania trudnych rozmów i własnych emocji w sposób kontrolowany. Uczestnicy nabędą wiedzę i umiejętności konstruktywnego radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i reakcjami emocjonalnymi własnymi oraz swoich podopiecznych co zwiększy ich poczucie sprawczości i koherencji, rozmawiania o tematach trudnych i umiejętność spojrzenia na zagadnienia nie tylko z perspektywy medycznej, ale też psychologicznej, duchowej i etycznej. Podczas warsztatu uczestnicy dokonają analizy, jakie tematy są trudne dla nich, a jakie dla ich pacjentów. Studenci będą realizowali zadania praktyczne - ćwiczyli prowadzenie rozmów, opracowane na podstawie przykładów pochodzących z praktyki medycznej. Treści fakultetu realizują cel związany z dostarczeniem studentom wiedzy i umiejętności z zakresu kompetencji interpersonalnych, które będą przydatne z punktu widzenia przyszłych pracodawców w branży medycznej. Student po udziale w fakultecie: Potrafi wskazać specyfikę pracy z osobami terminalnie lub przewlekle chorymi oraz ich rodzinami Dokonuje analizy sposobu funkcjonowania i budowania komunikacji, uwzględniając czynniki medycznej, etyczne, psychologiczne oraz kontekst społeczny Zna wyniki badań dotyczące chęci i gotowości poruszania przez pacjentów i ich rodziny tematów trudnych, w tym śmierci, cierpienia i radzenia sobie z chorobą przewlekłą Potrafi inicjować rozmowy na temat trudnych spraw Jest świadomy, jakie tematy stanowią trudność dla niego samego Potrafi rozpoznać tematy, które stanowią trudność dla rozmówców Prowadzi rozmowę o zagadnieniach trudnych unikając żargonu medycznego tłumaczy skomplikowane kwestie, dostosowując się do potrzeb i możliwości rozmówcy Jest świadomy konieczności zdystansowania się od własnych przekonań i emocji w przypadku różnicy zdań między swoimi poglądami a poglądami pacjenta i jego rodziny Zna psychologiczne konsekwencje przewlekłej choroby somatycznej i potrafi uwzględnić je podczas rozmowy z pacjentem Potrafi omówić przebieg żałoby oraz możliwe sposoby nieprawidłowego jej przebiegu Zna ofertę wsparcia, którą może być objęta rodzina po starcie osoby bliskiej Zna zasady postępowania i budowania kontaktu z osobami, które przeżyły stratę 3. Wymagania wstępne Uczestnik zobowiązany jest do wypełnienia dokumentów związanych z zapisem do projektu "Rozwój kompetencji miękkich i interpersonalnych u studentów kierunków medycznych" PO WER - Koordynator ds. rekrutacji i promocji - Kamila Malesa: kamila.malesa@wum.edu.pl, tel. 22 57 20 975 4. Przedmiotowe efekty Symbol Lista efektów Opis W1 Student zna podstawowe zagadnienia z żałobą fizjologiczną i powikłaną Odniesienie do efektu kierunkowego Strona 2 z 5
W2 Student zna zasady współpracy i budowania prawidłowej relacji z osobami terminalnie chorymi i ich rodzinami W3 Student Zna zasady altruizmu i odpowiedzialności klinicznej i ma świadomość zasad funkcjonowania zespołu terapeutycznego W4 Student zna podstawowe techniki interwencji kryzysowej i psychoterapii w odniesieniu do osób terminalnie chorych oraz osób w żałobie U1 Student potrafi prawidłowo budować relacje z osobą terminalnie chorą i osobami w żałobie K1 Student posiada kompetencje w obszarze pracy z osobą umierającą oraz z osobą w żałobie K2 Student systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu; D.W14 lekarski D.K2 pielęgniarstwo 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład Seminarium Ćwiczenia 30 10 6. Tematy zajęć i treści C1:Medyczne, psychologiczne i etyczne kwestie związane z budowaniem kontaktu z pacjentem nieuleczalne chorym i jego rodziną, Czy ludzie chcą rozmawiać o śmierci? Jak poruszyć ten temat? Podejście psychologiczne i socjologiczne, Analiza tego jakie tematy są trudne dla personelu medycznego a jakie dla pacjentów terminalnych i ich rodzin. Rozpoznawanie tematów trudnych dla danego uczestnika warsztatu. Słownictwo fachowe, żargonowe i potoczne w rozmowach z pacjentami w kontekście pracy z pacjentem terminalnym. C2: Rola uwarunkowań psychologicznych i społecznych w komunikacji na trudne tematy. Budowanie skutecznej komunikacji z uwzględnieniem norm społecznych i uwarunkowań kulturowych. C3: Praca z pacjentami odczuwającymi intensywne objawy somatyczne. Praca z żałobą. Praca z rodziną przejawiającą zaburzenia adaptacyjne zasady budowania prawidłowej relacji i komunikacji C4: Zasady współpracy z osobami w kryzysie psychologicznym wybrane interwencje kryzysowe. Analiza przypadków zaczerpniętych z praktyki medycznej Metody dydaktyczne: Przekaz wiedzy: Mini-wykłady, dyskusja w grupie, formy multimedialne Analiza doświadczenia i nauka nowych umiejętności: Dyskusja, Odgrywanie ról, Analiza przypadków, Ćwiczenia indywidualne, Mapy myśli, Ćwiczenia dramowe, np. teatr forum, Praca w grupach 7. Sposoby weryfikacji efektów Przedmiotowy efekt W1, W2, W3, W4 Formy prowadzonych zajęć Ćwiczenia/warsz tat, Miniwykłady, dyskusja w grupie, formy multimedialne Treści Sposoby weryfikacji efektu Zadania wykonywane w trakcie zajęć Kryterium zaliczenia 100% Kierunkowy efekt - zgodny z Uchwałą Senatu Strona 3 z 5
U1, K1, K2, 8. Kryteria oceniania Ćwiczenia/warsz tat Aktywny udział ćwiczeniach wykonywanych w grupach i indywidualnie oraz w zadaniach warsztatowych w trakcie zajęć, standaryzowana gra szkoleniowa i standaryzowane kwestionariusze badawcze Minimalne akceptowalne przyswojenie efektów Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie bez oceny ocena kryteria 2,0 (ndst) 3,0 (dost.) 3,5 (ddb) 4,0 (db) 4,5 (pdb) 5,0 (bdb) 9. Literatura Literatura obowiązkowa: Kubler-Ross E. Rozmowy o śmierci i umieraniu. Media Rodzina 1998 Literatura podana przez prowadzących w trakcie zajęć 10. Kalkulacja punktów ECTS Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: e-learning 7 0,5 Seminarium Ćwiczenia 23 1 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): Przygotowanie studenta do ćwiczeń 4 0,25 Przygotowanie studenta do udziału w zadaniach warsztatowych 11. Informacje dodatkowe 3 0,25 Razem 30 2 Strona 4 z 5
Student po ukończeniu fakultetu otrzymuje certyfikat uczestnictwa w fakultecie oraz informacje o podniesionych kompetencjach z zakresu tematyki zajęć Terminy zajęć: Grupa 1 1 grudnia (sobota) godz. 9.00 14.45, 3 i 4 grudnia (poniedziałek i wtorek) godz. 17.30 21.00 oraz 5 grudnia (środa) godz. 17.30 21.00. Grupa 2 7 stycznia (poniedziałek) godz. 17.15 21.00, 11 stycznia (piątek) godz. 13.00 20.30 oraz 12 stycznia (sobota) godz. 10.00 16.00 Zajęcia będą odbywać się w Zakładzie Psychologii Medycznej sala 92 Zagadnienia dodatkowe, realizowane w formie e-learningu: 1. Rozmowa z dziećmi o umieraniu i śmierci. 2. Żałoba u dzieci i nastolatków. 3. Skuteczna komunikacja a zagadnienia prawne. 4. Jak rozmawiać o emocjach w pracy? 5. O żałobie w pracy. Strona 5 z 5