Urząd Miejski w Śremie RAPORT O STANIE GMINY ŚREM

Urząd Miejski w Śremie RAPORT O STANIE GMINY ŚREM 2014-2018

2 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 RAPORT O STANIE GMINY ŚREM 2014 2018 Raport przedstawia informacje o gminie Śrem w okresie od 1 stycznia 2010 roku do 30 czerwca 2018 roku. Dane pochodzą ze zbiorów Urzędu Miejskiego w Śremie, jednostek organizacyjnych gminy, spółek komunalnych i instytucji kultury na terenie gminy Śrem oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Redakcja Julia Projs, Adrian Wartecki Fotografie Zbiory Urzędu Miejskiego w Śremie Wydawca Urząd Miejski w Śremie Plac 20 Października 1, 63-100 Śrem tel. (+48) 61 28 35 225, fax. (+48) 61 28 35 337 e-mail: urzad@srem.pl, www.srem.pl

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 3 Spis treści 1. Wstęp... 6 2. Zarządzanie gminą... 7 2.1 Burmistrz, sekretarz, skarbnik... 7 2.2 Rada Miejska... 7 2.3 Jednostki pomocnicze... 10 2.4 Urząd Miejski... 11 2.4.1 Struktura organizacyjna Urzędu Miejskiego w Śremie... 12 2.4.2 Certyfikat jakości... 12 3. Demografia... 13 4. Finanse gminy... 15 4.1 Dochody i wydatki gminy... 15 4.2 Analiza zadłużenia gminy... 19 4.3 Środki zewnętrzne... 19 5. Promocja... 21 5.1 Kształtowanie wizerunku i promocja marki Śrem... 21 5.2 Promocja gospodarcza gminy... 21 5.3 Zarządzanie informacją... 22 5.3.1 Serwisy internetowe... 22 5.3.2 Elektroniczne usługi publiczne (e-usługi)... 23 6. Nagrody i certyfikaty... 24 7. Oświata i wychowanie... 26 7.1 Opieka nad dziećmi do lat 3... 27 7.2 Przedszkola... 28 7.3 Szkoły podstawowe i gimnazjalne... 33 7.3.1 Szkoły prowadzone przez gminę... 33 7.3.2 Szkoły prowadzone przez inne podmioty... 36 7.3.3 Szkoły ponadgimnazjalne... 38 7.3.4 Placówki oświatowe niepubliczne... 40 7.3.5 Oddział zamiejscowy uniwersytetu... 41 7.4 Programy realizowane w placówkach oświatowych podlegających gminie Śrem... 41 7.4.1 Programy rządowe... 41 7.4.2 Projekty unijne... 42 8. Gospodarka... 43 8.1 Przedsiębiorstwa... 43 8.2 Rynek pracy... 45 8.3 Tereny inwestycyjne... 46 9. Mienie komunalne... 47 10. Gospodarka przestrzenna... 50 11. Gospodarka nieruchomościami... 53 11.1 Struktura gruntów na obszarze gminy... 53 11.2 Grunty gminne... 54 11.2.1 Struktura nieruchomości gminnych... 54 11.2.2 Sprzedaż nieruchomości gminnych... 54 11.2.3 Dzierżawa i użytkowanie wieczyste... 55 11.2.4 Nabywanie nieruchomości... 56 11.2.5 Sprzedaż lokali... 56 12. Infrastruktura techniczna... 57 12.1 Wodociągi i kanalizacja... 57 12.2 Elektroenergetyka... 58 12.3 Gazownictwo... 58 12.4 Ciepłownictwo... 58 12.5 Telekomunikacja... 58

4 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 13. Inwestycje... 60 14. Mieszkalnictwo... 66 15. Tereny wiejskie... 67 15.1 Rolnictwo... 67 15.2 Wielkopolska Odnowa Wsi... 68 15.3 Świetlice wiejskie... 68 15.4 Fundusz sołecki... 68 16. Transport i komunikacja... 70 16.1 Transport drogowy... 70 16.2 Komunikacja miejska... 71 17. Środowisko... 73 17.1 Tereny zieleni miejskiej... 73 17.2 Ochrona środowiska... 74 17.2.1 Ochrona przyrody... 74 17.2.2 Ochrona klimatu i powietrza... 74 17.2.3 Ochrona zasobów wodnych... 75 17.2.4 Ochrona przed substancjami niebezpiecznymi... 75 17.2.5 Edukacja ekologiczna... 76 17.3 Gospodarka komunalna... 77 17.3.1 Gospodarka odpadami... 77 17.3.2 Składowisko odpadów i odzyskiwanie surowców wtórnych... 77 17.3.3 Utrzymanie porządku... 79 17.3.4 Pozostałe usługi komunalne... 79 18. Kultura... 82 18.1 Biblioteka Publiczna im. Heliodora Święcickiego w Śremie... 82 18.1.1 Organizacja i infrastruktura... 82 18.1.2 Zbiory biblioteczne... 83 18.1.3 Usługi elektroniczne... 84 18.1.4 Użytkownicy biblioteki i udostępnianie zbiorów... 84 18.1.5 Działalność... 85 18.1.6 Finanse... 86 18.1.7 Najważniejsze osiągnięcia biblioteki... 87 18.2 Muzeum Śremskie... 87 18.2.1 Organizacja i infrastruktura... 87 18.2.2 Zbiory muzealne... 88 18.2.3 Działalność muzealna... 88 18.2.4 Finanse... 89 18.2.5 Najważniejsze osiągnięcia muzeum... 90 18.3 Śremski Ośrodek Kultury... 90 18.3.1 Organizacja i infrastruktura... 90 18.3.2 Działalność... 90 18.3.3 Finanse... 93 18.4 Organizacje pozarządowe działające w zakresie kultury... 93 19. Turystyka... 94 20. Sport... 96 20.1 Śremski Sport Sp. z o.o.... 96 20.2 Rozwój bazy sportowej i rekreacyjnej... 96 20.3 Zarządzanie obiektami sportowymi... 97 20.4 Organizacje pozarządowe działające w zakresie kultury fizycznej i sportu... 98 20.5 Imprezy, wydarzenia i akcje sportowe... 99 21. Pomoc społeczna... 100 21.1 Ośrodek Pomocy Społecznej... 100 21.1.1 System zabezpieczenia społecznego - instrumenty... 100

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 5 21.1.2 Aktywna polityka społeczna... 101 21.1.3 Usługi wsparcia ekonomii społecznej umiejętność rozumienia misji społecznej... 102 21.1.4 Instrumenty i zasoby lokalnej polityki senioralnej... 103 21.1.5 Usługi w zakresie polityki prorodzinnej... 104 21.2 Środowiskowy Dom Samopomocy... 105 21.3 Organizacje pozarządowe działające w zakresie pomocy społecznej... 106 21.4 Programy profilaktyczne... 108 21.4.1 Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii... 108 21.4.2 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych... 108 21.4.3 Program zapobiegania czynnikom ryzyka raka szyjki macicy w gminie Śrem... 110 21.5 Polityka prorodzinna... 110 21.5.1 Program Rodzina 3+... 110 21.5.2 Ogólnopolska Karta Dużej Rodziny... 111 21.5.3 Wielkopolska Karta Rodziny... 111 21.5.4 Śremska Karta Seniora... 111 21.6 Pomoc materialna dla uczniów... 111 21.6.1 Stypendium szkolne... 112 21.6.2 Zasiłek szkolny... 112 21.7 Dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianych pracowników... 112 22. Bezpieczeństwo publiczne... 113 22.1 Straż Miejska... 113 22.2 Ochotnicza Straż Pożarna... 114 22.3 Współpraca z Policją... 116 22.4 Rada Programu Bezpieczne Miasto... 117 22.5 Obrona cywilna... 117 22.5.1 Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego... 117 22.5.2 System ostrzegania i alarmowania... 118 23. Budżet Obywatelski Śremu... 120 24. Współpraca gminy... 122 24.1 Miasta partnerskie... 122 24.2 Członkostwo gminy... 122 25. Wyróżnienia przyznawane przez gminę... 126 25.1 Śremskie Żyrafy... 126 25.2 Honorowy Obywatel Śremu... 127

6 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 1. Wstęp Szanowni Państwo, Poziom zadań realizowanych przez samorząd gminny ma bezpośrednie przełożenie na codzienną jakość życia. W opracowaniu zaprezentowano sposoby wydatkowania środków finansowych w zakresie inwestycji, pomocy społecznej, oświaty, usług komunalnych czy oferty kulturalnej i sportowej, z których korzystają Państwo każdego dnia. Opisywany okres to lata efektywnego pozyskania środków unijnych na wsparcie inwestycji. Z sukcesem zrealizowano znaczące i trudne przedsięwzięcia m.in. zakończono proces zwodociągowania i skanalizowania gminy, przebudowę starego obiektu sportowego, budowę mieszkań pod wynajem. Intensywne działania skierowano na rozwój infrastruktury sportowo-edukacyjnej: nowe boiska, miejsca do uprawiania różnych dyscyplin sportowych, plaża miejska. Wymierne korzyści przyniosła współpraca z Metropolią Poznań. Dzięki Zintegrowanym Inwestycjom Terytorialnym trwa rozbudowa Muzeum Śremskiego, rozbudowa budynku przy szkole w Dąbrowie czy wykonano termomodernizację Szkoły Podstawowej Nr 6. W ostatnich latach wyzwaniem stała się poprawa mobilności na terenie miasta. Uruchomienie bezpłatnej komunikacji miejskiej, inwestycje drogowe, rozbudowanie systemu ścieżek rowerowych, pozyskanie środków na budowę węzłów przesiadkowych prowadzi do poprawy warunków komunikacyjnych. Zmiany na terenie gminy to również zasług Państwa. Koncepcja Budżetu Obywatelskiego Śremu pozwoliła na realizację własnych pomysłów mieszkańców i powstały boiska, pumptrack czy miasteczka rowerowe. Fundusze sołeckie zintegrowały społeczności wiejskie, które wspólnie decydowały o przeznaczeniu środków finansowych. Również działalność różnorodnych stowarzyszeń, która pozwala na spełnianie zainteresowań dzieci oraz dorosłych, to efekt aktywności i zaangażowania mieszkańców. Mam nadzieję, że integracja społeczna, którą udało nam się przez te lata wypracować, zaowocuje kolejnymi dobrymi pomysłami, pomyślnymi inwestycjami, a tym samym wysoką jakością życia codziennego. Dziękuję za miniony czas, za pomysły, zaangażowanie i dbałość o nasze wspólne dobro i naszą małą ojczyznę - Śrem. Adam Lewandowski Burmistrz Śremu

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 7 2. Zarządzanie gminą 2.1 Burmistrz, sekretarz, skarbnik Burmistrz Śremu Adam Lewandowski Zastępca Burmistrza Śremu Bartosz Żeleźny Sekretarz Gminy Hanna Brukarczyk Skarbnik Gminy Magdalena Panke W okresie od 1.01.2010 r. do 30.06.2014 r. w ramach przyjęć interesantów Burmistrz Śremu przyjął 1617 osób, Zastępca Burmistrza - 147. 2.2 Rada Miejska Skład Rady Miejskiej na koniec VII kadencji: 1. Katarzyna Sarnowska Przewodnicząca Rady Miejskiej 2. Andrzej Mieloszyński Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej 3. Edward Szczepański Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej 4. Hieronim Bartkowiak 5. Marek Basaj 6. Dominika Fornalik 7. Roman Hojak 8. Tomasz Jakuszek 9. Arkadiusz Jankowiak 10. Piotr Karliński 11. Tomasz Klaczyński 12. Marcin Kowalczyk 13. Jacek Kubski 14. Antoni Michalak 15. Piotr Mulkowski 16. Barbara Ratajczak 17. Adam Sędłak 18. Nina Stępa 19. Cezary Strzelec 20. Tomasz Żak 21. Zdzisław Żeleźny

8 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Zmiany osobowe w Radzie Miejskiej podczas VII kadencji: Zmiana składu Komisji Rewizyjnej: Po rezygnacji Edwarda Szczepańskiego powołano radną Ninę Stępę (23.04.2015 r.). Skład osobowy stałych Komisji Rady Miejskiej w Śremie na koniec VII kadencji: Komisja Rewizyjna 1. Arkadiusz Jankowiak Przewodniczący 2. Antoni Michalak Zastępca Przewodniczącego 3. Hieronim Bartkowiak 4. Tomasz Jakuszek 5. Jacek Kubski 6. Barbara Ratajczak 7. Nina Stępa (od 23.04.2015) Komisja wykonuje obowiązki kontrolne Rady oraz inne określone w ustawie. Komisja Komunalna i Rozwoju 1. Hieronim Bartkowiak Przewodniczący 2. Antoni Michalak Zastępca Przewodniczącego 3. Marek Basaj 4. Dominika Fornalik 5. Roman Hojak 6. Tomasz Jakuszek 7. Tomasz Klaczyński 8. Jacek Kubski 9. Andrzej Mieloszyński 10. Barbara Ratajczak 11. Adam Sędłak 12. Nina Stępa 13. Cezary Strzelec Komisja zajmuje się sprawami: gospodarki komunalnej w szczególności zbiorowym zaopatrzeniem w wodę, energię elektryczną, cieplną oraz gaz, usuwaniem odpadów, zbiorowym odprowadzaniem ścieków, zielenią gminną, drogami i organizacją ruchu drogowego, cmentarzem komunalnym, lokalami, ładem przestrzennym, gospodarką nieruchomościami, spółkami z udziałem gminy, rozwojem gospodarczym oraz promocją gminy. Komisja Oświaty, Kultury i Sportu 1. Tomasz Żak Przewodniczący 2. Marcin Kowalczyk Zastępca Przewodniczącego 3. Arkadiusz Jankowiak 4. Piotr Karliński 5. Jacek Kubski 6. Piotr Mulkowski 7. Cezary Strzelec 8. Zdzisław Żeleźny

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 9 Komisja zajmuje się sprawami: oświaty, kultury, kultury fizycznej, sportu i turystyki, współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie działania Komisji. Komisja Pomocy Społecznej, Ochrony Zdrowia i Środowiska 1. Zdzisław Żeleźny Przewodniczący 2. Hieronim Bartkowiak Zastępca Przewodniczącego 3. Tomasz Jakuszek 4. Marcin Kowalczyk 5. Jacek Kubski 6. Tomasz Żak Komisja zajmuje się sprawami: pomocy społecznej, ochrony zdrowia, ochrony środowiska, patologii społecznych, współdziała z organizacjami pozarządowymi w zakresie działania Komisji. Komisja ds. Wsi i Samorządu 1. Nina Stępa Przewodnicząca 2. Adam Sędłak Zastępca Przewodniczącej 3. Marek Basaj 4. Roman Hojak 5. Piotr Karliński 6. Barbara Ratajczak 7. Edward Szczepański 8. Tomasz Żak Komisja zajmuje się sprawami: rolnictwa, sprawami istotnymi dla życia wsi, bezpieczeństwa, ładu i porządku publicznego, współpracy jednostkami pomocniczymi oraz z organizacjami pozarządowymi w zakresie działania komisji, opiniuje odwołania ławników oraz zgodę Rady na rozwiązanie stosunku pracy z radnym. Komisja Budżetowa 1. Barbara Ratajczak Przewodnicząca 2. Dominika Fornalik Zastępca Przewodniczącej 3. Tomasz Klaczyński 4. Andrzej Mieloszyński 5. Piotr Mulkowski 6. Adam Sędłak Komisja zajmuje się opiniowaniem projektu budżetu i zmian w uchwałach budżetowych, innych projektów uchwał związanych z gospodarką finansową gminy, wniosków Burmistrza i stałych komisji dot. gospodarki finansowej gminy, wydawaniem opinii dot. sposobu finansowania inwestycji gminnych oraz sprawami związanymi z analizą wykonania budżetu gminy i jednostek organizacyjnych gminy. Komisja Statutowa Doraźna (od 17.12.2015 r. do 31.03.2016 r.) 1. Dominika Fornalik Przewodnicząca 2. Roman Hojak Zastępca Przewodniczącej 3. Marek Basaj 4. Tomasz Jakuszek 5. Arkadiusz Jankowiak

10 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 6. Tomasz Klaczyński 7. Barbara Ratajczak 8. Cezary Strzelec 9. Tomasz Żak Komisja powoływana jest doraźnie, do określonego celu i na określony czas. W 2015 roku komisję powołano do weryfikacji zapisów w Statucie Gminy Śrem pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz dostosowaniem do bieżących potrzeb. 2.3 Jednostki pomocnicze W gminie Śrem funkcjonują 33 sołectwa. Sołectwo Sołtys 1 Binkowo Zenon Golec 2 Borgowo Grażyna Sutor 3 Bodzyniewo Tadeusz Kończak 4 Błociszewo Ewa Baranowska 5 Dalewo Grzegorz Rypinski 6 Dobczyn Rafał Cieślak 7 Dąbrowa - Mateuszewo Beata Narożna 8 Gaj Patryk Leki 9 Góra Dariusz Skrzypczak 10 Grodzewo Paweł Sędziak 11 Grzymysław Danuta Dudek 12 Kadzewo - Marszewo Michał Jankowski 13 Kaleje Maciej Orwat 14 Krzyżanowo Jacek Michalski 15 Kawcze Bogdan Borczyński 16 Luciny - Tesiny Zbigniew Maćkowiak 17 Łęg Monika Dzikowska 18 Marianowo Marcin Kamiński 19 Mechlin Stanisław Ratajczak 20 Mórka - Jeleńczewo Roman Hojak 21 Nochowo Bogusław Klaczyk 22 Niesłabin Alina Wiśniewska 23 Olsza - Bystrzek Michał Nowak 24 Ostrowo Marian Klemm 25 Orkowo Tomasz Kosicki 26 Pełczyn - Nochówko Barbara Rogacka 27 Pysząca Artur Śniegocki 28 Psarskie Łukasz Brzeziński 29 Sosnowiec Marek Jankowiak 30 Szymanowo Tadeusz Marciniak 31 Wirginowo Jerzy Skrzypczak 32 Wyrzeka Andrzej Wysocki 33 Zbrudzewo Nina Stępa

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 11 2.4 Urząd Miejski Urząd jako gminna jednostka organizacyjna realizuje zadania należące do samorządu gminy i działa w oparciu o przyjęte dokumenty programowe: Strategia Rozwoju Gminy Śrem 2013-2020 Aktualizowana Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Śrem, obowiązująca w latach 2014-2028 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Śrem Założenia do Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Śrem Program ochrony środowiska dla gminy Śrem na lata 2016-2019 z perspektywą na lata 2020-2023 Plan gospodarki niskoemisyjnej gminy Śrem Plan działań na rzecz zrównoważonej energii dla gminy Śrem do roku 2020 (SEAP) Lokalny Program Rewitalizacji Gminny Program Opieki nad Zabytkami Wieloletni Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy Program dla Rodzin Wielodzietnych Rodzina 3+ Śremski Program Wspierania Rodziny na lata 2017-2019 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii Program zapobiegania czynnikom ryzyka raka szyjki macicy w Gminie Śrem Śremski Program na rzecz osób starszych na lata 2017 2025 Plany Odnowy Miejscowości we wsiach: Borgowo, Kadzewo, Grzymysław, Nochowo, Psarskie, Grzymysław, Szymanowo, Kadzewo, Pełczyn, Binkowo, Dalewo, Wyrzeka, Grodzewo, Mechlin, Binkowo, Niesłabin, Dąbrowa, Pysząca

12 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 2.4.1 Struktura organizacyjna Urzędu Miejskiego w Śremie 2.4.2 Certyfikat jakości Od 2001 roku Urząd Miejski w Śremie posiada system zarządzania jakością, zgodny z normą PN ISO 9001:2008, obejmujący zadania własne, zlecone i powierzone. System jest utrzymywany i monitorowany, podlega okresowym przeglądom i audytom wewnętrznym służącym ciągłemu doskonaleniu, celem zwiększenia zadowolenia klientów zewnętrznych i wewnętrznych. Corocznie zgodność z normą i wdrożonymi procedurami potwierdzana jest audytami zewnętrznymi pośrednimi, a raz na trzy lata audytem ponownej certyfikacji. Ostatni certyfikat, zgodnie z nową normą ISO 9001:2015, Urząd Miejski otrzymał w lipcu 2018 r.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 13 3. Demografia Śrem jest trzecim miastem w Metropolii Poznań pod względem liczby ludności, która systematycznie wzrasta. 42 000 41 800 Liczba ludności w gminie Śrem 41 750 41 859 41 600 41 400 41 389 41 523 41 200 41 000 Dane wg GUS. 2014 2015 2016 2017 Obserwuje się intensywny przyrost mieszkańców terenów wiejskich. Obecnie największymi miejscowościami w gminie Śrem są Psarskie i Nochowo. W Psarskim liczba osób przekroczyła 2000 osób (na dzień 30.06.2018 2011 osób), Nochowo zamieszkują 1534 osoby. Najmniejsze miejscowości gminne to Tesiny z liczbą 5 mieszkańców oraz Marszewo 7 osób. Stan ludności gminy Śrem z podziałem na obręby geodezyjne przedstawia się następująco:

14 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Większą część populacji gminy Śrem stanowią kobiety - jest to 51,5%, mężczyźni 48,5%. W gminie Śrem nieustannie obserwuje się dodatni przyrost naturalny. Najwięcej dzieci urodziło się w 2017 roku 534 oraz w 2015 roku 530. 100% 80% 60% 40% 20% 0% Podział mieszkańców ze względu na płeć 20 153 20 196 20 268 20 320 21 236 21 327 21 482 21 539 2014 2015 2016 2017 kobiety mężczyźni 600 400 200 0 Liczba urodzeń i zgonów 471 530 534 442 393 419 387 415 220 227 2014 2015 2016 2017 do 30.06.2018 urodzenia zgony

114 452 833 zł 115 823 877 zł 118 840 819 zł 118 327 739 zł 149 259 630 zł 153 647 687 zł 168 731 135 zł 166 017 030 zł 172 601 884 zł 177 554 335 zł Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 15 4. Finanse gminy 4.1 Dochody i wydatki gminy Polityka finansowa gminy Śrem realizowana jest w oparciu o uchwałę budżetową corocznie uchwalaną przez Radę Miejską, która określa źródła dochodów oraz kierunki wydatkowania środków. Realizacja inwestycji oparta jest o przedsięwzięcia wyszczególnione w Wieloletniej Prognozie Finansowej oraz o załącznik do uchwały budżetowej obrazujący wydatki majątkowe. Dochody i wydatki gminy Śrem 200 000 000 zł 180 000 000 zł 160 000 000 zł 140 000 000 zł 120 000 000 zł 100 000 000 zł 80 000 000 zł 60 000 000 zł 2014 2015 2016 2017 2018 (plan na 30.06) Dochody gminy Wydatki gminy Pozycję finansową gminy określa wysokość osiąganych dochodów budżetowych. Najwyższy udział mają podatki od osób prawnych, osób fizycznych i innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej. Od 2016 roku znaczącym składnikiem dochodów gminy jest program rządowy Rodzina 500+. Kolejną pozycję zajmują subwencje rządowe. Dochody gminy Śrem corocznie wzrastały. Obrazuje to dochód wyliczony na 1 mieszkańca, który zmienił się od 2765 zł w 2014 roku do ponad 4 000 zł w 2017 roku. Dochody gminy na 1 mieszkańca 4 000 zł 3 000 zł 2 000 zł 4 031 zł 3 575 zł 2 765 zł 2 862 zł 2014 2015 2016 2017

16 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Struktura dochodów gminy Ochrona zdrowia 100% Kultura fizyczna 90% 80% Leśnictwo Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 70% Edukacyjna opieka wychowawcza Działalność usługowa 60% Transport i łączność 50% Rolnictwo i łowiectwo Administracja publiczna 40% Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Pomoc społeczna 30% Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Oświata i wychowanie 20% Gospodarka mieszkaniowa 10% Różne rozliczenia Rodzina 500+ 0% 2014 2015 2016 2017 2018 (plan na 30.06) Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 17 W latach 2014-2018 nastąpiły zmiany w stawkach podatków lokalnych, uchwalone przez Radę Miejską w Śremie. W 2016 roku nastąpiło podniesienie stawek podatku od nieruchomości. utrzymano jednak zasadę istotnego obniżania stawek w porównaniu do maksymalnie możliwych średnie obniżenie wynosi 23%, a w przypadku podatku od środków transportowych 30%. W 2015 roku podjęto uchwałę o zmianie wysokości podatku od środków transportowych, które po uwzględnieniu potrzeb przedstawionych przez lokalnych przedsiębiorców w 2016 roku uległy obniżeniu. Wysokość podatków od środków transportowych jest średnio o 30% niższa od maksymalnie możliwych. Gmina corocznie obniża średnią cenę skupu żyta ogłoszoną przez Prezesa GUS-u, która jest podstawą obliczania podatku rolnego. Stawka podatku leśnego obowiązuje w wysokości ustalonej na podstawie komunikatu Prezesa GUS-u. Na tym samym poziomie pozostały opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W lipcu 2014 wprowadzono degresywność opłaty, czyli obniżenie stawki przy zgłoszeniu w deklaracji przynajmniej 5 osób w gospodarstwie domowym. W 2017 roku z kolei wprowadzono zwolnienia z opłaty od posiadania psów, które zostały adoptowane ze Schroniska dla Zwierząt w Gaju.

18 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 100% Struktura wydatków gminy Śrem Szkolnictwo wyższe 90% Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody Działalność usługowa 80% Rolnictwo i łowiectwo Ochrona zdrowia 70% Różne rozliczenia 60% Edukacyjna opieka wychowawcza Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 50% Obsługa długu publicznego Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 40% Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Kultura fizyczna 30% Gospodarka mieszkaniowa Pomoc społeczna 20% Administracja publiczna Transport i łączność 10% Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Rodzina 500+ 0% 2014 2015 2016 2017 2018 (plan na 30.06) Oświata i wychowanie

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 19 Gmina ponosi wydatki na realizację zadań, zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym. Najwięcej środków w budżecie gminy wydaje się na zadania oświatowo-wychowawcze, a od 2016 roku ogromną część wydatków stanowi realizacja programu rządowego Rodzina 500+. Kolejne pozycje kosztowe budżetu gminy Śrem tworzą gospodarka komunalna i ochrona środowiska oraz transport i łączność. Wydatki budżetu od 2014 roku na 1 mieszkańca systematycznie wzrastają: w 2014 roku kwota ta wynosiła zaledwie 2800 zł, w 2017 roku było to już niemal 4 000 zł. 4 500 zł Wydatki gminy na 1 mieszkańca 4 000 zł 3 500 zł 3 000 zł 2 500 zł 2 000 zł 3 966 zł 3 680 zł 2 798 zł 2 850 zł 2014 2015 2016 2017 4.2 Analiza zadłużenia gminy Na realizację części inwestycji gmina Śrem zaciąga zobowiązania. W latach 2014 2018 stopień zadłużenia jest systematycznie zmniejszany z 40% w 2014 roku do niespełna 30% w 2018 roku. Wskaźnik zadłużenia 45% 35% 25% 40,02% 39,78% 34,74% 28,26% 29,70% 15% 2014 2015 2016 2017 2018 (plan na 30.06.) 4.3 Środki zewnętrzne Gmina Śrem na realizację różnorodnych zadań pozyskuje środki finansowe zewnętrzne: unijne bądź krajowe. Z tych środków realizowane są inwestycje komunalne (budowa dróg, remonty budynków), projekty edukacyjne oraz społeczne. W latach 2014 2018 podpisano umowy o dofinansowanie 86 aplikacji: 23 wnioski to wsparcie z funduszy unijnych i 63 krajowych. Pozyskane środki przeznaczono na inwestycje drogowe, termomodernizacje, rozwój

20 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 infrastruktury edukacyjnej, sportowej i kulturalnej oraz realizację projektów miękkich. środki unijne środki krajowe 2014 972 151 zł 4 291 216 zł 2015 424 988 zł 918 167 zł 2016 4 551 776 zł 105 211 zł 2017 17 341 007 zł 1 322 927 zł do 30.06.2018 - zł 811 637 zł Suma 23 289 922 zł 7 449 157 zł Największe projekty to: 4.4.3. Zachowanie ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego w ramach ZIT. Modernizacja Muzeum Śremskiego poprzez rozbudowę budynku muzeum o pawilon wystawowy i salę widowiskową oraz utworzenie nowoczesnej multimedialnej interaktywnej ekspozycji stałej Muzeum Śremskie wartość dofinansowania: 6 683 587,89 zł, 2016 (ZIT) 3.3.3. Wspieranie strategii niskoemisyjnych w tym mobilność miejska w ramach ZIT dla MOF Poznania. Budowa zintegrowanych węzłów przesiadkowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą w Śremie gmina Śrem wartość dofinansowania: 4 495 226,73 zł, 2017 (ZIT) 3.2.3. Poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i mieszkaniowym Termomodernizacja SP nr 6 gmina Śrem wartość dofinansowania: 3 395 208,89 zł, 2017 (ZIT) Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych Przebudowa ul. Powstańców Wlkp i ul. Gostyńskiej od ronda im. Armii Krajowej do drogi wojewódzkiej nr 432 gmina Śrem wartość dofinansowania: 2 035 085 zł (Wielkopolski Urząd Wojewódzki) Biblioteka+ - Biblioteka Publiczna/Gmina Śrem wartość dofinansowania: 1 875 000 zł, 2014, (Instytut Książki) 3.2. Poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i mieszkaniowym Termomodernizacja ZSPiG w Nochowie gmina Śrem wartość dofinansowania: 1 664 831,72 zł, 2016 (WRPO) 7.2.1. Usługi społeczne Aktywna integracja sposobem na pozytywne zmiany OPS wartość dofinansowania: 1 577 754,66 zł, 2016 9.3.3. Inwestowanie w infrastrukturę edukacji ogólnokształcącej - Rozbudowa ZSPiG w Dąbrowie gmina Śrem wartość dofinansowania: 1 265 911,85 zł, 2017 (WRPO) "Program Rozwoju Szkolnej Infrastruktury Sportowej. Budowa boisk sportowych przy szkołach w Śremie" gmina Śrem wartość dofinansowania: 848 410 zł, 2017 (Ministerstwo Sportu i Turystyki)

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 21 5. Promocja 5.1 Kształtowanie wizerunku i promocja marki Śrem Głównym celem podejmowanych przez gminę działań promocyjnych jest budowanie marki Śrem. Ważnym elementem wszelkich działań jest właściwe oznakowanie inicjatyw i przedsięwzięć gminnych. System identyfikacji wizualnej opiera się na logo Śremu, które stosowane jest w oznakowaniu działań własnych gminy, współfinansowanych przez gminę lub realizowanych pod patronatem Burmistrza Śremu. Promocja marki Śrem w latach 2014-2018 realizowana była w następujących obszarach: prowadzenie portalu miejskiego srem.pl, prowadzenie konta na portalu społecznościowym Facebook, publikacje w prasie lokalnej i ogólnopolskiej, audycje telewizyjne i radiowe: TVP Poznań, TV Relax, Radio Poznań, Meloradio kampanie reklamowe i społeczne, mecenat gminy (współorganizacja imprez inicjowanych przez inne podmioty), plenerowe wystawy na rynku i deptaku W celu popularyzacji marki gmina wykonywała materiały promocyjne z logo Śremu w formie wydawnictw oraz gadżetów, m.in.: albumy ŚREM, foldery Spacer po Śremie, karty turystyczne, kalendarze, koszulki, kubki, długopisy, notatniki. Gmina realizowała kampanię Rowerowy Śrem mającą na celu zachęcić mieszkańców do korzystania z roweru. Działania w ramach kampanii obejmowały: organizację rajdów, publikację wydawnictw, znakowanie rowerów i rozwój infrastruktury rowerowej. W 45 lokalizacjach na terenie całej gminy zainstalowano stojaki rowerowe w kształcie logo akcji, które liczą 392 miejsca na rowery. W pięciu punktach na terenie miasta postawiono stacje do naprawy rowerów. Od 2014 roku działa bezpłatna wypożyczalnia rowerów wcześniej na promenadzie i przy ul. Grunwaldzkiej, w 2018 roku na dworcu autobusowym PKS. 5.2 Promocja gospodarcza gminy Gmina realizuje szereg działań w zakresie aktywizacji gospodarczej:

22 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 współpraca z potencjalnymi partnerami działań promocyjnych, w tym m.in. z lokalnymi przedsiębiorcami oraz instytucjami publicznymi takimi jak PAIiH, UMWW, Stowarzyszenie Metropolia Poznań, WSSE Invest-Park Sp. z o.o. udział w targach nieruchomości Expo Real w Monachium i MIPIM w Cannes, promocja ofert inwestycyjnych: portal nieruchomosci.srem.pl, wydawnictwa, prezentacje multimedialne, outdoor, prasa. Gmina Śrem dysponuje ofertą terenów inwestycyjnych będących własnością gminy oraz należących do osób prywatnych, które deklarują chęć ich przeznaczenia i zbycia pod działalność przemysłową. 5.3 Zarządzanie informacją Gmina Śrem od lat prowadzi politykę informacyjną w oparciu o najnowsze rozwiązania teleinformatyczne z uwzględnieniem przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Lata 2014-2018 to również rozwój zasobów informatycznych gminy Śrem. Wdrożono kolejne rozwiązania informatyczne, których celem było usprawnienie komunikacji z mieszkańcami. Szczególny nacisk położono na kwestię unowocześnienia oraz ujednolicenia infrastruktury informatycznej wykorzystywanej przez Gminę Śrem i podległe jednostki. 5.3.1 Serwisy internetowe Miejski Portal Informacyjny srem.pl jest nadrzędną platformą informacyjną o wydarzeniach i działaniach podejmowanych przez gminę Biuletyn Informacji Publicznej bip.srem.pl prowadzony zgodnie z wymaganiami prawnymi serwis, gdzie publikowane są dokumenty związane z działalnością samorządu portale społecznościowe: Facebook i Youtube głównym celem jest promocja gminy, informowanie o bieżących wydarzeniach oraz dialog z mieszkańcami nieruchomosci.srem.pl portal w całości poświęcony ofertom nieruchomości gminy Śrem przeznaczonym do sprzedaży i najmu z możliwością publikacji ofert nieruchomości prywatnych przeznaczonych pod działalność przemysłową. gis.srem.pl internetowy portal mapowy poświęcony informacjom przestrzennym gminy Śrem. Główną istotą serwisu jest gromadzenie, zarządzanie, prezentacja oraz analiza danych mających odniesienie przestrzenne: ewidencja gruntów i budynków, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, ulice, formy ochrony przyrody oraz szlaki turystyczne.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 23 5.3.2 rozkładjazdy.srem.pl - informacje o kursach autobusów bezpłatnej komunikacji miejskiej srem.punktyadresowe.pl serwis do prowadzenia urzędowej bazy ewidencji miejscowości, ulic i adresów srem.lp-portal.pl dostęp do danych na temat układu drogowego Elektroniczne usługi publiczne (e-usługi) Gmina Śrem realizuje coraz więcej zadań zmierzających do usprawnienia komunikacji z mieszkańcami przy wsparciu odpowiednich narzędzi informatycznych. Sukcesywnie zwiększa się liczba elektronicznych usług publicznych (tzw. e-usług) udostępnianych przez Urząd Miejski w Śremie i inne jednostki. Poza usługami centralnymi takimi jak epuap, ŹRÓDŁO, CEIDG czy Emp@tia, możliwe jest elektroniczne załatwienie sprawy w Urzędzie Miejskim w Śremie. sip.srem.pl - System Informacji Przestrzennej Gminy Śrem powstał w wyniku realizacji projektu pn. TIK w służbie nowoczesnych usług elektronicznych Gminy Śrem przy wsparciu Funduszy Europejskich, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach WRPO 2014+. Portal zapewnia mieszkańcom dostęp do danych przestrzennych m.in. z zakresu numeracji porządkowej nieruchomości, czy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ponadto, z poziomu aplikacji możliwa jest obsługa wybranych usług elektronicznych (e-usług). LocalSpot wdrożona w 2017 roku platforma obsługi interwencji mieszkańców w zakresie zgłaszania uszkodzeń infrastruktury na terenie gminy np. niesprawnego oświetlenia czy nielegalnego wysypiska elektroniczny nabór do placówek oświatowych - Od 2014 roku nabór do placówek oświatowych prowadzonych przez Gminę Śrem prowadzony jest przy wsparciu dedykowanych narzędzi informatycznych (https://nabor.pcss.pl/srem). EcoHarmonogram aplikacja, której celem jest przypominanie o terminach wywozów odpadów oraz dostarczenie informacji w zakresie segregacji odpadów informator SMS przypomina o terminach płatności za odpady i podatki lokalne budzetobywatelski.srem.pl platforma do konsultacji społecznych Budżetu Obywatelskiego Śremu wprowadzonego w 2015 roku. Od początku obsługa procesu została oparta o dedykowane narzędzia informatyczne, a każdy uprawniony mieszkaniec gminy może zgłosić swój projekt oraz wziąć udział w głosowaniu przez Internet.

24 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 6. Nagrody i certyfikaty Podejmowane przez samorząd oraz jednostki organizacyjne działania były doceniane w skali krajowej oraz poza granicami kraju. Gmina otrzymała wiele wyróżnień: 2014 Certyfikat Gmina Przyjazna Rowerzystom 2014 Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze uhonorowało gminy, w których rozwija się turystyka rowerowa. Gmina Śrem kampanią "Rowerowy Śrem" wpisała się w kryteria konkursu uzyskując wyróżnienie w kategorii gmin miejsko wiejskich liczących od 20 do 50 tysięcy mieszkańców. 2015 Nagroda Za realizację projektu: Aktywizacja Wielkiej Pętli Wielkopolski Zagospodarowanie Terenów Nadbrzeżnych w Śremie. Nagrodę gminie Śrem przyznał Sąd Konkursowy Towarzystwa Urbanistów Polskich w 2015 roku. Doceniono projekt modernizacji infrastruktury turystycznej, w ramach której zagospodarowano tereny nadbrzeżne Warty w Śremie. Wyróżnienie w rankingu Polish Cities of the Future 2015/16 wśród miast o liczbie mieszkańców mniejszej niż 100 000, Śrem uzyskał szóste miejsce w międzynarodowym rankingu Polskich Miast Przyszłości w kategorii efektywności kosztowej. Ranking po raz pierwszy wśród polskich miast przeprowadziło brytyjskie wydawnictwo fdi Magazine z grupy Financial Times. 2016 Srebrny Laur nagroda dla Śremu jako miasta wyróżniającego się na tle innych, za wprowadzanie zmian i rozwój, przyznana podczas Jubileuszu 25-lecia Związku Miast Polskich. Wyróżnienie w rankingu Polish Cities of the Future 2017/18 Gmina Śrem znalazła się na piątym miejscu międzynarodowego rankingu "Polskich Miast Przyszłości 2017/2018" prowadzonym przez oddział gazety Financial Times fdi Intelligence. Ranking obejmuje pięć kategorii: potencjał ekonomiczny, kapitał ludzki i styl życia, efektywność kosztów, łączność i przychylność dla biznesu. Gminę Śrem wyróżniono w kategorii efektywności kosztowej wśród miast liczących poniżej 100 000 mieszkańców. 2017 Certyfikat Wielkopolskiej gminy Przyjaznej rodzinie nagroda Wojewody Wielkopolskiego przyznana za założenia polityki

prorodzinnej określone w Śremskim Programie Wspierania Rodziny na lata 2017-2019. Doceniono działania podejmowane na rzecz rodziny, m.in. program Rodzina 3+, usługę Asystenta Rodziny, funkcjonowanie Centrum Dialogu i Motywacji, realizację projektów dla całych rodzin, np. Śremskie Spacery Historyczne, Rowerowy Śrem, Rodzinne Spotkania, bezpłatną komunikację miejską oraz gwarancję i dofinansowanie miejsc w żłobkach i przedszkolach. Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 25

26 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 7. Oświata i wychowanie System oświaty w gminie Śrem działa na wysokim poziomie. Wydatki budżetowe na oświatę i wychowanie (obejmujące przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja oraz oddział uniwersytetu), a także ochronę zdrowia (żłobek) stanowią ok. 40% corocznych łącznych wydatków budżetu gminy. 70 000 000 zł 60 000 000 zł Finansowanie oświaty 50 000 000 zł 40 000 000 zł 30 000 000 zł 20 000 000 zł 10 000 000 zł 0 zł zł29 486 614,43 zł24 007 215,05 zł24 310 283,67 zł24 434 199,42 zł18 076 159,96 zł24 038 677,00 zł26 096 005,00 zł27 392 664,00 zł28 465 657,00 zł16 070 670,00 2014 2015 2016 2017 do 30.06.2018 subwencje oświatowe dopłaty z budżetu gminy W placówkach przedszkolnych i szkolnych zatrudnionych jest ponad 440 nauczycieli, którzy nieustannie podnoszą swoje kwalifikacje. 57% nauczycieli uzyskało stopień nauczyciela dyplomowanego, a 30% - stopień nauczyciela mianowanego. 450 440 430 420 410 400 Liczba nauczycieli w szkołach gminnych 416 422 418 250 440 200 150 100 Stopnie awansu zawodowego nauczycieli 218 215 232 252 145 143 136 130 50 01043 1 954 2 544 21046 0 30.09.2014 30.09.2015 30.09.2016 30.09.2017 30.09.2014 30.09.2015 30.09.2016 30.09.2017 nauczyciel bez stopnia awansu zawodowego nauczyciel stażysta nauczyciel kontraktowy nauczyciel mianowany nauczyciel dyplomowany

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 27 7.1 Opieka nad dziećmi do lat 3 W latach 2014-2018 nastąpił dalszy rozwój usług w zakresie opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 na terenie gminy Śrem. Gmina prowadzi rejestr żłobków i klubów dziecięcych działających na swoim terenie. Najstarszy śremski żłobek Calineczka zakończył działalność w 2014 roku i został zastąpiony przez nowy podmiot realizujący podobne usługi. Od 2011 roku powstało 7 żłobków klubów malucha, z których aktualnie działa 5 w sześciu lokalizacjach. Na dzień 30.06.2018 r. gmina Śrem za pomocą prywatnych podmiotów zapewnia 263 miejsca dla dzieci do lat 3. Wysokość dotacji, o którą mogą wnioskować podmioty, wynosi 420 zł na dziecko w żłobku i 210 zł na dziecko w klubie, zamieszkałe na terenie gminy Śrem. Wysokość wydatkowanych środków z podziałem na placówki i lata przedstawia tabela: okres działalności liczba miejsc 2014 2015 2016 2017 do 30.06 2018 Żłobek BABY DREAM Klub Malucha Bajkowy Świat (Śrem i Zbrudzewo) Żłobek TUPTUSIE Żłobek TĘCZOWA KRAINA od 2011 60 302 400 zł 301 560 zł 302 400 zł 302 400 zł 151 200 zł od 1.09.2011 114* 61 320 zł 94 080 zł 126 000 zł 211 260 zł 200 760 zł od 1.05.2014 40 100 800 zł 137 340 zł 150 360 zł 201 600 zł 100 800 zł od 1.10.2011 30 68 040 zł 54 600 zł 100 800 zł 120 960 zł 60 480 zł Klub dziecięcy ZDOLNA FERAJNA od 29.09.2017 19 - - - - 210 zł Żłobek CALINECZKA 2003-30.04.2014 40 109 475 zł - - - - Klubik dziecięcy CHATKA PUCHATKA 1.10.2012-31.10.2015 12 10 200 zł 7 560 zł - - - *21 miejsc w Śremie oraz 94 miejsca w Zbrudzewie ** stan na 30.06.2018 263** 652 235 zł 595 140 zł 679 560 zł 836 220 zł 513 450 zł

28 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 7.2 Przedszkola Na terenie gminy Śrem funkcjonuje 14 przedszkoli, 2 inne formy wychowania przedszkolnego oraz 7 oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych na terenach wiejskich. Ostatnie lata to czas intensywnego rozwoju usług edukacyjno-wychowawczych w gminie Śrem. Działalność rozpoczęły cztery niepubliczne przedszkola: od 1 września 2014 r. - Niepubliczne Przedszkole Leśne Skrzaty w Pyszącej, od 1 września 2015 r. - Niepubliczne Przedszkole Językowe Kinderki.pl w Śremie, od 1 września 2016 r. Niepubliczne Przedszkole Mali Bohaterowie w Śremie, od 1 września 2017 r. Niepubliczne Przedszkole Zdolna Ferajna w Śremie. Nazwa placówki Organ Statut prowadzący Przedszkola Przedszkole Nr 2 "Słoneczna Gromada" w Śremie gmina Śrem przedszkole publiczne Przedszkole Nr 3 "Jarzębinka" w Śremie gmina Śrem przedszkole publiczne Przedszkole Nr 5 z oddziałami integracyjnymi "Mali Przyrodnicy" w Śremie gmina Śrem przedszkole publiczne Przedszkole Nr 7 "Janka Wędrowniczka" w Śremie gmina Śrem przedszkole publiczne Przedszkole "Niezapominajka" w Śremie Przedszkole "Pod wierzbami" w Śremie Przedszkole im. Bł. E. Bojanowskiego w Śremie Przedszkole "Słoneczna Szóstka" z Oddziałami Zamiejscowymi Zgromadzenie Sióstr Św. Elżbiety J. Ajanidis- Krystkiewicz, B. Pawlak Parafia pw. Najświętszego Serca Jezusa Jolanta Tylman, Jakub Tylman przedszkole publiczne przedszkole publiczne przedszkole niepubliczne przedszkole niepubliczne Przedszkole Klub Malucha Bajkowy Świat R. Renata Cerekwicka przedszkole niepubliczne

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 29 Cerekwicka w Śremie Przedszkole Leśna Polanka w Mechlinie Przedszkole Leśne Skrzaty w Pyszącej Przedszkole Mali Bohaterowie w Śremie Paulina Fabisiak Aleksandra Dzierżawczyk Martyna Kobierska przedszkole niepubliczne przedszkole niepubliczne przedszkole niepubliczne Przedszkole Kinderki.pl w Śremie Przedszkole Zdolna Ferajna w Śremie Karolina Lewandowska Izabela Wandycz, Paweł Adamski przedszkole niepubliczne przedszkole niepubliczne Inne formy wychowania przedszkolnego Zespół Wychowania Przedszkolnego Punkt Przedszkolny Bajkowy Świat R. Cerekwicka w Śremie Jolanta Tylman, Jakub Tylman Renata Cerekwicka zespół niepubliczny punkt przedszkolny niepubliczny Oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych Oddział przedszkolny w Szkole Podstawowej Nr 1 w Śremie Oddział przedszkolny w Szkole Podstawowej w Bodzyniewie Oddział przedszkolny w Szkole Podstawowej w Krzyżanowie Oddział przedszkolny w Szkole Podstawowej w Pyszącej Oddział przedszkolny w Szkole Podstawowej w Dąbrowie Oddział przedszkolny w Szkole Podstawowej w Nochowie gmina Śrem gmina Śrem gmina Śrem gmina Śrem gmina Śrem gmina Śrem oddział publiczny oddział publiczny oddział publiczny oddział publiczny oddział publiczny oddział publiczny Oddział przedszkolny w gmina Śrem oddział publiczny

30 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Szkole Podstawowej w Zbrudzewie Liczba dzieci w przedszkolach na terenie gminy Śrem w latach 2014-2018 systematycznie wzrasta. W roku szkolnym 2014/2015 do przedszkoli na terenie gminy uczęszczało 1755 dzieci, w 2018 1851. Liczba dzieci w placówkach przedszkolnych 1900 1800 1700 1755 1817 1851 1600 1500 1400 1578 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 31 Liczba dzieci w przedszkolach prowadzonych przez gminę Śrem Oddz. przedszkolny w SP1 Oddz. przedszkolny w Krzyżanowie Oddz. przedszkolny w Zbrudzewie Oddz. przedszkolny w Bodzyniewie Oddz. przedszkolny w Nochowie Oddz. przedszkolny w Dąbrowie 13 19 17 42 16 16 12 23 43 52 36 41 46 48 46 25 50 45 47 32 59 58 55 61 2017/2018 2016/2017 2015/2016 2014/2015 Przedszkole Nr 3 "Jarzębinka" Przedszkole Nr 5 "Mali Przyrodnicy" Przedszkole Nr 2 "Słoneczna Gromada" Przedszkole Nr 7 "Janka Wędrowniczka" 156 160 158 161 162 164 142 153 169 173 158 174 196 183 142 148 0 50 100 150 200 250 300 350

32 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Liczba dzieci w przedszkolach, których organem prowadzącym nie jest gmina Śrem Punkt Przedszkolny Bajkowy Świat Zespół Wychowania Przedszkolnego Przedszkole Zdolna Ferajna Przedszkole Kinderki.pl Przedszkole Mali Bohaterowie Przedszkole Leśne Skrzaty Przedszkole Leśna Polanka P-le Klub Malucha Bajkowy Świat Przedszkole im. Bł. E. Bojanowskiego Przedszkole Pod wierzbami" Przedszkole Niezapominajka" 0 3 0 0 0 11 36 0 0 61 40 40 0 21 20 0 16 16 15 11 57 48 35 37 82 58 41 57 105 134 114 161 166 164 147 149 121 136 116 134 2017/2018 2016/2017 2015/2016 2014/2015 Przedszkole Słoneczna Szóstka" z oddz. 268 274 235 317 0 50 100 150 200 250 300 350 Od lutego 2014 r. we wszystkich przedszkolach i oddziałach przedszkolnych na terenie gminy Śrem funkcjonuje elektroniczny nabór do przedszkoli umożliwiający dogodne zapisanie dziecka do wybranej placówki.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 33 7.3 Szkoły podstawowe i gimnazjalne 7.3.1 Szkoły prowadzone przez gminę Liczba szkół Gmina Śrem prowadzi 11 szkół podstawowych: 5 na terenie miasta i 6 na terenach wiejskich (dane na dzień 30.06.2018 r.): Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Śremie Szkoła Podstawowa Nr 2 im. ks. Piotra Wawrzyniaka w Śremie Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Marii Konopnickiej w Śremie Szkoła Podstawowa Nr 5 im. Polskich Noblistów w Śremie Szkoła Podstawowa Nr 6 im. Braci Barskich w Śremie Szkoła Podstawowa im. generała Dezyderego Chłapowskiego w Bodzyniewie Szkoła Podstawowa im. Władysława Reymonta w Krzyżanowie Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich w Pyszącej Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Dąbrowie Szkoła Podstawowa im. hrabiego Władysława Zamoyskiego w Nochowie Szkoła Podstawowa w Zbrudzewie Z dniem 1 września 2017 r. w wyniku reformy oświaty zespoły szkoły podstawowej i gimnazjum z mocy prawa stały się szkołami podstawowymi, a dotychczas funkcjonujące Gimnazjum Nr 1 im. Polskich Noblistów w Śremie zostało przekształcone w Szkołę Podstawową Nr 5 im. Polskich Noblistów w Śremie. Liczba uczniów W latach 2014-2018 liczba w szkołach, dla których organem prowadzącym jest gmina Śrem zmieniała się. W roku szkolnym 2014/2015 do szkół gminnych uczęszczało 3571 uczniów, w roku szkolnym 2017/2018 3698 uczniów. Liczba uczniów w szkołach gminnych 3800 3773 3700 3698 3600 3500 3571 3533 3400 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018

34 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Wyniki nauczania w szkołach podstawowych i gimnazjalnych na obszarze gminy Śrem utrzymują się na poziomie dobrym. Wyniki testów kompetencji szóstoklasistów oraz gimnazjalistów kończących szkoły są porównywalne z poziomem województwa. Szkoły podstawowe 2015 2016 część pierwsza część druga część pierwsza część druga język polski średnia język angielski język polski matematyka matematyka średnia język angielski Szkoła Podstawowa nr 1 66,88 53,09 60,15 67,70 64,30 53,10 58,70 62,00 Szkoła Podstawowa nr 4 71,79 62,30 67,05 80,24 72,19 60,91 66,78 76,34 Szkoła Podstawowa nr 6 71,92 71,08 71,48 80,12 67,38 57,02 62,34 72,41 Szkoła Podstawowa 61,90 72,27 67,09 58,90 70,45 69,09 70,17 64,27 w Bodzyniewie Szkoła Podstawowa 66,25 51,75 59,18 67,18 66,88 56,88 62,13 64,30 w Pyszącej Szkoła Podstawowa 61,90 50,55 56,44 64,44 74,00 71,00 73,00 70,00 w Krzyżanowie ZSPiG w Nochowie 62,43 67,00 64,64 72,50 67,19 56,09 61,64 66,69 ZSPiG w Dąbrowie 69,31 51,11 60,21 68,83 64,00 44,00 54,00 68,15 ZSPiG w Zbrudzewie 72,55 52,06 62,59 77,77 73,08 43,84 58,46 70,23 średnia gminy: 69,56 60,49 65,16 75,11 68,13 55,67 62,15 70,65 średnia powiatu: 68,20 59,90 64,14 73,19 67,03 53,39 60,47 68,46 średnia województwa: 70,57 59,18 65,02 76,71 68,77 52,33 60,80 69,96 *wyniki podane w procentach

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 35 Szkoły gimnazjalne część humanistyczna część matematycznoprzyrodnicza część z języka obcego nowożytnego 2015 historia, wos język polski przedmioty przyrodn. matematyka język angielski poziom podst. język angielski poziom rozszerz. język niemiecki poziom podst. język rosyjski poziom podst. ZSPiG w Dąbrowie 66,16 58,42 53,84 43,05 58 36,32 - - ZSPiG w Nochowie 65,89 62,97 56,51 64,49 67 44,14 - - ZSPiG w Zbrudzewie 68,81 60,81 47,13 55,81 73 54,91 51 - Gimnazjum Nr 1 62,09 52,01 45,39 44,35 61,82 43,2-48,75 ZSPiG w Śremie 51,2 46,73 39,07 32,9 44,56 20,67 40,57 - średnia gminy: 61,04 54,6 46,76 44,97 60,63 42,9 44,36 48,75 średnia powiatu: 60,02 55,2 47,24 44,23 60,55 43,05 51,29 48,75 średnia województwa: 62,65 58,98 49,19 46,98 64,95 46,78 54,63 51,77 część humanistyczna część matematycznoprzyrodnicza część z języka obcego nowożytnego 2016 historia, wos język polski przedmioty przyrodn. matematyka język angielski poziom podst. język angielski poziom rozszerz. język niemiec ki poziom podst. język rosyjski poziom podst. ZSPiG w Dąbrowie 60,7 75,6 54,7 48,5 83,8-62,3 83 ZSPiG w Nochowie 52,37 62,44 52,1 49,65 58,46 39,32 49,5 - ZSPiG w Zbrudzewie 58,16 69,37 48,21 60,16 63,83 49,58 58,86 - Gimnazjum Nr 1 54,52 64,38 43,01 41,79 57,89 38,45 73,33 56,88 ZSPiG w Śremie 44 42,48 38,82 31,78 38,68 16,74 46,16 - średnia gminy: 53,87 62,16 47,07 44,73 59,69 40,77 59,6 62,4 średnia powiatu: 53,23 62,18 47,54 44,29 56,15 38,29 56,56 62,4 średnia województwa: 55,24 65,73 50,17 47,82 61,95 43,68 54,46 56,71 *wyniki w tabelach podane w procentach

36 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 część humanistyczna część z języka obcego nowożytnego 2017 ZSPiG w Dąbrowie ZSPiG w Nochowie ZSPiG w Zbrudzewie Gimnazjum Nr 1 ZSPiG w Śremie średnia gminy: średnia powiatu: średnia województwa: historia, wos język polski przedmioty przyrodn. część matematycznoprzyrodnicza matematyka język angielski poziom podst. język angielski poziom rozszerz. język niemiec ki poziom podst. język rosyjski poziom podst. 61,93 73,13 53,63 45,00 57,58 41,75 53,50-56,78 68,44 53,85 48,48 62,62 41,56 58,00-49,78 66,78 40,00 29,56 66,50 50,25 49,80-54,74 59,14 44,53 40,48 58,63 41,71 53,50 46,67 41,66 48,73 37,26 25,98 40,98 20,14 38,67-56,97 63,81 49,92 43,27 64,86 47,90 48,75 47,00 56,33 64,52 51,12 43,59 62,90 46,44 52,18 47,00 57,91 66,69 51,64 45,59 65,31 47,60 52,67 53,32 Stypendium Burmistrza Śremu Od 2016 roku w ramach Gminnego Programu Wspierania Edukacji Uzdolnionych Dzieci i Młodzieży Burmistrz Śremu przyznaje stypendium uzdolnionym uczniom. Stypendium o wartości od 500 do 1000 zł otrzymuje się jednorazowo. Za rok szkolny 2015/2016 stypendium otrzymało 46 uczniów, a za rok szkolny 2016/2017-53 uczniów. Dowozy do szkół Gmina zapewnia uczniom szkół podstawowych i gimnazjalnych dowozy do szkół, z których korzysta około 1000 dzieci. Wydatki na realizację tego zadania systematycznie rosną. W roku szkolnym 2014/2015 dowozy kosztowały gminę 978 413,20 zł, a w okresie od stycznia do czerwca 2018 wydano już 652 538,86 zł. 7.3.2 Szkoły prowadzone przez inne podmioty Na obszarze gminy Śrem funkcjonują również szkoły podstawowe prowadzone przez inne podmioty (stan na 30.06.2018r.) Niepubliczna Szkoła Podstawowa z Klasami Przysposabiającymi do Pracy - działa od 1 września 2004 r., prowadzona przez Stowarzyszenie Holis, Katolicka Publiczna Szkoła Podstawowa im. św. Jana Pawła II w Śremie - działa od 1 września 2010 r., prowadzona przez Parafię Najświętszego Serca Jezusa w Śremie,

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 37 Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Śremie - działa od 1 września 2012 r., prowadzona przez Jolantę Tylman i Jakuba Tylmana. Liczba uczniów w szkołach na terenie gminy Śrem Zaoczne GIM dla Dorosłych Holis - SP 0 0 27 11 0 0 Holis - GIM 36 71 88 102 SP Krzyżanowo 73 62 62 68 2017/2018 Katolickie GIM 94 142 2016/2017 138 132 2015/2016 SP Pysząca 110 2014/2015 101 116 118 SP Kawalerów Orderu Uśmiechu 121 107 100 79 SP Bodzyniewo 158 146 153 113 SP Zbrudzewo 198 197 195 194 SP Dąbrowa 281 281 285 260 G 2/ SP 2 288 307 281 223 SP Nochowo 343 350 352 325 Katolicka SP 372 319 344 270 G 1 / SP 5 431 469 476 522 SP 1 514 441 546 542 SP 4 551 493 543 490 SP 6 751 686 764 716 0 200 400 600 800

38 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 7.3.3 Szkoły ponadgimnazjalne Na obszarze gminy Śrem działają szkoły ponadgimnazjalne, dla których organem prowadzącym jest Powiat Śremski. Szkoły kształcą młodzież w wielu kierunkach, prowadzą aktywne działania warsztatowe, uczestniczą w projektach międzynarodowych. Zespół Szkół Ogólnokształcących w Śremie obejmuje: Gimnazjum Dwujęzyczne w Śremie Liceum Ogólnokształcące im. Gen. Józefa Wybickiego w Śremie Zespół Szkół Ekonomicznych im. Cyryla Ratajskiego technik informatyk technik logistyk technik ekonomista technik handlowiec technik spedytor sprzedawca magazynier, logistyk Oferta dla dorosłych: Liceum Ogólnokształcące, nauka bezpłatnie, tryb zaoczny Szkoła Policealna: technik rachunkowości technik administracji Kursy kwalifikacyjne: technik ekonomista technik rachunkowości technik informatyk technik handlowiec technik logistyk technik spedytor Zespół Szkół Technicznych im. Hipolita Cegielskiego w Śremie II Liceum Ogólnokształcące klasa wizażu i stylizacji klasa policyjna klasa strażacko-ratownicza klasa europejska klasa sportowa kryptografia i cyberbezpieczeństwo Technikum nr 2 technik elektronik klasa proobronna technik grafiki i poligrafii cyfrowej technik organizacji reklamy aranżacja wnętrz

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 39 technik elektryk odnawialne źródła energii technik geodeta technik forografii i multimediów technik inżynierii środowiska i melioracji technik teleinformatyk technik odlewnik Branżowa Szkoła I Stopnia modelarz odlewniczy drukarz elektryk elektronik mechatronik Szkoła Policealna opiekun medyczny technik procesów introligatorskich technik ochrony osób i mienia Kursy kwalifikacyjne technik geodeta technik elektryk technik inżynierii melioracji i środowiska technik fotografii i multimediów technik organizacji reklamy aranżacja wnętrz technik grafiki i poligrafii cyfrowej technik elektronik Zespół Szkół Politechnicznych im. Powstańców Wielkopolskich w Śremie technik budownictwa technik żywienia i usług gastronomicznych technik usług fryzjerskich technik obsługi turystycznej technik pojazdów samochodowych technik przemysłu mody Branżowa Szkoła I stopnia: kucharz, elektronik, fryzjer, elektryk, kowal, magazynier-logistyk, krawiec, dekarz, tapicer, mechatronik, stolarz, sprzedawca, mechanik pojazdów samochodowych, cukiernik, fotograf, zegarmistrz, mechanik motocyklowy, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, piekarz, murarz-tynkarz, kierowca mechanik, ślusarz, wędliniarz, drukarz, betoniarzzbrojarz, blacharz, blacharz samochodowy, cieśla, introligator, kamieniarz, kominiarz, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych, ogrodnik, operator maszyn w przemyśle włókienniczym, operator obrabiarek skrawających, operator urządzeń przemysłu chemicznego, pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, rolnik.

40 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 7.3.4 Placówki oświatowe niepubliczne Na obszarze gminy Śrem funkcjonuje 10 szkół i placówek prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne nie będące jednostkami samorządu terytorialnego (stan na 31.03.2018 r.) Nazwa Centrum Kształcenia Ustawicznego DAR-ZOF w Śremie Niepubliczna Placówka Kształcenia Ustawicznego DAR-ZOF w Śremie Placówka Niepubliczna Kształcenia Ustawicznego Andrzej Kaczmarek Szkoła Policealna,,Lider" w Śremie Moveo Usługi terapeutyczne i szkoleniowe Alina Cwojdzińska-Konon Niepubliczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna "Promyczek" w Śremie Adres Śrem, ul. Wybickiego 2 Śrem, ul. Wybickiego 2 Śrem, ul. Kilińskiego 18 Śrem, ul. Jana Kochanowskiego 2 Śrem, ul. Orzeszkowej 7 Śrem, ul. Wyszyńskiego 11 Zespół Szkół dla Dorosłych "Sukces", w tym: - Liceum Ogólnokształcące Dla Dorosłych "Sukces" - Szkoła Policealna Dla Dorosłych "Sukces" - Policealna Szkoła Medyczna "Sukces" Śrem, ul. Wyszyńskiego 11 Ośrodek Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego TOMEX-BHP w Śremie Zakład Doskonalenia Zawodowego Centrum Kształcenia w Poznaniu Ośrodek Kształcenia Zawodowego w Śremie Śrem, ul. Wojska Polskiego 10a/8 Śrem, ul. Sikorskiego 21 Zespół Szkół Katolickich im. Św. Jana Pawła Ii W Śremie, w tym: - Katolickie Publiczne Akademickie Liceum Ogólnokształcące Im. Św. Jana Pawła II w Śremie Śrem, ul. Staszica 1

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 41 7.3.5 Oddział zamiejscowy uniwersytetu W Śremie od 2009 do 2016 roku funkcjonował Oddział Zamiejscowy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. UAM prowadził tu Pracownię Fizykochemii Materiałów i Nanotechnologii Wydziału Chemii; do lutego 2013 r. odbywały się zajęcia w ramach studiów licencjackich w systemie dziennym na kierunku turystyka i rekreacja. 1 lutego 2016 roku oddział zamiejscowy UAM w Śremie zakończył działalność. Do budynku przy ul. Grunwaldzkiej 10 przeniesiono Bibliotekę Publiczną im. Heliodora Święcickiego w Śremie. 7.4 Programy realizowane w placówkach oświatowych podlegających gminie Śrem 7.4.1 Programy rządowe Program dla szkół Owoce w szkole i Mleko w szkole to programy, które zapewniały dzieciom z klas I-III owoce oraz mleko w szkole, celem ukształtowania wśród dzieci trwałego nawyku spożywania zdrowej żywności. Od roku szkolnego 2017/2018 obydwie inicjatywy objął wspólny program dla szkół, obejmujący uczniów klas I V, w ramach którego dzieci otrzymują warzywa, owoce i produkty mleczne kilka razy w tygodniu. Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa Celem programu jest wsparcie organów prowadzących szkoły oraz biblioteki pedagogiczne w zakresie rozwijania zainteresowań uczniów przez promocję i wspieranie czytelnictwa dzieci i młodzieży oraz zakup nowości wydawniczych w latach 2016-2020. W latach 2015 2017 do programu Ministerstwa Edukacji Narodowej przystąpiły wszystkie szkoły gminy Śrem. Bezpieczna+ Program na lata 2015-2018 wspomagający organy prowadzące szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach. Celem jest zminimalizowanie konfliktów między rówieśnikami poprzez specjalne warsztaty oraz szkolenia. W roku szkolnym 2016/2017 w programie udział wzięły dwie szkoły: Szkoła Podstawowa nr 6 w Śremie i Szkoła Podstawowa w Zbrudzewie, w 2017/2018: Szkoła Podstawowa w Dąbrowie, Szkoła Podstawowa w Nochowie oraz Szkoła Podstawowa nr 1 w Śremie. Aktywna tablica Program mający na celu rozwój szkolnej infrastruktury oraz kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych na lata 2017-2019. W roku szkolnym 2017/2018 do programu przystąpiły

42 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Szkoła Podstawowa Nr 2 w Śremie, Szkoła Podstawowa Nr 4 w Śremie oraz Szkoła Podstawowa w Zbrudzewie. Wyprawka szkolna W ramach programu rodzice/ opiekunowie prawni/ rodzice zastępczy uczniów poszczególnych klas szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych uzyskali refundację kosztów za zakup podręczników. 7.4.2 Projekty unijne Gimnazjalista z pasją Projekt realizowany w szkołach gimnazjalnych, mający na celu wsparcie uczniów gimnazjów w wyborze optymalnych ścieżek edukacyjnych i zawodowych. Wsparcie finansowe z funduszy WRPO 2014+ w ramach ZIT dla MOF Poznania. Wartość projektu: 831 572,50 zł. Edukacyjna (R)ewolucja projekt realizowany w szkołach podstawowych w gminie Śrem, który wspiera kształcenie ogólne poprzez prowadzenie zajęć pozalekcyjnych i wyposażenie w specjalistyczny sprzęt do szkolnych pracowni tematycznych. Wsparcie finansowe z funduszy WRPO 2014+. Wartość projektu: 793 971,73 zł.

Liczba pracowników Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 43 8. Gospodarka 8.1 Przedsiębiorstwa Gospodarka w Śremie to tradycja, zbudowana na powstającej w latach 60- tych odlewni żeliwa oraz innowacyjność powiązana z postępem cywilizacyjnym i przeobrażeniami gospodarczymi. W 2012 roku w całym kraju wprowadzono zmiany w rejestracji przedsiębiorców. Dane o bazie przedsiębiorców znajdują się w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (CEiIDG) prowadzonej przez Ministra Gospodarki. Aktywnych przedsiębiorców, dla których gmina Śrem jest głównym miejscem wykonywania działalności, wg danych CEiIDG jest 2571. Podmioty wg klas wielkości wg rejestru REGON 5000 1 45 8 4900 1 1 8 8 47 4800 1 48 167 7 51 171 4700 179 4600 178 4500 4716 4599 4651 4400 4516 4300 2014 2015 2016 2017 0-9 10-49 50-249 250-999 1000 i więcej Branżowość przedsiębiorstw z obszaru gminy Śrem jest zróżnicowana. Wiodącymi gałęziami gospodarki w gminie są usługi budowlane, handel, usługi motoryzacyjne, działalność agencji reklamowych. Przedmiot działalności wg sekcji PKD 2007 obrazuje poniższy wykres:

44 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 M 10% Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wg sekcji PKD 2007 [2017 rok] N 3% O 0% P 2% Q 6% R 1% S,T,U 5% A 2% B 0% C 9% D 0% E 0% F 20% K 3% L 1% J 2% I 2% H 7% G 27% Sekcje PKD 2007: A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo B. Górnictwo i wydobywanie C. Przetwórstwo przemysłowe D. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych E. Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją F. Budownictwo G. Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle H. Transport i gospodarka magazynowa I. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi J. Informacja i komunikacja K. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa L. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna N. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca O. Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne P. Edukacja Q. Opieka zdrowotna i opieka społeczna R. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją S,T,U. Pozostała działalność usługowa; gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników, gospodarstwa domowe produkujące usługi i świadczące usługi na własne potrzeby; organizacje i zespoły eksterytorialne Według form prawnych w sektorze prywatnym największą grupę stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą ponad 90%. W gminie Śrem jest 12 fundacji oraz 101 stowarzyszeń i organizacji społecznych.

Liczba bezrobotnych w gminie Śrem Stopa bezrobocia w powiecie śremskim [%] Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 45 8.2 Rynek pracy Stopa bezrobocia w powiecie śremskim w latach 2014 2018 diametralnie spadła. W styczniu 2017 roku była to wielkość ponad 10%, w czerwcu 2018 2%. W strukturze bezrobotnych największą grupę stanowią osoby długotrwale bezrobotne. Informacja o sytuacji na rynku pracy 1800 1600 1400 1595 10,7 12 10 1200 1000 800 600 1214 8,2 1009 7,3 842 856 6 5,9 641 4,4 603 4,1 8 6 4 400 200 420 2,9 380 2,6 270 2 2 0 01.2014 06.2014 01.2015 06.2015 01.2016 06.2016 01.2017 06.2017 01.2018 06.2018 0 liczba bezrobotnych w gminie Śrem stopa bezrobocia w powiecie śremskim [%] Na obszarze gminy Śrem aktywnie działa Powiatowy Urząd Pracy, który współpracuje z przedsiębiorcami, upowszechnia oferty pracy oraz prowadzi programy aktywizujące bezrobotnych. Powiatowy Urząd Pracy prowadzi wiele form aktywizacji bezrobotnych, finansowanych przez różne instrumenty finansowe, w tym Europejski Fundusz Społeczny czy Krajowy Fundusz Szkoleniowy. Formy aktywizacji: staże, praktyki, kursy zawodowe, szkolenia, środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, środki na wyposażenie stanowiska pracy, projekty skierowane do osób 45+, 50+, do kobiet czy osób niepełnosprawnych. W regionie funkcjonuje Stowarzyszenie Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, które udziela wsparcia małym i średnim przedsiębiorcom. Realizuje usługi informacyjne, doradcze i szkoleniowe. Formy wsparcia w zakresie usług finansowych to: obsługa funduszu pożyczkowego (Jeremie), dotacje, instrumenty dłużne. Ideą Stowarzyszenia jest wysoka jakość wsparcia MSP zgodnie z potrzebami globalnego rynku.

46 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 8.3 Tereny inwestycyjne Gmina Śrem posiada wieloletnie tradycje przemysłowe, a działające przedsiębiorstwa potencjał i możliwości. Dobra lokalizacja, rozwinięta infrastruktura i otoczenie biznesu, aktywne szkolnictwo zawodowe to zalety inwestycyjne, które dają szanse dla dalszego rozwoju gospodarczego. Na terenach gminnych utworzono Śremski Park Inwestycyjny, gdzie obowiązuje 5-letnie zwolnienie z podatku od nieruchomości oraz funkcjonuje Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Invest- Park Sp. z o.o. Od lat działają tu przedsiębiorstwa z kapitałem polskim, niemieckim i holenderskim. W 2017 roku gmina sprzedała kolejne nieruchomości pod działalność gospodarczą ze strefy przemysłowej przy ul. Grunwaldzkiej zakupu dokonało czterech przedsiębiorców. Gmina Śrem dysponuje ofertą terenów inwestycyjnych będących własnością gminy oraz należących do osób prywatnych. Nie dysponując aktualnie powierzchnią obszarów pod inwestycje przemysłowe spełniających kryteria wszystkich zainteresowanych inwestorów, gmina włącza do swej oferty tereny i hale prywatne, których dysponenci deklarują chęć przeznaczenia i zbycia pod działalność przemysłową.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 47 9. Mienie komunalne Mienie komunalne, zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, to własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Podmioty gospodarujące mieniem komunalnym gminy Śrem obrazuje poniższy schemat (stan na 30.06.2018 r.): Rada Miejska w Śremie Burmistrz Śremu Dyrektorzy instytucji kultury Dyrektorzy jednostek organizacyjnych Urząd Miejski w Śremie Prezesi zarządów spółek prawa handlowego Komendant Straży Miejskiej w Śremie Śremski Ośrodek Kultury Muzeum Śremskie Biblioteka Publiczna im. Heliodora Święcickiego Przedszkola prowadzone przez gminę Śrem Jednostki pomocy społecznej i opiekuńczej Szkoły podstawowe prowadzone przez gminę Śrem Ośrodek Pomocy Społecznej Środowiskowy Dom Samopomocy Śremskie Wodociągi Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Śremie Sp. z o.o. Śremskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. Przedszkole nr 2 Słoneczna Gromada w Śremie Przedszkole nr 3 Jarzębinka w Śremie Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi nr 5 Mali Przyrodnicy w Śremie Przedszkole nr 7 Janka Wędrowniczka w Śremie Szkoła Podstawowa im. hrabiego Władysława Zamoyskiego w Nochowie Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich w Pyszącej Szkoła Podstawowa w Zbrudzewie Szkoła Podstawowa nr 2 im. ks. Piotra Wawrzyniaka w Śremie Szkoła Podstawowa nr 4 im. Marii Konopnickiej w Śremie Szkoła Podstawowa nr 5 im. Polskich Noblistów w Śremie Szkoła Podstawowa nr 6 im. Braci Barskich w Śremie Szkoła Podstawowa im. Generała Dezyderego Chłapowskiego w Bodzyniewie Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Dąbrowie Szkoła Podstawowa im. Władysława Reymonta w Krzyżanowie Śremski Sport Sp. z o.o.

48 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Gmina Śrem, w ujęciu ewidencyjnym (aktywa trwałe i obrotowe), dysponuje mieniem o wartości 514 439 210,80 zł 1 (stan na 31.12.2017 r.). 515 000 000 zł 505 000 000 zł 495 000 000 zł Wartość mienia gminy Śrem 9 813 076,05 zł 10 323 434,20 zł 485 000 000 zł 475 000 000 zł 465 000 000 zł 8 442 955,30 zł 10 507 633,68 zł 490 824 950,77 zł 504 115 776,60 zł 455 000 000 zł 445 000 000 zł 463 527 494,56 zł 475 172 655,79 zł 435 000 000 zł 2014 2015 2016 2017 Wartość aktywów trwałych Wartość aktywów obrotowych W ramach podstawowych zasobów mienia komunalnego stanowiących własność, współwłasność lub pozostających pod kontrolą gminy Śrem na podstawie innych uprawnień przysługujących jednostce samorządu terytorialnego należy wyodrębnić następujące kategorie składników mienia: wartości niematerialne i prawne (aktywa trwałe); nieruchomości (aktywa trwałe), w tym grunty i budynki; ruchome składniki mienia stanowiące, m.in. infrastrukturę: dróg, terenów rekreacyjno-sportowych, obiektów edukacji i kultury czy też wyposażenie budynków, np. administracji, świetlic wiejskich, szaletów miejskich, w urządzenia, narzędzia, przyrządy, materiały itd. (aktywa trwałe i obrotowe); udziały w spółkach prawa handlowego (aktywa trwałe); długo- i krótkoterminowe należności (aktywa trwałe i obrotowe); krótkoterminowe aktywa finansowe (aktywa obrotowe); długo- i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe czynne (aktywa trwałe i obrotowe); inne niż własność prawa majątkowe, w tym: 1 Wartość mienia gminy Śrem nie obejmuje wartości mienia spółek komunalnych stanowiących w części kapitał podstawowy wniesiony w formie wkładów rzeczowych przez gminę Śrem (aport) oraz w części wypracowany w wyniku prowadzonej działalności. W ramach wartości mienia gminy Śrem są uwzględnione wartości posiadanych udziałów w spółkach prawa handlowego oraz fundacji.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 49 udziały w nieruchomościach (aktywa trwałe w zakresie posiadanego udziału współwłasność), prawo użytkowania wieczystego nieruchomości; prawo najmu, prawo użyczenia, prawo użytkowania, hipoteka na nieruchomości, prawo służebności gruntowej. Mieniem komunalnym zarządzają lub administrują jego bezpośredni dysponenci, wśród których wyszczególnia się następujące podmioty: jednostki organizacyjne realizujące zadania z zakresu: edukacji publicznej (przedszkola i szkoły podstawowe) pomocy społecznej i wspierania rodzin (ośrodek pomocy społecznej i środowiskowy dom samopomocy), porządku publicznego i bezpieczeństwa (straż miejska), użyteczności publicznej, których nie realizują jednostki organizacyjne wyszczególnione powyżej, a także inne gminne osoby prawne (urząd miejski); samorządowe instytucje kultury; przedsiębiorstwa komunalne, w tym spółki komunalne i spółki z udziałem gminy; usługodawcy zewnętrzni działający na zasadach rynkowych na podstawie zawieranych umów o charakterze cywilnoprawnym, powierzenia w trybie in house (gminny zasób nieruchomości mieszkaniowych i cmentarz komunalny), przy zachowaniu przepisów prawa dotyczących zamówień publicznych i udzielania pomocy publicznej lub w trybie konkursu na realizację zadania publicznego, np. schronisko dla zwierząt. Struktura udziału wartości aktywów trwałych i obrotowych dla poszczególnych grup podmiotów (stan na 31.12.2017 r.) 1,40% 0,82% 2,79% Urząd Miejski w Śremie 11,72% szkoły podstawowe przedszkola 83,27% pozostałe: ŚDS, OPS, Straż Miejska instytucje kultury

50 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 10. Gospodarka przestrzenna Podstawowy zarys i kierunki zagospodarowania gminy wyznacza studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Jest to dokument planistyczny o charakterze ogólnym, obejmujący obszar całej gminy. Istotą studium jest określenie polityki przestrzennej gminy i lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, w oparciu o diagnozę uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego. Obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Śrem (uchwała Nr 48/V/07 Rady Miejskiej w Śremie z dnia 8 lutego 2007 roku, zmieniona: uchwałą Nr 215/XXV/08 Rady Miejskiej w Śremie z dnia 26 czerwca 2008 r., uchwałą Nr 24/V/11 Rady Miejskiej w Śremie z dnia 27 stycznia 2011 r., uchwałą Nr 242/XXV/2012 Rady Miejskiej w Śremie z dnia 21 sierpnia 2012 r., uchwałą Nr 33/V/2015 Rady Miejskiej w Śremie z dnia 26 lutego 2015 r. oraz uchwałą Nr 305/XXXII/2017 Rady Miejskiej w Śremie z dnia 27 kwietnia 2017 r.) wyznaczyło kierunek rozwoju przestrzennego, w ramach którego tereny rolnicze stanowią ok. 60% powierzchni gminy, tereny zabudowy mieszkaniowej (w tym wielo- i jednorodzinnej oraz letniskowej) 10%, tereny zabudowy techniczno produkcyjnej i usługowej 4%. Uszczegółowienie zasad zagospodarowania terenów następuje w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Zgodnie ze stanem na dzień 30 czerwca 2018 r. obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego objęto 7292,14 ha, co stanowi 35,42% powierzchni gminy. W okresie od 1 stycznia 2014 do 30 czerwca 2018 Rada Miejska w Śremie uchwaliła 33 miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Burmistrz Śremu wszczął 32 procedury planistyczne.

Strukturę przeznaczenia terenów zgodnie z obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego przedstawiono poniżej: Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 51

52 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 W przypadku, gdy dla określonego terenu nie uchwalono miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przedsięwzięcia są realizowane w drodze ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. W analizowanym okresie wydano łącznie 789 decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym 85% stanowią decyzje o warunkach zabudowy, a pozostałe dotyczyły lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 53 11. Gospodarka nieruchomościami 11.1 Struktura gruntów na obszarze gminy Powierzchnia gminy Śrem wynosi 20 587 ha, w tym teren miasta zajmuje 1237 ha, a tereny wiejskie 19 350 ha. Struktura użytkowania gruntów przedstawiona jest poniżej: Na terenie gminy przeważają użytki rolne, stanowiące ponad 70% obszaru gminy, 17% powierzchni gminy to grunty leśne oraz grunty zadrzewione i zakrzewione.

54 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 11.2 Grunty gminne 11.2.1 Struktura nieruchomości gminnych Według stanu na 30 czerwca 2018 r. gmina Śrem była właścicielem 873 ha gruntów, z czego 459 ha to grunty w granicach miasta, 414 ha w granicach sołectw. Z ogólnej powierzchni gruntów gminnych 116 ha jest w użytkowaniu wieczystym, pozostałą część stanowi tzw. gminny zasób gruntów wykorzystywanych na realizację zadań publicznych lub depozyt gruntów oczekujących na zagospodarowanie lub sprzedaż. Sposób wykorzystywania poszczególnych części gminnego zasobu obrazuje poniższy diagram: Struktura nieruchomosci gminnych obiekty użyteczności publicznej o funkcji sportowej i społecznej; 0,99% zasób mieszkaniowy; 0,34% nieruchomości oddane w trwały zarząd; 2,83% zasób zieleni i uzyteczności publicznej; 11,75% nieruchomości w zarządzie sołectw; 2,10% zasób depozytowy; 28,76% zasób drogowy; 53,24% 11.2.2 Sprzedaż nieruchomości gminnych W latach 2014-2018 kontynuowana była sprzedaż gminnych gruntów i nieruchomości, zbędnych z punktu widzenia realizowanych przez gminę zadań. Zbywane nieruchomości w przeważającej części przeznaczono na cele zabudowy mieszkaniowej oraz szeroko rozumianej działalności przemysłowo usługowej. 60 000 Sprzedaż gruntów komunalnych [m kw.] 50 000 50 455 40 000 30 000 20 000 24 163 19 933 37 567 30 211 10 000 0 2014 2015 2016 2017 do 30.06.2018

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 55 Środki finansowe uzyskiwane ze sprzedaży gminnych gruntów i nieruchomości stanowią część dochodów budżetowych gminy. Najwyższy dochód ze sprzedaży nieruchomości gmina osiągnęła w 2017 roku niemal 3 mln zł. Wysoką wartość sprzedaży osiągnięto również w pierwszym półroczu 2018 roku. 4 000 000 zł Dochody ze sprzedaży gruntów komunalnych 3 000 000 zł 2 000 000 zł 1 000 000 zł - zł 1 997 794 zł 1 248 914 zł 2 932 753 zł 2 348 241 zł 2 095 397 zł 2014 2015 2016 2017 do 30.06.2018 Sprzedaż nieruchomości gminnych odbywa się na podstawie planu zbywania podlegającego corocznej aktualizacji. Wprowadzenie planu ma na celu sprawne organizowanie procesu sprzedaży nieruchomości gminnych, w sposób czytelny i z uwzględnieniem interesu gminy. 11.2.3 Dzierżawa i użytkowanie wieczyste Na dzień 30 czerwca 2018 r. gmina posiada 117 ha gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste, w tym 108 ha to grunty w mieście, a 9 ha na terenach wiejskich. 1 200 000 zł 1 000 000 zł Dochody z tytułu dzierżawy i opłat za użytkowanie wieczyste 800 000 zł 600 000 zł 400 000 zł 200 000 zł 0 zł 776 237,51 zł 689 855,95 zł 702 590,34 zł 687 908,39 zł 619 204,24 zł 312 320,31 zł 245 661,84 zł 209 737,43 zł 258 868,30 zł 115 785,70 zł 2014 2015 2016 2017 do 30.06.2018 najem i dzierżawa składników majątkowych zarząd, użytkowanie, użytkowanie wieczyste

56 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Opłaty z tytułu użytkowania wieczystego stanowią dodatkowy stały dochód gminy. Gmina osiąga również coroczne dochody z opłat czynszowych z tytułu zawartych umów najmu i dzierżawy, które pochodzą z dwóch źródeł: umów zawartych w Urzędzie Miejskim oraz umów zawartych i obsługiwanych przez Śremskie TBS Sp. z o.o. (zarządcę gminnego zasobu mieszkaniowego), ewidencjonowanych odrębnie. 11.2.4 Nabywanie nieruchomości W celu realizacji zadań własnych gmina dokonywała zakupów nieruchomości. Grunty nabyte przez gminę w latach 2014-2018 w przeważającej części służą celom drogowym, w niewielkiej części funkcji rekreacyjno-sportowej. 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 Powierzchnia gruntów nabytych do zasobu nieruchomosci komunalnych [m kw.] 55 589 22 104 44 298 32 433 10 000 0 1 598 2014 2015 2016 2017 do 30.06.2018 11.2.5 Sprzedaż lokali W latach 2014-2018 gmina kontynuowała sprzedaż lokali mieszkalnych z gminnego zasobu mieszkaniowego. Sprzedaży dokonywano w trybie bezprzetargowym na rzecz najemców tych lokali z uwzględnieniem 50% bonifikaty od ceny. Sprzedaży dokonywano w oparciu o przyjęty przez Radę Miejską w Śremie Wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy. Od 1 stycznia 2014 roku gmina sprzedała 42 mieszkania, średnio po 10 w każdym roku oraz 2 lokale w pierwszej połowie 2018 roku.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 57 12. Infrastruktura techniczna 12.1 Wodociągi i kanalizacja Zadania własne gminy w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków wykonuje spółka Śremskie Wodociągi sp. z o.o. z siedzibą w Śremie, będąca w 100% własnością gminy Śrem. W latach 2014-2018 Spółka inwestowała w rozwój i modernizację sieci celem objęcia możliwością korzystania z usług przez jak największą liczbę mieszkańców gminy. Z usług wodociągowych korzysta 99,9% mieszkańców gminy, w tym 100% miasto Śrem i w 99,8% obszary wiejskie. Z usług kanalizacyjnych korzysta 98,3% mieszkańców gminy, w tym 99,9% miasto Śrem i 94,3% obszary wiejskie. Łączna długość sieci wodociągowej wynosi 266 km, z tego od początku 2014 roku oddano do użytku 18,3 km. Długość sieci kanalizacyjnej to 235,5 km, z tego od początku 2014 roku oddano do użytku 39,9 km, przyłączając kolejną miejscowość (Mateuszewo) oraz rozbudowując sieci kanalizacyjne na obszarach powstającej zabudowy mieszkaniowej (w Śremie, Mechlinie, Zbrudzewie, Psarskim, Grodzewie, Nochowie i Ostrowie). Ponadto przebudowano wyeksploatowany rurociąg tranzytowy transportujący ścieki sanitarne z lewobrzeżnego obszaru gminy na prawy brzeg rzeki Warty, gdzie zlokalizowana jest oczyszczalnia ścieków, zwiększając tym samym bezpieczeństwo przesyłu ścieków. Prace modernizacyjne sieci wodociągowej obejmowały działania, których celem było uzyskanie maksymalnie ciągłej dostawy wody mieszkańcom, nawet w sytuacji pojawiających się awarii. Zapewnił to system dwustronnego zasilania oraz wyposażenie sieci w system sprawnych zasuw odcinających. Woda dostarczana jest mieszkańcom gminy, po jej przygotowaniu do spożycia, z pięciu stacji uzdatniania, będących własnością Spółki. Największa jest stacja w Śremie, której dobowa zdolność produkcyjna wynosi obecnie 10.000 m 3. Stacja zaopatruje w wodę miasto Śrem oraz 17 okolicznych wsi. Stacje w: Nochowie, Gaju, Dąbrowie oraz Orkowie, o łącznej zdolności produkcyjnej 2.420 m 3 /dobę, mają znaczenie lokalne i zaopatrują pozostałe miejscowości gminy. Ścieki powstające na terenie gminy Śrem transportowane są w oparciu o pracę 109 przepompowni do centralnej oczyszczalni ścieków, będącej własnością Spółki, zlokalizowanej na ul. Zachodniej 78. Technologia użytkowanej instalacji pozwala na oczyszczanie 8 000 m 3 ścieków na dobę. Możliwości oczyszczalni ścieków w Śremie pokrywają w całości potrzeby

58 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 gminy Śrem, zarówno aktualne, jak i wynikające z perspektywicznych możliwości rozwoju zabudowy mieszkaniowej i przemysłowej (średniodobowa ilość oczyszczanych ścieków to ok. 6900 m 3 ). 12.2 Elektroenergetyka Przez teren gminy przebiega linia napowietrzna, rozdzielcza wysokiego napięcia WN 110 kv w relacji Września - Środa Wlkp. - Śrem - Leszno Gronowo, której zadaniem jest dostarczanie energii elektrycznej do mikroregionów poprzez węzły sieci wysokiego napięcia, tj. Główne Punkty Zasilania (GPZ). Obszar miasta i gminy zasilany jest przez dwie stacje energetyczne zlokalizowane w mieście - GPZ przy Odlewni Żeliwa oraz GPZ Śrem Helenki. Ze stacji transformatorowej Śrem HCP zasilane są obszary odbiorców z miasta i gminy Śrem, z gminy Gostyń oraz Książ. W 2016 roku uruchomiono odnowioną stację transformatorową wysokiego napięcia. GPZ Śrem HCP posiada łącznie cztery transformatory: dwa transformatory 110/15kV 25MVA oraz dwa 15/6kV 10MVA. Rezerwa pól po stronie rozdzielni średniego napięcia pozwala na planowanie przyłączeń nowych klientów i stworzenie możliwości rozwoju dla terenów inwestycyjnych. Zastosowanie najnowszej aparatury 110 kv podniosło bezpieczeństwo zasilania na bardzo dużym obszarze. 185 000 180 000 175 000 170 000 Długość czynnej sieci gazowej [m] 175 953 180 320 177 563 2014 2015 2016 12.3 Gazownictwo Całkowita długość sieci gazowej na terenie gminy Śrem w 2016 roku, wg GUS, wynosiła wynosi 180 320 m. Corocznie prowadzone są inwestycje polegające na rozbudowie sieci gazowej. W 2014 roku długość sieci gazowej wynosiła 175 953 m, w 2016 roku 180 320 m. Systematycznie wzrasta liczba odbiorców gazu - w 2016 r. było ich już 11 418. 12.4 Ciepłownictwo Działaniem sieci ciepłowniczej w gminie Śrem, czyli elektrociepłownią oraz systemem przesyłu i dystrybucji ciepła dla pokrycia potrzeb mieszkańców znacznej części miasta zarządza Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej OPERATOR Sp. z o.o. 12.5 Telekomunikacja Dostęp do sieci telefonicznych stacjonarnych i komórkowych oraz Internetu obejmuje całą powierzchnię gminy Śrem. W ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa współfinansowanego ze środków europejskich Grupa INEA inwestuje w Wielkopolsce blisko 500 mln zł w budowę sieci światłowodowych. Inwestycja ma objąć zasięgiem blisko 4000 gospodarstw domowych w gminie Śrem. Inwestycje realizowane w Wielkopolsce w ramach przedmiotowego projektu umożliwiają przyłączenie do nowoczesnej sieci światłowodowej

mieszkańców miast oraz wsi, którzy nie mieli dostępu do Internetu albo korzystali z sieci o niskich parametrach transmisji. Do realizacji budowy sieci światłowodowych w Wielkopolsce konieczne było zaangażowanie samorządów, które za rekomendacją Ministerstwa Cyfryzacji obniżyły stawki opłat za umieszczenie urządzeń telekomunikacyjnych w pasie drogi, co uczyniła również Rada Miejska w Śremie Uchwałą Nr 419/XLIII/2018 z dnia 29 marca 2018 r. Prace związane z budową sieci światłowodowej rozpoczęły się w marcu 2018 r. Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 59

60 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 13. Inwestycje Inwestycje realizowane przez gminę Śrem w okresie od 1 stycznia 2014 do 30 czerwca 2018 przedstawione są w poniższych tabelach. Uwzględniono tu zadania, których wartość przekroczyła 50 000 zł. 2014 Modernizacja ul. Powstańców Wlkp. i Gostyńskiej w Śremie Modernizacja nawierzchni Placu 20 Października Przebudowa ul. Dutkiewicza w Śremie Przebudowa drogi powiatowej nr 4151P ul. Chłapowskiego w Śremie (dotacja dla powiatu) Termomodernizacja budynku USC w Śremie Budowa ul. Fiołkowej i Azaliowej w Psarskim Modernizacja budynku Muzeum Śremskiego Budowa ul. Makuszyńskiego i Brzechwy w Śremie etap I Budowa drogi w Dalewie Zakupy inwestycyjne (wykup gruntów) Modernizacja ul. Komorowskiego, Okulickiego i Grota Roweckiego w Śremie (dotacja dla powiatu) Modernizacja dróg gruntowych Budowa ścieżki od jeziora do ul. 750-lecia w Śremie Modernizacja ul. Staszica (odcinek od ul. Grunwaldzkiej do ul. Chłapowskiego) Modernizacja ul. Parkowej w Mórce Modernizacja budynku USC w Śremie Modernizacja dróg z wyłączeniem dróg o nawierzchni asfaltowej Modernizacja sieci kanalizacji deszczowej Modernizacja i rozbudowa oświetlenia w gminie Śrem Modernizacja dróg asfaltowych Adaptacja, modernizacja i wyposażenie budynku na nową siedzibę Biblioteki Publicznej im. H. Święcickiego w Śremie Budowa ul. Kochanowskiego w Śremie Modernizacja sali sportowej w Dąbrowie Budowa placu zabaw przy SP 1 Radosna Szkoła Budowa zejścia do promenady przy Muzeum Śremskim Modernizacja placu zabaw w Parku im. Powstańców Wlkp. Budowa placu zabaw przy SP 4 Radosna Szkoła Budowa placu zabaw przy SP 6 Radosna Szkoła Budowa altanek na terenach wiejskich Modernizacja parkingu przy ul. Moniuszki w Śremie Adaptacja pomieszczeń pod kociarnię w schronisku w Gaju 4 204 624 zł 1 020 090 zł 520 363 zł 502 601 zł 488 000 zł 450 000 zł 440 000 zł 418 738 zł 409 244 zł 396 013 zł 315 565 zł 299 999 zł 281 755 zł 275 028 zł 267 690 zł 233 292 zł 215 858 zł 206 362 zł 197 951 zł 164 995 zł 150 000 zł 149 814 zł 119 310 zł 100 092 zł 100 000 zł 99 999 zł 99 081 zł 98 945 zł 81 160 zł 73 900 zł 66 201 zł

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 61 Budowa ul. Platanowej w Psarskim Budowa chodników na terenach wiejskich Budowa sali gimnastycznej przy SP Nr 4 w Śremie Modernizacja mostów w Śremie Modernizacja systemu ogrzewania 60 000 zł 54 961 zł 52 890 zł 51 045 zł 50 533 zł 2015 Przebudowa ul. Zachodniej w Śremie Modernizacja ratusza etap II Objęcie udziałów Zakładzie Gospodarki Odpadami Sp z o.o. w Jarocinie Modernizacja basenu Modernizacja budynku Muzeum Śremskiego Zakupy inwestycyjne (wykup gruntów) Modernizacja dróg z wyłączeniem dróg o nawierzchni asfaltowej Budowa drogi w Dalewie Budowa infrastruktury technicznej na plaży miejskiej Modernizacja dróg gruntowych Budowa kompleksu boisk sportowych w Pyszącej Budowa ulic Franciszkańskiej i Zielińskiego w Śremie Modernizacja i rozbudowa oświetlenia w gminie Śrem Rewitalizacja kompleksu odnowy biologicznej Budowa kompleksu boisk sportowych w Pyszącej Modernizacja dróg asfaltowych Modernizacja sieci kanalizacji deszczowej Zakupy inwestycyjne Budowa chodnika Dąbrowa-Grodzewo Budowa chodników na terenach wiejskich Rozbudowa schroniska w Gaju Modernizacja budynku SP w Krzyżanowie Zakupy inwestycyjne Modernizacja systemu centralnego ogrzewania ZSPiG w Zbrudzewie Modernizacja sali gimnastycznej - BAZAR Utwardzenie terenu przy SP w Pyszącej Modernizacja pomieszczeń w ZSPiG w Śremie Zakupy inwestycyjne Adaptacja, modernizacja i wyposażenie budynku na nową siedzibę Biblioteki Publicznej im. H. Święcickiego w Śremie 1 827 542 zł 1 599 969 zł 1 500 000 zł 1 490 000 zł 750 000 zł 599 459 zł 519 733 zł 369 902 zł 349 082 zł 299 994 zł 297 739 zł 249 141 zł 247 254 zł 240 000 zł 232 929 zł 231 460 zł 207 996 zł 134 981 zł 100 000 zł 100 000 zł 98 656 zł 85 000 zł 84 450 zł 75 000 zł 69 000 zł 66 544 zł 64 935 zł 55 033 zł 50 000 zł 2016

62 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Modernizacja basenu Modernizacja ratusza II etap Objęcie udziałów Zakładzie Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. w Jarocinie Zakupy inwestycyjne (wykupy gruntów) Modernizacja ulic Ogrodowej i Akacjowej w Śremie Budowa boiska wielofunkcyjnego przy SP nr 4 Modernizacja i rozbudowa oświetlenia w gminie Śrem Zakup samochodu dla PGK w Śremie Sp. z o.o. Modernizacja dróg gruntowych Przebudowa nawierzchni dróg powiatowych na odcinku Nochówko droga wojewódzka 434 (dotacja dla powiatu) Modernizacja dróg z wyłączeniem dróg o nawierzchni asfaltowej Rozbudowa schroniska w Gaju Budowa boiska wielofunkcyjnego w Nochowie Budżet Obywatelski Śremu Zakupy inwestycyjne Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacji deszczowej Budowa i wdrożenie gminnego systemu teleinformatycznego Modernizacja dróg asfaltowych Budowa ul. Krętej w Śremie kanalizacja deszczowa Budowa ul. Fiołkowej w Psarskim Modernizacja świetlicy w Mórce Budowa chodników na terenach wiejskich Budowa łącznika ulic Staszica i Roweckiego Budowa ulic Święcickiego i Chełmońskiego w Śremie Budowa ul. Grunwaldzkiej w Śremie Budowa chodnika przy ul. Żurawiej Plac Street Workout w Parku Śremskich Odlewników Modernizacja mostów w Śremie Modernizacja systemu ogrzewania Budowa boisk sportowych Przebudowa kompleksu boisk w Parku Powstańców Wlkp. Budowa kreatywnego placu zabaw przy Przedszkolu Nr 3 - Budżet Obywatelski Śremu Budowa chodników na terenach wiejskich - FS Budowa bezpiecznych przejść dla pieszych 7 500 000 zł 4 999 994 zł 1 500 000 zł 754 537 zł 485 587 zł 430 974 zł 430 749 zł 399 960 zł 399 944 zł 302 150 zł 300 000 zł 295 829 zł 281 241 zł 246 045 zł 236 950 zł 205 900 zł 199 999 zł 178 389 zł 140 751 zł 114 636 zł 99 980 zł 99 387 zł 98 099 zł 95 000 zł 90 000 zł 87 601 zł 85 998 zł 68 533 zł 66 227 zł 59 286 zł 57 995 zł 56 695 zł 54 997 zł 2017 Budowa boisk sportowych przy szkołach gminnych Termomodernizacja szkoły w Nochowie Budowa ul. Heweliusza w Śremie Budowa ul. Nowe Osiedle w Mechlinie Budowa ul. Krętej w Śremie 2 624 947 zł 2 063 699 zł 1 258 693 zł 912 248 zł 868 741 zł

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 63 Budowa drogi w Grzymysławiu Rozbudowa szkoły w Dąbrowie Modernizacja dróg z wyłączeniem dróg o nawierzchni asfaltowej Modernizacja dróg gruntowych Modernizacja i rozbudowa oświetlenia w gminie Śrem Technologie Informacyjno-komunikacyjne (TIK) w służbie nowoczesnych usług elektronicznych Gminy Śrem Budowa ulic Franciszkańskiej i Zielińskiego Przebudowa nawierzchni drogi powiatowej nr 2464P na odcinku Niesłabin Zbrudzewo (dotacja dla powiatu) Przebudowa nawierzchni drogi powiatowej nr 4071P na odcinku Kadzewo Mórka (dotacja dla powiatu) Modernizacja sali sportowej w Śremskim Sporcie Zakupy inwestycyjne (wykup gruntów) Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacji deszczowej Pumptrack w Parku Śremskich Odlewników - Budżet Obywatelski Śremu Modernizacja dróg asfaltowych Modernizacja systemu ogrzewania Budowa drogi w Dalewie Zakupy inwestycyjne (wykup gruntów) Rewitalizacja Parku Miejskiego im. Powstańców Wlkp. Modernizacja świetlicy w Mórce Miasteczko rowerowe w Śremie - Budżet Obywatelski Śremu Miasteczko ruchu drogowego w Nochowie - Budżet Obywatelski Śremu Modernizacja elewacji sali Bazar Utwardzenie wjazdu oraz terenu przy SP w Pyszącej Budowa chodników na terenach wiejskich Modernizacja infrastruktury na plaży miejskiej Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa Rozbudowa szkoły w Dąbrowie Budowa parkingu przy ul. Okulickiego Wytrasowanie ul. Sosnowej w Nochowie Zakupy inwestycyjne Budowa ul Święcickiego i Chełmońskiego w Śremie Rozbudowa Cmentarza Komunalnego w Śremie Budowa siłowni zewnętrznej w Parku Puchalskiego Budowa pomnika Jerzego Jurgi Zakup ratowniczego sprzętu hydraulicznego dla OSP Budowa ciągu pieszego na Helenkach 767 495 zł 624 098 zł 609 133 zł 599 962 zł 442 243 zł 389 366 zł 360 000 zł 350 000 zł 350 000 zł 350 000 zł 298 710 zł 292 548 zł 271 981 zł 249 993 zł 236 024 zł 201 612 zł 200 000 zł 198 850 zł 189 895 zł 160 000 zł 150 000 zł 149 998 zł 149 275 zł 139 170 zł 138 841 zł 124 129 zł 110 135 zł 100 000 zł 99 031 zł 87 376 zł 85 922 zł 84 928 zł 79 890 zł 60 000 zł 59 999 zł 56 931 zł 2018 Termomodernizacja SP6* 5 291 631 zł

64 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Wniesienie wkładu do inwestycji - Budowa bloku dla seniorów przy ul. Powstańców 1 Budowa boisk sportowych Rozbudowa szkoły w Dąbrowie* Modernizacja obiektu sportowego* Budowa ul. Parkowej w Śremie Budowa ul. Szafirkowej w Psarskim Budowa ul. Spokojnej w Mórce Budowa drogi w Grzymysławiu* Dotacje celowe - zabytki* Budowa ul. Nowe Osiedle w Mechlinie* Przebudowa ul. Nowowiejskiego w śremie Budowa dróg gminnych w Nochowie Budowa drogi w Dalewie* Budowa ulic Brzechwy i Makuszyńskiego* Modernizacja dróg z wyłączeniem dróg asfaltowych* Modernizacja dróg gruntowych* Modernizacja oświetlenia w gminie* Zakup samochodu - OSP* Budowa ciągu pieszo-rowerowego ul. Jeziorna* Kreatywne gry podwórkowe w Czwórce - Budżet Obywatelski Śremu * Modernizacja drogi powiatowej Modernizacja infrastruktury sportowej Budowa boiska sportowego w Zbrudzewie Budowa zintegrowanych węzłów przesiadkowych w Śremie Modernizacja systemu ogrzewania* Modernizacja dróg asfaltowych* Rewitalizacja Parku Miejskiego im. Powstańców Wlkp. Modernizacja Muzeum Śremskiego* Technologie Informacyjno-komunikacyjne (TIK) w służbie nowoczesnych usług elektronicznych Gminy Śrem* Wniesienie wkładów do PGK w Śremie* Budowa ul. Jasnej w Śremie* Budowa placów zabaw* Boisko piłkarskie przy szkole w Bodzyniewie - Budżet Obywatelski Śremu * Modernizacja tarasu i terenu przy Przedszkolu Nr 2 Słoneczna Gromada* Modernizacja budynku USC w Śremie Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacji deszczowej* Przyjazny Ogród Życzliwości przy Przedszkolu nr 5 - Budżet Obywatelski Śremu * Budowa ul. Grunwaldzkiej w Śremie* Modernizacja świetlicy w Mórce 2 000 000 zł 2 000 000 zł 1 084 651 zł 830 000 zł 800 000 zł 700 000 zł 685 000 zł 570 000 zł 570 000 zł 530 000 zł 500 000 zł 500 000 zł 500 000 zł 500 000 zł 500 000 zł 500 000 zł 470 000 zł 450 000 zł 400 000 zł 368 000 zł 350 000 zł 350 000 zł 350 000 zł 341 074 zł 304 050 zł 300 000 zł 300 000 zł 300 000 zł 276 604 zł 243 104 zł 229 000 zł 220 000 zł 210 000 zł 202 000 zł 200 000 zł 200 000 zł 175 000 zł 150 000 zł 150 000 zł

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 65 Budowa chodnika- Binkowo FS* Budowa ulic Święcickiego i Chełmońskiego w Śremie Kładka pieszo-rowerowa nad kanałem ulgi rz.warty* Zakupy inwestycyjne - wyposażenie szkolnych pracowni informatycznych Zakup samochodu - fundusz wsparcia policji* Zakupy inwestycyjne (wykup gruntów) Budowa dróg gminnych w Górze Modernizacja wieży wodociągowej *inwestycja w trakcie realizacji na dzień 30.06.2018 r. 100 000 zł 100 000 zł 86 100 zł 74 000 zł 65 000 zł 56 000 zł 50 000 zł 50 000 zł

66 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 14. Mieszkalnictwo Mieszkańcy gminy Śrem użytkują ok. 14 000 mieszkań (dane GUS). Struktura zasobów według form własności zmienia się z roku na rok na rzecz własności osób fizycznych. Zadaniem własnym gminy jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach, zapewnienie lokali socjalnych i lokali zamiennych oraz ochrona przez bezdomnością. Realizacją części zadań samorządu w zakresie mieszkalnictwa zajmuje się spółka komunalna Śremskie TBS Sp. z o.o., która zarządza zasobem mieszkaniowym gminy Śrem, wspólnotami mieszkaniowymi oraz zasobem własnym. W 2014 r. Śremskie TBS zakończyło pierwszy etap budowy trzech bloków mieszkalnych dla 60 rodzin przy ul. Żurawiej w Śremie. W sierpniu 2016 r. Śremskie TBS oddało do użytku kolejne dwa budynki 20-rodzinne. Gmina Śrem sfinansowała partycypację dla 20 rodzin z zasobu komunalnego, którzy przenieśli się do nowo wybudowanych bloków. Obecnie gmina Śrem we współpracy ze Śremskim TBS Sp. z o.o. realizuje budowę budynku przystosowanego dla osób starszych. Budynek powstanie przy ul. Powstańców Wielkopolskich 1C i będzie mieścił 27 mieszkań. Zakończenie budowy planowane jest na czerwiec 2019 r. Część kosztów inwestycji zostanie pokryta ze środków Funduszu Dopłat. Na dzień 30 czerwca 2018 r. gmina Śrem dysponuje 709 mieszkaniami, z których 593 stanowi własność gminy, a 116 jest w samoistnym posiadaniu. Corocznie lokale komunalne otrzymuje około 15 20 nowych najemców. Struktura przydziałów lokali 2014 2015 2016 2017 2018 (stan na30.06) Lokale socjalne 12 15 7 8 2 Lokale na czas nieoznaczony 8 9 10 10 2 Corocznie wzrasta stawka czynszu za 1 m 2 mieszkania. W 2014 r. było to 5,50 zł, w 2018 6,80 zł/m 2.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 67 15. Tereny wiejskie Tereny wiejskie stanowią 94% obszaru gminy Śrem. Obszar wiejski zamieszkuje ok. 30% mieszkańców całej gminy. 15.1 Rolnictwo Rolnicy na terenie gminy Śrem gospodarują na powierzchni 13 935 ha użytków rolnych, w tym grunty orne stanowią powierzchnię 11 417 ha. Na terenie gminy funkcjonuje 1129 gospodarstw rolnych osób fizycznych, 7 rolniczych spółdzielni produkcyjnych (Mechlin, Luciny, Mateuszewo, Zbrudzewo-Niesłabin, Psarskie, Góra, Mórka), Spójnia Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Sp. z o.o. w Nochowie oraz Zakład Doświadczalny Oceny Odmian Roślin Śrem-Wójtostwo. Rolnicy prowadzą typową produkcję rolną z nastawieniem na produkcję roślinną (głównie zboża) oraz produkcję zwierzęcą z nastawieniem na trzodę chlewną. Występują gospodarstwa specjalistyczne nastawione na produkcję bydła mlecznego, drobiu, sadownictwo, produkcję warzyw oraz kwiatów. Około 40% gminy Śrem stanowią gleby słabe V i VI klasy. Przydatność rolniczą określają kompleksy glebowe, z którymi związany jest odpowiedni dobór roślin. Przeważają kompleksy żytni - dobry oraz żytni słaby, dlatego w strukturze zasiewów dominują uprawy żyta, pszenżyta, mieszanek zbożowych oraz ziemniaków. Występuje dużo gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych. Dobrze rozwinięty jest przemysł rolno-spożywczy, który korzystnie wpływa na rozwój produkcji rolnej. Z sukcesami na rynku od ponad pół wieku działa Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska. Obecnie OSM w Śremie skupuje mleko z terenu 7 gmin, od członków spółdzielni. Jest producentem świeżego mleka, śmietanki, śmietany, masła, twarogów, napojów mlecznych, twarożków termizowanych, serów żółtych, sera smażonego. W gminie Śrem funkcjonują również podmioty specjalizujące się w kierunku genetycznego rozwoju rolnictwa: Zakład Doświadczalny Oceny Odmian Roślin w Śremie Wójtostwo oraz Spójnia Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Sp. z o.o. w Nochowie. Gmina Śrem posiada też duży potencjał do rozwoju agroturystyki. Walory krajobrazowe: kompleksy leśne, jezioro Grzymisławskie, jezioro Móreckie, rzeka Warta i tereny nadwarciańskie oraz zabytki architektoniczne pozwalają na rozwój turystyki wiejskiej jako dodatkowego źródła dochodów.

68 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 15.2 Wielkopolska Odnowa Wsi Od 2010 roku gmina Śrem jest uczestnikiem programu,,wielkopolska Odnowa Wsi, finansowanego ze środków budżetu województwa wielkopolskiego. Program jest instrumentem realizacji,,strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku. Ma na celu pobudzanie społeczności wiejskiej i jej zaangażowanie w przedsięwzięcia, co w przyszłości spowoduje zwiększenie roli sołectw oraz doprowadzi do integracji społeczności wiejskich, waloryzacji przestrzeni wsi w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej, krajobrazu, architektury i usług oraz podniesie standard życia. Grupy Odnowy Wsi wraz z wybranymi Liderami opracowały i wdrażają w życie Plany Odnowy Wsi, które zostały zatwierdzone uchwałami Rady Miejskiej w Śremie. Miejscowości, w których wdrożono plany: Borgowo, Kadzewo, Grzymysław, Nochowo, Psarskie, Grzymysław, Szymanowo, Kadzewo, Pełczyn, Binkowo, Dalewo, Wyrzeka, Grodzewo, Mechlin, Binkowo, Niesłabin, Dąbrowa, Pysząca 15.3 Świetlice wiejskie Na terenie gminy Śrem funkcjonuje 18 świetlic wiejskich w miejscowościach: Binkowo, Błociszewo, Dalewo, Gaj, Góra, Kaleje, Luciny, Mechlin, Mórka, Niesłabin, Olsza, Ostrowo, Orkowo, Pełczyn, Pysząca, Psarskie, Szymanowo, Wyrzeka. W świetlicach wiejskich w Błociszewie, Niesłabinie, Pyszącej i Wyrzece działają filie Biblioteki Publicznej im. Heliodora Święcickiego w Śremie. 15.4 Fundusz sołecki Od 2010 roku w gminie Śrem funkcjonuje fundusz sołecki. Jest to forma budżetu partycypacyjnego, wykorzystywanego głównie na terenach wiejskich. Obliczane na podstawie ustawy środki finansowe są przekazywane do dyspozycji poszczególnym sołectwom. Wydatki wykonane w ramach funduszu są w części refundowane przez budżet państwa. Wysokość wydatków w ramach Funduszu Sołeckiego 500 000 zł 450 000 zł 400 000 zł 350 000 zł 300 000 zł 250 000 zł 449 998 zł 430 572 zł 390 000 zł 342 025 zł 2014 2015 2016 2017

Przedsięwzięcia, które zrealizowano w ramach funduszu sołeckiego na terenie gminy Śrem to: doposażanie świetlic wiejskich, budowa lub doposażanie istniejących placów zabaw oraz siłowni zewnętrznych, budowa altan i wiat na gminnych terenach rekreacyjnych, budowa oraz remont gminnych dróg i chodników, budowa punktów oświetleniowych, wspieranie inicjatyw społecznych, m.in. organizacja festynów rodzinnych, dożynek czy spotkań wigilijnych. Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 69

70 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 16. Transport i komunikacja 16.1 Transport drogowy W bieżącym utrzymaniu gminy znajduje się 449 km dróg gminnych, z czego 69 km to drogi na obszarze miasta, pozostałe 380 km to drogi pozamiejskie.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 71 16.2 Komunikacja miejska Usługę związaną z prowadzeniem komunikacji miejskiej na terenie gminy Śrem od 1 lipca 2007 roku niezmiennie realizuje firma TOTEM Artur Strzelec ze Śremu. Na dzień 30 czerwca 2018 r. po dokonanych modyfikacjach rozkładu jazdy na terenie gminy Śrem funkcjonuje 15 linii komunikacji miejskiej, w tym 3 linie miejskie (1,2, 7) i 12 linii podmiejskich: linia nr 3 i 4 (Sosnowiec, Łęg, Bystrzek, Olsza, Pysząca, Borgowo, Grzymysław); linia nr 5 (Nochowo, Nochówko, Pewłczyn, Wirginowo, Bodzyniewo, Kadzewo, Mórka, Jeleńczewo, Dalewo, Bodzyniewo, Wirginowo, Pełczyn); linia nr 6 (Mechlin, Dąbrowa, Luciny, Kaleje); linia nr 8 (Psarskie, Góra, Jaszkowo); linia nr 9 (Zbrudzewo, Niesłabin, Orkowo); linia nr 10 (Gaj, Błociszewo, Pucołowo, Manieczki, Szymanowo, Psarskie); linia nr 11 (Nochowo, Nochówko, Pełczyn, Gawrony, Międzychód, Pinka, Masłowo, Nowieczek, Rusocin, Feliksowo, Wieszczyczyn, Drzonek, Ostrowo, Borgowo, Grzymysław) linia nr 12 (Psarskie); linia nr 13 (Mechlin, Zbrudzewo); linia nr 14 (Pysząca, Borgowo, Grzymysław); linia nr 15 (Nochowo). W lipcu 2016 roku wprowadzona została bezpłatna komunikacja miejska, co spowodowało że liczba pasażerów wzrosła dwukrotnie: w czerwcu 2015 roku z komunikacji miejskiej korzystało 25 378 osób, w czerwcu 2018 roku 49 495. Na mocy zawartych porozumień z gminą Brodnica, Dolsk i Książ Wielkopolski komunikacja dociera również poza obszar gminy Śrem. Informacje dot. rozkładu jazdy, przystanków i linii są dostępne na stronie internetowej www.rozkladjazdy.srem.pl.

72 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 73 17. Środowisko 17.1 Tereny zieleni miejskiej Śrem jest miejscem bogatym w tereny zieleni. Miasto jest również corocznie ukwiecane roślinami rabatowymi, w szczególności: Plac 20 Października, most Daniela Kęszyckiego oraz główne ciągi komunikacyjne. W Śremie znajdują się trzy parki, które służą mieszkańcom jako tereny wypoczynku, zabaw dla dzieci oraz miejsca pamięci: Miejski Park Ekologiczny im. Włodzimierza Puchalskiego powstał w 1995 roku. Zajmuje obszar o powierzchni ok. 22 ha. Istotnym walorem przyrodniczym w parku jest usytuowany na jego terenie użytek ekologiczny,,bagienko" obejmujący niewielki zbiornik wodny wraz z otaczającymi go szuwarami i podmokłą łąką. W 2015 roku dzięki dużemu zaangażowaniu mieszkańców Śremu w głosowanie internetowe, oddano do użytku plac zabaw zrealizowany na mocy porozumienia między gminą a spółką NIVEA Polska Sp. z o.o. W 2017 roku na terenie parku powstała nowoczesna siłownia plenerowa wraz z elementami urządzeń street workout. Park Miejski im. Powstańców Wielkopolskich jest najstarszym i największym parkiem w Śremie, powstał w 1888 r. Park dzieli się na dwie umowne części: leśną i parkową z licznymi alejkami spacerowymi, placem zabaw dla dzieci, zwierzyńcem i miejscami pamięci. Realizowane są prace związane z utrzymaniem tzw. śremskiego zoo: w 2016 roku ogrodzono teren, rok później przeprowadzono generalny remont budynku głównego. W 2017 roku wykonano inwentaryzację zieleni oraz koncepcję rewitalizacji pierwszej części parku, w 2018 roku opracowano dokumentację projektową i przystąpiono do realizacji pierwszych prac ziemnych i porządkowych. Park Śremskich Odlewników powstał na początku lat 70-tych XX w. jako strefa ochronna Odlewni Żeliwa,,Śrem'' S.A. Zajmuje powierzchnię ok. 6 ha. W obrębie parku znajduje się duża przestrzeń rekreacyjna z placem zabaw i zewnętrzną siłownią. W ramach Budżetu Obywatelskiego Śremu w 2016 roku zamontowano urządzenia do street workout, w 2017 tor rowerowy pumptrack.

74 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 17.2 Ochrona środowiska 17.2.1 Ochrona przyrody Na terenie gminy Śrem znajduje się kilka obszarów cennych przyrodniczo, objętych ochroną prawną wynikającą z ustawy o ochronie przyrody. Są to: rezerwat Czmoń, dwa parki krajobrazowe (Rogaliński Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy im. gen. D. Chłapowskiego), dwa obszary sieci Natura 2000 (Rogalińska Dolina Warty, Ostoja Rogalińska), zespół przyrodniczokrajobrazowy Łęgi Mechlińskie, 14 użytków ekologicznych i liczne pomniki przyrody. W roku 2017 przeprowadzono inwentaryzację dendrologiczną większości pomników przyrody na terenie gminy Śrem. Na terenie gminy znajduje się 51 pomników przyrody, w tym 4 aleje drzew, 38 pojedynczych tworów przyrody żywej (drzew), 8 skupisk drzew oraz 1 stanowisko bluszczu pospolitego. W ramach czynnej ochrony przyrody przeprowadzano prace pielęgnacyjne i zabezpieczające pomniki przyrody. 17.2.2 Ochrona klimatu i powietrza Działania gminy w obszarze ochrony klimatu i powietrza objęły szerokie spektrum przedsięwzięć. W grudniu 2015 przyjęto do realizacji pierwszą wersję Planu gospodarki niskoemisyjnej gminy Śrem, kilkakrotnie później aktualizowaną. Zadania mają na celu poprawę jakości powietrza, redukcję emisji gazów cieplarnianych i ograniczenie zjawiska niskiej emisji poprzez zwiększenie wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii oraz zmniejszenie zużycia energii. Obecnie obowiązujący Plan przyjęty został w czerwcu 2018 r. Ponadto, we wrześniu 2015 r. podjęto uchwałę w sprawie Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Śrem. W celu realizacji polityki ochrony środowiska w 2016 roku opracowano Program ochrony środowiska dla gminy Śrem na lata 2016-2019 z perspektywą na lata 2020-2023, który ma przyczynić się do poprawy i uporządkowania zarządzania środowiskiem na terenie gminy, poprawy jakości środowiska naturalnego i jakości życia mieszkańców, a także do zrównoważonego rozwoju gminy. W trosce o stan jakości powietrza gmina Śrem realizowała program udzielania dotacji na likwidację pieców węglowych i ich zastąpieniu kotłem gazowym, elektrycznym, olejowym, pompą ciepła lub w przypadku braku możliwości podłączenia budynku lub lokalu mieszkalnego do sieci ciepłowniczej lub gazowej kotłem na paliwo stałe, spełniającym wymagania określone w obecnie obowiązujących przepisach. Udzielano dotacji na realizację inwestycji związanych z montażem źródła wykorzystującego energię odnawialną, np. kolektora słonecznego lub pompy ciepła lub mikroinstalacji do produkcji energii elektrycznej.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 75 Wysokość dotacji gminnych na zmianę źródeł ogrzewania 250 000 zł 200 000 zł 197 648,95 zł 150 000 zł 100 000 zł 50 000 zł 32 533,00 zł 26 526,70 zł 47 845,75 zł 0 zł 2014 2015 2016 2017 W strukturach gminy wdrożono elektroniczną bazę danych energetycznych, w której gromadzone są informacje dotyczące zużycia nośników energii i wody w obiektach komunalnych. 17.2.3 Ochrona zasobów wodnych W celu ograniczenia zagrożenia dla wód gruntowych związanego z nieszczelnymi zbiornikami bezodpływowymi, wspierano finansowo montaż przydomowych oczyszczalni ścieków. Dotacje na ww. cel udzielane były dla inwestycji realizowanych poza terenami objętymi systemem kanalizacji zbiorczej, zakończonym oczyszczalnią ścieków oraz na terenie pozbawionym sieci kanalizacji sanitarnej, gdzie budowa sieci nie była planowana w ciągu 5 lat. W 2017 roku przeprowadzono modernizację systemu monitoringu wód podziemnych w związku z koniecznością monitorowania stanu w rejonie zrekultywowanego składowiska odpadów w Górze, 17.2.4 Ochrona przed substancjami niebezpiecznymi We współpracy z Powiatem Śremskim gmina realizuje zadanie pn. Likwidacja wyrobów budowlanych zawierających azbest na terenie powiatu śremskiego. Zadanie wpisuje się w Powiatowy Program Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest dla Powiatu Śremskiego przy udziale środków pochodzących z dotacji Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz gmin powiatu. W latach 2014-2017 zrealizowano 218 wniosków unieszkodliwiając 360 ton wyrobów zawierających azbest. W 2017 roku na terenie gminy Śrem przeprowadzono inwentaryzację wyrobów zawierających azbest, przy udziale środków pochodzących w ok. 76,6 % z dotacji udzielonej przez Ministerstwo Rozwoju w ramach Konkursu Azbest 2017. Zinwentaryzowano 3 142 tony wyrobów zawierających azbest, których koszt unieszkodliwienia oszacowano na 1,5 mln zł netto.

76 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 17.2.5 Edukacja ekologiczna Gmina Śrem w latach 2014-2018 realizowała szereg projektów w zakresie edukacji ekologicznej. Były to różnego rodzaju konkursy, kampanie, szkolenia i festyny: Puszkobranie konkurs realizowany od roku 2000 angażujący dzieci i młodzież szkolną do selektywnego zbierania odpadów poprzez zbiórkę puszek aluminiowych, Kochasz dzieci nie pal śmieci / Dbaj o siebie, nie pal śmieci! kampania uświadamiająca szkodliwość spalania odpadów w paleniskach domowych, Śrem antysmogowo kampania informacyjna dotycząca emisji zanieczyszczeń pochodzących z indywidualnych systemów grzewczych, Najpiękniejszy List w Gminie konkurs dla dzieci organizowany w ramach ogólnopolskiej akcji Listy dla Ziemi, skłaniający do wypowiedzi na temat potrzeby chronienia środowiska, Godzina dla Ziemi 60+ - ogólnoświatowa kampania mająca na celu zachęcanie ludzi do ograniczania zużycia energii i tym samym emisji do atmosfery, Sprzątanie świata ogólnoświatowa kampania na rzecz promowania właściwego pozbywania się odpadów, ich recyklingu oraz ograniczania ich produkcji, Euronet 50/50 Max projekt realizowany od 2014 roku z udziałem pięciu śremskich szkół, zachęcający do oszczędzania energii i uzyskiwania z tego tytułu korzyści finansowych, Stop wypalaniu traw kampania uświadamiająca szkodliwość wypalania roślinności, Jesień na Łęgach Mechlińskich festyn organizowany corocznie na terenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Łęgi Mechlińskie, promujący walory przyrodnicze regionu i zwiększający świadomość ekologiczną mieszkańców, Spektakle teatralne o tematyce ekologicznej dla dzieci przedszkolnych i szkół podstawowych, Szkolenia dla nauczycieli oraz mieszkańców gminy w zakresie niskiej emisji, Z Kujawskim Pomagamy Pszczołom program mający na celu zwrócenie uwagi społeczeństwa na konieczność ochrony pszczołowatych, m.in. poprzez tworzenie Miejsc Przyjaznych Pszczołom.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 77 17.3 Gospodarka komunalna Sfera gospodarki komunalnej w gminie Śrem obejmuje m.in. gospodarkę odpadami, oczyszczanie miasta, utrzymanie porządku i czystości, zarządzanie targowiskiem i cmentarzem, place zabaw. Powyższe zadania są realizowane przez podmioty wyłonione w drodze przetargu, w tym przez spółkę gminną, której w 100% właścicielem jest gmina - Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Śremie Sp. z o.o. 17.3.1 Gospodarka odpadami Od 1 lipca 2013 r. odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych organizuje gmina. W drodze postępowania przetargowego stosownie do przeprowadzonego zamówienia publicznego wyłoniono firmę świadczącą usługi w powyższym zakresie, którą jest Przedsiębiorstwo Gospodarski Komunalnej w Śremie Sp. z o.o. 17.3.2 Składowisko odpadów i odzyskiwanie surowców wtórnych Odpady komunalne z terenu gminy Śrem odbierane są w postaci zmieszanej oraz selektywnej. Zbieranie odpadów komunalnych w sposób selektywny stanowi podstawowy element systemu gospodarki odpadami. Selektywna zbiórka jest prowadzona w systemie workowym i pojemnikowym z podziałem na frakcje: papier, tworzywa sztuczne, szkło bezbarwne, szkło kolorowe odpady ulegające biodegradacji. Na obszarze gminy Śrem zlokalizowano 118 gniazd wyposażonych w pojemniki typu dzwon przeznaczonych do selektywnego zbierania odpadów komunalnych. 21 marca 2014 r. gmina Śrem dołączyła do porozumienia międzygminnego, którego przedmiotem jest powierzenie realizacji zadania publicznego dotyczącego organizowania i nadzoru nad funkcjonowaniem systemu gospodarki odpadami i osadami ściekowymi Zakładowi Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. w Jarocinie, zlokalizowanego w Witaszyczkach. Punkt przeładunkowy stanowi Międzygminne Składowisko Odpadów Komunalnych w Mateuszewie. Punkt jest elementem instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w ramach ZGO w Jarocinie. Od stycznia 2016 roku punkt w Mateuszewie pełni też funkcję Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK-u). Przyjmowane są tu odpady komunalne zebrane w sposób selektywny, wytworzone przez mieszkańców nieruchomości położonych na terenie gminy Śrem objętych systemem gospodarki odpadami komunalnymi i uiszczających stosowne opłaty. Rodzaje odpadów komunalnych: papier i tektura opakowaniowa;

78 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 tworzywa sztuczne (w tym opakowaniowe); opakowania ze szkła bezbarwnego; opakowania ze szkła kolorowego; opakowania wielomateriałowe; opakowania z drewna; metale opakowaniowe; opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych; odpady komunalne ulegające biodegradacji; przeterminowane leki; chemikalia (farby, tusze, kleje, lepiszcze i żywice); zużyte baterie i akumulatory; lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć, w tym termometry; urządzenia zawierające freon; zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, urządzenia zawierające freon; meble i inne odpady wielkogabarytowe; odzież i tekstylia; zużyte opony; gruz betonowy, ceglany. 300 Całkowity tonaż odpadów dla nieruchomości zamieszkałych wg frakcji [Mg] 250 200 150 100 50 0 18,5 8,9 17,3 15,8 15,2 43,1 35,7 25,5 7,0 25,1 23,3 20,3 39,9 10,7 12,7 19,0 19,2 22,7 9,7 32,0 20,8 25,6 14,6 17,5 23,6 16,4 19,5 166,8 19,8 34,7 127,3 16,4 129,2 173,6 16,9 87,9 21,8 55,8 37,3 31,9 01.2015 06.2015 01.2016 06.2016 01.2017 06.2017 01.2018 06.2018 odpady ulegające biodegradacji tworzywo sztuczne PET szkło kolorowe makulatura szkło bezbarwne

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 79 17.3.3 Utrzymanie porządku W celu utrzymania porządku na całym obszarze, gmina corocznie ogłasza zamówienia publiczne na: utrzymanie czystości i porządku dróg gminnych i wewnętrznych, utrzymanie czystości i porządku w obrębie przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina Śrem oraz które położone są na jej obszarze, bieżące utrzymanie terenów zieleni miejskiej. Gmina zawierała porozumienia w zakresie organizacji prac społecznie użytecznych: z Powiatowym Urzędem Pracy czy Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Śremie. Porozumienia stawiają sobie za cel aktywizację zawodową uczestników, nabycie praktycznych umiejętności oraz integrację społeczną osób bezrobotnych, które wykonują prace malarskie, porządkowe i pielęgnacyjne na terenie gminy. Do lutego 2018 r. gmina współpracowała z Aresztem Śledczym w Śremie w zakresie zatrudnienia skazanych. Zakończenie współpracy spowodowane było likwidacją obiektu. W 2014 roku w celu ułatwienia właścicielom psów sprzątania po swoich pupilach, ustawiono 40 sztuk nowych specjalnych pojemników, tzw. psich stacji. Stacje zainstalowano na terenie Śremu w tzw. miejscach problemowych, na skwerach zieleni w bliskim sąsiedztwie zabudowań wielorodzinnych. Zakupu i montażu koszy ulicznych oraz psich stacji dokonuje się na bieżąco. 17.3.4 Pozostałe usługi komunalne Utrzymanie cmentarza Gmina Śrem jest właścicielem cmentarza komunalnego przy ul. Malczewskiego. Zarządcą cmentarza jest Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Śremie Sp. z o.o. W latach 2014-2018 przeprowadzono inwentaryzację cmentarza i wybrukowano plac przy bramie głównej, zamontowano nowe elementy małej architektury, wybudowano alejki przy kwaterach D6, A13 i C11 łącznie ponad 320 m 2, a dotychczas niezagospodarowane tereny podzielono na kwatery. Ważnym działaniem było uruchomienie internetowej wyszukiwarki pochowanych osób. Mając na względzie konieczność rozbudowy cmentarza komunalnego, w marcu 2017 r. na gmina zleciła opracowanie opinii geologicznej wraz z dokumentacją badań podłoża gruntowego oraz koncepcji programowo przestrzennej dla zagospodarowania działki gminnej (nr 55) przeznaczonej pod rozszerzenie cmentarza.

80 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Schronisko dla zwierząt Na terenie gminy Śrem funkcjonuje Międzygminne Schronisko dla Bezdomnych Zwierząt w Gaju. W 2004 roku gminy zawarły porozumienie dot. zadania prowadzenia schroniska dla bezdomnych zwierząt, polegającego na rozbudowie i eksploatacji schroniska w Gaju. Stronami porozumienia są gminy: Śrem, Książ Wlkp., Dolsk, Brodnica, Czempiń, miasto Kościan, gmina Kościan, Krzywiń oraz Krobia. Wszyscy uczestnicy porozumienia partycypują w kosztach bieżącego utrzymania schroniska, modernizacji i rozbudowy. Administratorem schroniska od 2008 r. była Fundacja Dr Lucy. Od 2017 r. zadanie przejęła Fundacja Schronisko dla Zwierząt w Gaju z siedzibą w Śremie. W latach 2014 2018 przeprowadzono następujące prace remontowe: adaptacja 4 pomieszczeń pod kociarnię budowa ogrodzenia wybudowanie Centrum Edukacji Na cztery Łapy -obiektu edukacyjno szkoleniowego wykonanie instalacji wentylacyjnej montaż zbiornika biologicznej oczyszczalni ścieków wymiana 10 ścian frontowych kojców, zmniejszenie 4 boksów wewnętrznych starego budynku, Targowisko Na terenie miasta przy ul. Grunwaldzkiej funkcjonuje jedno targowisko do prowadzenia handlu, którego właścicielem i zarządcą jest Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Śremie. Od wszystkich podmiotów gospodarczych PGK w Śremie Sp. z o.o. pobiera opłatę targową ustaloną przez Radę Miejską. W lipcu 2014 roku rozpoczęto przebudowę targowiska, która zakończyła się we wrześniu 2015 roku. Powstała nowoczesna przestrzeń otwarta na wszystkie formy handlu. Miejsce jest przyjazne dla środowiska zastosowano ekologiczne oświetlenie ledowe, podziemne kontenery na makulaturę i odpady komunalne, a ogrzewanie głównego budynku pochodzi ze źródeł energii odnawialnej. Przestrzeń handlowa to 59 boksów handlowych i 33 lokale w hali. Wartość inwestycji wynosiła 10 mln zł. Place zabaw Na terenie gminy Śrem zlokalizowane są place zabaw, których właścicielem i zarządcą jest gmina Śrem lub jednostki gminne: na terenie miasta: Promenada, ul. Tatarkiewicza, ul. Modrzewskiego, ul. Jeziorna,

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 81 skwer miejski między blokami przy ul. Kilińskiego/Wojska Polskiego, ul. Okulickiego 4, ul. Chełmońskiego, Park Miejski im. Powstańców Wlkp. w Śremie, Miejski Park Ekologiczny im. Wł. Puchalskiego w Śremie, Park Śremskich Odlewników, tereny szkół podstawowych i przedszkoli prowadzonych przez gminę. na terenie sołectw: Binkowo, Błociszewo, Borgowo, Dalewo, Dobczyn, Gaj, Góra, Grodzewo, Grzymysław, Kadzewo, Kaleje, Kawcze, Luciny, Mechlin, Mórka, Niesłabin, Nochowo, Olsza, Orkowo, Ostrowo, Pełczyn, Psarskie, Pysząca, Sosnowiec, Szymanowo, Wyrzeka, Zbrudzewo. Urządzenia zastosowane na placach zabaw dla dzieci posiadają certyfikaty zgodności z PN-EN 1176 wydane przez zewnętrzne jednostki certyfikujące. W październiku 2015 r. w Miejskim Parku Ekologicznym im. Włodzimierza Puchalskiego w Śremie powstało Podwórko NIVEA, wyłonione w konkursie dzięki internetowemu głosowaniu mieszkańców. Siłownie zewnętrzne i street workout Na terenie gminy Śrem działają i wielkim powodzeniem cieszą się siłownie zewnętrzne i urządzenia do street workout. Z 12 siłowni można korzystać w następujących miejscach: Park Miejski im. Powstańców Wlkp. w Śremie, Miejski Park Ekologiczny im. Wł. Puchalskiego w Śremie, Park Śremskich Odlewników w Śremie, ul. Jeziorna Na terenach sołectw: Błociszewo, Góra, Grodzewo, Grzymysław, Luciny, Niesłabin, Nochowo, Olsza Place street workout zlokalizowane są w parkach: Parku Miejskim im. Powstańców Wlkp. w Śremie, Miejskim Parku Ekologicznym im. Wł. Puchalskiego w Śremie oraz w sąsiedztwie plaży miejskiej nad jeziorem Grzymisławskim. W 2018 r. planowana jest instalacja siłowni zewnętrznych na terenach wiejskich w: Borgowie, Dalewie, Dobczynie, Kalejach, Kawczu, Krzyżanowie, Orkowie, Pełczynie, Psarskim, Sosnowcu, Szymanowie i Zbrudzewie. Wybiegi dla psów W latach 2015 i 2017 na terenie Śremu powstały dwa wybiegi dla psów. Place zlokalizowano przy ul. 750-lecia oraz ul. Jeziornej (w lipcu 2018 na wybiegu nad jeziorem zamontowano urządzenia zabawowe dla zwierząt).

82 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 18. Kultura 18.1 Biblioteka Publiczna im. Heliodora Święcickiego w Śremie Biblioteka Publiczna im. Heliodora Święcickiego w Śremie jest samorządową instytucją kultury zaspokajającą potrzeby edukacyjne, kulturalne i informacyjne społeczeństwa. Gromadzi, opracowuje i udostępnia materiały biblioteczne, promuje czytelnictwo, upowszechnia wiedzę, kulturę i naukę, prowadzi działalność informacyjno-bibliograficzną, organizuje imprezy kulturalne. Instytucja realizuje także zadania biblioteki powiatowej. Uchwałą Rady Miejskiej w 2015 roku zmieniono nazwę Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Heliodora Święcickiego w Śremie na Biblioteka Publiczna im. Heliodora Święcickiego w Śremie 18.1.1 Organizacja i infrastruktura Sieć biblioteczną na terenie gminy tworzą: Biblioteka Główna przy ul. Grunwaldzkiej 10 Miejska filia biblioteki Przy Moście, ul. Kilińskiego 2 Wiejska filia biblioteki w Błociszewie Wiejska filia biblioteki w Pyszącej Wiejska filia biblioteki w Niesłabinie Wiejska filia biblioteki w Wyrzece Lokale filii bibliotecznych biblioteka dzierżawi od gminy Śrem i OSP Niesłabin. Z początkiem 2014 roku Biblioteka Publiczna w Śremie złożyła wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o dofinansowanie zadania Adaptacja, modernizacja i wyposażenie budynku na nową siedzibę Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. Heliodora Święcickiego o wartości 2,5 mln zł. Inwestycja pozwoliła stworzyć bibliotekę, która wykorzystuje nowoczesne technologie i zaspokaja potrzeby kulturalne społeczeństwa. Zmodernizowano pomieszczenia o łącznej powierzchni 1696,73 m², wykonano nową elewację, zagospodarowano teren posesji. Budynek wyposażono w windę i dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na trzech kondygnacjach znajdują się działy biblioteki z oddzielnymi wypożyczalniami dla dzieci, młodzieży i dorosłych, a ponadto: mediateka, pracownia komputerowa, sala audiowizualna z zapleczem, salka animacji, salonik czytelniczy, magazyny książek, pomieszczenia socjalne, aneksy wypoczynkowe. Wypożyczanie książek w nowym miejscu rozpoczęło się 2 marca 2015 roku.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 83 18.1.2 Zbiory biblioteczne Podstawowym źródłem powiększania księgozbioru jest zakup książek z budżetu biblioteki oraz ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu Promocja Czytelnictwa. Od 2015 roku wraz ze zmianą siedziby Biblioteki Głównej, likwidacją Filii nr 1 Jeziorany, otwarciem nowej Filii Przy Moście, a przede wszystkim zwiększeniem środków na zakup nowości wydawniczych, nastąpił spory wzrost w zakupach książek. Wielkość zakupów w latach 2014-2018 wynosiła średnio ponad 5 500 egzemplarzy rocznie, co stanowi ok. 13 egz. na 100 mieszkańców. Książki nowe, tj. zakupione w 2017 roku stanowią 6% ogółu zbiorów. Księgozbiór wzbogacany jest także darami od czytelników i instytucji. Biblioteka dysponuje bogatym księgozbiorem regionalnym, uzupełnianym bieżącymi dokumentami życia społecznego i wycinkami prasowymi, gromadzi też prace dyplomowe dotyczące gminy Śrem, pochodzące z organizowanych konkursów. W zasobach biblioteki są również zbiory elektroniczne; filmy, audiobooki, kasety magnetofonowe i czytniki publikacji elektronicznych. W trosce o wysoką jakość księgozbioru systematycznie przeprowadza się selekcję i usuwa są egzemplarze zniszczone i zdezaktualizowane. We wszystkich placówkach bibliotecznych do 30 czerwca 2018 roku zgromadzono 110 333 woluminy oraz 1 964 płyty w mediatece. 120 000 Księgozbiór biblioteki 100 000 80 000 36 202 35 732 36 428 36 860 36 360 60 000 40 000 20 000 0 30 727 31 817 33 357 33 394 32 899 39 536 39 304 41 658 41 359 41 074 2014 2015 2016 2017 2018* Literatura piękna dla dorosłych Literatura piękna dla dzieci Literatura *stan na 30.06.2018 W latach 2014 2018 zanotowano wzrost zainteresowania czasopismami. W nowej siedzibie biblioteka zapewnia warunki sprzyjające czytaniu prasy zarówno w czytelniach, jak i w saloniku. Obecnie dostępnych jest 40 tytułów dzienników i czasopism dla dorosłych, dzieci i młodzieży. Są to m.in. Gazeta Wyborcza, Polska Głos Wielkopolski, Rzeczpospolita, Tygodnik Powszechny, Wprost, Newsweek, Świat Nauki, Wiedza i Życie, Angora, Victor, Victor Junior, Kumpel, Cogito, Focus, Młody Technik, Odkrywca. Dostępne są również tytuły regionalne: Tydzień Ziemi 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 Czytelnictwo czasopism 8090 6811 5045 3523 3414 2341 2015 2016 2017 użytkownicy czasopisma

84 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Śremskiej, Tygodnik Śremski, Śremski Notatnik Historyczny, Gazeta Śremska, Przegląd Wielkopolski, Kronika Wielkopolski. 18.1.3 Usługi elektroniczne Biblioteka jest skomputeryzowana, w każdej filii dostępny jest bezpłatny Internet, na bieżąco prowadzona jest strona www.biblioteka.srem.pl. Zbiory biblioteczne w 100% opracowane są komputerowo w systemie SOWA i udostępnione w katalogu online. Było to możliwe dzięki udziałowi w programie Komputeryzacja na 100% i wsparciu finansowemu z Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa z programu Kraszewski. Komputery dla Bibliotek. We wszystkich placówkach książki wypożycza się przy użyciu elektronicznych kart czytelniczych. Nowa siedziba biblioteki dała możliwość stworzenia nowej oferty w postaci mediateki, w której można wypożyczyć audiobooki, filmy oraz nagrane książki. Czytelnikom udostępniane są czytniki wydawnictw elektronicznych, tablety oraz tablica interaktywna. W bibliotece funkcjonuje dostępna dla wszystkich 12-stanowiskowa pracownia komputerowa, gdzie organizowane są m.in. kursy obsługi komputerów dla seniorów. W 2015 roku Biblioteka Publiczna została laureatem w ogólnopolskim konkursie Tablety w Twojej bibliotece, zyskując 6 tabletów Apple ipad Air z doposażeniem o wartości 12 tys. zł. Celem projektu było wsparcie bibliotek publicznych w nowoczesnym rozwoju. W 2015 roku zdigitalizowano wszystkie tomy z serii Śrem w małych monografiach oraz Śremski Kurier Biblioteczny. Wydawnictwa udostępniono za pośrednictwem Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej, a od grudnia 2015 roku odnotowano ponad 5 000 odsłon. W 2016 roku Biblioteka Publiczna w Śremie przystąpiła do Konsorcjum Bibliotek Wielkopolskich, które wspólnie wykupiło dostęp do wybranych publikacji specjalistycznych, naukowych, popularnonaukowych, beletrystycznych w języku polskim na platformach IBUK Libra, NASBI/OSBI oraz Legimi. Możliwość bezpłatnego wypożyczania ebooków posiada każdy posiadacz elektronicznej karty bibliotecznej. Biblioteka udostępnia również kody do internetowych kursów językowych na platformie FUNMEDIA (angielski, niemiecki, francuski, włoski, hiszpański). 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 Wypożyczenia książek 115537 117660 93857 67257 72000 51675 2015 2016 2017 wypożyczenia odwiedziny czytelników 18.1.4 Użytkownicy biblioteki i udostępnianie zbiorów Użytkownikami biblioteki są zarejestrowani czytelnicy oraz inne osoby odwiedzające: korzystający z czytelni, pracowni komputerowej, uczniowie biorący udział w lekcjach bibliotecznych, uczestnicy organizowanych imprez oraz organizowanych zajęć cyklicznych. W ciągu roku z usług biblioteki korzysta ogółem ponad 100 tys. użytkowników, w tym ok. 70% stanowią osoby korzystające ze zbiorów bibliotecznych. W czerwcu 2018 roku zarejestrowanych było 6 200 czytelników, którzy wypożyczają rocznie ponad 117 000 książek, 2200 filmów oraz 475 audiobooków.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 85 18.1.5 Działalność Biblioteka realizując własny program działań pn. "Znajdź swoje miejsce w bibliotece" prowadzi ponad 30 stałych form działalności. Od 2014 roku corocznie we wszystkich placówkach organizowano średnio 700 różnorodnych działań, w których uczestniczyło ok. 30 tys. osób. Oferta dla dzieci i młodzieży: Edukacja Czytelnicza i Medialna - lekcje biblioteczne dla wszystkich typów szkół Literackie Poranki Malucha - zajęcia dla dzieci w wieku 1-3 Poetycka Przystań - warsztaty poetyckie dla młodzieży Noc z Andersenem - międzynarodowy projekt czytelniczy głośne czytanie utworów dla dzieci w przedszkolach i bibliotece konkursy powiatowe: Jednego Wiersza, plastyczny, czytelniczy Mikołajki Poetyckie warsztaty teatralne - przygotowywanie i prezentacja przedstawień spektakle teatralne organizowane w bibliotece i plenerze spotkania autorskie z pisarzami dla dzieci spotkania z najaktywniejszymi czytelnikami Klub Łowców Przygód spotkania z ciekawymi ludźmi BOOKSzpan projekt promujący czytelnictwo wśród młodzieży zajęcia czytelniczo-edukacyjne oraz rekreacyjne w filiach Oferta dla młodzieży i dorosłych: Uniwersytet Ludzi Ciekawych Świat@ wykłady prowadzone przez podróżników, dziennikarzy, ludzi kultury, pasjonatów Dyskusyjny Klub Książki dyskusje na temat przeczytanych książek zajęcia w pracowni komputerowej kursy komputerowe Angielski 1,2,3 (bezpłatny komputerowy kurs nauki języka angielskiego) Klub Moje Hobby spotkania czytelników zajmujących się rękodziełem artystycznym i różnymi dziedzinami sztuki imprezy literackie: Międzynarodowy Listopad Poetycki, spotkania ze śremskimi literatami, wieczory poetyckie Biblioteczni Kinomani seanse filmowe w Mediatece spotkania przy gramofonie wystawy amatorskiej twórczości plastycznej i fotografii Oferta dla wszystkich (imprezy plenerowe, happeningi i wyjazdy): Promenada jak za dawnych lat impreza w stylu retro nad Wartą Śremianie Czytają happening czytelniczy Narodowe Czytanie Noc Bibliotek Planszoteka Klub Miłośników Gier Planszowych

86 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 18.1.6 Finanse Co roku Biblioteka składa aplikacje na promocję czytelnictwa i literatury oraz Finansowanie działalności biblioteki 1 800 000 zł 1 700 000 zł 7 450 zł 14 922 zł 50 000 zł 1 600 000 zł 5 000 zł 13 701 zł 50 000 zł 98 847 zł 1 500 000 zł 1 400 000 zł 19 762 zł 12 940 zł 40 000 zł 74 561 zł 1 300 000 zł 1 200 000 zł 6 365 zł 10 020 zł 40 000 zł 31 897 zł 75 086 zł 1 455 860 zł 1 550 000 zł 1 100 000 zł 1 192 000 zł 1 289 000 zł 1 000 000 zł 2014 2015 2016 2017 Dotacje gminne Wpływy własne Dotacje powiatowe Dotacje z MKiDN Środki finansowe od sponsorów zakup nowości wydawniczych do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W latach 2014-2018 dofinansowano 9 wniosków na łączną kwotę ponad 2,6 mln zł. Rok Instytucja Nazwa wniosku 2014 2014 2015 2015 2015 2016 2017 2018 Instytut Książki (MKiDN) MKiDN - Biblioteka Narodowa Lider Zielonej Wielkopolski Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego MKiDN - Biblioteka Narodowa MKiDN - Biblioteka Narodowa MKiDN - Biblioteka Narodowa MKiDN - Biblioteka Narodowa Adaptacja, modernizacja i wyposażenie budynku na nową siedzibę Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Śremie Literatura i czytelnictwo/ Zakup nowości wydawniczych Promenada jak za dawnych lat Staropolskie smaki Tablety w Twojej Bibliotece Literatura i czytelnictwo/ Zakup nowości wydawniczych Literatura i czytelnictwo/ Zakup nowości wydawniczych Literatura i czytelnictwo/ Zakup nowości wydawniczych Literatura i czytelnictwo/ Zakup nowości wydawniczych Przyznana dotacja 1 875 000 zł 10 020 zł 23 362 zł 11 790 zł 12 940 zł 13 701 zł 14 922 zł 15 193 zł

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 87 2018 Instytut Książki (MKiDN) Modernizacja i remont zalewanych piwnic Biblioteki Publicznej im. H. Święcickiego w Śremie oraz ich adaptacja na Pracownię Ilustracji i magazyny książek.* 650 000 zł 18.1.7 Najważniejsze osiągnięcia biblioteki 2015 digitalizacja wydawnictw z serii Śrem w małych monografiach oraz Śremskiego Kuriera Bibliotecznego 2016 organizacja Śremskiego Konwentu Gier Planszowych Planszoteka 2016 2017 Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Wielkopolskiego 2017 Nagroda Główna im. Andrzeja Wojtkowskiego dla dyrektora biblioteki Jerzego Kondrasa za wybitne osiągnięcia w pracy zawodowej oraz za dorobek naukowy w dziedzinie bibliotekarstwa i bibliotekoznawstwa. 18.2 Muzeum Śremskie Muzeum Śremskie jest samorządową instytucją kultury powołaną przez gminę Śrem, którego bazowe obszary funkcjonowania określa ustawa o muzeach oraz statut. Muzeum powołane zostało w celu wypełniania części zadań wspólnoty samorządowej w zakresie zachowania tradycji i promowania kultury. Zadania realizowane są przez gromadzenie zabytków regionu śremskiego i Wielkopolski oraz przez prowadzenie działalności edukacyjnej oraz kulturalnej. 18.2.1 Organizacja i infrastruktura W 2014 roku rozpoczęto gruntowną modernizację Muzeum Śremskiego. Powstało nowe zejście do promenady i przeprowadzono gruntowną modernizację budynku głównego (remont i wymiana części pokrycia dachowego oraz poddasza). W 2015 roku przeprowadzono drugi etap remontu: zmodernizowano powierzchnię użytkową, wykonano nowe okna oraz elewację. W 2017 pozyskano środki finansowe na zadanie pn. Modernizacja Muzeum Śremskiego poprzez rozbudowę budynku muzeum o pawilon wystawowy i salę widowiskową oraz utworzenie nowoczesnej multimedialnej interaktywnej ekspozycji stałej. Projekt zakłada uzyskanie blisko 630 m 2 nowej powierzchni obiektów kulturalnych, rewitalizację ogrodu muzealnego oraz budowę parkingu. Całkowita wartość projektu wynosi 7.885.671 złotych, w tym wysokość wsparcia to 85%. Zakończenie inwestycji planowane jest na czwarty kwartał 2018 roku.

88 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 18.2.2 Zbiory muzealne Zbiory Muzeum Śremskiego zainicjowane kolekcją Feliksa Sałacińskiego to klasyczna różnorodność muzeum regionalnego. Muzeum gromadzi, opracowuje i bezpiecznie przechowuje obiekty zabytkowe. Zbiory stanowi 10 355 muzealiów (dane na 30.06.2018 r.). Eksponaty poddawane są specjalistycznym zabiegom konserwatorskim w pracowniach zewnętrznych, podlegają kwerendom i są wypożyczane czasowo do innych obiektów. 18.2.3 Działalność muzealna Muzeum Śremskie podejmuje różnorodne działania kulturalne oraz edukacyjne dla lokalnej społeczności: Atelier fotograficzne w dawnym stylu czynne zabytkowe studio fotograficzne Galeria 99 - prezentacja sztuki współczesnej, głównie twórców poznańskich. Kolekcja zawiera kilkadziesiąt obrazów wystawianych cyklicznie. Wideoklip do Hymnu multimedialna prezentacja edukacyjnopatriotyczna Gazeta Śremska dwumiesięcznik społeczno-kulturalnohistoryczny, źródło lokalnej historii zawierające wspomnienia śremian z nieodległej i znanej osobiście przeszłości. Wernisaże oraz wystawy czasowe ze zbiorów własnych lub wypożyczonych z innych placówek, m.in.: Analiza dzieł sztuki europejskiej w szkicach Stanisława Mrowińskiego Jerzy Jurga wystawa plenerowa Anne Frank Spacer z Kirchnerem Ekslibrisy autorstwa Stanisława Mrowińskiego Ogród rodziny Mierzejewskich Ilustracje śremskiej gwary Do 4 Razy Sztuka Edward Dwurnik. Wielki Malarz Treści Plażowa moda w stylu retro Stanisław Mrowiński sztuka użytkowa Rodzina Houwaltów malarstwo Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 Droga Wielkopolan do niepodległości Wystawa plakatów ze zbiorów Muzeum Śremskiego Niedomknięty Krąg 15+1 Malarstwo Matyldy Lepieszy i Bogusława Lepieszy Tomasz Mazurczak rysunek Prezentacja śremskiego stroju ludowego wystawa oraz opowieść O Stefanie Horowskim

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 89 Imieniny Floriana Dąbrowskiego wystawa plenerowa Wystawa malarstwa Marka Piaseckiego Spotkania muzealne Kolędowanie w muzeum Spotkanie autorskie z plastykiem Piotrem Pandyrą i malarką Urszulą Łukomską Urodziny Mrowiny Spotkanie poetyckie z twórczością ks. Andrzeja Wałdowskiego Spotkanie z Aleksandrem Śmigielskim i projekcja filmu Człowiek który, mógł żyć dalej Poczta w pigułce tradycyjny sposób komunikowania Program edukacyjny służy popularyzacji wiedzy o historii regionu, zwyczajach i obrzędach ludowych Jak czytać obraz? Piknikowe zabawy w starym stylu Pisanki kraszanki malowanki Zaczarowany świat lalek Ks. Piotr Wawrzyniak mniej znane fakty z działalności i życia rodzinnego Dynguśnicy zajęcia w tradycji wielkanocnej Inne Noc w Muzeum - działania, które pod nazwą Noc Muzeów organizują muzea na terenie całej Polski, w tym Muzeum Śremskie Spektakl teatralny w plenerze Kulig Prezentacja stroju ludowego z okolic Śremu na targach turystycznych w Poznaniu Kulturalna Noc 18.2.4 Finanse Finansowanie działalności muzeum 2 500 000 zł 2 000 000 zł 1 500 000 zł 1 000 000 zł 500 000 zł - zł 14 461 zł 1 426 345 zł 15 965 zł 42 589 zł 18 008 zł 27 089 zł 12 672 zł 966 000 zł 1 205 000 zł 58 554 zł 601 000 zł 820 000 zł 2014 2015 2016 2017 Dotacje z budżetu gminy Wpływy własne Inne wpływy

90 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 18.2.5 Najważniejsze osiągnięcia muzeum 2014 wyróżnienie w konkursie Izby Wydawców Prasy na prasową okładkę roku GRANT FRONT 2014 dla Gazety Śremskiej 2015 wyróżnienie w konkursie Izby Wydawców Prasy na prasową okładkę roku GRANT FRONT 2015 dla Gazety Śremskiej 2015 zakończenie modernizacji budynku głównego 2016 nowa organizacja przestrzeni muzealnej i udostępnienie zwiedzającym ekspozycji stałej 2017 sfinalizowanie umowy na dofinansowanie zadania Modernizacja Muzeum Śremskiego poprzez rozbudowę budynku muzeum o pawilon wystawowy i salę widowiskową oraz utworzenie nowoczesnej multimedialnej interaktywnej ekspozycji stałej i rozpoczęcie realizacji 18.3 Śremski Ośrodek Kultury Śremski Ośrodek Kultury jest samorządową instytucją kultury, której celem jest organizowanie życia kulturalnego mieszkańcom w sposób interdyscyplinarny i popularyzacja kultury. 18.3.1 Organizacja i infrastruktura Śremski Ośrodek Kultury dysponuje dwoma budynkami: siedzibą przy ul. Mickiewicza 77 oraz Kinoteatrem Słonko przy ul. Poznańskiej 4 - wyposażonym w nowoczesny sprzęt do projekcji filmów oraz pełniącym funkcję sali widowiskowej podczas różnorodnych wydarzeń kulturalnych. Jest miejscem, gdzie zapraszani są artyści świata muzyki, filmu, teatru i innych dziedzin sztuki. Dodatkowym wsparciem lokalowym jest możliwość korzystania z hali Bazar, która mieści ok. 400 miejsc siedzących. 18.3.2 Działalność Wydarzenia kulturalne koncerty dla miłośników wielu gatunków muzycznych (jazzu, rocku, popu, hip hopu, poezji śpiewanej i innych) w Kinoteatrze Słonko, sali Bazar oraz plenerze. W Śremie wystąpili m.in. Katarzyna Groniec, Jan Ptaszyn Wróblewski Quartet, U STUDNI, Marek Piekarczyk, Mikromusic Acoustic Trio, Mikołaj Trzaska, Robert Kasprzycki, Tymon Tymański spektakle teatralne dla dzieci występy kabaretowe, m.in. Babski Kabaret. Old Spice Girls, Zenon Laskowik oraz stand-upy: Adama Van Bendlera i Rafała Banasia oraz Pawła Chałupki i Patryka Czebańczuka Przeglądy, konkursy, spektakle: Pomarańczowy Konkurs Recytacji Poezji i Prozy dla Dzieci i Młodzieży oraz I Pomarańczowy Konkurs Poezji Śpiewanej - konkurs dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

Talent Show przegląd twórczości dzieci i młodzieży organizowany dwa razy w roku Śremskie drzewko świąteczne konkurs rozstrzygany podczas imprezy Świąteczne klimaty Ogólnopolski Przegląd Piosenki Religijnej ŚREMSONG zlecony do realizacji Katolickiemu Centrum Edukacji i Kultury, Edukacja filmowa: Dyskusyjny Klub Filmowy Klaps prezentacje ambitnego i interesującego kina Akademia Filmowa cykl projekcji filmowych dla młodzieży prowadzony przez Kinoszkołę Kształcenie dzieci i młodzieży - realizowane poprzez prowadzenie zespołów artystycznych, klubów zainteresowań, warsztatów. Studio rysunku zajęcia plastyczne Akademia mamy, taty i malucha zajęcia dla najmłodszych przygotowujące do edukacji przedszkolnej Studio Melody zajęcia wokalne dla dzieci i młodzieży Szkoła Tańca Balilali nauka tańca dla dzieci i dorosłych Świąteczna Minimanufaktura przedświąteczne warsztaty plastyczne dla dzieci Robotyka warsztaty dla dzieci i młodzieży z zakresu budowy i programowania robotów Mała Fabryczka zajęcia plastyczne dla grupy seniorów pracownia plastycznych rozmaitości warsztaty z filcowania na mokro i sucho, modelowania w zimnej porcelanie, czerpania papieru oraz warsztaty introligatorskie gitarowe inspiracje nauka gry na gitarze Imprezy: Dni Śremu - tradycyjna impreza plenerowa na terenie stadionu miejskiego. Program obejmuje prezentacje lokalnych artystów i grup tanecznych, koncerty gwiazd, zabawy dla dzieci, wesołe miasteczko itp. Międzynarodowy Weekend Filmowy projekcje filmowe i spotkania z osobowościami kina, m.in. Januszem Chabiorem czy Danielem Olbrychskim Jarmark Wielkanocny świąteczny jarmark na rynku Obchody 3 maja - koncerty patriotyczne z udziałem śremian na obszarze miasta Festiwal Orkiestr Dętych zapoczątkowane w 2016 roku koncerty kilkunastu orkiestr dętych na terenie całego Śremu Pasjonaci ocalić od zapomnienia cykl spotkań muzycznych w Kinoteatrze Słonko przygotowanych przez Świąteczne Klimaty bożonarodzeniowa impreza na rynku przy dźwiękach kolęd i pastorałek w otoczeniu świątecznych stoisk z rękodziełem Inne Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 91

92 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Artystyczna Zima w ŚOK warsztatowe zajęcia dla dzieci i młodzieży (kino, sztuka przestrzenna, zabawy muzycznosłowne w grupach) podczas ferii zimowych Lato na plaży : imprezy, animacje, koncerty, kino plenerowe, spektakle teatralne i występy kabaretowe Kogel Mogel - comiesięczne muzyczne spotkania edukacyjne dla uczniów w budynku Spółdzielni Mieszkaniowej wyjazdy mieszkańców gminy do Filharmonii Poznańskiej usługi i współorganizacja imprez, obsługa nagłośnienia KINOTEATR SŁONKO Bardzo ważny punkt działalności Śremskiego Ośrodka Kultury stanowi kino, które cieszy się ogromną popularnością. W repertuarze filmowym prezentowane się nowości kina polskiego i światowego, odbywają się projekcje dla grup zorganizowanych. Kinoteatr emituje ponad 100 tytułów filmowych rocznie (w 2017 roku było to 113 tytułów), wyświetlając ok. 800 seansów. Zainteresowanie publiczności nieustannie wzrasta: w 2014 roku liczba widzów wynosiła 21 tys., w 2017 roku niemal 40 tys. 50 000 Liczba widzów 40 000 39111 30 000 20 000 21368 25349 30628 10 000 0 2014 2015 2016 2017

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 93 18.3.3 Finanse Finansowanie działalności ŚOK 2 000 000 zł 1 500 000 zł 1 000 000 zł 194 296 zł 96 388 zł 586 254 zł 575 426 zł 92 728 zł 724 184 zł 88 153 zł 728 416 zł 500 000 zł - zł 726 200 zł 716 082 zł 731 153 zł 853 153 zł 2014 2015 2016 2017 Dotacje z budżetu gminy Wpływy własne Inne wpływy 18.4 Organizacje pozarządowe działające w zakresie kultury Oprócz wspierania jednostek gminnych powołanych do realizacji zadań samorządu w sferze kultury, gmina corocznie ogłasza konkursy na realizację zadań publicznych w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. W konkursach biorą udział organizacje pozarządowe, które czynnie uczestniczą w życiu kulturalnym i aktywizują lokalną społeczność. Wysokość udzielonych dotacji z budżetu gminy w poszczególnych latach przedstawia poniższa tabela: 2014 2015 2016 2017 2018 Towarzystwo Muzyczne im. Mariana Zielińskiego w Śremie 36 000 zł 37 800 zł 37 600 zł 35 000 zł 35 000 zł Towarzystwo Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta "Nadzieja 7 400 zł 4 000 zł 3 650 zł - - zł Chór CORDA CORDI - zł 2 200 zł - zł 2 500 zł 2 500 zł Śremskie Stowarzyszenie Śpiewackie im. Stanisława Moniuszki 6 600 zł 6 000 zł 5 000 zł 2 500 zł 2 500 zł Uczniowski Klub Sportowy Śrem - zł - zł 3 750 zł 10 000 zł 10 000 zł SUMA 50 000 zł 50 000 zł 46 250 zł 40 000 zł 40 000 zł

94 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 19. Turystyka Na terenie gminy Śrem znajdują się liczne parki, lasy, jeziora oraz zabytki architektoniczne, które budują atrakcyjność turystyczną gminy. Najbardziej rozpoznawalnym symbolem Śremu jest wieża ciśnień z 1909 roku o wysokości 43,7 m. Popularnym miejscem turystycznym jest promenada nad Wartą, przy której stoją ławki sławnych śremian, a w 2017 roku Muzeum Śremskie postawiło nowy pomnik artysty malarza i twórcy kusz Jerzego Jurgi. W opisywanych latach działania gminy skierowane były na rozwój plaży nad jeziorem Grzymisławskim w Śremie. Oferta dla odwiedzających plażę jest szeroka. Od 2018 roku funkcjonuje kąpielisko wyznaczone bojkami, strzeżone przez ratowników w okresie wakacji w godz. 10.00-20.00. Atrakcje na plaży: nieodpłatne: 2 zjeżdżalnie leżaki i parasole plażowe kajaki plac zabaw siłownia zewnętrzna street workout boisko do siatkówki plażowej boisko do boule zadaszone ławy i stoły przebieralnie punkt gastronomiczny miejsce na ognisko odpłatne: wakepark rowery wodne beach bar dmuchany tor przeszkód W sezonie letnim każdego dnia na plaży organizowane są różnorodne wydarzenia, zarówno dla najmłodszych, jak i starszych mieszkańców gminy. Śremski Ośrodek Kultury przygotowuje ofertę kulturalną: animacje dla dzieci, spektakle teatralne, koncerty, seanse filmowe, wieczorki taneczne. Śremski Sport organizuje różnorodne turnieje i treningi. Gmina rozwija infrastrukturę rowerową. Na terenie gminy zainstalowano stojaki rowerowe z 392 miejscami na rowery. Postawiono 5 stacji do naprawy rowerów. Od 2014 roku działa bezpłatna wypożyczalnia rowerów

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 95 wcześniej na promenadzie i przy ul. Grunwaldzkiej, w 2018 roku dworcu autobusowym PKS. na Urząd Miejski w Śremie prowadzi wiele działań promocyjnych opierających się o flagowe produkty turystyczne miasta. Wydano foldery na temat gminy zachęcające do zwiedzania jej terenów, mapy turystyczne i gadżety promocyjne. Gmina Śrem współpracuje z Poznańską Lokalną Organizacją Turystyczną, która promuje obszar Metropolii Poznań, przygotowując publikacje prezentujące Poznań i okolice, biorąc udział w targach turystycznych w całej Europie. Główną działalność w zakresie turystyki regionu prowadzi Stowarzyszenie Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego - Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, promując region poprzez wydawnictwa, organizację wydarzeń oraz targi turystyczne i współpracę z Wielkopolską Organizacją Turystyczną.

96 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 20. Sport Działaniami polegającymi na upowszechnianiu kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży, osób dorosłych, zwiększeniu aktywności fizycznej i świadomości społecznej o potrzebie aktywności ruchowej w każdym wieku na terenie gminy Śrem zajmuje się spółka komunalna Śremski Sport Sp. z o.o. Gmina Śrem finansuje również w formie dotacji celowej realizację przedsięwzięć z zakresu sportu przez kluby i stowarzyszenia sportowe. Wachlarz dyscyplin sportowych, które mogą uprawiać mieszkańcy gminy Śrem oraz sprawdzić swoje wyniki podczas organizowanych zawodów sportowych jest bardzo szeroki: fitness, piłka siatkowa, piłka siatkowa plażowa, piłka koszykowa, piłka nożna, piłka nożna plażowa, rugby, szermierka, kręglarstwo parkietowe, szachy, hokej, żeglarstwo, squash, brazylijskie jiu-jitsu, taekwondo, boks, karate, pływanie, tenis stołowy, boule, lekkoatletyka, biegi długodystansowe, nordic walking, kolarstwo długodystansowe i górskie, biegi przeszkodowe, street workout. 20.1 Śremski Sport Sp. z o.o. Działania Śremskiego Sportu Sp. z o.o. dzielą się na dwa zasadnicze obszary. 96Pierwszy obszar to stała współpraca z Gminą Śrem w zakresie organizacji imprez sportowych czy akcji promocyjnych dla mieszkańców gminy, min. zajęcia sportowo-rekreacyjne w ramach gminnych programów profilaktycznych, wejścia na basen i lodowisko dla dzieci i młodzieży podczas Akcji Zima/ Lato, wejścia dla osób niepełnosprawnych i seniorów, zajęcia fitness dla seniorów w ramach akcji Senior w Ruchu Drugim obszarem jest działalność gospodarcza wynikająca z kodeksu spółek handlowych. W tej sferze wszystkie działania nakierowane są na osiągnięcie korzystnego wyniku finansowego. Działalność Śremskiego Sportu prowadzona jest przede wszystkim w oparciu o majątek spółki, czyli obiekt sportowy przy ul. Staszica oraz boisko ze sztuczną nawierzchnią i budynek socjalny przy ul. Zamenhofa. 20.2 Rozwój bazy sportowej i rekreacyjnej Gmina Śrem oraz Śremski Sport Sp. z o.o. w latach 2014 2018 prowadziły wiele inwestycji w zakresie infrastruktury sportowej.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 97 Obiekty spółki Śremski Sport są obiektami użyteczności publicznej, działającymi w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb społeczności lokalnej w zakresie sportu i rekreacji. Spełniając wymogi ustawy o kulturze fizycznej oraz o samorządzie gminnym, Spółka utrzymuje wysoki standard świadczonych usług. W tym celu niezbędne jest posiadanie bazy stosownej do wymagań instytucji kontrolujących i oczekiwań mieszkańców. Śremski Sport Sp. z o.o. systematycznie prowadzi prace remontowe, które ze względu na wiek i zużycie posiadanych zasobów, wykonywane są w coraz większym zakresie. Inwestycje w obiekcie sportowym przy ul. Staszica: 2015 Remont sal fitness Remont i modernizacja siłowni Rozbiórka niecki basenowej, plaży basenowej i szatni Rozbiórka trybun hali basenowej 2016 Remont i modernizacja sali sportowej Remont i modernizacja szatni sali sportowej 2016-2017 Przebudowa budynku pływalni w Śremie niecka basenu sportowego wraz z zapleczem sanitarnym stacje uzdatniania wody basenowej strefa rekreacyjna (zjeżdżalnia, instalacje wodne dla dzieci) sieci: wodnokanalizacyjne, elektryczne, cieplne, wentylacyjne niecka basenu do nauki pływania strefa saun oszklona kawiarnia z antresolą ciągi komunikacyjne elektroniczny system wejść 20.3 Zarządzanie obiektami sportowymi Gmina Śrem dysponuje obiektami sportowymi, którymi zarządza firma Zarządzanie Nieruchomościami TWÓJ DOM I OGRÓD. Obiekty gminne: stadion miejski (płyta główna i bieżnia), boisko boczne, boiska ze sztuczną nawierzchnią ORLIK 2012 i budynek zaplecza bazy sportowej przy ul. Poznańskiej 15 centrum rekreacyjno-sportowe w Psarskim plaża miejska nad jez. Grzymisławskim przystań kajakowa nad rz. Wartą

98 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 20.4 Organizacje pozarządowe działające w zakresie kultury fizycznej i sportu Na obszarze gminy Śrem działa wiele organizacji sportowych, które po rozstrzygnięciu konkursu ofert, realizują zadania publiczne w zakresie upowszechniania kultury fizycznej i sportu (również w ramach programów profilaktycznych). Organizacje zrzeszają dzieci, młodzież i dorosłych. Wykaz organizacji, które otrzymały dotacje, przedstawia poniższa tabela: 2014 2015 2016 2017 2018 Klub Sportowy WODNIK 130 000 zł 100 000 zł 100 000 zł 100 000 zł 117 000 zł UKS ŚREM 135 000 zł 100 000 zł 100 000 zł 110 000 zł 117 000 zł Stowarzyszenie Na Rzecz Kultury Fizycznej i Sportu "ADALBERUS" Śremski Klub Karate Do Shotokan 30 000 zł 20 000 zł 15 000 zł 15 000 zł 15 000 zł 10 000 zł 21 000 zł 15 000 zł 18 000 zł 30 000 zł Śremski Klub Sportowy "WARTA" 130 000 zł 110 000 zł 117 000 zł 110 000 zł 117 000 zł Klub Sportowy Bazar Śrem 13 000 zł 16 000 zł 17 000 zł - zł 12 000 zł Klub Sportowy RAPID Śrem 84 450 zł 80 000 zł 80 000 zł 80 000 zł - zł Uczniowski Klub Sportowy "Wołodyjowski" 7 000 zł 7 000 zł 7 000 zł 7 000 zł 10 000 zł Ognisko TKKF "SOKÓŁ" 3 500 zł 3 000 zł 3 000 zł 5 000 zł 5 000 zł Śremski Klub Petanque 5 000 zł 6 000 zł - zł - zł - zł Ludowy Klub Sportowy "PIAST" 5 000 zł 5 000 zł 5 000 zł 6 000 zł 10 000 zł Klub Żeglarski "Odlewnik" 5 000 zł - zł 3 000 zł - zł - zł MKS MOS Śrem 9 000 zł 3 000 zł 4 000 zł 8 000 zł 10 000 zł Szkolny Związek Sportowy 12 000 zł 14 000 zł 15 000 zł 19 000 zł - zł UKS Taekwondo FENIKS Śrem 10 000 zł 10 000 zł 10 000 zł 10 000 zł 13 000 zł Klub Kolarski KOMETA Śrem Stowarzyszenie Sympatyczni Mieszkańcy Szymanowa Stowarzyszenie Sportów i Sztuk Walki Alliance Stowarzyszenie Miłośników Sztuk Walki LEO Stowarzyszenie Kohorta Poznań Śremski Klub Przyjaciół Petanque BULER - zł - zł - zł - zł 8 000 zł - zł - zł - zł - zł 6 000 zł 10 500 zł - zł 3 000 zł 4 000 zł - zł 30 000 zł 5 000 zł 6 000 zł 8 000 zł 30 000 zł 4 000 zł - zł - zł - zł - zł 3 000 zł - zł - zł - zł - zł

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 99 20.5 Imprezy, wydarzenia i akcje sportowe Śrem jest gospodarzem wielu imprez sportowych o randze lokalnej oraz ogólnopolskiej czy międzynarodowej. Organizatorami wydarzeń, które często na stałe wpisują się w kalendarz sportowy, są Śremski Sport lub organizacje pozarządowe. Przykładowe wydarzenia sportowe, które miały miejsce na terenie gminy Śrem w latach 2014 2018: imprezy biegowe: półmaratony, sztafety, biegi na 5 i 10 km spływy kajakowe rzeką Wartą olimpiady przedszkolaków oraz turnieje dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych rajdy rowerowe halowa liga piłki nożnej (w tym mistrzostwa zakładów pracy czy turnieje zespołów wiejskich) zawody pływackie maratony fitnessowe mistrzostwa w squasha triathlony gale boksu ogólnopolskie zawody konne w Olszy, turnieje sztuk walki: taekwondo, karate mistrzostwa w kolarstwie szosowym maratony MTB turnieje piłki nożnej dla dzieci i młodzieży zawody wędkarskie mistrzostwa nordic walking olimpiady specjalne

100 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 21. Pomoc społeczna Efektywna realizacja usług społecznych i ich sprawne funkcjonowanie wymaga dopasowania oraz dostosowania działań z wielu obszarów do rzeczywistych potrzeb mieszkańców gminy. Usługi społeczne w gminie Śrem przyczyniają się do zwalczania dyskryminacji, zapewnienia równości płci, poprawy warunków życia, tworzenia równych szans dla wszystkich i uczestnictwa w życiu społecznym. 21.1 Ośrodek Pomocy Społecznej Kluczową instytucją przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu na terenie gminy Śrem jest Ośrodek Pomocy Społecznej. Celem działalności jest organizowanie i wykonywanie zadań z zakresu pomocy społecznej, w szczególności poprzez doprowadzenie do życiowego usamodzielnienia potrzebujących osób i rodzin i zintegrowanie ich ze środowiskiem. Do zadań pomocy społecznej należy przyznawanie i wypłacanie świadczeń, prowadzenie pracy socjalnej, rozwój i prowadzenie niezbędnej infrastruktury socjalnej czy rozwijanie nowych form pomocy. Ośrodek Pomocy Społecznej działa w dwóch obiektach: przy ul. Roweckiego 31 od marca 2016, którego zakres funkcjonalny dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych przy ul. Okulickiego 3 realizacja zadań z zakresu pracy socjalnej 21.1.1 System zabezpieczenia społecznego - instrumenty System świadczeń rodzinnych ma na celu pomoc rodzinom, które nie są w stanie zaspokoić wszystkich własnych potrzeb związanych z ponoszeniem wydatków na utrzymanie dzieci. Liczba osób korzystających ze świadczeń rodzinnych stanowi 30,8% mieszkańców gminy Śrem. W celu płynnego wykonania obowiązku alimentacyjnego funkcjonuje system funduszu alimentacyjnego. Liczba korzystających ze świadczeń z funduszu alimentacyjnego to 2,6% mieszkańców gminy Śrem. Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje rządowy programu Rodzina 500+. Ze świadczenia wychowawczego w gminie Śrem korzysta ponad 3 550 rodzin, a świadczenia wychowawcze wypłacane są dla niemal 5 tys. dzieci. Wśród rodzin pobierających świadczenie wychowawcze dominują rodziny wychowujące jedno lub dwoje dzieci. Rodziny wielodzietne, czyli z przynajmniej trojgiem dzieci stanowią 9,1% tej populacji. Świadczenia

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 101 wychowawcze na pierwsze dziecko wypłacone jest 49,4% ogółu rodzin korzystających z Programu 500+. OPS wspiera osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, osoby ubogie i osoby podwyższonego ryzyka. System pomocy społecznej w gminie Śrem obejmuje wsparciem niespełna 5% ogółu mieszkańców gminy. Dodatki mieszkaniowe, czyli świadczenie pieniężne wypłacane przez gminę osobom w trudnej sytuacji finansowej, służące dofinansowaniu do wydatków ponoszonych w związku z zajmowaniem lokalu mieszkaniowego. Udział osób korzystających z dodatków mieszkaniowych do liczby mieszkańców gminy Śrem wynosi ponad 4%. Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa (FEAD) 2014 2020 współfinansowany jest z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym. Do Towarzystwa Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta Nadzieja kierowanych jest po odbiór żywności ponad 2 200 osób, z czego system pomocy dociera do blisko 850 dzieci. Wieloletni Program Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014 2020 to wsparcie dla najuboższych mieszkańców. OPS przy aktywnym współudziale placówek oświatowych, firm i organizacji pozarządowych zapewnia potrzebującym gorący posiłek. Gmina Śrem ponad 40% z ogólnego kosztu programu średnio 1 mln zł. W ramach programu z dożywiania korzysta ponad 1 200 osób (596 dzieci) i wydawane jest ok. 115 tys. posiłków. 21.1.2 Aktywna polityka społeczna Najbardziej skuteczną metodą pomocy są formy aktywizacji społecznej, zawodowej, edukacyjnej oraz zdrowotne formy wsparcia poszczególnych kategorii osób i środowisk rodzinnych w kryzysie. Realizując założenia systemu lokalnej polityki społecznej gmina Śrem za priorytet uznaje współpracę, współdziałanie i partnerstwo w tworzeniu i realizacji programów z obszaru polityki społecznej. OPS realizował trzy projekty w zakresie ekonomii społecznej: Pilotaż Modelu Lokalnej Współpracy w gminie Śrem Kompleksowe formy reintegracji społeczno-zawodowej w środowisku lokalnym W projekcie uczestniczyło 25 podmiotów: organizacji pozarządowych, instytucji publicznych i przedsiębiorstw. Prowadzono szkolenia, konferencje, warsztaty i spotkania edukacyjne. Efektem było podpisanie Paktu Na Rzecz Modelu Lokalnej Współpracy w Gminie Śrem, który potwierdził gotowość do współpracy oraz rozwój usług reintegracji społecznej i zawodowej poprzez poszerzenie oferty Klubu Integracji Społecznej. Projekt o wartości

102 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 168 346,96 zł realizowany od grudnia 2013 do sierpnia 2014 roku, współfinansowany z EFS w ramach WRPO na lata 2014-2020. Aktywni w Śremie integracja i aktywizacja Realizacja projektu rozpoczęła się w sierpniu 2016 roku, zakończy w grudniu 2018. Zaangażowało się 25 podmiotów: instytucje publiczne, szkoły, przedszkola oraz przedsiębiorstwa. Projekt obejmował wiele działań: poradnictwo zawodowe i psychologiczne, warsztaty edukacyjne i ogólnorozwojowe dla bezrobotnych, udział w pracach społecznych, edukację kulturalną, streetworking, kursy zawodowe, staże i stypendia. Projekt o wartości 1 633 881,41 zł, współfinansowany z EFS w ramach WRPO na lata 2014-2020. Aktywna Integracja sposobem na pozytywne zmiany W projekt zaangażowanych zostało 6 podmiotów. Zadania realizowane w ramach projektu to m.in. utworzenie Centrum Dialogu i Motywacji, czyli nieodpłatne poradnictwo w zakresie wsparcia osób niesamodzielnych, warsztaty i zajęcia dla osób niepełnosprawnych, zwiększenie dostępu nieodpłatnych usług opiekuńczych, szkolenia dla opiekunów. Projekt o wartości 406 210,20 zł realizowany od stycznia 2017 do grudnia 2018, współfinansowany z EFS w ramach WRPO na lata 2014-2020. 21.1.3 Usługi wsparcia ekonomii społecznej umiejętność rozumienia misji społecznej Gmina Śrem zapewnia dostęp do usług i doradztwa specjalistycznego dla istniejących podmiotów ekonomii społecznej: spółdzielni socjalnej, Klubu Integracji Społecznej oraz wsparcia powstania nowego podmiotu ekonomii społecznej. Klub Integracji Społecznej świadczy usługi na rzecz reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Głównymi beneficjentami są osoby bezdomne, długotrwale bezrobotne, uzależnione, zaburzone psychicznie, niepełnosprawne, zwalniane z zakładów karnych. W 2015 roku powstała pierwsza Spółdzielnia Socjalna PAUMARK, której profilem działalności jest pielęgnacja terenów zielonych i utrzymanie terenów zewnętrznych. W 2017 roku powstała Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna WARTA zajmująca się sprzątaniem nowych budynków. Powołano Stowarzyszenie Animatorów Ekonomii Społecznej Gospodarki Rynkowej Szansa, które prowadzi działania animacyjne, środowiskowe i wspiera aktywizację zawodową

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 103 Od 2017 roku działa Centrum Integracji Społecznej, którego działalność wspiera osoby bezdomne oraz długotrwale bezrobotne, poprzez określanie indywidualnych programów zatrudnienia socjalnego dla każdego uczestnika. 21.1.4 Instrumenty i zasoby lokalnej polityki senioralnej Gmina Śrem dysponuje licznymi instrumentami wyrównującymi szanse osób starszych na zdrowe i godne życie oraz wspomagającymi zaspokojenie potrzeb prze osoby starsze. W 2017 roku przyjęto Śremski Program na rzecz osób starszych na lata 2017 2025, który określa politykę gminy Śrem prowadzoną wobec osób starszych. Kierunki działań polityki senioralnej w gminie Śrem: tworzenie warunków ukierunkowanych na utrzymanie i poprawę zdrowia seniorów zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego, wzrost jakości i dostosowanie usług do potrzeb osób starszych zwiększenie aktywności społecznej, kulturalnej i zawodowej osób starszych rozwój współpracy instytucji i organizacji działających na rzecz osób starszych oraz wzmocnienie więzi międzyludzkich i integracji międzypokoleniowej W ramach programu realizowane są różnorodne projekty, m.in: Strefa Aktywnego Seniora, Śremska Karta Seniora, Pudełko Życia, wolontariat senioralny, edukacja obywatelska 60+, lokalne media senioralne: Senior TV, Czas seniora. Opieka wytchnieniowa i usługi opiekuńcze W gminie Śrem realizowana jest innowacyjna forma usług społecznych opieka wytchnieniowa, czyli opieka zastępcza na czas odpoczynku osób, które na co dzień opiekują się osobą zależną. Realizowane jest również świadczenie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych oraz usług asystenckich w środowisku zamieszkania osób starszych i niesamodzielnych z uwzględnieniem stanu zdrowia i zdolności psychofizycznych. Usługami opiekuńczymi objętych jest średnio 70 osób. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi udzielone są średnio 66 osobom. Wsparcie udzielane jest w miejscu zamieszkania osoby potrzebującej, z uwzględnieniem jej stanu zdrowia i zdolności psychofizycznych. Centrum Dialogu i Motywacji

104 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Nieodpłatne poradnictwo oraz warsztaty w zakresie wsparcia osób z niepełnosprawnościami oraz opiekunów faktycznych i ich otoczenia społecznego. Realizowane projekty: Młodzi Duchem i Grupa Seniorów Parafii Farnej zajęcia edukacyjne, treningi kompetencji i spotkania tematyczne dot. historii regionu, wykłady tematyczne czy warsztaty Grupa samopomocowa dla osób będących w kryzysie emocjonalnym po stracie bliskiego członka rodziny lub stratę osoby bliskiej. Bajkowy CAL łączy pokolenia propagowanie więzi i integracji międzypokoleniowej. Targi Viva Seniorzy udział w targach dla osób po 50 roku życia Akademia Pełni Życia rozwój aktywności osób starszych i niesamodzielnych poprzez edukację, animację lokalną, zajęcia sprawnościowe Działania informacyjno-edukacyjne w zakresie ochrony zdrowia psychicznego związane ze Światowym Dniem Zdrowia Psychicznego. Niedzielna Herbatka wystarczy otwarte serce i duża filiżanka cykliczne spotkania osób starszych Śremskie spacery historyczne upowszechnianie historii i tradycji lokalnej Śremski Przyjaciel Seniora kawa i herbata za złotówkę w śremskich restauracjach dla wszystkich mieszkańców gminy po 60. roku życia Klub Literacki Amator działalność edukacyjna, integracja i aktywizacja społeczna oraz rozbudzanie wspólnych zainteresowań literackich 21.1.5 Usługi w zakresie polityki prorodzinnej Gmina Śrem realizuje wielowymiarowe działania skierowane na profilaktykę oraz na wszechstronną pomoc dla rodzin. Polityka rodzinna określona została w Śremskim Programie Wspierania Rodziny na lata 2017-2019. Realizowane działania: Centrum Usług dla rodzin nieodpłatne kompleksowe wsparcie i usługi, w tym poradnictwo psychologa dziecięcego i psychiatry, terapie indywidualna, par, małżeństw i rodzin, poradnictwo prawne. Streetworking - usługi specjalistów i praca na ulicy w ramach projektu socjalnego Wakacyjny pedagog i Nastolatek w działaniu skierowane osób w wieku od 8 do 17 lat.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 105 Punkt Konsultacyjny bezpłatna pomoc mieszkańcom gminy Śrem, zagrożonych wykluczeniem społecznym, oferująca pomoc specjalistów, m.in. radcy prawnego, psychologa, mediatora. Z poradnictwa specjalistycznego korzysta ponad 400 osób. System przeciwdziałania przemocy w rodzinie koncentruje się wokół obszarów: profilaktyka, edukacja społeczna, ochrona i pomoc osobom dotkniętym przemocą w rodzinie, oddziaływanie na osoby stosujące przemoc. Realizowane inicjatywy: Specjalistyczne Poradnictwo Telefoniczne z Całodobowym Bezpłatnym Telefonem Zaufania i Całodobowym Telefonie Interwencyjnym Kampania społeczna Nie bądź obojętny kierowana do osób uwikłanych w zjawisko przemocy Kampania 19 dni przeciwko krzywdzeniu dzieci i młodzieży Akcja 16 dni przeciwko przemocy ze względu na płeć Biała wstążka Działalność Zespołu Interdyscyplinarnego i realizacja procedury Niebieskiej Karty Profilaktyka ma znaczenie Działania w zakresie zapobiegania przemocy w rodzinie realizowane poprzez opracowanie Gminnego Programu Profilaktyki Krzywdzenia Małych Dzieci, spotkania edukacyjne dla rodziców, warsztaty dla rodziców i specjalistów, związane z profilaktyką agresji i przemocy oraz edukacji w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i praw. Śrem dla rodziny Działania profilaktyczne mające wypromowanie i wdrożenie prawidłowych metod wychowawczych, odpowiednich postaw wobec przemocy oraz kompetencji społecznych. Prowadzone są wykłady, panele, warsztaty w szkołach podstawowych, organizowane są spektakle profilaktyczne. 21.2 Środowiskowy Dom Samopomocy Środowiskowy Dom Samopomocy w Śremie jest gminną jednostką organizacyjną pomocy społecznej i realizuje zadanie prowadzenia i rozwoju infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Całokształt działalności sprowadza się do szeroko rozumianej rehabilitacji społecznej, która daje możliwość włączenia uczestników w życie społeczne. ŚDS dysponuje 50 miejscami. Ze względu na kategorię osób, dla których ŚDS jest przeznaczony, kwalifikuje się jako typ domu ABC: osoby przewlekle psychicznie chore dom typu A;

106 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 osoby niepełnosprawne intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz lekkim z niepełnosprawnością sprzężoną dom typu B; osoby wykazujące inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych dom typu C. Dom świadczy usługi, których rodzaj zajęć dla każdego uczestnika ustala się w indywidualnym planie postępowania wspierająco aktywizującego obejmującym: treningi umiejętności samoobsługowych, treningi zaradności życiowej, treningi w zakresie wyglądu zewnętrznego i higieny osobistej; treningi kulinarne i gospodarstwa domowego, treningi umiejętności społecznych i interpersonalnych, treningi budżetowo-ekonomiczne, treningi spędzania czasu wolnego, terapię psychologiczną, terapię zajęciową, rehabilitację ruchową, poradnictwo socjalno prawne. W ramach Domu funkcjonują następujące pracownie: pracownia kinezyterapii, pracownia psychologiczno pedagogiczna, pracownia komputerowa, pracownia dekoratorsko malarska, pracownia gospodarstwa domowego i stołówka, pracownia plastyczno techniczna, świetlica. 21.3 Organizacje pozarządowe działające w zakresie pomocy społecznej Gmina Śrem corocznie ogłasza konkursy ofert na realizację zadań publicznych w zakresie pomocy społecznej, w tym: pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, działań na rzecz osób niepełnosprawnych, wypoczynku dzieci i młodzieży, promocji i organizacji wolontariatu, ochrony i promocji zdrowia, przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym, ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego, upowszechniania kultury fizycznej i sportu.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 107 Polski Komitet Pomocy Społecznej Wielkopolski Zarząd Wojewódzki Stowarzyszenie Charytatywne w Poznaniu 2014 2015 2016 2017 2018 791 962 zł 584 030 zł 801 022 zł 1 073 000 zł 1 110 000 zł Fundacja Dr Lucy 511 000 zł 478 410 zł 478 410 zł - zł - zł Fundacja Schronisko dla Zwierząt w Gaju Fundacja Na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem - zł - zł - zł 481 175 zł 577 410 zł 281 446 zł 198 696 zł 231 158 zł 246 539 zł 217 445 zł Towarzystwo Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta "Nadzieja" 98 907 zł 54 508 zł 35 170 zł 66 740 zł 79 693 zł Uczniowski Klub Sportowy Śrem 35 000 zł 100 000 zł 51 561 zł 48 560 zł 63 560 zł Klub Sportowy WODNIK Śrem 30 000 zł 128 000 zł - zł - zł 100 000 zł Śremski Klub Sportowy WARTA 30 000 zł 31 000 zł 52 320 zł 67 280 zł 48 550 zł Stowarzyszenie Miłośników Sztuk Walki LEO 30 000 zł 26 000 zł 52 500 zł 38 000 zł 38 000 zł Fundacja FAMILIA 30 000 zł 30 000 zł 31 000 zł 31 500 zł 31 500 zł Stowarzyszenie Wspierające Rozwój i Zapobiegające Wykluczeniu Społecznemu WSPARCIE 27 320 zł 30 304 zł 30 000 zł 30 000 zł 30 000 zł Ognisko TKKF SOKÓŁ Śrem 16 550 zł - zł - zł 5 980 zł 6 420 zł Fundacja Anny Wierskiej Dar Szpiku w Poznaniu Śremskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych TRÓJKA ZHP Chorągiew Wielkopolska Hufiec Śrem 16 000 zł - zł - zł - zł - zł 14 311 zł - zł - zł - zł - zł 14 250 zł 21 000 zł 28 710 zł 20 000 zł 10 000 zł Klub Sportowy Rapid Śrem 11 450 zł 16 000 zł 10 000 zł - zł 13 250 zł Fundacja Na Rzecz Wspierania Społeczności Lokalnej 7 766 zł - zł 14 750 zł 10 880 zł 2 500 zł Wielkopolski Związek Inwalidów Narządu Ruchu w Poznaniu Koło Śrem Oddział Regionalny Olimpiady Specjalne Polska Wielkopolskie - Poznań 3 500 zł 12 000 zł 15 730 zł 15 950 zł 9 000 zł 3 500 zł - zł - zł - zł - zł Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Oddział Wojewódzki w Poznaniu Koło Nr 21 w Śremie Śremskie Stowarzyszenie JASNY HORYZONT 3 000 zł 2 482 zł 2 482 zł 2 670 zł 5 500 zł - zł - zł - zł 7 500 zł 20 130 zł Towarzystwo Śremskich Amazonek - zł 5 000 zł - zł - zł 6 500 zł Śremski Klub Karate DO SHOTOKAN - zł - zł - zł 7 260 zł - zł Stowarzyszenie Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego - Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości - zł - zł - zł 46 000 zł - zł

108 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 21.4 Programy profilaktyczne Gmina Śrem podejmuje wiele działań oraz realizuje programy profilaktyczne skierowane do dzieci, młodzieży i osób dorosłych. 21.4.1 Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów z zakresu narkomanii należy do zadań samorządu gminnego. Zadania zrealizowane w ramach programu: zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem (finansowanie programów terapeutycznych, współpraca z placówkami leczenia uzależnień). udzielanie pomocy psychospołecznej i prawnej rodzinom, w których występują problemy narkomanii (dofinansowanie punktu konsultacyjnego, prowadzenie instytucji streetworkera). prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym: zajęcia sportowo-rekreacyjne dla uczniów, dożywianie dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych, programy, warsztaty i kampanie profilaktyczne dla dzieci, młodzieży i dorosłych) wspomaganie działalności instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii. W ramach programu realizowano kampanię Narkotyki? To mnie nie kręci. Kampania wpisywała się w strategię profilaktyki przez dostarczenie informacji o skali rozpowszechniania narkotyków oraz o konsekwencjach zdrowotnych i społecznych ich zażywania. 21.4.2 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Program określa działania realizowane w ramach zadań własnych gminy w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Gmina prowadzi szereg inicjatyw mających na celu zapobieganie negatywnym zjawiskom alkoholizmu, adresowanych do całej społeczności: Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu: finansowanie programów terapeutycznych dla osób uzależnionych i ich rodzin oraz dla osób związanych z przemocą w rodzinie, współpraca z placówkami leczenia uzależnień,

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 109 prowadzenie Schroniska dla osób bezdomnych, w tym uzależnionych od alkoholu i doświadczających przemocy w rodzinie dofinansowanie programu terapeutycznego poprzez prowadzenie Schroniska dla bezdomnych kobiet, w tym dotkniętych uzależnieniami od alkoholu i doświadczających przemocy w rodzinie Udzielanie pomocy psychospołecznej i prawnej rodzinom z problemami alkoholowymi, ochrona przed przemocą w rodzinie: finansowanie punktu konsultacyjnego dofinansowanie wypoczynku dla dzieci i młodzieży z grupy ryzyka finansowanie telefonu zaufania przeciwdziałanie przemocy w rodzinie procedura Niebieskiej Karty Prowadzenie działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży: pozalekcyjne zajęcia sportowe, dożywianie dzieci programy, warsztaty i kampanie profilaktyczne dofinansowanie świetlic socjoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży finansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych dla przedstawicieli różnych grup zawodowych w zakresie rozwiązywania problemów uzależnień Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych Podejmowanie interwencji w związku z naruszaniem przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej - wsparcie Klubu Integracji Społecznej przy OPS Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Śremie: podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego kierowanie osób na badanie diagnostyczne w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia przeprowadzanie kontroli w placówkach handlowych i lokalach gastronomicznych W ramach Programu gmina Śrem realizowała kampanie społeczne: Zachowaj Trzeźwy Umysł propagowanie nowoczesnej profilaktyki uzależnień wśród dzieci i młodzieży szkolnej

110 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Postaw na Rodzinę kampania promująca pozytywny wizerunek rodziny. Za pomocą materiałów edukacyjnych i profilaktycznych pedagodzy mogli podejmować z uczniami rozmowy na ważne tematy czy wspierać doskonalenie umiejętności rodzicielskich. 21.4.3 Program zapobiegania czynnikom ryzyka raka szyjki macicy w gminie Śrem Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie ochrony zdrowia jest jednym z najważniejszych zadań własnych gminy. Gmina od 2010 roku realizuje program, który ma na celu zaszczepienie przeciw wirusowi HPV. Programem są objęte dziewczęta w wieku 13 lat zamieszkałe na terenie gminy Śrem, na podstawie zgody rodziców lub opiekunów prawnych. Cele programu: zwiększenie skuteczności edukacji zdrowotnej wśród nastolatek odnośnie zachorowalności na raka szyjki macicy; zmiana postaw dziewcząt w okresie dojrzewania poprzez nabywanie wiedzy na temat zagrożeń zdrowotnych; ukształtowanie właściwych nawyków higienicznych u dziewcząt; podniesienie poziomu świadomości zdrowotnej młodych dziewcząt oraz ich rodziców lub opiekunów prawnych i przekonanie do wczesnej konsultacji medycznej w przypadku występowania niepokojących objawów; promocja zdrowego trybu życia wśród młodzieży szkolnej. Rok urodzenia Populacja planowana Liczba zaszczepionych Wydane środki 2014 2001 198 129 65 016 zł 2015 2002 205 139 71 736 zł 2016 2003 191 120 61 824zł 2017 2004 184 92 48 048 zł W 2018 roku programem ma zostać objętych 214 dziewczynek urodzonych w 2005 roku. 21.5 Polityka prorodzinna 21.5.1 Program Rodzina 3+ W 2013 roku gmina Śrem wprowadziła Program Rodzina 3+ skierowany do rodzin wielodzietnych, w tym rodzin zastępczych, zamieszkałych na terenie gminy Śrem, z przynajmniej trojgiem dzieci, do ukończenia 18 roku

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 111 życia, a w przypadku dziecka kontynuującego naukę do ukończenia 24 roku życia. Program Rodzina 3+ w gminie Śrem to: ulgi w opłacie za pobyt dziecka w przedszkolach, których organem prowadzącym jest gmina Śrem (zniżka 50%), zniżki na towary i usługi oferowane przez Partnerów przystępujących do Programu. Potwierdzeniem uprawnień do korzystania z ulg i zniżek jest karta rabatowa Rodzina3+ wydawana bezpłatnie. Do dnia 30 czerwca 2018 r. wydano 3310 kart dla 636 rodzin. Użytkownicy kart mogą korzystać ze zniżek na towary i usługi w 92 punktach handlowych i usługowych na terenie gminy Śrem, udzielanych przez 72 partnerów przedsiębiorców i instytucji, którzy przystąpili do programu. 21.5.2 Ogólnopolska Karta Dużej Rodziny Od 2014 roku, zgodnie z ustawą o Karcie Dużej Rodziny, gmina Śrem realizuje zadanie związane z jej obsługą. Jest to system zniżek dla rodzin liczących przynajmniej troje dzieci. Jej posiadacze mają możliwość korzystania z katalogu oferty kulturalnej, rekreacyjnej czy transportowej na terenie całego kraju. Do dnia 30 czerwca 2018 r. wydano 2031 kart dla 498 rodzin. 21.5.3 Wielkopolska Karta Rodziny Od 2014 roku gmina Śrem realizuje Program Wielkopolska Karta Rodziny. Prawo do korzystania z Programu przysługuje rodzinie wielodzietnej niezależnie od dochodu uzyskiwanego przez członków rodziny. Program obejmuje wprowadzenie systemu ulg i uprawnień oferowanych dla rodzin wielodzietnych oferowanych przez zgłoszone podmioty. Do dnia 30 czerwca 2018 r. wydano 1015 kart dla 201 rodzin. 21.5.4 Śremska Karta Seniora W ramach Śremskiego Programu na rzecz osób starszych na lata 2017 2025,w 2017 roku wprowadzono Śremską Kartę Seniora. O Śremską Kartę Seniora może ubiegać się każdy mieszkaniec gminy Śrem, który ukończył 60 lat. Seniorzy mogą skorzystać ze specjalnych promocji oferowanych przez partnerów karty. Karta wydawana jest bezpłatnie. Do dnia 30 czerwca 2018 r. wydano 2895 kart. Do programu przystąpiło 33 partnerów przedsiębiorców i instytucji oferujących zniżki na towary i usługi w 46 punktach handlowych i usługowych na terenie gminy Śrem. 21.6 Pomoc materialna dla uczniów Pomoc materialna jest udzielana uczniom w celu zmniejszenia różnic w dostępie do edukacji, umożliwienia pokonywania barier dostępu do

112 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 edukacji wynikających z trudnej sytuacji materialnej ucznia, a także wspierania edukacji uczniów zdolnych. 21.6.1 Stypendium szkolne Stypendium szkolne może otrzymać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie, spełniający ustawowe kryteria dochodowe. Wysokość stypendium przyznawana jest, zgodnie z ustawą w zależności od dochodu w rodzinie. Liczba uczniów Środki finansowe 2014 286 218 427,46 zł 2015 293 222 256,42 zł 2016 215 266 003,95 zł 2017 166 206 363,97 zł 2018 (plan na 30.06) 161 176 576,00 zł 21.6.2 Zasiłek szkolny Zasiłek szkolny może być przyznany, gdy uczeń przejściowo znajdzie się w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego, które wystąpiło nie wcześniej niż dwa miesiące przed złożeniem wniosku. Zasiłek przyznawany jest na pokrycie wydatków związanych z procesem edukacyjnym lub w formie pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym, niezależnie od otrzymanego stypendium szkolnego. 21.7 Dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianych pracowników Pracodawcom, którzy zawarli z młodocianym pracownikiem umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, przysługuje dofinansowanie w wysokości: w przypadku nauki zawodu do 8 081 zł przy okresie kształcenia wynoszącym 36 miesięcy (w okresie krótszym, kwota wypłacana jest proporcjonalnie) w przypadku przyuczenia do wykonywania określonej pracy do 254 zł za każdy pełny miesiąc kształcenia. Dofinansowanie jest przyznawane na wniosek pracodawcy złożony w terminie 3 miesięcy od dnia zdania przez młodocianego pracownika egzaminu zgodnie z przepisami ustawowymi.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 113 22. Bezpieczeństwo publiczne W Śremie swoje siedziby mają: Komenda Powiatowa Policji Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej Straż Miejska (finansowana ze środków budżetu gminy Śrem). Instytucje te często współpracują ze sobą prowadząc wspólne akcje prewencyjne oraz podejmując działania na rzecz ratowania życia i mienia. Efektem dobrego współdziałania jest funkcjonująca Rada Programu Bezpieczne Miasto. 22.1 Straż Miejska Straż Miejska w Śremie działa od 1991 roku. W czerwcu 2018 roku stan osobowy to 12 funkcjonariuszy oraz 2 pracowników cywilnych. Interwencje Straży Miejskiej pozostałe czyny zabronione spożywanie alkoholu, palenie tytoniu wykroczenia porządkowe wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu osób i mienia wykroczenia komunikacyjne wykroczenia dotyczące ochrony środowiska, odpadów oraz czystości 269 224 258 214 470 372 326 247 135 706 644 555 312 116 425 342 488 417 195 474 490 377 553 1875 1794 1531 1229 2112 1979 100 1100 2100 2014 2015 2016 2017 do 30.06.2018 Straż Miejska prowadzi intensywną współpracę z Komendą Powiatową Policji w Śremie. Organizowane są wspólne patrole w rejonach zagrożonych

114 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 przestępczością oraz wspólne zabezpieczanie miejsc zgromadzeń publicznych i imprez o charakterze masowym. 600 400 200 0 1200 900 600 300 0 Liczba oznakowanych rowerów 488 264 333 159 2015 2016 2017 do 30.06.2018 Kontrole nieruchomości w zakresie spalania odpadów 560 560 505 459 140 145 2016 2017 do 30.06.2018 miasto wsie W 2014 roku Straż Miejska w Śremie przystąpiła do realizacji kampanii Poświęć chwilę - sprawdź promile i jest jednym z pięciu miejsc w Śremie, gdzie kierowcy mogą dokonać pomiaru trzeźwości. Od 2015 roku Straż Miejska znakuje rowery w ramach kampanii promocyjnej gminy Rowerowy Śrem". Strażnicy Miejscy rejestrują rower wraz ze zdjęciem i nadają indywidualny numer, który jest wprowadzany do Rejestru Oznakowanych Rowerów. Do 30 czerwca 2018 roku zarejestrowano już 1244 rowery. Od kwietnia 2016 roku strażnicy miejscy regularnie przeprowadzają kontrole nieruchomości w zakresie przeciwdziałania spalaniu odpadów w piecach domowych. Do 30 czerwca skontrolowano 2369 nieruchomości w mieście oraz na terenach wiejskich. Od 2017 roku Straż Miejska prowadzi zajęcia dla dzieci z wykorzystaniem zestawu edukacyjnego "Miasteczko umiejętności drogowych - autochodzik". Pozwala na symulowanie codziennych sytuacji na drodze oraz identyfikowanie, rozumienie i zapamiętywanie przez dzieci zdarzeń drogowych. 22.2 Ochotnicza Straż Pożarna Na terenie gminy działa sześć jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej: OSP Orkowo OSP Niesłabin OSP Śrem OSP Dalewo OSP Wyrzeka OSP Pysząca W 2018 roku funkcjonowanie zakończyła jednostka Ochotniczej Staży Pożarnej w Błociszewie. Wszystkie jednostki są zrzeszone w Oddziale Gminnym Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 115 OSP skupia w swoich szeregach: 125 członków czynnych, 57 - wspierających, 28 - honorowych oraz 69 członków Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych. Wszystkie jednostki są wyposażone w pojazdy przygotowane do działań ratowniczo-gaśniczych. Członkowie czynni Członkowie wspierający Członkowie honorowi Członkowie Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych OSP Śrem OSP Orkowo OSP Wyrzeka OSP Dalewo OSP Niesłabin OSP Pysząca 14 18 19 13 26 35 0 0 11 46 0 0 4 0 2 19 1 2 4 8 8 8 17 24 Razem 22 26 40 86 44 61 Wszystkie jednostki są wyposażone w pojazdy przygotowane do działań ratowniczo-gaśniczych, ponadto OSP Śrem jest jednostką wyspecjalizowaną w zakresie ratownictwa wodnego. W 2016 roku jednostka OSP w Pyszącej została włączona do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, co potwierdza wysoki stopień wyszkolenia oraz przygotowania do akcji ratowniczych. Krajowy system ratowniczogaśniczy stanowi integralną część ogólnopolskiego systemu bezpieczeństwa. W ramach porozumienia ochotnicy z Pyszącej zobowiązani się do utrzymywania wymaganej gotowości operacyjnej do walki z pożarami

116 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 i innymi klęskami żywiołowymi oraz realizacji zadań związanych z ratownictwem technicznym, chemiczno ekologicznym, poszukiwawczoratowniczym, wodnym i medycznym. 900 000 Wydatki gminy na OSP 837 540 zł 600 000 300 000 259 450 zł 256 000 zł 289 685 zł 389 976 zł 0 2014 2015 2016 2017 2018 (plan na 30.06) Każdy ochotnik straży pożarnej, który uczestniczył w działaniu ratowniczym czy szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Wysokość ekwiwalentu ustala Rada Miejska w drodze uchwały. Do 2016 roku ekwiwalent pieniężny za 1 godzinę wynosił 10 zł/h, od stycznia 2017 roku - 15 zł. Wydatki gminy na ekwiwalent dla strażaków OSP 80 000 60 000 zł57 225 zł74 477 40 000 zł29 450 zł26 000 zł34 523 20 000 0 2014 2015 2016 2017 do 30.06.2018 22.3 Współpraca z Policją Gmina Śrem wspiera działania prewencyjne podejmowane przez Komendę Powiatową Policji w Śremie. W 2014 roku w celu poprawy bezpieczeństwa mieszkańców gminy w okresie wakacyjnym Komenda Powiatowa Policji otrzymała wsparcie finansowe od gminy Śrem w wysokości 25 tys. zł na dodatkowe patrole. W latach 2014-2018 gmina trzykrotnie przekazywała środki finansowe na zakup samochodów w sumie ponad 100 tys. zł. Dofinansowała również inne zakupy, m.in. elementów umundurowania, latarek i alkomatów.

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 117 22.4 Rada Programu Bezpieczne Miasto Rada Programowa działa przy śremskim samorządzie od 1995 roku i wspiera działania służb bezpieczeństwa publicznego. Jest inicjatorem wielu akcji profilaktycznych na rzecz poprawy bezpieczeństwa w regionie śremskim. Zrzesza przedstawicieli instytucji śremskich: Gminy Śrem, Komendy Powiatowej Policji, Straży Miejskiej, Prokuratury Rejonowej oraz Spółdzielni Mieszkaniowej. Celem zasadniczym w działaniu Rady jest koordynowanie, inspirowanie i promowanie działań edukacyjnych oraz profilaktycznych skierowanych do mieszkańców gminy Śrem w zakresie profilaktyki uzależnień i przemocy, bezpieczeństwa w ruchu drogowym czy przeciwdziałania przestępstwom popełnianym na szkodę ludzi starszych. W latach 2014-2018 Rada Programu Bezpieczne Miasto patronowała wielu przedsięwzięciom, podejmowanym cyklicznie przez szkoły, Klub Relax Spółdzielni Mieszkaniowej czy Unię Gospodarczą Regionu Śremskiego Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, m.in. : Rowerem bezpiecznie, Bezpiecznie na drodze, Bezpieczny tydzień, Dzień przeciw przemocy, Bezpieczna droga do szkoły, Nie po oczach. 22.5 Obrona cywilna 22.5.1 Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego Sprawy porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego należą do podstawowych zadań własnych gminy. Do realizacji tych zadań powołany został Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego Corocznie odbywają się ćwiczenia Zespołu, w których udział biorą: Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Śremie Komenda Powiatowa Policji w Śremie 6 batalion dowodzenia Sił Powietrznych w Śremie 6 batalion chemiczny Sił Powietrznych w Śremie Straż Miejska w Śremie Areszt Śledczy w Śremie (do roku likwidacji, czyli do 2017 roku) W latach 2014-2018 Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego w Śremie uczestniczył w akcjach związanych z m.in.: usuwaniem skutków nawałnicy 31 sierpnia 2014 r. usuwaniem skutków nawałnicy 15 sierpnia 2015 r.

118 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 opieką nad dzikimi zwierzętami w Okapi w Pyszącej w 2017 r. usuwaniem skutków 3 nawałnic 2017 r. zabezpieczeniem mienia po pożarze budynku mieszkalnego w Mórce wrzesień 2017 r. pożarem wysypiska śmieci w Pyszącej kwiecień 2018 r. pożarem zabudowań gospodarczych Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej Niesłabin-Zbrudzewo w czerwcu 2018 r. Ponadto na bieżąco Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego w Śremie przekazuje ostrzeżenia o niekorzystnych warunkach atmosferycznych. 22.5.2 System ostrzegania i alarmowania W skład systemu ostrzegania i alarmowania na terenie Śremu wchodzą następujące urządzenia alarmowe: Centrala alarmowa budynek Urzędu Stanu Cywilnego, ul. Adama Mickiewicza 10 Syrena elektroniczna nr 566 z możliwością nadawania komunikatów głosowych budynek poczty, Plac 20 Października 41 Syrena mechaniczna nr 567 budynek Szkoły Podstawowej Nr 5, ul. Dezyderego Chłapowskiego 12A Syrena elektroniczna nr 568 blok mieszkalny, ul. Stefana Grota Roweckiego 8 Syrena elektroniczna nr 569 blok mieszkalny, ul. Kopernika 13D Syrena elektroniczna nr 570 z możliwością nadawania komunikatów głosowych budynek Szkoły Podstawowej Nr 1, ul. Jana Kochanowskiego 2 Syrena elektroniczna nr 571 z możliwością nadawania komunikatów głosowych budynek Szkoły Podstawowej Nr 6, ul. Ignacego Paderewskiego 4

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 119 Lokalizacja urządzeń alarmowych na terenie Śremu W 2017 roku zainstalowano dwie nowe syreny alarmowe, jedną zmodernizowano, nastąpiła też wymiana radiotelefonu bazowego wchodzącego w skład centrali alarmowej. W 2018 r. dokupiono cztery radiotelefony analogowo/cyfrowe, które poprawią komunikację Gminnego Zespołu Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego ze służbami mundurowymi w sytuacji kryzysowej. Rozbudowano system alarmowania mieszkańców o możliwość wysyłania komunikatów głosowych bezpośrednio z rejonu prowadzenia akcji.

120 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 23. Budżet Obywatelski Śremu Budżet Obywatelski to wydzielona część środków finansowych budżetu gminy Śrem, o wydatkowaniu której, w sposób wiążący, decydują mieszkańcy gminy Śrem wskutek głosowania. Po raz pierwszy tę formę konsultacji społecznych w gminie Śrem wprowadzono w 2015 roku. Proces Budżetu Obywatelskiego Śremu był corocznie powtarzany. Pula środków finansowych przeznaczonych na ten cel systematycznie wzrastała: w pierwszej edycji wynosiła 500 000 zł, w czwartej 800 000 zł. Projekty podzielone są na 3 kategorie: ogólnogminne, lokalne miejskie i lokalne wiejskie, na które przeznacza się odpowiednio: 50% puli na projekty ogólnogminne i po 25% na projekty lokalne miejskie i wiejskie. Do zgłaszania projektów uprawnieni są mieszkańcy gminy Śrem w wieku przynajmniej 16 lat. Pomysły są poddawane weryfikacji formalnej i merytorycznej, zgodnie z kryteriami określonymi w karcie oceny projektu., projekty ocenione pozytywnie przechodzą do etapu głosowania. W następnym roku gmina Śrem realizuje projekty, które cieszą się największym poparciem mieszkańców i które mieszczą się w puli środków finansowych przeznaczonych na Budżet Obywatelski Śremu. Cały proces konsultacji społecznych prowadzony jest elektronicznie. Zgłaszanie pomysłów oraz głosowanie odbywa się na dedykowanej platformie dostępnej pod adresem budzetobywatelski.srem.pl. Projekty, które zwyciężyły głosowanie i zostały zrealizowane przez gminę: 1 edycja realizacja w 2016 roku: 50 40 30 20 10 0 Liczba zgłoszonych projektów 47 31 19 13 1 edycja 2 edycja 3 edycja 4 edycja Budowa boiska wielofunkcyjnego w Nochowie aut. Anna Wolarczyk Kreatywny plac zabaw przy Przedszkolu Nr 3 Jarzębinka aut. Waldemar Bartkowiak Przedszkolak na dworze uczyć się może interaktywny plac zabaw w przedszkolu Słoneczna Gromada aut. Patrycja Suszczewicz BOKAWI aut. Michał Jankowski 2 edycja realizacja w 2017 roku: Pumptrack w Parku Odlewników aut. Tomasz Żak Miasteczko rowerowe w Śremie aut. Patryk Kubski Miasteczko ruchu drogowego w Nochowie aut. Anna Wolarczyk

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 121 3 edycja realizacja w 2018 roku: Kreatywne gry podwórkowe w Czwórce aut. Małgorzata Frąckowiak Przyjazny Ogród Życzliwości przy Przedszkolu Nr 5 aut. Joanna Klupś Boisko piłkarskie ze sztuczną trawą w Bodzyniewie aut. Maciej Gendek 4 edycja W 2018 roku trwa kolejna edycja Budżetu Obywatelskiego Śremu. W czerwcu mieszkańcy zgłosili 13 projektów. Po weryfikacji pomysły zostaną poddane głosowaniu we wrześniu 2018 roku, a realizacja zwycięskich pomysłów nastąpi w 2019 roku.

122 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 24. Współpraca gminy 24.1 Miasta partnerskie Gmina Śrem współpracuje z czterema miastami z kraju i Europy: Rożnovem pod Radhostem w Czechach Bergen w Niemczech Aksu w Turcji Świdnik w Polsce Gmina Śrem od ponad 20 lat współpracuje z miastami partnerskimi: Bergen w Niemczech i Rożnovem pod Radhostem w Czechach. Corocznie podpisywane są programy współpracy zagranicznej, które obejmują różne formy: Dni Śremu, Dni Pokoju im. Anne Frank, Święto Bractwa Kurkowego, Międzynarodowy Turniej Piłki Siatkowej MIKST, międzynarodowy obóz młodzieżowy czy olimpiady dzieci i młodzieży. Od 2010 roku gmina Śrem ma podpisane porozumienie z miastem Aksu w Turcji, jednak współpraca nie jest aktywnie realizowana ze strony partnerów. Od 2014 roku kolejnym miastem partnerskim Śremu jest Świdnik, z którym współpraca opiera się na różnych dziedzinach życia społeczno-kulturalnego, kontaktach pomiędzy stowarzyszeniami, elementach ochrony zdrowia czy organizacji wspólnych przedsięwzięć z zakresu rekreacji i turystyki. 24.2 Członkostwo gminy Gmina Śrem jest członkiem organizacji i stowarzyszeń skupiających samorządy o lokalnym oraz ogólnopolskim zasięgu: Stowarzyszenie Metropolia Poznań Stowarzyszenie zrzesza Miasto Poznań, Powiat Poznański, gminy powiatu poznańskiego oraz Szamotuły, Skoki, Oborniki i Śrem. Celem działań Metropolii jest wspólne realizowanie spraw z zakresu m.in. inwestycji, dróg, planowania przestrzennego, ekologii, zdrowia, komunikacji oraz turystyki. Od 2015 roku jest dysponentem funduszu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, który stanowi instrument wspierający rozwój terytorialny, pozwala na dofinansowanie zróżnicowanych projektów począwszy od budowy węzłów przesiadkowych, przez wsparcie przedsiębiorczości w branży IT, aż po działania mające na celu wzmocnienie systemu kształcenia zawodowego. Beneficjentem finansowania ZIT jest również Gmina Śrem w ramach projektów dot. termomodernizacji szkoły,

Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 123 modernizacji Muzeum Śremskiego, budowy węzła przesiadkowego czy projektów edukacyjnych. W czerwcu 2018 roku uruchomiono największe przedsięwzięcie Metropolii Poznań - Poznańską Kolej Metropolitalną, zrealizowaną w ramach projektu Master plan dla Poznańskiej Kolei Metropolitalnej o wartości 2 mld zł. Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich Stowarzyszenie za priorytetową uznaje profilaktykę i wczesne wykrywanie chorób układu krążenia oraz wczesne wykrywanie chorób nowotworowych, walkę i zapobieganie uzależnieniom, problemy osób niepełnosprawnych, ochronę środowiska. Obecnie stowarzyszenie liczy 40 członków, obejmując swym działaniem populację 7 mln mieszkańców. Stowarzyszenie Lider Zielonej Wielkopolski Stowarzyszenie stanowi partnerstwo trójsektorowe, składające się z przedstawicieli sektora publicznego, gospodarczego i społecznego. Stowarzyszenie działa na rzecz rozwoju obszarów wiejskich realizując Lokalną Strategię Rozwoju dla obszaru 13 gmin. Stowarzyszenie uwzględnia ochronę oraz promocję środowiska naturalnego, krajobrazu i zasobów historyczno kulturowych, równość szans, rozwój turystyki oraz popularyzację i rozwój produkcji regionalnej. Związek Miast Polskich Związek Miast Polskich jest to organizacja samorządów miejskich powołana do opracowywania wspólnego stanowiska wobec rządu i promocji miast członkowskich w Polsce i zagranicą. Do Związku należy 299 miast, w tym prawie wszystkie miasta wojewódzkie. Mieszka w nich 76% miejskiej ludności kraju. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski Stowarzyszenie działa na rzecz integracji poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego. Stanowi forum wymiany doświadczeń i inicjatyw skierowanych na rozwój Wielkopolski. Przy Stowarzyszeniu działają Punkt Informacji Europejskiej oraz Centrum Obsługi Inwestora, które współpracuje z Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Stowarzyszenie obecnie skupia 123 gminy i powiaty z terenu Wielkopolski. WOKISS - Wielkopolski Ośrodek Kształcenia i Studiów Samorządowych

124 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 Stowarzyszenie świadczy usługi szkoleniowe, doradcze, informacyjno wydawnicze oraz informatyczne. Ośrodek zrzesza 241 gmin z terenu województw: wielkopolskiego, lubuskiego, dolnośląskiego, łódzkiego i zachodniopomorskiego oraz 30 wielkopolskich powiatów. Siedziba mieści się w Poznaniu. Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej Misją Związku jest służba na rzecz społeczności gmin wiejskich, a szczególnie pomoc w wysiłkach skierowanych na: rozwój demokracji lokalnej, stworzenie warunków lokalnego rozwoju gospodarczego, integrację gmin i rozwój samorządności lokalnej. Związek zrzesza 621 gmin. Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości Członkami stowarzyszenia są gminy: Śrem, Dolsk, Książ Wlkp., Brodnica, Krobia oraz Powiat Śremski. Stowarzyszenie realizuje usługi doradcze, informacyjne i szkoleniowe. W zakresie działań stowarzyszenia są: promocja regionu, wspieranie przedsiębiorczości, aktywizacja gospodarcza, integracja społeczności lokalnej, przeciwdziałanie bezrobociu oraz prowadzenie usług finansowych: pożyczki Jeremie, dotacje, instrumenty dłużne Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités Stowarzyszenie jest pozarządową organizacją non-profit współpracującą z samorządami lokalnymi na rzecz kształtowania lokalnej polityki energetycznej. Zrzesza 44 miasta i gminy z całej Polski. Stowarzyszenie należy do Europejskiej Sieci Energy Cities z siedzibą we Francji. Stowarzyszenie działa od 2009 r. jako pierwsza w Polsce organizacja wspierająca samorządy, które realizują działania na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii na podległych obszarach. Celem członków stowarzyszenia jest zrealizowanie oraz wykroczenie poza unijny cel, jakim jest zmniejszenie emisji CO 2 o 20% do 2020 roku. Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna (PLOT) Stowarzyszenie zrzesza 60 podmiotów: samorządy aglomeracji poznańskiej oraz poznańskie instytucje i przedsiębiorstwa związane z turystyką. Głównym celem PLOT jest promocja Poznania i aglomeracji poznańskiej jako miejsca atrakcyjnego turystycznie oraz wspieranie rozwoju rynku turystycznego w regionie. PLOT prowadzi działania na rzecz integracji gmin i branży turystycznej aglomeracji poznańskiej, promuje wydarzenia

kulturalne, sportowe i imprezy lokalne, organizuje wizyty studyjne dla dziennikarzy oraz bierze udział w zagranicznych targach turystycznych Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 125

126 Raport o stanie gminy Śrem 2014-2018 25. Wyróżnienia przyznawane przez gminę 25.1 Śremskie Żyrafy Od 2008 roku Burmistrz Śremu przyznaje wyróżnienia Śremskie Żyrafy. Tytułem uhonorowani zostają śremianie odnoszący sukcesy na skalę krajową lub międzynarodową oraz inicjatorzy najbardziej wartościowych i spektakularnych inicjatyw. Śremskie Żyrafy 2014 Mateusz Wojtas pomysłodawca i inicjator wakeboardu w Śremie Chór Cantavi Ad Homini Mirosława Golińska i Jolanta Tuszyńska nauczycielki ZSP Zbigniew Hoppe moderator spotkań Pasjonaci Śremskie Żyrafy 2015 Tomasz Kościelniak mistrz wędkarstwa Filip Dziuba mistrz taekwondo Sylwia Śliczna mistrzyni kulturystyki i fitness Wojciech Czeterbok - triathlonista Marcin Rozmiarek wybitny uczeń LO i laureat olimpiad historycznych Śremskie Żyrafy 2016 Olga Garstka zwyciężczyni Must Be The Music Hubert Skrzydlewski mistrz taekwondo Beata i Sława Szymiczek - Fit Therapy Sztafeta pływacka Planszoteka spotkania przy grach planszowych Klasa piłkarska z SP6 Śremskie Żyrafy 2017 Adrian Stempniak - śremski triathlonista Hanna Okoniewska - mistrzyni taekwondo Roxana Tutaj - wokalistka Robert Gołębiowski - społecznik i pasjonat krótkofalarstwa Flawless - formacja taneczna