Behawioryzm i analiza zachowania:

Transkrypt

1 Behawioryzm i analiza zachowania: y kontra rzeczywistość W. Joseph Wyatt Marshall University Huntington, WV USA Kiedy behawioryzm jest źle rozumiany... 1: Wyłączny wpływ środowiska Studenci unikają zgłębiania wiedzy Nawet nowe podręczniki zawierają kontrowersyjne informacje Profesjonaliści z innych dyscyplin nie zatrudniają analityków zachowania Trudności w pozyskaniu grantów na badania behawioralne Wszystkie zachowania, włączając myślenie i odczuwanie, są spowodowane wspólnym wpływem genów i środowiska 1

2 2: Behawioryzm/analiza zachowania nie jest oparta na żadnej teorii. Jest to tylko zbiór sztuczek Behawioryzm jest oparty na ugruntowanej teorii. Teoria ta opisuje prawidłowości związane z zachowaniem. Prowadzi też do praktycznych rozwiązań rzeczywistych problemów. 3: Analitycy zachowania często wykorzystują karanie w celu zmiany zachowania Pozytywne wzmacnianie jest stosowane w większości przypadków Wzmacnianie pozytywne Kształtowanie Tworzenie łańcuchów Itd. 4: Behawioryzm odrzuca ideę unikalności każdej osoby W odróżnieniu od wielu innych dyscyplin, behawioryzm kładzie nacisk na indywidualne charakterystyki każdej osoby Wszyscy ludzie mają inną spuściznę genetyczną i żyją w różnych środowiskach Jednopodmiotowe schematy eksperymentalne 5: Analiza zachowania znajduje wykorzystanie tylko w pracy z dziećmi i osobami z zaburzeniami rozwoju Zastosowanie procedur behawioralnych można odnaleźć w: Psychologii klinicznej Szkolnictwie Biznesie Zarządzaniu Więzieniach Gabinetach dentystycznych Itd. 2

3 2005 Konferencja ABA,, Chicago, USA: Wykorzystanie analizy zachowania w: Przemyśle Acceptance & Commitment Therapy z osobami dorosłymi o prawidłowym rozwoju Leczeniu bólu Leczeniu padaczki Leczeniu cukrzycy 2005 Konferencja ABA (ciąg dalszy): 2005 Konferencja ABA (ciąg dalszy): Uczeniu myślenia i umiejętności rozwiązywania problemów Problemach wychowawczych Terapii depresji Terapii lęku Problemach z samookaleczaniem Przedawkowaniu leków Leczeniu wysokiego ciśnienia Terapii zaburzeń jedzenia Bezpieczeństwo dzieci podczas używania schodów ruchomych Bezpieczeństwo dzieci związane z dostępem do broni palnej Terapii autyzmu i zaburzeń rozwoju Inne... 6: Behawioryzm odrzuca istnienie myślenia i odczuwania Behawioryzm przyjmuje, że ludzie myślą i czują Myślenie i odczuwanie to są także zachowania, których wystąpienie musi być wyjaśnione Zazwyczaj nie są to przyczyny zachowania Myślenie jest zachowaniem werbalnym, które jest wydarzeniem prywatnym, tj. nie jest obserwowalne przez inne osoby 3

4 7: Behawioryzm nie oferuje analizy uczenia się mowy Behawioryzm zawiera analizę procesów uczestniczących w nabywaniu zdolności językowych Naśladowanie Wzmacnianie Kształtowanie Ekwiwalentność bodźcowa 8: Behawioryzm nie jest w stanie wyjaśnić świadomości Behawioryzm definiuje analizowanie własnych doświadczeń jako świadomość Nazywanie własnego zachowania Nazywanie zmiennych, które kontrolują nasze własne zachowanie ( wgląd ) 9: Behawioryzm nie jest w stanie wyjaśnić nieświadomych doznań Nieświadomość to nie jest miejsce w człowieku, gdzie żyją tajemne moce Nieświadomość odnosi się do umiejętności funkcjonowania człowieka bez potrzeby identyfikowania zdarzeń kontrolujących zachowanie Przykłady: jeżdżenie rowerem, prowadzenie samochodu 10: Behawioryzm nie wyjaśnia znaczenia i celu zachowania Znaczenie i cel danego zachowania mogą być odkryte w konsekwencjach tego zachowania Przykład: znaczenie angażowania się w pracę zawodową może być odkryte w konsekwencjach pracy (płaca, poprawa sytuacji innych osób, prestiż zawodowy...) 11: Behawioryzm pozostawia słowa takie jak etyka, zasady, wartości bez znaczenia To, to jest etyczne i moralne to te zachowania, które zapewniają przetrwanie organizmu i kultury Przykład: Aktywności związane z zapobieganiem powiększania się dziury ozonowej są etyczne i moralne Przykład: Aktywności związane z niesieniem pomocy ofiarom tsunami są etyczne i moralne 4

5 12: Behawioryzm promuje totalitaryzm Behawioryzm nie zgadza się z kontrolowaniem społeczeństwa przez kilka osób Behawioryzm promuje system wzajemnej kontroli pomiędzy członkami społeczeństwa i rządem rządem demokratycznym Uwaga: Ten mit został zapoczątkowany przez ukazanie się książki Skinner a Beyond Freedom and Dignity (1971), która nie została prawidłowo zrozumiana 12 (ciąg dalszy): W książce Science and Human Behavior (1953) Skinner napisał: : Państwo totalitarne jest słabe ponieważ jeśli wystąpi błąd, cała kultura może ulec zniszczeniu. 13: Analitycy zachowania dążą do zastąpienia nauczycieli maszynami do uczenia Maszyny do uczenia są pomocne Nauczyciele będą zawsze potrzebni aby dostosować uczenie do indywidualnych cech danego ucznia, aby planować proces uczenia, aby wzmacniać społecznie 5

6 14: Behawioryści zajmują się tylko szczurami i gołębiami, a nie ludźmi Analitycy zachowania bardzo często zajmowali się zachowaniem szczurów i gołębi w początkowych latach rozwoju dyscypliny Takie prace są kontynuowane obecnie Obecenie,, prawap rządzące zachowaniem wzmacnianie, karanie, kontrola bodźcowa, generalizacja, rozkłady wzmocnień są wykorzystywane w wielkim wymiarze w pracy z ludźmi 15: Wzmacnianie pozbawia osobę wewnętrznej motywacji Badania naukowe wykazują, że to nie jest prawda W 2001 Cameron, Blanco & Prince dokonali przeglądu 145 publikacji poświęconych temu zagadnieniu Podsumowanie,,...nie ma dowodów na negatywne efekty stosowania wzmocnień na poziom motywacji wewnętrznej (The( Behavior Analyst, 24, 1-44) 1 16: Behawioryzm i analiza zachowania nie żyją W 1981, grupa sławnych psychologów, którzy uzyskali doktorat w latach , 1967, wybrała Skinnera jako najbardziej wpływowego psychologa Podobne wyniki uzyskano w 1991 Obecnie istnieje około 30 czasopism naukowych, których redaktorzy charakteryzują je jako zorientowane behawioralnie Behawioryzm i analiza zachowania nie żyją (ciąg dalszy) Międzynarodowe Towarzystwo Analizy Behawioralnej zostało założone w 1974 roku. Obecnie liczy około 5000 członków w Stanach Zjednoczonych i dodatkowe 7000 w zafiliowanych oddziałach na całym świecie. 6

7 Dlaczego istnieje tak dużo nieporozumień i krytyki związanej z analizą zachowania? Niektóre powody: Terapia behawioralna jest efektywna... co czyni niektóre osoby zagrożonymi Przekonanie, że analiza zachowania ogołaca ludzi z takich atrybutów jak wolna wola, godność, wolność. Co analitycy zachowania na to? Osoba ma największe poczucie godności jeśli zdaje sobie sprawę co wpływa na jej zachowanie Osoba ma największe poczucie wolności jeśli zdaje sobie sprawę, że jej zachowanie jest zdeterminowane przez pewne wydarzenia i wie jakie to są wydarzenia Streszczenie: Behawioryzm i Analiza Zachowania Zachowanie podlega pewnym prawom i jest wynikiem spuścizny genetycznej i wpływu środowiska Behawioryzm opiera się na szeroko rozbudowanej teorii Analiza zachowania promuje pozytywne wzmacnianie jako metody zmiany zachowania Behawioryzm kładzie nacisk na unikalność każdej osoby Streszczenie: Behawioryzm i Analiza Zachowania Procedury wywodzące się z analizy zachowania są wykorzystywane do rozwiązywania wielu problemów różnych ludzi, nie tylko dzieci i osób z zaburzeniami rozwoju Behawioryzm nie odrzuca istnienia myślenia i odczuwania Analiza zachowania zapewnia analizę uczenia się mowy Streszczenie: Behawioryzm i Analiza Zachowania Behawioryzm nie ignoruje świadomości i nieświadomych doświadczeń Behawioryzm wyjaśnia zachowania zwane etycznymi, moralnymi, zachowaniami wyrażającymi wartości ludzkie itd. Analitycy zachowania zajmują się zachowaniem ludzi, także bardzo kompleksowymi umiejętnościami Streszczenie: Behawioryzm i Analiza Zachowania Behawioryzm promuje demokrację Analitycy zachowania wykazują efektywność maszyn do uczenia, ale nie promują zastąpienia nimi nauczycieli Stosowanie wzmacniania nie ma negatywnego wpływu na motywację wewnętrzną W 2005 roku analiza zachowania dobrze prosperuje! 7

8 Dziękuję 8