` PROGRAM PROFILAKTYKI Centrum Kształcenia Zawdweg i Ustawiczneg w Nysie Opracwanie: mgr Anna Jachim mgr Janna Tmasiak mgr Izabela Jastrzębska
I. Wstęp 1. Prgram prfilaktyki Centrum Kształcenia Zawdweg i Ustawiczneg w Nysie jest wynikiem diagnzy, w której uwzględnin ptrzeby rzwjwe uczniów, ptrzeby wynikające ze specyfiki śrdwiska szkły raz szerk pjęty kntekst przemian spłeczn-eknmicznych w kraju. 2. Prfilaktyka rzumiana jest tu jak złżny prces wspierania zintegrwanych, wielpłaszczyznwych działań wychwawczych zmierzających d wypracwania racjnalneg pczucia własnej wartści raz przeciwdziałania i eliminacji destrukcyjnych czynników zakłócających prces wychwania. 3. W działaniach tych skupiamy się na prfilaktyce 1 i 2 a. pierwszeg stpnia - t działania skierwane d: całej spłecznści uczniwskiej mające na celu zapbieganie pjawianiu się prblemów związanych z zachwaniami destrukcyjnymi d nauczycieli i pracwników szkły d rdziców uczniów Realizują je wszyscy nauczyciele, pracwnicy szkły i rdzice. b. drugieg stpnia - t działania specjalistycznie zindywidualizwane skierwane d uczniów najwyższym stpniu ryzyka dysfunkcjnalnści, pmagające im w jeg redukcji. Tę frmę prfilaktyki realizują pedagg szklny,wychwawcy, nauczyciele i specjaliści współpracujący ze szkłą. 4. Działania pierwszeg stpnia prwadzne są na kilku pzimach: a. Infrmacyjnym. Nie są t działania główne w zakresie prfilaktyki w szkle, są tylk pmcne w prfilaktyce, same nie prwadzą bwiem d redukcji zachwań. b. Edukacji psychlgicznej i spłecznej. T działania, które dstarczają wiedzy i umiejętnści przydatnych, krzystnych lub wręcz niezbędnych d teg, by uczniwie byli w stanie sami lepiej radzić sbie z zagrżeniami, np. uzależnieniem, stresem itp. Są bardz wiarygdne i efektywne i ze wszystkich najskuteczniejsze w zapbieganiu uzależnienim. 2
c. Działalnści alternatywnej. Działania te mają zaspkić ptrzeby młdych ludzi, np. bycie zadwlnym, dprężnym, ptrzeby zabawy, kntaktu z innymi. 5. Prgram prfilaktyki jest pwiązany z prgramem wychwawczym, szklnym zestawem prgramów nauczania, harmnizuje w szczególnści z: a. gdzinami d dyspzycji wychwawcy b. przedmitami nauczania c. gdzinami d dyspzycji dyrektra szkły d. prgramami nauczania e. ścieżkami edukacyjnymi f. zajęciami pzalekcyjnymi 6. Prgram ma charakter śrdwiskwy, b bjęt nim wszystkie sby twrzące śrdwisk szklne a. uczniów b. nauczycieli i pracwników administracji i bsługi c. Rdziców 7. Zadanie realizacji prgramu, p zapiniwaniu przez Radę Pedaggiczną, Radę Rdziców i Samrząd szklny spczywa na wszystkich wychwawcach, nauczycielach i pracwnikach administracji i bsługi szkły, przy współpracy ze specjalistami z Pradni Psychlgiczn-Pedaggicznej i instytucji działających na rzecz dzieci i rdziny wraz z ekspertami spśród rdziców. 8. Prgram prfilaktyki part : a. przepisy prawne dtyczące wychwania i prfilaktyki b. nardwe prgramy, np. Ochrny Zdrwia, Prfilaktyki i Rzwiązywania Prblemów Alkhlwych, Przeciwdziałania Narkmanii itp. c. Statut Szkły, Prgram Wychwawczy Szkły d. Wewnątrzszklny System Oceniania 3
9. Prfilaktyka w CKZiU w Nysie ma charakter : a. Działań zintegrwanych ze szklnym zestawem prgramów nauczania, wykrzystuje te prgramy d prmwania i rzwju psychlgiczneg i spłeczneg jednstki II. b. samdzielnych prgramów prfilaktycznych skncentrwanych wkół specyficznych celów i zadań, niezależnie d realizwanych prgramów nauczania, np. zajęć integracyjnych w klasach pierwszych c. działań incydentalnych, które są frmą dpwiedzi na knkretne zdarzenia zaistniałe w szkle lub w śrdwisku 10. W ramach prgramu prfilaktyki w CKZiU w Nysie pdejmuje się działania w zakresie: a. stałeg rzpznawania i diagnzwania zagrżeń b. zapewnienia warunków systematyczneg realizwania prgramu c. współpracy z rdzicami 11. Finanswaniem działań prfilaktycznych (pzyskiwaniem pieniędzy) zajmują się wszyscy pracwnicy placówki a ich działania krdynuje dyrektr szkły. 12. Prgram prfilaktyki pdlega ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej. Wyniki jej pdaje się d wiadmści rady pedaggicznej, rdziców i uczniów. Pdstawa prawna 1. Knstytucja Rzeczpsplitej Plskiej uchwalna przez Zgrmadzenie Nardwe 2 kwietnia 1997 r. 2. Knwencja Prawach Dziecka uchwalna przez Zgrmadzenie Ogólne Nardów Zjedncznych 20 listpada 1989 r., ratyfikwana przez Plskę 30 kwietnia 1991 r. 3. Prgram Plityki Prrdzinnej Państwa przygtwany przez Międzyresrtwy Zespół ds. Opracwania Plityki Prrdzinnej Państwa pwłany przez Prezesa Rady Ministrów i przyjęty w dniu 17 listpada 1998 r. przez Kmitet Spłeczny Rady Ministrów. 4. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. systemie światy, zwana "ustawą systemie światy" (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, pz. 329; zm.: z 1996 r. Nr 106, pz. 496; z 1997 r. Nr 28, pz. 153 i Nr 141, pz. 943; z 1998 r. Nr 117, pz. 759 i Nr 162, pz. 1126; z 2000 r. Nr 12, pz. 136, Nr 19, pz. 299 i Nr 48, pz. 550) 5. Ustawa z dnia 29 listpada 1990 r. pmcy spłecznej, zwana "ustawą pmcy spłecznej" (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, pz. 414; zm.: z 1998 r. Nr 106, 4
pz. 668, Nr 117, pz. 756, Nr 162, pz. 1118 i 1126; z 1999 r. Nr 20, pz. 170, Nr 79, pz. 885 i Nr 90, pz. 1001; z 2000 r. Nr 12, pz. 136 i Nr 19, pz. 238. ) 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. wychwaniu w trzeźwści i przeciwdziałaniu alkhlizmwi, zwana "ustawą wychwaniu w trzeźwści" (Dz. U. Nr 35, pz. 230; zm.: z 1984 r. Nr 34, pz. 184; z 1987 r. Nr 33, pz. 180; z 1989 r. Nr 35, pz. 192; z 1990 r. Nr 34, pz. 198 i Nr 73, pz. 431; z 1991 r. Nr 73, pz. 321 i Nr 94, pz. 419; z 1993 r. Nr 40, pz. 184; z 1996 r. Nr 127, pz. 593; z 1997 r. Nr 88, pz. 554, Nr 113, pz. 732 i Nr 121, pz. 770; z 1998r. Nr 106, pz. 668; z 2000 r. Nr 12, pz. 136) 7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. przeciwdziałaniu narkmanii, zwana "ustawą przeciwdziałaniu narkmanii" (Dz. U. Nr 75, pz. 468; zm.: z 1997 r. Nr 88, pz. 554; z 1998 r. Nr 106, pz. 668; z 2000 r. Nr 20, pz. 256.) 8. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. chrnie zdrwia psychiczneg, zwana "ustawą chrnie zdrwia psychiczneg" (DZ. U. Nr 111 pz. 535; zm.: z 1997 r. Nr 88, pz. 554 i Nr 113, pz. 731; z 1998 r. Nr 106, pz. 668; z 1999 r. Nr 11, pz. 95.) 9. Ustawa z dnia 9 listpada 1995 r. chrnie zdrwia przed następstwami używania tytniu i wyrbów tytniwych, zwana "ustawą chrnie zdrwia przed następstwami używania tytniu" (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, pz. 55; zm. 1997 r. Nr 88, pz. 554 i 121, pz. 770; z 1999 r. Nr 96, pz. 1107.) 10. Statut Zespłu Szkół Mechanicznych w Nysie nadany przez Radę Pwiatu w Nysie. 11. Wewnątrzszklny System Oceniania zatwierdzny przez Radę Pedaggiczną 12. Prgram Wychwawczy zatwierdzny przez Radę Pedaggiczną. III. Cele prgramu 1. Stwrzenie jednliteg i kmpleksweg ddziaływania prfilaktyczneg na młdzież ( nauczyciele - rdzice,pracwnicy administracji i bsługi szkły - pracwnicy instytucji działających na rzecz młdzieży) 2. Wspieranie wychwania i nauczania wszędzie tam, gdzie pjawia się zagrżenie dla rzwju uczniów 5
3. Kncentrwanie się na twrzeniu warunków, w których młdzież ma dstęp d przyjaznych i bezpiecznych grup rówieśniczych, 4. Wspieranie rdziców w ich funkcjach wychwawczych i edukacyjnych pprzez różne frmy dsknalenia umiejętnści rdziców w pracy prfilaktycznej i wychwawczej 5. Uświadamianie wśród uczniów, rdziców i wychwawców i nauczycieli kniecznści działań prfilaktycznych, ich wpływu na przyszłe decyzje i życie młdych ludzi IV. Ptrzeby rzwjwe uczniów i ptrzeby śrdwiska Prblemy młdzieży i śrdwiska 1. Prblemy kresu djrzewania bilgiczne, np. zmiany w wyglądzie spłeczne, np. kłpty w nawiązywaniu kntaktów psychiczne, np. "huśtawka uczuć" prawne, np. brak dpwiedzialnści za swje pstępwanie 2. Prblemy zdrwtne niewłaściwe dżywianie chrby np. bulimia, anreksja, tyłść 3. Prblemy związane z kryzysem autrytetu drsłych nieprzumienia w dmu kłpty w szkle kwestinwanie wartści drsłych 4. Prblemy związane z wyskim pzimem neurtyzmu skłnnść d przeżywania stanów lękwych niska dprnść na stresy prblemy adaptacyjne w nwym śrdwisku Ptrzeby wynikające z prblemów ptrzeba samakceptacji ptrzeba pzytywneg brazu własnej sby ptrzeba rzetelnej infrmacji na temat djrzewania ptrzeba rzetelnej wiedzy zagrżeniach i eliminwanie mitów związanych z uzależnieniem ptrzeba knstruktywnych wzrców w rdzinie, szkle, w mediach ptrzeba autnmii i samdzielnści ptrzeba sukcesu ptrzeba czytelnych i klarwnych wymagań i czekiwań rdziców, nauczycieli ptrzeba satysfakcji, miłści raz radści w życiu ptrzeba radzenia sbie w trudnych, streswych sytuacjach ptrzeba akceptacji 5. Prblemy natury psychicznej mankamenty kmunikwania się nieumiejętnść nawiązywania kntaktów 6 ptrzeba kntaktu z rówieśnikami ptrzeba akceptacji ptrzeba pczucia bezpieczeństwa i własnej wartści
kłpty w kntaktach z rówieśnikami niezaspkjna ptrzeba akceptacji, pczucia bezpieczeństwa i własnej wartści raz sensu życia ptrzeba autnmii ptrzeba celów życiwych i sensu życia 6. Prblemy związane z zagrżeniami XXI wieku narkmania, alkhlizm, niktynizm, lekmania uzależnienia, gier kmputerwych i internetu wczesna inicjacja seksualna nerwice, chrby psychiczne alergie 7. Prblemy tkwiące w śrdwisku adaptacyjn-integracyjne w nwym śrdwisku szklnym kłpty w kntaktach z rówieśnikami prblemy w nauce, wagary niedstatek eknmiczny patlgia rdziny, uzależnienia ptrzeba szczęścia, zadwlenia ptrzeba zabawy i dpczynku ptrzeba rzetelnej wiedzy zagrżeniach ptrzeba akceptacji w grupie rówieśniczej ptrzeba asertywnych zachwań ptrzeba miłści i akceptacji ptrzeba bezpieczeństwa, akceptacji, kntaktów z rówieśnikami ptrzeba sukcesów ptrzeba miłści rdzicielskiej ptrzeba bezpieczeństwa ptrzeba satysfakcji i zadwlenia z życia V. Prfilaktyka pierwszeg stpnia T działania skierwane d całej spłecznści : A. uczniwskiej B. nauczycieli C. rdziców Działania te mają na celu ; a. zapbieganie pjawianiu się prblemów związanych z zachwaniami dysfunkcyjnymi b. eliminwanie symptmów niedstswania spłeczneg c. zintegrwanie działalnści krekcyjn dydaktycznej, wychwawczej i piekuńczej d. przygtwanie d samdzielneg życia i pracy zawdwej 7
Obejmują następujące mdele działań: 1.infrmacyjny 2.edukacji psychlgicznej i uczenia umiejętnści spłecznych 3.działań alternatywnych Działania skierwane d młdzieży 1. Mdel infrmacyjny ("nauka faktów") ułatwia ucznim wejście w spłecznść szklną pprzez znajmść regulaminów dstarcza rzetelnej wiedzy skutkach uzależnień, wyjaśnia mechanizm uzależnienia zmniejsza stres związany z nauką szklną, nwym zespłem klaswym umżliwia przejście d rli pzytywneg dbircy d aktywneg uczestnika warsztatów częst ma pstać wykładu, pgadanki ilustrwanej materiałami i śrdkami audiwizualnymi realizwany jest przez wychwawców, nauczycieli, zaprsznych ekspertów, w tym rdziców, a także przez rówieśników - liderów Zapznanie z: ZADANIA FORMY REALIZACJI OSOBY bwiązującymi regulaminami 1. Zapznanie uczniów na gdzinach wychwawczych ze Statutem, WSO, Prgramem Wychwawczym i Planem Prfilaktyki w każdym rku. 2. Sptkania z pedaggiem szklnym na temat pracy szkły i pedagga w klasach pierwszych.. 3. Infrmwanie regulaminach pracwni, sali gimnastycznej i siłwni na lekcjach 8 ODPOWIEDZIALNE Wychwawcy Pedagg szklny Nauczyciele przedmitu
rganizacyjnych prawami ucznia i człwieka zasadami uczenia się trudnściami kresu djrzewania bilgicznymi spłecznymi psychicznymi 1. Gdziny wychwawcze raz rzmwy z pedaggiem szklnym dtyczące praw i bwiązków uczniów. 2. Gazetki ścienne dtyczące tej prblematyki 1. Lekcja wychwawcza Jak efektywnie się uczyć?- wskazanie spsbów efektywneg uczenia się, nwczesnych technik przyswajania wiedzy i ich źródeł itp. 2. Sukcesy abslwentów jak dbre źródł mtywwania uczniów d uczenia się-lekcja wychwawcza, gazetka ścienna, strna internetwa szkły. 1. Sptkania z lekarzami, pielęgniarką szklną. 2. Gdziny wychwawcze dtyczące kresu djrzewania. 3. Sptkania z rdzicami - ekspertami w tej dziedzinie. Wychwawcy, Pedagg Zespły klaswe pd kierunkiem wychwawcy Wychwawcy wychwawcy pielęgniarka, pedagg, wychwawcy wychwawcy, nauczyciel wdż zagrżeniami XXI wieku ; uzależnienia nerwice, stresy chrby cywilizacyjne 1. Gdziny wychwawcze na temat przyczyn uzależnień i ich skutków. 2. Uświadmienie zagrżenia wynikająceg z nadmierneg krzystania z gier kmputerwych i Internetu 3. Sptkania z przedstawicielami Sądu Rdzinneg, Plicji i Sądu dla Nieletnich na temat prawnej dpwiedzialnści młdzieży. 4. Rzmwy z pielęgniarką szklną na temat higieny raz spsbów właściweg dżywiania. 5. Gazetki tematyczne dtyczące zagrżeń XXI wieku. pedagg wychwawcy j.w. pedagg pielęgniarka zespły klaswe 9
Diagnzwanie ptrzeb bytwych (niedstatku eknmiczneg) 1. Pmc materialna i spsby jej uzyskania (usamdzielnienie, stypendia na kntynuację nauki, itp.). 2. Rzpznawanie sytuacji materialnej uczniów. 3. Indywidualne rzmwy z wychwankami - uczniami 4. Stała bserwacja uczniów pedagg, wychwawcy pedagg, wychwawcy j.w. Twrzenie bezpieczneg, wlneg d uzależnień śrdwiska wychwawczeg placówki Diagnza zachwań - rzpznawanie sytuacji ryzykwnych 1. Zapznanie uczniów z punktami statutu dtyczącymi zakazu używania śrdków uzależniających i puszczania szkły pdczas zajęć lekcyjnych raz imprez szklnych. 2. Sprawzdania pedagga dtyczące sytuacji wychwawczej szkły. 3. Sptkania z sbami zajmującymi się prfilaktyką w szkle i w mieście. 4. Współpraca z Plicją,Strażą Miejską. 5. Knsekwentne stswanie nagród i kar zawartych w statucie. 6. Pzyskiwanie śrdków finanswych na realizację własnych prgramów prfilaktycznych 1. Mnitrwanie ptrzeb uczniów i ich sytuacji rdzinnej. 2. Eliminwanie przejawów zachwań aspłecznych; wandalizmu, agresji kradzieży, manipulacji pniżania, przemcy fizycznej i psychicznej. wychwawcy Pedagg Dyrektr, pedagg Wychwawcy nauczyciele wychwawcy, pedagg j.w 10
2. Mdel edukacyjny (edukacji psychlgicznej i uczenia umiejętnści spłecznych) a. Mdel edukacji psychlgicznej: wspiera rzwój sbwy ucznia zakłada, że jednstka dbrze przystswana i dbrze radząca sbie z trudnściami będzie zdlna d pdejmwania racjnalnych decyzji życiwych bejmuje działania zrientwane na właściwy wybór, rzwijanie samświadmści i samceny b. Mdel uczenia umiejętnści spłecznych: kształtuje i rzwija umiejętnści funkcjnwania w sytuacjach spłecznych przygtwuje młdych ludzi d radzenia sbie z negatywną presją rówieśników tzw. psychiczne udprnienie kształtuje pstawy asertywnści, uczy mówienia NIE, wyrażania własnych pinii i czekiwań raz dbierania sbie przyjaciół wskazuje bezpieczne spsby wchdzenia w drsłść Zadania Frmy realizacji Osby dpwiedzialne Kształtwanie i wzmacnianie pzytywneg i realneg pczucia własnej wartści 1.Twrzenie kazji d wzajemneg pznania się pprzez imprezy klaswe (rajd integracyjny pierwszklasistów, dyskteki, biwaki, wycieczki). 2. Nagradzanie i prmwanie sukcesów uczniów na frum szkły. 3. Warsztaty dtyczące krewania własneg wizerunku wychwawcy, Samrząd Szklny wychwawcy, dyrektr pedagg 11
Przeciwdziałanie sytuacjm streswym: 1.Pmc kleżeńska w nauce i adaptacji w szkle. Wychwawcy tkwiącym w szkle związanym z trudną sytuacją materialną ucznia związanym ze zdrwiem 2. Indywidualna pmc pedagga szklneg i kierwanie d PPP. 3. Rzpznawanie sytuacji rdzinnej ucznia pprzez badania ankietwe i kntakt z dmem rdzinnym. 4.Omawianie trudnych sytuacji prblemów zdrwtnych i adaptacyjnych młdzieży na zespłach wychwawczych. Pedagg Wychwawcy, pedagg Wychwawcy, pedagg Przygtwanie d życia w grupie pprzez: przełamywanie negatywnych steretypów zachwań rzwijanie umiejętnści nawiązywania kntaktów międzyludzkich identyfikację z zespłem klaswym 1.Organizacja zajęć grupwych biwaków lub zajęć integracyjnych. 2.Rzmwy nt. zaintereswań i planach uczniów. Wzbudzanie chęci d planwania własnej przyszłści przez uczniów, nakreślanie pzytywnych perspektyw 3.Ekspnwanie na frum spłecznści, grupy, klasy i szkły siągnięć sprtwych i artystycznych uczniów. 4.Przygtwanie imprez klaswych: Wigilii, Andrzejek itp.. Wychwawcy, SU Wychwawcy Wychwawcy, SU, dyrektr wychwawcy kształtwanie twartści, empatii i wzajemneg zaufania w grupie Prwadzenie edukacji antyuzależnieniwej 1. Działania prpagujące wlne d uzależnień frmy spędzania wlneg czasu (wycieczki, rzgrywki sprtwe itp.). 2.Zajęcia prfilaktyczne nt. uzależnień d śrdków psychaktywnych z pracwnikami pradni Dr-Med. W Nysie Wychwawcy nauczyciele pedagg 3. Spektakle prfilaktyczne 12
Działania zrientwane na właściwy wybór Zadania Frmy realizacji Osby dpwiedzialne Kształtwanie asertywnych pstaw wbec śrdków uzależniających pprzez: werbalizację ptrzeb radzenie sbie z presją grupy wzajemne wspieranie sztukę dmawiania Zapznanie z zasadami skutecznej kmunikacji pprzez: analizę przyczyn zakłóceń w prcesie kmunikacji rzwijanie umiejętnści aktywneg słuchania pznanie zasad skutecznej kmunikacji rzwijanie empatii 1.Realizacja na gdzinach wychwawczych tematów systemie wartści, kształtwaniu charakteru itp. 2. Sptkania z psychlgiem, pedaggiem. 1.Warsztaty dsknalące umiejętnści kmunikwania się. 2. Sptkania z pracwnikami PPP. 3.Realizacja zasad skutecznej kmunikacji na wszystkich zajęciach lekcyjnych i pzalekcyjnych. Wychwawcy pedagg pedagg j.w wychwawy Kształtwanie pzytywneg myślenia sbie pprzez: pznawanie swich mcnych strn dcenianie własnych, najmniejszych sukcesów 1.Warsztaty dtyczące pczucia własnej wartści, krewania własneg wizerunku. 2. Organizwanie kół zaintereswań umżliwiających ucznim rzwijanie talentów, umiejętnści, uzdlnień. 3. Prmwanie sukcesów młdzieży (artystycznych, naukwych, sprtwych itp.), pprzez pchwały, nagrdy i infrmacje na strnie internetwej szkły. Pedagg Dyrektr Dyrektr, nauczyciel infrmatyki( administratr szklnej strny internetwej) 13
Prfilaktyka chrób XXI w. 1. Omawianie tematyki dbałści zdrwie na wszystkich zajęciach i przedmitach. 2.Prjekcje filmów tematyce prfilaktycznej i dyskusje nad nimi. 3. Prpagwanie wśród młdzieży aktywneg stylu życia. Zachęcanie d zajęć ruchwych, krzystania z zajęć pzalekcyjnych charakterze sprtwym. Nauczyciele Wychwawcy nauczyciele Kształtwanie dpwiedzialnści za życiwe wybry Zadania Frmy realizacji Osby dpwiedzialne Dsknalenie umiejętnści interpersnalnych pprzez: pszanwanie gdnści innych pszanwanie zdrwia i życia walka z wszelakimi przejawami agresji fizycznej 1.Gdziny wychwawcze lub tematy na lekcjach religii hierarchii wartści, ideałach. 2.Dyskusje na języku plskim wzrcach sbwych w literaturze itp. Wychwawcy, nauczyciele religii, wdż Kształtwanie dpwiedzialnści: za siebie i innych za pdejmwane decyzje i zachwania 1.Gdziny wychwawcze dtyczące właściwych wybrów. 2.Zachęcanie d pmcy kleżeńskiej w nauce. Wychwawcy j.w. 14
Szerzenie wśród młdzieży znajmści prawa i wyrabianie nawyku pszanwania g 1.Sptkania z plicją, pracwnikami sądu, PPP. 2.Gdziny wychwawcze dtyczące bwiązków ucznia i dpwiedzialnści za ich lekceważenie. 3.Kategryczne przestrzeganie nagród i kar za nieprzestrzeganie Statutu. Pedagg Wychwawcy j.w. Kształtwanie pstaw tlerancji dtyczących: różnych wyznań różnych nardwści 1.Dyskutwanie prblematyce tlerancji na gdzinach wychwawczych, religii, wychwaniu d życia w rdzinie itp. 2.Gazetki tematyczne, knkursy plastyczne. nauczyciele przedmitów dmiennych pglądów itp. Przygtwanie d pełnienia nwych ról spłecznych Zadania Frmy realizacji Osby dpwiedzialne Przygtwanie d zdawania egzaminów -maturalnych - na wyższe uczelnie 1.Zapznanie z prcedurą rganizacji i przebiegu egzaminem maturalnym. 2.Współpraca z pedaggiem, psychlgiem, dradcą zawdwym w zakresie indywidualnej pmcy w wybrze studiów. 3.Udstępnianie aktualnych infrmacji szklnictwie wyższym, diagnza rynku pracy. 4.Organizacja próbnej matury. Dyrektr Wychwawca Dradca zawdwy Dyrektr 15
1.Oczekiwane efekty działalnści prfilaktycznej pierwszeg stpnia.. Uczniwie mają szerką wiedzę : 1.prblemie uzależnień, bezpśrednich i dległych ich skutkach 2.związkach między durzeniem a innymi chrbami, np. AIDS 3.niebezpieczeństwie jednczesneg używania śrdków chemicznych, leków i alkhlu 4.wpływie śrdków durzających na różne frmy aktywnści człwieka (nauka, praca, sprt) 5.skutkach prawnych, spłecznych i eknmicznych używania śrdków durzających 6.placówkach interwencyjnych dla sób zagrżnych lub uzależninych 7.prawach ucznia i człwieka 8.mżliwściach alternatywnych spędzania czasu wlneg 9..aktach prawnych regulujących życie szkły Zmiany w pstawach i zachwaniu uczeń: -.zachwuje abstynencję d pszczególnych lub wszystkich śrdków durzających a przez t minimalizuje ryzyk wystąpienia zachwań agresywnych dla siebie i tczenia -.dba własne i innych bezpieczeństw -nawiązuje przyjaźń z rówieśnikami zachwującymi wlnść d śrdków durzających -rzumie isttę - presji rówieśników i umie brnić się przed ich agresja -przyjął prawidłwą pstawę wbec używania śrdków durzających -zmienił pstawę wbec durzających się rówieśników -ma pczucie pczucia własnej wartści i wie, jak pracwać nad jej pdnszeniem 16
-psiada prawidłwą mtywację d pknywania trudnści -zna zasady dbrej kmunikacji -ptrafi kreślić i nazwać pzytywne i negatywne emcje i radzi sbie z nimi -rzumie, czym jest stres i wie, jak sbie z nim radzić -zna spsby rzwiązywania knfliktów i siągać kmprmis bez pdwyższania stpnia agresji -rzumie isttę zachwań asertywnych i agresywnych -dyspnuje umiejętnścią przeciwstawiania się presji d używania śrdków durzających a. Aktywnść alternatywna uczniów uczeń: -włącza się d realizacji prgramów prfilaktycznych i działań interwencyjnych -angażuje się w prgramy wsparcia rówieśniczeg i pmcy kleżeńskiej -pdejmuje działania charakterze wlntarystycznym -uczestniczy w frmach aktywnści wykluczających używanie śrdków durzających -pełni funkcje spłeczne w szkle i placówce Pzytywne zmiany w funkcjnwaniu szklnym uczeń: -siąga pzytywne wyniki w zachwaniu i nauce -pdejmuje wartściwe cele edukacyjne, np. turnieje, limpiady, knkursy, 17
-uczestniczy w zajęciach sprtwych i innych nadbwiązkwych działaniach pzalekcyjnych zmniejszających stpień zachwań agresywnych -nie puszcza zajęć szklnych -pełnieni funkcje piekuńcze, np. pmaga młdszym w nauce w zaadaptwaniu się d rzeczywistści placówki -.przestrzega pstanwień wszelkich rganów placówki partych na bwiązującym prawie Działania skierwane d Rdziców Działania CKZiU w Nysie skierwane d rdziców mają im pmóc w trudnej sztuce wychwania swich dzieci. Działania te mają zatem przybliżyć rdzicm zasady i prawidłwści rządzące funkcjnwaniem rdziny zwłaszcza występujące w relacji rdzice - dzieci, dzieci - rdzice. Zadania Frmy realizacji Osby dpwiedzialne Infrmwanie : pracy szkły i jej regulaminach funkcjnwaniu dziecka w szkle 1. Zapznanie ze statutem, WSO, Prgramem Wychwawczym i infrmwanie rganizacji rku szklneg, planach lekcji, działalnści kółek, terminach wywiadówek. 2. Infrmwanie wynikach uczniów w nauce, frekwencji i zachwaniu na sptkaniach z rdzicami. 3. Pisma infrmujące wynikach w zachwaniu, pracy i nauce. 4. Rzmwy telefniczne z rdzicami. 5. Prezentacja prac i wyników młdzieży pdczas zebrań rdziców. Wychwawcy j.w j.w. j.w j.w Dsknalenie wiedzy i umiejętnści z zakresu wychwania i prfilaktyki 1.Sptkania z pedaggiem szklnym na temat adaptacji i pracy pedagga. 2.Sptkania z pracwnikami instytucji działającymi na rzecz dzieci i rdzin. pedagg 18
Zadania Frmy realizacji Osby dpwiedzialne Włączanie rdziców d pracy szkły 3.Sptkania z pracwnikami Plicji, Sądu, PPP. 4.Zajęcia prfilaktyki uzależnień - pedaggizacja rdziców 5.Zajęcia, warsztaty zgdnie z zaptrzebwaniem. 6. Wskazanie (służenie) literaturą pedaggicznpsychlgiczną. 7. Indywidualne sptkania z wychwawcą, pedaggiem, nauczycielami i dyrekcją. 1.Pzyskiwanie zgdy rdziców na realizację prgramów szklnych. 2.Rzpznanie czekiwań rdziców(ankiety) 3.Krzystanie z pmcy rdziców- ekspertów. 4.Pmc rdziców przy realizacji imprez klaswych. 5. Zapraszanie rdziców na imprezy szklne, klaswe. j.w j.w pedagg/ wychwacy j.w pedagg wychwawcy, pedagg wychwawcy pedagg, wychwawcy j.w wychwawcy Działania skierwane d nauczycieli Zadania Stałe dsknalenie umiejętnści wychwawczych Frmy realizacji 1.Pznawanie przepisów kreślających pracę wychwawczą i prfilaktyczną placówki - szkły. 2.Prezentwanie planów prfilaktycznych pdczas psiedzeń rad pedaggicznych. 3.Przygtwanie i przeprwadzanie rad p szkleniwych dtyczących pracy z młdzieżą w ramach prfilaktyki. 4.Pmc przy pracwaniach planów prfilaktycznych. 5.Udział wychwawcy w warsztatwych zajęciach 19 nauczyciele pedagg pedagg pedagg/ wychwawcy wychwawcy pedagg/
Zadania Frmy realizacji Prpagwanie kursów i szkleń prwadznych w grupach i klasie. 6.Wskazanie literatury pedaggicznpsychlgicznej. 1.Przygtwanie i przedstawienie ferty WDN 2..Diagnzwanie ptrzeb w zakresie dsknalenia. 3..Zachęcanie nauczycieli d pdejmwania różnrakich frm dsknalenia zawdweg 4.Zachęcanie d twrzenia własnych prgramów prfilaktycznych. pedagg Pedagg Lider WDN j.w. j.w pedagg Wspieranie nauczycieli w pracy wychwawczprfilaktycznej 1.Sptkania wychwawców z psychlgiem i pedaggiem i rzwiązywanie prblemów wychwawczych w grupach i klasach. 2.Uwzględnianie prblematyki prfilaktyki w rzkładach materiałów i w pracy zespłów samkształceniwych. Pedagg, wychwawcy Wychwawcy. Zespły samkształceniwe Działania pedagga szklneg a. Udziela indywidualnej pmcy wychwankm ucznim i rdzicm. b. Opiekuje się dyspanserami (sbami skierwanymi lub prwadznymi przez PPP): infrmuje RP dyspanserach prwadzi infrmację sytuacji w szkle c. Prwadzi pedaggizację rdziców dtyczącą: prblemów adaptacyjnych w placówce szkle przyczyn uzależnień i zapbiegania im diagnzuje przyczyny i skutki zachwań nieadekwatnych analizuje ilść i przyczyny wagarów i innych wg ptrzeb 20
d. Dknuje mnitringu i ewaluacji prgramu prfilaktyczneg: analiza pinii PPP rzmwy z uczniami, rdzicami, wychwawcami instytucjami wspmagającymi pracę szkły infrmwanie RP i dyrekcji sytuacji wychwawczej w szkle e. Przygtwuje i prwadzi rady szkleniwe dtyczące spraw wychwawczych prfilaktycznych (tematyka wg ptrzeb). f. Prmuje i wspiera wychwanków uczniów słab sytuwanych: rzpznanie ich sytuację,prace w kmisji stypendialnej. g. Utrzymuje kntakt z instytucjami pracującymi z dziećmi, rdzinami: i. PPP, ii. Plicja, Straż Miejska iii. Sąd dla Nieletnich, Kuratrzy Sądwi iv. PCPR VI. Zadania szkły w zakresie prfilaktyki drugieg stpnia Prfilaktyka drugieg stpnia t działania wczesnej interwencji mające na celu ujawnienie sób lub grup najwyższym ryzyku dysfunkcjnalnści raz pmaganiu im w redukcji teg ryzyka. T prfesjnalna dpwiedź na knkretne trudnści, zagrżenia i prblemy. D grupy "wyskieg ryzyka" zaliczamy sby, które: 1.żyją w złych warunkach eknmicznych 2.wychwywane są w rdzinach patlgicznych 3.dświadczyły przemcy fizycznej i psychicznej 4.dknały czynów karalnych 5.dświadczyły przez dłuższy czas bólu fizyczneg (chrby, urazy) raz u których pjawiły się w zachwaniu już takie bjawy jak: wagary zachwania agresywne, psługiwanie się wulgaryzmami przucenie szkły defekty w zakresie mżliwści intelektualnych defekty w zakresie zdrwia smatyczneg dysfunkcyjnść w zakresie psychicznym pdejmwały próby sambójcze 21
utrzymują kntakty z rówieśnikami durzającymi się lub z grupami, w których nrmą są zachwania dysfunkcyjne mają za sbą próby ze śrdkami durzającymi pdjęły zbyt wcześnie inicjację seksualną W przypadku stwierdzenia zachwań nagannych pedagg wraz z wychwawcami pdejmują działania zmierzające d zminimalizwania ich skutków, przezwyciężania zachwań destrukcyjnych i bniżenia prawdpdbieństwa wystąpienia ich w przyszłści (tzw. prfilaktyka bjawwa) Są t: a. działania interwencyjne (kierwanie d specjalistycznych pradni, lekarzy, na zajęcia grup terapeutycznych) b.namwa - jest najłagdniejszą frmą przymusu c. nakaz - jest pleceniem d bezwzględneg wyknania d zakaz - jest pleceniem czegś zabraniającym e. kara statutwa - ma pwstrzymać zachwanie sprzeczne z nrmami regulaminwymi i wpłynąć na pprawę pstępwania ucznia naruszająceg te nrmy f.przegrupwanie indywidualne i zbirwe (chdzi rzbicie grupy niefrmalnej np. zmiana grupy wychwawczej klasy, placówki) W ramach wczesnej interwencji bezpśrednie działania prwadzi: wychwawca klasy pedagg szklny (indywidualne rzmwy, współpraca z rdziną, z wychwawcą, kierwanie d specjalistycznych pradni) grupa rówieśnicza (pmc w nauce, wsparcie itp.) prfesjnaliści (pracwnicy instytucji działających na rzecz dzieci i rdziny): Pradnia Psychlgiczn-Pedaggiczna Twarzystw Zapbiegania Narkmanii Pradnia Zdrwia Psychiczneg Sąd dla Nieletnich Plicja Zadania szkły w zakresie rzwijania czynników chrniących W CKZiU w Nysie szczególny nacisk kładzie się na wcześniejsze rzpznawanie patlgii zachwań, diagnzwanie bezpśrednich i ukrytych przyczyn raz ile t mżliwe zapbieganie czynnikm destrukcyjnym w myśl hasła "Lepiej i łatwiej raz 22
taniej zapbiegać niż leczyć". Bardz duży nacisk kładzie się na rzwijanie czynników chrniących. Należą d nich: 1..Silna więź rdzinna. 2.Zaintereswanie nauką szklną ( przez nakreślenie realnych celów życiwych, zajęcie czasu wlneg, dciąganie d uzależnień ). 3.Praktyki religijne (wskazanie sensu życia, właściwych zachwań, dbałści siebie, klegów). 4.Wiara w wartści spłeczne, nrmy i praw (wskazanie wartści życia spłeczneg, stswanie i przestrzeganie prawa i nrm spłecznych). 5.Prmwanie przynależnści d knstruktywnych grup rówieśniczych (wskazanie właściwych spsbów spędzania czasu wlneg, właściwe dbieranie klegów, praca na rzecz innych). 6. Pmc materialna (zapbieganie prblemm eknmicznym, biedzie). 7. Pmc w nauce (likwidacja źródeł stresu). Obwiązki sób dpwiedzialnych za realizację prgramu prfilaktyki w CKZiU Obwiązki dyrektra: w Nysie a. Zna przyczyny i sygnały strzegawcze sięgania p śrdki uzależniające przez uczniów agresji wychwanków i innych zachwań dysfunkcyjnych. b. Pzyskuje sprzymierzeńców d realizacji prgramu prfilaktyczneg. c. Dąży d integracji grna pedaggiczneg, SU i ich współpracy w prcesie prfilaktyki. d. Zna sby i instytucje (z adresami i telefnami) pracującymi na rzecz dzieci i rdziny. 23
e. Planuje rady szkleniwe z zakresu prfilaktyki. f. Analizuje mżliwści placówki w dziedzinie realizacji prgramu. g. Ustala zasady pstępwania i prcedury w przypadku występwania sytuacji kryzyswych prblemów uzależnienia i nieprzestrzegania statutu (współpraca z grnem pedaggicznym, pedaggiem, specjalistami spza szkły). h. Kntrluje realizację prgramu prfilaktyki w szkle i dba właściwy pdział bwiązków w jeg ramach raz systematyczne dkumentwanie jeg realizacji (wpis w dziennikach wychwawcy, pedagga). i. Zna przepisy prawne dtyczące działalnści prfilaktyki szkły. j. Pdejmuje stateczną decyzję wbec wychwanków, którzy przejawiają niekntrlwaną agresję, psiadają, rzprwadzają, durzają się śrdkami uzależniającymi lub nie przestrzegają statutu placówki. k. Nie lekceważy sygnałów ptrzebie pmcy ucznim. l. Aprbuje alternatywne frm spędzania czasu wlneg i mbilizuje d nich wychwawców nauczycieli i uczniów. m. Dąży d stwrzenia wkół szkły stref wlnych d śrdków uzależniających pprzez: i. wprwadzenie całkwiteg zakazu psiadania narktyków w szkle i wkół niej raz ich używania ii. wprwadzenie całkwiteg zakazu palenia papiersów w szkle i wkół niej iii. zabezpieczenie szkły tak, aby sby bce nie mgły wchdzić d szkły (dyżury nauczycieli i pracwników - wejście d szkły) iv. ścisłą współpracę z rganami ścigania w zakresie chrny przed agresją n. Prmuje nauczycieli dsknalących się w zakresie wychwania i prfilaktyki.. Sprzyja pzytywnym relacjm nauczyciel - uczeń, między uczniami raz nauczyciel - rdzic. p. Wspiera finansw działania prfilaktyczne na miarę mżliwści szkły. Obwiązki pedagga szklneg Przygtwuje i pracwuje prgram prfilaktyczny szkły. Dba jeg ewaluację. Prwadzi diagnzę zagrżeń młdzieży w śrdwisku szklnym i pza nim. 24
Infrmuje Radę Pedaggiczną sytuacji wychwawczej w szkle i zagrżeniach raz prblemach młdzieży. Prwadzi szklenia Rady Pedaggicznej na temat uzależnień, prfilaktyki, zagrżeń, itp. Prwadzi pedaggizację rdziców dtyczącą adaptacji klas najmłdszych, prfilaktyki uzależnień, kmunikacji. Prwadzi warsztaty i sptkania w klasach. Zaprasza ekspertów spza szkły na zajęcia, sptkania i warsztaty. Dba prmcję zdrweg życia, alternatywne frmy spędzania czasu wlneg (PCK, wlntariat,hnrwe krwidawstw, gazetki, knkursy). Nie lekceważy sygnałów ptrzebie pmcy wychwankm ucznim. Współpracuje z instytucjami pracującymi na rzecz rdziny i dzieci, tj. : PPP, Plicją, Sądem rdzinnym, Mnarem, Twarzystwem Zapbiegania Narkmanii. Rzpznaje ptrzeby eknmiczne uczniów i pracuje w Kmisji Pmcy Materialnej. Prpaguje treści i prgramy prfilaktyczne. Jest liderem w zakresie prfilaktyki w szkle. Systematycznie dsknali się w zakresie wychwania i prfilaktyki raz pmcy ucznim. Współpracuje z rdzicami pprzez: indywidualne sptkania i prady zajęcia pedaggizacji rdziców infrmwanie mżliwściach uzyskania pmcy specjalistycznej 25
Obwiązki wychwawców, nauczycieli Pszerzają wiedzę na temat przyczyn agresji, śrdków uzależniających, zagrżeń młdzieży, zasad kmunikacji i rzwiązywania prblemów (zdbywają kmpetencje w zakresie prfilaktyki). Znają bardz dbrze plan prfilaktyki placówki i uwzględniają g w twrznych przez siebie dla planach pracy wychwawczej. Zapznają uczniów grup i rdziców z zamierzeniami prfilaktycznymi na dany rk. Uczestniczą w radach szkleniwych dtyczących zagrżeń młdzieży. Starają się wprwadzać i realizwać w jak największym zakresie prgramy prfilaktyczne dla uczniów i rdziców. Uważnie bserwują swich uczniów zbierają nich infrmacje ( które analizują wspólnie i pedaggiem) raz reagują na pierwsze niepkjące bjawy. Znają śrdwisk rdzinne wychwanków. Utrzymują stały kntakt z rdzicami, pedaggiem i infrmują ich wynikach nauce i sytuacji wychwawczej (palenie, picie, agresywne zachwanie, wagary, ceny niedstateczne). Prwadzą "pedaggizację" rdziców i "wciągają ich" d realizacji prgramu prfilaktyczneg. Działają zgdnie z Kdeksem Praw Ucznia, z Knwencją Prawach Dziecka. Współpracują z pedaggiem. Dstarczają wzrców knstruktywneg stylu życia metdą przykładu własneg Utrzymują sbwe relacje z wychwankami (pprzez knsultacje, indywidualne rzmwy, rganizację pmcy kleżeńskiej w nauce). Są dyskretni, ale i strżni. 26
Obwiązki rdziców Uczestniczą we wszystkich sptkaniach rganizwanych przez szkłę. Reagują na każde wezwanie d szkły. Znają prgram wychwawczy i prfilaktyki placówki i wyrażają nim swje pinie. Zdbywają wiedzę na temat ptrzeb dzieci, zagrżeń wieku djrzewania i spsbów przeciwdziałania im. Pracują wspólnie z wychwawcami nad dstarczeniem wzrów knstruktywneg stylu życia dziecim. Uczestniczą w pedaggizacji i prgramach prfilaktycznych skierwanych d rdziców. Włączają się aktywnie w prces nauczania i readaptacji. Zdbywają rzetelną wiedzę na temat negatywnych zachwań swich dzieci i rzetelnie nich infrmują szkłę. Dbają dbry kntrakt z dzieckiem. Frmy współpracy z rdzicami w rzwiązywaniu prblemów młdzieży ZSM w Nysie współpracuje z rdzicami w realizacji działań wychwawczych i prfilaktycznych Zbirwe frmy współpracy Sptkania rdziców wywiadówki (dtyczą siągnięć szklnych w nauce zachwaniu, rzwiązują prblemy uczniów). Sptkania z ekspertem (pedaggiem, rdzicem, pracwnikiem PPP, plicji). 27
Sptkania pświęcne pedaggizacji rdziców (dtyczą prblemów wychwania i prfilaktyki). Indywidualne frmy współpracy (stanwią uzupełnienie i wzbgacają kntakty zbirwe) Knsultacje pedaggiczne rdziców z wychwawcą, nauczycielem przedmitu, pedaggiem, dyrekcją. Wizyty dmwe. Krespndencje (za pmcą, listów i pism infrmujących). Rzmwy telefniczne. Ewaluacja prgramu Cel ewaluacji: 1.kntrla realizacji prgramu 2.rzwój wiedzy prgramie 3.rzwiązywanie prblemów pwstających w czasie realizacji Ocenie pdlegają 4 elementy prgramu: 1.zasby, jakie są używane w trakcie realizacji (realizatrzy, nakłady finanswe, pmc, materiały itp.) 2.zastswane strategie ddziaływań prfilaktycznych (infrmacyjna, ewlucyjna, alternatywna, wczesnej interwencji itp.) 3.siągnięte wyniki bezpśrednie bejmujące widczne zmiany przede wszystkim w strefie sbwści i zachwania 4.siągnięte wyniki "drczne", czyli zmiany bserwwane w funkcjnwaniu psychspłecznym uczestników c najmniej w rk p zrealizwaniu prgramu Prgram prfilaktyki w CKZiU w Nysie przygtwan na cykl kształcenia. Ewaluację prwadzą sby, które g twrzyły i realizwały. 28
Ewaluacja dzieli się na: 1.kształcącą - skupiającą się na pprawie i wzmacnianiu prgramu nie tylk w fazie pczątkwej, ale w każdym mmencie jeg realizacji. Ma na dpwiedzieć na pytania czy należy dknać bieżących krekt kreślnych części prgramu? Infrmacji dstarczają tu bserwacje, ankiety, wywiady, rzmwy indywidualne, analiza akt sbwych 2.pdsumwującą - prwadzna jest przez wyznaczne przez dyrektra grupy sób twrzących zespół. Przygtwuje n: bszary, które pdlegać będą ewaluacji, narzędzia grmadzenia pszczególnych infrmacji, analizę zebranych infrmacji, ustala kierunki dalszeg działania, infrmuje wynikach ewaluacji. Ewaluacja pdsumwująca ma dać dpwiedź na pytania: 1.czy prgram pwinien być kntynuwany? 2.czy jest efektywny, wartściwy, czy pzwlił siągnąć wyniki zgdne z czekiwaniami? 3.czy schemat prgramu był wszechstrnny? 4.czy nauczyciele ptrafili wykrzystać wszystkie zgrmadzne w nim materiały? 5.czy działania były jednznaczne i właściwie dbrane, itp.? O wynikach ewaluacji zstaną pinfrmwani wszyscy pracwnicy szkły, rdzice i uczniwie. Prgram pracwał zespół: mgr Janina Nga mgr Anna Jachim mgr Janna Tmasiak mgr Izabela Jastrzębska 29