Transformacje Fouriera

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Transformacje Fouriera"

Transkrypt

1 DFT, FFT, Periodogram Lomba-Scargle a Gdańsk, 19 listopada 2009

2 O co chodzi? Wszystko opiera się na teorii Fouriera, że każdą funkcję można aproksymować przy pomocy sinusów. Dlatego badaną funkcję traktujemy jak złożenie sinusów o różnej częstotliwości. Badany sygnał rozkładamy na poszczególne sinusy i badamy ich częstotliwości (przy pomocy odpowiednich funkcji), po czym robimy wykres amplitudy od częstotliwości.

3 Do czego to służy? Elektronika, elektrotechnika. Przekaz sygnałów (komórki). Kompresja obrazów (jpg, mpg). Odszumowanie - na wykresie amplitudy od częstotliwości likwidujemy wartości sinusów o małych amplitudach i o dużych częstotliwościach, po czym przy pomocy transformaty odwrotnej otrzymujemy sygnał, ale już oczyszczony.

4 Historia teorii Fouriera W 1807 roku Fourier chciał opublikować swoją pracę na temat użycia sinusoid do reprezentacji rozkładów temperaturowych. Znalazło się tam stwierdzenie, że każdy ciągły periodyczny sygnał może być przedstawiony jako suma odpowiednio dobranych sinusów. Ze względu na to Lagrange blokował wydanie tej pracy, gdyż uważał, że to nieprawda, np. dla sygnałów z rogami. Praca została opublikowana po śmierci Lagrange a, w roku 1822.

5 Kategorie Pojęcie Transformacja Fouriera można rozbić na cztery kategorie: 1 Fourier Transform - dla ciągłych i aperiodycznych sygnałów. 2 Fourier Series - dla ciągłych i periodycznych sygnałów. 3 Discrete Time Fourier Transform - dla dyskretnych i aperiodycznych sygnałów. 4 Discrete Fourier Transform - dla dyskretnych i periodycznych sygnałów. Każda z tych transformacji może być podzielona na wersję rzeczywistą i zespoloną.

6 Transformacja - ilustracja

7 Transformacja rzeczywista i urojona - ilustracja

8 Rzeczywista DFT DFT zmienia sygnał wejściowy, składający się z N punktów na dwa sygnały wyjściowe po N/2 + 1 punktów, które zawierają amplitudy sinusów i cosinusów. Jest to zmiana z domeny czasowej (time domain) na częstotliwościową (frequency domain). Zmiana może przebiegać też w drugą stronę, przy pomocy transformacji odwrotnej. Wzory na transformatę są następujące (ozn. k - częstotliwość): ReX [i] = N 1 i=0 x[i] cos (2πki/N), N 1 ImX [i] = x[i] sin (2πki/N). i=0

9 Zmiana domeny - Ilustracja

10 Transformacja odwrotna Wzór na transformatę odwrotną jest następujący: N/2 N/2 x[i] = ReX [k] cos (2πki/N) + ImX [k] sin (2πki/N), k=0 k=0 gdzie ReX [k] = ReX [k] ImX [k] N/2, ImX [k] = N/2

11 Wprowadzenie Szybka Transformata Fouriera (FFT) jest jedną z metod obliczania DFT. Daje takie same rezultaty jak inne metody, powodując redukcje czasu obliczeń niekiedy nawet setki razy. Wprowadzenie tego algorytmu przez Cooley a and Tukey a w 1965 roku ( An algorithm for the machine calculation of complex Fourier Series, Mathematics Computation, Vol. 19, 1965, pp ) wywołało gwałtowny wzrost zainteresowania zastosowaniem transformacji Fouriera. W rzeczywistości, algorytm został odkryty co najmniej 100 lat wcześniej - stosował go np. Gauss. Brakowało mu jednak komputera, by uczynić ten wynik użytecznym.

12 Plakat

13 Podstawowe informacje FFT jest oparta na zespolonej DFT. Algorytm zazwyczaj wymaga N = 2 k liczby danych (zwykle bierze się danych). Pierwszym krokiem jest dekompozycja sygnału złożonego z N punktów na N sygnałów o długości 1. Później następuje odwrotne sortowanie bitów. Każdemu pojedynczemu sygnałowi przyporządkowujemy widmo częstotliwości, czyli wartość tego sygnału. Następnie należy poukładać sygnały z powrotem, ale już w domenie częstotliwości.

14 Dekompozycja - ilustracja

15 Odwrotna dekompozycja bitów

16 Dlaczego periodogram? Wielu naukowców jest zainteresowanych szukaniem periodycznych wzorów w seriach czasowych, jednak najpowszechniejsza FFT może być stosowana tylko dla równoodległych danych bez brakujących wyników, co nie zawsze jest osiągalne. Dla takich danych lepiej nadaje się periodogram Lomba - Scargle a. Lomb był astrofizykiem. W 1976 roku zaproponował, by zamiast produkować fałszywe dane, które pasowałyby do algorytmu FFT, dopasowywać funkcje do krzywych sinusoidalnych przy pomocy metody najmniejszych kwadratów. Scargle rozwinął pracę Lomba, definiując w 1982 roku periodogram Lomba-Scargle a.

17 Algorytm Dany jest szereg czasowy y(t i ), 1 i N. Aby zamodelować go do periodyczności, tworzymy szereg Y (t i ) = η(t i ) + ε(t i ), gdzie η(t i ) jest periodyczną funkcją z najmniejszym dodatnim okresem T, tzn. η(t i + T ) = η(t i ), a ε(t i ) to sekwencja nieobserwowalnych losowych błędów ze średnią zero i homogeniczną wariancją σ 2. Wtedy średnia szeregu czasowego to y = 1 N N y(t i ), i=1 a wariancja błędu może być oszacowana przez: ˆσ 2 = 1 N 1 N [y(t i ) y] 2. i=1

18 Wzór na periodogram Inaczej niż w analizie Fouriera, której używa się częstotliwości Fouriera, tu zakładamy, że jest M częstotliwości testowych f 1, f 2,..., f M, a odpowiadające im częstotliwości kątowe to ω j = 2πf j dla j = 1,..., M. Za M przyjmujemy zwykle N 0, czyli ilość niezależnych częstotliwości, gdzie N 6, ,193N + 0,00098N 2.

19 Uwagi o algorytmie 1 Algorytm Scargle a był dosyć wolnym algorytmem. Dopiero w 1989 roku Press i Rybicki zaproponowali użycie FFT do obliczania periodogramu, co bardzo przyspieszyło algorytm. Ilość danych powinna wynosić co najmniej 10 6.

20 Uwagi o algorytmie 1 Algorytm Scargle a był dosyć wolnym algorytmem. Dopiero w 1989 roku Press i Rybicki zaproponowali użycie FFT do obliczania periodogramu, co bardzo przyspieszyło algorytm. Ilość danych powinna wynosić co najmniej Istnienie wyrażeń z τ czyni periodogram niezmienniczym na przesunięcia w źródle czasu.

21 Uwagi o algorytmie 1 Algorytm Scargle a był dosyć wolnym algorytmem. Dopiero w 1989 roku Press i Rybicki zaproponowali użycie FFT do obliczania periodogramu, co bardzo przyspieszyło algorytm. Ilość danych powinna wynosić co najmniej Istnienie wyrażeń z τ czyni periodogram niezmienniczym na przesunięcia w źródle czasu. 3 Postać wzoru na P(ω j ) sprawia, że analiza periodogramu jest równoważna dopasowywaniu sinusoid przy pomocy metody najmniejszych kwadratów.

22 Uwagi o algorytmie 1 Algorytm Scargle a był dosyć wolnym algorytmem. Dopiero w 1989 roku Press i Rybicki zaproponowali użycie FFT do obliczania periodogramu, co bardzo przyspieszyło algorytm. Ilość danych powinna wynosić co najmniej Istnienie wyrażeń z τ czyni periodogram niezmienniczym na przesunięcia w źródle czasu. 3 Postać wzoru na P(ω j ) sprawia, że analiza periodogramu jest równoważna dopasowywaniu sinusoid przy pomocy metody najmniejszych kwadratów. 4 Jeśli szereg czasowy y(t i ) jest szumem, wtedy rozkład mocy w P(ω j ) jest wykładniczy, co pozwala oszacować prawdopodobieństwo, czy dany pik jest prawdziwym sygnałem czy losowym szumem.

23 Podział widma mocy Stosując FFT, można dokonać podziału widma mocy (widmo to kwadrat modułu Transformaty Fouriera) na kilka częstotliwości oraz ich ilościowej oceny. Zwykle stosuje się 5 minutowe nagrania RR-ów. HF (0,15 0,4Hz) - wynika z niemiarowości oddychania, opisuje działanie układu przywspółczulnego (spowolnienie SA podczas wydechu). LF (0,04 0,15Hz) - wynika z opóźnień w pętli baroreceptorowej, opisuje działanie obu układów: współczulnego i przywspółczulnego.

24 Podział widma mocy - cd. VLF (0,0033 0,04Hz) - łączy się ją z regulacją termiczną ciała i aktywnością chemoreceptorów, zależne od odruchów naczynio-ruchowych i termoregulacyjnych z udziałem układu renina - angiotensyna - aldosteron (RAA) ULF (0 0,0033Hz) - jej główne podłoże to zmiany dzienno - nocne. Dlatego jest obliczana tylko w nagraniach 24-godzinnych. Oblicza się również współczynnik LF/HF (który ma opisywać równowagę współczulno - przywspółczulną, ale jest kontrowersyjny ze względu na brak pewności co do interpretacji LF) oraz całkowitą moc widma (odzwierciedla aktywność całego układu autonomicznego).

25 Przykładowe widmo

26 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku 1 Ze względu na różnice w interpretacji, zawsze należy podawać długość odcinka, z którego liczono widmo.

27 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku 1 Ze względu na różnice w interpretacji, zawsze należy podawać długość odcinka, z którego liczono widmo. 2 Mechanizm fizjologiczny, który chcemy interpretować, nie może zmieniać się podczas badania - należy sprawdzać stabilność, używając standardowych testów statystycznych.

28 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku 1 Ze względu na różnice w interpretacji, zawsze należy podawać długość odcinka, z którego liczono widmo. 2 Mechanizm fizjologiczny, który chcemy interpretować, nie może zmieniać się podczas badania - należy sprawdzać stabilność, używając standardowych testów statystycznych. 3 Optymalna częstość próbkowania to Hz.

29 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku 1 Ze względu na różnice w interpretacji, zawsze należy podawać długość odcinka, z którego liczono widmo. 2 Mechanizm fizjologiczny, który chcemy interpretować, nie może zmieniać się podczas badania - należy sprawdzać stabilność, używając standardowych testów statystycznych. 3 Optymalna częstość próbkowania to Hz. Za mała częstość może spowodować jitter (krótkookresowe odchylenie od ustalonych, okresowych charakterystyk sygnału) w szacowaniu punktu odniesienia fali R, co znacznie zmienia widmo.

30 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku 1 Ze względu na różnice w interpretacji, zawsze należy podawać długość odcinka, z którego liczono widmo. 2 Mechanizm fizjologiczny, który chcemy interpretować, nie może zmieniać się podczas badania - należy sprawdzać stabilność, używając standardowych testów statystycznych. 3 Optymalna częstość próbkowania to Hz. Za mała częstość może spowodować jitter (krótkookresowe odchylenie od ustalonych, okresowych charakterystyk sygnału) w szacowaniu punktu odniesienia fali R, co znacznie zmienia widmo. Mniejsza częstotliwość (koniecznie co najmniej 100Hz) ma rację bytu tylko przy dodatkowym użyciu algorytmów oczyszczających ten punkt.

31 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Ważny jest wybór punktu odniesienia dla QRS (sprawdzone metody: pochodna i próg, szablon, korelacja).

32 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Ważny jest wybór punktu odniesienia dla QRS (sprawdzone metody: pochodna i próg, szablon, korelacja). 2 Na widmo mogą wpływać uderzenia ektopowe, arytmie, brakujące dane i efekty szumu.

33 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Ważny jest wybór punktu odniesienia dla QRS (sprawdzone metody: pochodna i próg, szablon, korelacja). 2 Na widmo mogą wpływać uderzenia ektopowe, arytmie, brakujące dane i efekty szumu. Zredukować je może odpowiednia interpolacja (lub regresja liniowa itp.) uderzeń serca lub funkcji autokorelacji.

34 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Ważny jest wybór punktu odniesienia dla QRS (sprawdzone metody: pochodna i próg, szablon, korelacja). 2 Na widmo mogą wpływać uderzenia ektopowe, arytmie, brakujące dane i efekty szumu. Zredukować je może odpowiednia interpolacja (lub regresja liniowa itp.) uderzeń serca lub funkcji autokorelacji. Najlepsze są krótkie i pozbawione tych kłopotów dane.

35 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Ważny jest wybór punktu odniesienia dla QRS (sprawdzone metody: pochodna i próg, szablon, korelacja). 2 Na widmo mogą wpływać uderzenia ektopowe, arytmie, brakujące dane i efekty szumu. Zredukować je może odpowiednia interpolacja (lub regresja liniowa itp.) uderzeń serca lub funkcji autokorelacji. Najlepsze są krótkie i pozbawione tych kłopotów dane. Uwzględniając popsute dane, należy badać wpływ dodatkowych pobudzeń itp. na wyniki i podawać, jak wiele danych zostało usuniętych / zinterpolowanych.

36 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Dane do analizy spektralnej można najczęściej zobrazować jako zależność różnic R i R i 1 od R i (czyli mamy sygnał nieregularnie próbkowany w czasie) - nazywamy to Discrete Event Series (DES).

37 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Dane do analizy spektralnej można najczęściej zobrazować jako zależność różnic R i R i 1 od R i (czyli mamy sygnał nieregularnie próbkowany w czasie) - nazywamy to Discrete Event Series (DES). 2 Widmo sygnału HRV jest liczone zarówno z tachogramu odstępów RR (czas trwania RR vs numery kolejnych uderzeń), jak i z (regularnie próbkowanej) interpolacji DES (by mieć ciągły sygnał) lub z widma pojedynczych uderzeń (w funkcji czasu) odpowiadających rozpoznanym kompleksom QRS. Dla metod nieparametrycznych (jak FFT) poleca się dwie pierwsze metody, dla parametrycznych - DES.

38 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Standardy dla metod nieparametrycznych (opartych na FFT) powinny zawierać formułę interpolacji DES, częstotliwość próbkowania interpolacji DES, ilość próbek użytych do obliczania widma i użyte okno widmowe (najczęściej: Hanna, Hamminga i trójkątne).

39 Wytyczne do badań widma według Guidelines dla HRV z 1996 roku - cd. 1 Standardy dla metod nieparametrycznych (opartych na FFT) powinny zawierać formułę interpolacji DES, częstotliwość próbkowania interpolacji DES, ilość próbek użytych do obliczania widma i użyte okno widmowe (najczęściej: Hanna, Hamminga i trójkątne). 2 Standardy dla metod parametrycznych powinny zawierać typ użytego modelu, ilość próbek, częstotliwość centralną dla każdego ze składników widma i ilość parametrów modelu.

40 Parametry analizy częstotliwościowej

41 Związek miedzy analizą czasową a częstotliwościową

42 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika Rozdział 2 - Standard Measurement of Heart Rate Variability LF i HF mierzy się zwykle w absolutnych jednostkach mocy (ms 2 ), a czasem w jednostkach znormalizowanych (względna wartość każdego składnika widma do całkowitej mocy minus VLF). To pozwala pokazać zbalansowane zachowanie między dwoma gałęziami AUN.

43 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika Rozdział 2 - Standard Measurement of Heart Rate Variability LF i HF mierzy się zwykle w absolutnych jednostkach mocy (ms 2 ), a czasem w jednostkach znormalizowanych (względna wartość każdego składnika widma do całkowitej mocy minus VLF). To pozwala pokazać zbalansowane zachowanie między dwoma gałęziami AUN. Za główne części składowe VLF uznaje się czynniki nieharmoniczne, które są zaburzane przez algorytmy usuwające trend. Dlatego VLF dla krótkich nagrań to raczej wątpliwa miara.

44 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika Rozdział 2 - Standard Measurement of Heart Rate Variability LF i HF mierzy się zwykle w absolutnych jednostkach mocy (ms 2 ), a czasem w jednostkach znormalizowanych (względna wartość każdego składnika widma do całkowitej mocy minus VLF). To pozwala pokazać zbalansowane zachowanie między dwoma gałęziami AUN. Za główne części składowe VLF uznaje się czynniki nieharmoniczne, które są zaburzane przez algorytmy usuwające trend. Dlatego VLF dla krótkich nagrań to raczej wątpliwa miara. Przy braku stacjonarności, interpretacja widma mocy jest dużo gorsza. Fizjologiczne mechanizmy odpowiedzialne za LF i HF nie są stacjonarne dla 24-godzinnych nagrań.

45 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Metody związane z analizą HRV są dobre do przewidywania arytmii i nagłej śmierci sercowej, jednak nie rozumiemy w pełni ich fizjologicznego znaczenia. Przyczyny są następujące: 1 złożoność relacji między impulsem nerwowym, uwolnieniem neurotransmitera i rozrusznikową działalnością SA, 2 różnice w wynikach osób zdrowych i z dysfunkcją lewej komory, 3 różnice w interpretacji dla parametrów z krótkich pomiarów i z 24-godzinnych nagrań, 4 lekki wpływ leków odpowiedzialnych za autonomiczną modulację SA na HRV.

46 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Motywacją do badań nad zastosowaniem technik widmowych w analizie HRV była możliwość zidentyfikowania okresowych oscylacji i skorelowania ich z nerwowymi wyładowaniami nerwów współczulnych i przywspółczulnych.

47 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Motywacją do badań nad zastosowaniem technik widmowych w analizie HRV była możliwość zidentyfikowania okresowych oscylacji i skorelowania ich z nerwowymi wyładowaniami nerwów współczulnych i przywspółczulnych. HF odpowiada regulowanym wagalnie wpływom oddychania na długość cyklu. Łatwo to pokazać, przesuwając centralną częstotliwość tego składnika w lewo lub w prawo poprzez odpowiednio zmniejszanie lub zwiększanie tempa oddechu. Jednakże oddychanie wpływa również na dynamikę sercowo-naczyniową, co w efekcie może powodować nienerwowe efekty w funkcji SA.

48 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Aby badać równowagę między LF i HF niezależnie od ich absolutnych wartości, zaproponowano współczynnik LF/HF. Parametr ten jest odpowiedni do badania autonomicznej kontroli SA podczas eksperymentów, w których doprowadza się do współczulnych i przywspółczulnych pobudzeń. Nadaje się również do sytuacji, gdy zwiększona jest modulacja współczulna i zmniejszona przywspółczulna (np. ostra faza zawału). Problemy z interpretacją są jednak większe dla nagrań 24-godzinnych oraz dla pacjentów ze spadkiem funkcji komorowych i tachykardią.

49 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Kłopoty z LF Interpretacja LF jako indeksu modulacji współczulnej jest bardziej skomplikowana, gdyż moc i centralna częstotliwość LF są wrażliwe na różne czynniki.

50 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Kłopoty z LF Interpretacja LF jako indeksu modulacji współczulnej jest bardziej skomplikowana, gdyż moc i centralna częstotliwość LF są wrażliwe na różne czynniki. U zdrowych pacjentów w kontrolowanych warunkach wzrost LF jest związany np. ze wzrostem aktywacji współczulnej przy zwiększania kąta pionizacji.

51 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Kłopoty z LF Interpretacja LF jako indeksu modulacji współczulnej jest bardziej skomplikowana, gdyż moc i centralna częstotliwość LF są wrażliwe na różne czynniki. U zdrowych pacjentów w kontrolowanych warunkach wzrost LF jest związany np. ze wzrostem aktywacji współczulnej przy zwiększania kąta pionizacji. Podczas wysiłku fizycznego, wzrost LF jest obserwowany jedynie na początku, natomiast podczas forsownych ćwiczeń bardzo spada całkowita moc, dominuje HF i występuje duże VLF.

52 Zmiana widma po omdleniu

53 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Dlatego LF nie może być uważany jako absolutny miernik aktywności współczulnej, gdyż wiele oscylacji w tym zakresie częstotliwości wynika z nerwowych i nienerwowych czynników, które mogą różnić się u różnych pacjentów i przy różnych schorzeniach.

54 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 5 - Physiological Understanding of HRV Components Dlatego LF nie może być uważany jako absolutny miernik aktywności współczulnej, gdyż wiele oscylacji w tym zakresie częstotliwości wynika z nerwowych i nienerwowych czynników, które mogą różnić się u różnych pacjentów i przy różnych schorzeniach. Ostatecznie, analiza widmowa HRV powinna być ograniczona do krótkich nagrań w kontrolowanych warunkach, aby lepiej mierzyć i bezpieczniej interpretować składniki LF i HF. Przy jednoczesnych pomiarach ciśnienia tętniczego i aktywności oddechowej, analiza widmowa pozwala badać wpływ ciśnienia na okres bicia serca (i na odwrót).

55 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 11 - Heart Rate Variability in Healthy Populations: Correlates and Consequences HF - marker aktywności przywspółczulnej niski poziom mocy HF oznacza niższe zaangażowanie aktywności przywspółczulnej. LF odpowiada kombinacji modulacji współczulnej i przywspółczulnej niski poziom mocy LF oznacza niższą aktywność przywspółczulną, wyższa współczulną lub obie.

56 Uwagi o badaniu HRV z książki Malika - cd. Rozdział 11 - Heart Rate Variability in Healthy Populations: Correlates and Consequences Zmiany HR i HRV z wiekiem HF spada od wieku 20 lat, a LF od ok. 40 lat (ok. 15% na każde 10 lat życia). Współczynnik LF/HF - brak związku z wiekiem. U niemowląt dominuje aktywność współczulna. Wczesny spadek HF oznacza, że aktywność przywspółczulna spada pierwsza i koło 50 lat znów układ współczulny zaczyna dominować. W różnych badaniach populacyjnych zaobserwowano spadek LF i HF wraz z wiekiem oraz mniejsza moc LF i większą lub równą HF u kobiet.

57 Program Kubios HRV Analysis

58 Nierównoodległe dane - PROBLEM

59 Nierównoodległe dane - rozwiązania 1 Obliczanie widma z tachogramu RRów.

60 Nierównoodległe dane - rozwiązania 1 Obliczanie widma z tachogramu RRów. Możliwość zniekształcenia, widmo jako funkcja cykli na uderzenie, a nie częstotliwości.

61 Nierównoodległe dane - rozwiązania 1 Obliczanie widma z tachogramu RRów. Możliwość zniekształcenia, widmo jako funkcja cykli na uderzenie, a nie częstotliwości. 2 Interpolacja funkcji interwałów tak, by była równo próbkowana (np. metodą sześciennego klina (cubic splin)).

62 Nierównoodległe dane - rozwiązania 1 Obliczanie widma z tachogramu RRów. Możliwość zniekształcenia, widmo jako funkcja cykli na uderzenie, a nie częstotliwości. 2 Interpolacja funkcji interwałów tak, by była równo próbkowana (np. metodą sześciennego klina (cubic splin)). 3 Widmo rachunków (counts) - oparte na integral pulse frequency modulator (IPFM), który modeluje SA.

63 Pierwsze przetwarzanie sygnałów 1 Usunięcie wszystkich artefaktów.

64 Pierwsze przetwarzanie sygnałów 1 Usunięcie wszystkich artefaktów. 2 Usunięcie trendów (bo powodują niestacjonarność). Są dwa podejścia do niestacjonarności: usuwanie wszelkich niestacjonarności - reprezentatywność tego, co pozostanie, jest jednak dyskusyjna, usuwanie wolnych niestacjonarnych trendów przed analizą. Detrending opiera się zwykle na wielomianach pierwszego lub wyższych rzędów. Używana jest też metoda smoothness priors.

65 Obliczanie gęstości widma mocy 1 Metody nieparametryczne - oparte na FFT. Szybszy algorytm, łatwość algorytmu.

66 Obliczanie gęstości widma mocy 1 Metody nieparametryczne - oparte na FFT. Szybszy algorytm, łatwość algorytmu. 2 Metody parametryczne - oparte na autoregresji. Lepsze wyniki dla krótkich odcinków. Możliwość wyróżnienia poszczególnych składników widma - stąd popularność. Trudność wyboru rzędu modelu, możliwość pojawienia się ujemnych składników widma.

Analiza zmienności rytmu serca (HRV). Analiza częstotliwościowa sygnałów próbkowanych niejednorodnie

Analiza zmienności rytmu serca (HRV). Analiza częstotliwościowa sygnałów próbkowanych niejednorodnie Analiza zmienności rytmu serca (HRV). Analiza częstotliwościowa sygnałów próbkowanych niejednorodnie 1 Wprowadzenie Różnice w długościach interwałów RR, określone przez kolejne szczyty zespołów QRS, przedstawiają

Bardziej szczegółowo

Transformata Fouriera

Transformata Fouriera Transformata Fouriera Program wykładu 1. Wprowadzenie teoretyczne 2. Algorytm FFT 3. Zastosowanie analizy Fouriera 4. Przykłady programów Wprowadzenie teoretyczne Zespolona transformata Fouriera Jeżeli

Bardziej szczegółowo

Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy.

Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy. Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy. P. F. Góra http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ semestr letni 2007/08 Splot Jedna z najważniejszych własności transformaty Fouriera jest to, że transformata

Bardziej szczegółowo

Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy.

Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy. Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy. P. F. Góra http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ semestr letni 2006/07 Splot Jedna z najważniejszych własności transformaty Fouriera jest to, że transformata

Bardziej szczegółowo

DYSKRETNA TRANSFORMACJA FOURIERA

DYSKRETNA TRANSFORMACJA FOURIERA Laboratorium Teorii Sygnałów - DFT 1 DYSKRETNA TRANSFORMACJA FOURIERA Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie analizy widmowej sygnałów okresowych za pomocą szybkiego przekształcenie Fouriera

Bardziej szczegółowo

Transformata Fouriera. Sylwia Kołoda Magdalena Pacek Krzysztof Kolago

Transformata Fouriera. Sylwia Kołoda Magdalena Pacek Krzysztof Kolago Transformata Fouriera Sylwia Kołoda Magdalena Pacek Krzysztof Kolago Transformacja Fouriera rozkłada funkcję okresową na szereg funkcji okresowych tak, że uzyskana transformata podaje w jaki sposób poszczególne

Bardziej szczegółowo

9. Dyskretna transformata Fouriera algorytm FFT

9. Dyskretna transformata Fouriera algorytm FFT Transformata Fouriera ma szerokie zastosowanie w analizie i syntezie układów i systemów elektronicznych, gdyż pozwala na połączenie dwóch sposobów przedstawiania sygnałów reprezentacji w dziedzinie czasu

Bardziej szczegółowo

CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera)

CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera) I. Wprowadzenie do ćwiczenia CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera) Ogólnie termin przetwarzanie sygnałów odnosi się do nauki analizowania zmiennych w czasie procesów fizycznych.

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE Do opisu członów i układów automatyki stosuje się, oprócz transmitancji operatorowej (), tzw. transmitancję widmową. Transmitancję widmową () wyznaczyć można na podstawie

Bardziej szczegółowo

DYSKRETNE PRZEKSZTAŁCENIE FOURIERA C.D.

DYSKRETNE PRZEKSZTAŁCENIE FOURIERA C.D. CPS 6 DYSKRETE PRZEKSZTAŁCEIE FOURIERA C.D. Twierdzenie o przesunięciu Istnieje ważna właściwość DFT, znana jako twierdzenie o przesunięciu. Mówi ono, że: Przesunięcie w czasie okresowego ciągu wejściowego

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy

Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy Grupa: wtorek 18:3 Tomasz Niedziela I. CZĘŚĆ ĆWICZENIA 1. Cel i przebieg ćwiczenia. Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

3. Modele tendencji czasowej w prognozowaniu

3. Modele tendencji czasowej w prognozowaniu II Modele tendencji czasowej w prognozowaniu 1 Składniki szeregu czasowego W teorii szeregów czasowych wyróżnia się zwykle następujące składowe szeregu czasowego: a) składowa systematyczna; b) składowa

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM Z FIZYKI

LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI I PRACOWNIA FIZYCZNA C w Gliwicach Gliwice, ul. Konarskiego 22, pokoje 52-54 Regulamin pracowni i organizacja zajęć Sprawozdanie (strona tytułowa, karta pomiarowa)

Bardziej szczegółowo

Algorytmy detekcji częstotliwości podstawowej

Algorytmy detekcji częstotliwości podstawowej Algorytmy detekcji częstotliwości podstawowej Plan Definicja częstotliwości podstawowej Wybór ramki sygnału do analizy Błędy oktawowe i dokładnej estymacji Metody detekcji częstotliwości podstawowej czasowe

Bardziej szczegółowo

Detekcja zmienności rytmu serca

Detekcja zmienności rytmu serca AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. St. Staszica w Krakowie WEAIiE, Katedra Automatyki Laboratorium Biocybernetyki Przedmiot: Temat projektu: Przetwarzanie sygnałów w systemach diagnostyki medycznej PR04307

Bardziej szczegółowo

CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW

CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. I. Łukasiewicza WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW Analiza korelacyjna sygnałów dr hab. inż.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3. Właściwości przekształcenia Fouriera

Ćwiczenie 3. Właściwości przekształcenia Fouriera Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L Ćwiczenie 3. Właściwości przekształcenia Fouriera 1. Podstawowe właściwości przekształcenia

Bardziej szczegółowo

1. ABSTRAKT WSTĘP KONCEPCJA PROPONOWANEGO ROZWIĄZANIA REZULTATY I WNIOSKI PODSUMOWANIE LITERATURA...

1. ABSTRAKT WSTĘP KONCEPCJA PROPONOWANEGO ROZWIĄZANIA REZULTATY I WNIOSKI PODSUMOWANIE LITERATURA... AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. St. Staszica w Krakowie WEAIiE, Katedra Automatyki Laboratorium Biocybernetyki Przedmiot: Dedykowane algorytmy diagnostyki medycznej. Temat projektu: Detekcja zmienności

Bardziej szczegółowo

Transformata Fouriera i analiza spektralna

Transformata Fouriera i analiza spektralna Transformata Fouriera i analiza spektralna Z czego składają się sygnały? Sygnały jednowymiarowe, częstotliwość Liczby zespolone Transformata Fouriera Szybka Transformata Fouriera (FFT) FFT w 2D Przykłady

Bardziej szczegółowo

Teoria sygnałów Signal Theory. Elektrotechnika I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Teoria sygnałów Signal Theory. Elektrotechnika I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) . KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 Teoria sygnałów Signal Theory A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE STUDIÓW

Bardziej szczegółowo

Szereg i transformata Fouriera

Szereg i transformata Fouriera Analiza danych środowiskowych III rok OŚ Wykład 3 Andrzej Leśniak KGIS, GGiOŚ AGH Szereg i transformata Fouriera Cel wykładu: Wykrywanie i analiza okresowości w szeregach czasowych Przepływ wody w rzece

Bardziej szczegółowo

Katedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego. Ćwiczenie 2 Badanie funkcji korelacji w przebiegach elektrycznych.

Katedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego. Ćwiczenie 2 Badanie funkcji korelacji w przebiegach elektrycznych. Katedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego Ćwiczenie Badanie unkcji korelacji w przebiegach elektrycznych. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zbadanie unkcji korelacji w okresowych sygnałach

Bardziej szczegółowo

3. Analiza własności szeregu czasowego i wybór typu modelu

3. Analiza własności szeregu czasowego i wybór typu modelu 3. Analiza własności szeregu czasowego i wybór typu modelu 1. Metody analizy własności szeregu czasowego obserwacji 1.1. Analiza wykresu szeregu czasowego 1.2. Analiza statystyk opisowych zmiennej prognozowanej

Bardziej szczegółowo

Analiza współzależności zjawisk

Analiza współzależności zjawisk Analiza współzależności zjawisk Informacje ogólne Jednostki tworzące zbiorowość statystyczną charakteryzowane są zazwyczaj za pomocą wielu cech zmiennych, które nierzadko pozostają ze sobą w pewnym związku.

Bardziej szczegółowo

Systemy akwizycji i przesyłania informacji

Systemy akwizycji i przesyłania informacji Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza w Rzeszowie Wydział Elektryczny Kierunek: Informatyka Systemy akwizycji i przesyłania informacji Projekt zaliczeniowy Temat pracy: Okna wygładzania ZUMFL

Bardziej szczegółowo

Transformacje Fouriera * podstawowe własności

Transformacje Fouriera * podstawowe własności Transformacje Fouriera * podstawowe własności * podejście mało formalne Funkcja w domenie czasowej Transformacja Fouriera - wstęp Ta sama funkcja w domenie częstości Transformacja Fouriera polega na rozkładzie

Bardziej szczegółowo

KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU

KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Cyfrowe przetwarzanie sygnałów pomiarowych_e2s

Bardziej szczegółowo

Badanie widma fali akustycznej

Badanie widma fali akustycznej Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 00/009 sem.. grupa II Termin: 10 III 009 Nr. ćwiczenia: 1 Temat ćwiczenia: Badanie widma fali akustycznej Nr. studenta: 6 Nr. albumu: 15101

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16

Spis treści. Przedmowa... XI. Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar... 1. Rozdział 2. Pomiar: liczby i obliczenia liczbowe... 16 Spis treści Przedmowa.......................... XI Rozdział 1. Pomiar: jednostki miar................. 1 1.1. Wielkości fizyczne i pozafizyczne.................. 1 1.2. Spójne układy miar. Układ SI i jego

Bardziej szczegółowo

Egzamin / zaliczenie na ocenę*

Egzamin / zaliczenie na ocenę* WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI Zał. nr 4 do ZW 33/01 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW Nazwa w języku angielskim DIGITAL SIGNAL PROCESSING Kierunek studiów

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI

LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie Wydział Elektroniki LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI Grupa Podgrupa Data wykonania ćwiczenia Ćwiczenie prowadził... Skład podgrupy:

Bardziej szczegółowo

8. Analiza widmowa metodą szybkiej transformaty Fouriera (FFT)

8. Analiza widmowa metodą szybkiej transformaty Fouriera (FFT) 8. Analiza widmowa metodą szybkiej transformaty Fouriera (FFT) Ćwiczenie polega na wykonaniu analizy widmowej zadanych sygnałów metodą FFT, a następnie określeniu amplitud i częstotliwości głównych składowych

Bardziej szczegółowo

Przedmowa Wykaz oznaczeń Wykaz skrótów 1. Sygnały i ich parametry 1 1.1. Pojęcia podstawowe 1 1.2. Klasyfikacja sygnałów 2 1.3.

Przedmowa Wykaz oznaczeń Wykaz skrótów 1. Sygnały i ich parametry 1 1.1. Pojęcia podstawowe 1 1.2. Klasyfikacja sygnałów 2 1.3. Przedmowa Wykaz oznaczeń Wykaz skrótów 1. Sygnały i ich parametry 1 1.1. Pojęcia podstawowe 1 1.2. Klasyfikacja sygnałów 2 1.3. Sygnały deterministyczne 4 1.3.1. Parametry 4 1.3.2. Przykłady 7 1.3.3. Sygnały

Bardziej szczegółowo

Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji

Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych Wydział Informatyki Politechniki

Bardziej szczegółowo

Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych

Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Podstawy Telekomunikacji Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych Warszawa 2010r. 1. Cel ćwiczeń: Celem ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

Teoria sterowania - studia niestacjonarne AiR 2 stopień

Teoria sterowania - studia niestacjonarne AiR 2 stopień Teoria sterowania - studia niestacjonarne AiR stopień Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. Inż. Katedra Inżynerii Systemów Sterowania Wykład 4-06/07 Transmitancja widmowa i charakterystyki częstotliwościowe

Bardziej szczegółowo

Generowanie sygnałów na DSP

Generowanie sygnałów na DSP Zastosowania Procesorów Sygnałowych dr inż. Grzegorz Szwoch greg@multimed.org p. 732 - Katedra Systemów Multimedialnych Generowanie sygnałów na DSP Wstęp Dziś w programie: generowanie sygnałów za pomocą

Bardziej szczegółowo

f = 2 śr MODULACJE

f = 2 śr MODULACJE 5. MODULACJE 5.1. Wstęp Modulacja polega na odzwierciedleniu przebiegu sygnału oryginalnego przez zmianę jednego z parametrów fali nośnej. Przyczyny stosowania modulacji: 1. Umożliwienie wydajnego wypromieniowania

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki

Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Przetwarzanie Sygnałów Studia Podyplomowe, Automatyka i Robotyka. Wstęp teoretyczny Zmienne losowe Zmienne losowe

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5 PROGNOZOWANIE

Ćwiczenie 5 PROGNOZOWANIE Ćwiczenie 5 PROGNOZOWANIE Prognozowanie jest procesem przewidywania przyszłych zdarzeń. Obszary zastosowań prognozowania obejmują np. analizę danych giełdowych, przewidywanie zapotrzebowania na pracowników,

Bardziej szczegółowo

Analiza Danych Sprawozdanie regresja Marek Lewandowski Inf 59817

Analiza Danych Sprawozdanie regresja Marek Lewandowski Inf 59817 Analiza Danych Sprawozdanie regresja Marek Lewandowski Inf 59817 Zadanie 1: wiek 7 8 9 1 11 11,5 12 13 14 14 15 16 17 18 18,5 19 wzrost 12 122 125 131 135 14 142 145 15 1 154 159 162 164 168 17 Wykres

Bardziej szczegółowo

14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ PODSTAWY TEORETYCZNE Podstawy modulacji częstotliwości Dioda pojemnościowa (waraktor)

14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ PODSTAWY TEORETYCZNE Podstawy modulacji częstotliwości Dioda pojemnościowa (waraktor) 14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ Poznanie zasady działania i charakterystyk diody waraktorowej. Zrozumienie zasady działania oscylatora sterowanego napięciem. Poznanie budowy modulatora częstotliwości z oscylatorem

Bardziej szczegółowo

Przekształcenie Fouriera i splot

Przekształcenie Fouriera i splot Zastosowania Procesorów Sygnałowych dr inż. Grzegorz Szwoch greg@multimed.org p. 732 - Katedra Systemów Multimedialnych Przekształcenie Fouriera i splot Wstęp Na tym wykładzie: przekształcenie Fouriera

Bardziej szczegółowo

Zjawisko aliasingu. Filtr antyaliasingowy. Przecieki widma - okna czasowe.

Zjawisko aliasingu. Filtr antyaliasingowy. Przecieki widma - okna czasowe. Katedra Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn POLITECHNIKA OPOLSKA Komputerowe wspomaganie eksperymentu Zjawisko aliasingu.. Przecieki widma - okna czasowe. dr inż. Roland PAWLICZEK Zjawisko aliasingu

Bardziej szczegółowo

Andrzej Leśnicki Laboratorium CPS Ćwiczenie 7 1/7 ĆWICZENIE 7. Splot liniowy i kołowy sygnałów

Andrzej Leśnicki Laboratorium CPS Ćwiczenie 7 1/7 ĆWICZENIE 7. Splot liniowy i kołowy sygnałów Andrzej Leśnicki Laboratorium CPS Ćwiczenie 7 1/7 ĆWICZEIE 7 Splot liniowy i kołowy sygnałów 1. Cel ćwiczenia Operacja splotu jest jedną z najczęściej wykonywanych operacji na sygnale. Każde przejście

Bardziej szczegółowo

dr inż. Artur Zieliński Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej Wydział Chemiczny PG pokój 311

dr inż. Artur Zieliński Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej Wydział Chemiczny PG pokój 311 dr inż. Artur Zieliński Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej Wydział Chemiczny PG pokój 3 Politechnika Gdaoska, 20 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach

Bardziej szczegółowo

Ruch jednostajnie przyspieszony wyznaczenie przyspieszenia

Ruch jednostajnie przyspieszony wyznaczenie przyspieszenia Doświadczenie: Ruch jednostajnie przyspieszony wyznaczenie przyspieszenia Cele doświadczenia Celem doświadczenia jest zbadanie zależności drogi przebytej w ruchu przyspieszonym od czasu dla kuli bilardowej

Bardziej szczegółowo

Przetwarzanie sygnału cyfrowego (LabVIEW)

Przetwarzanie sygnału cyfrowego (LabVIEW) Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza w Rzeszowie Wydział: Elektryczny, Kierunek: Informatyka Projekt zaliczeniowy Przedmiot: Systemy akwizycji i przesyłania informacji Przetwarzanie sygnału

Bardziej szczegółowo

Metody numeryczne. Sformułowanie zagadnienia interpolacji

Metody numeryczne. Sformułowanie zagadnienia interpolacji Ćwiczenia nr 4. Sformułowanie zagadnienia interpolacji Niech będą dane punkty x 0,..., x n i wartości y 0,..., y n, takie że i=0,...,n y i = f (x i )). Szukamy funkcji F (funkcji interpolującej), takiej

Bardziej szczegółowo

Analizy Ilościowe EEG QEEG

Analizy Ilościowe EEG QEEG Analizy Ilościowe EEG QEEG Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT 2006 Piotr Walerjan MEDISOFT Jakościowe vs. Ilościowe EEG Analizy EEG na papierze Szacunkowa ocena wartości częstotliwości i napięcia Komputerowy

Bardziej szczegółowo

Dyskretne przekształcenie Fouriera cz. 2

Dyskretne przekształcenie Fouriera cz. 2 Cyfrowe przetwarzanie sygnałów Jacek Rezmer -1- Dyskretne przekształcenie Fouriera cz. 2 Twierdzenie o przesunięciu Istnieje ważna właściwość DFT, znana jako twierdzenie o przesunięciu. Mówi ono, że: przesunięcie

Bardziej szczegółowo

Wstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński

Wstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński Wstęp do teorii niepewności pomiaru Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński Podstawowe informacje: Strona Politechniki Śląskiej: www.polsl.pl Instytut Fizyki / strona własna Instytutu / Dydaktyka / I Pracownia

Bardziej szczegółowo

PDF created with FinePrint pdffactory Pro trial version http://www.fineprint.com

PDF created with FinePrint pdffactory Pro trial version http://www.fineprint.com Analiza korelacji i regresji KORELACJA zależność liniowa Obserwujemy parę cech ilościowych (X,Y). Doświadczenie jest tak pomyślane, aby obserwowane pary cech X i Y (tzn i ta para x i i y i dla różnych

Bardziej szczegółowo

2. Próbkowanie Sygnały okresowe (16). Trygonometryczny szereg Fouriera (17). Częstotliwość Nyquista (20).

2. Próbkowanie Sygnały okresowe (16). Trygonometryczny szereg Fouriera (17). Częstotliwość Nyquista (20). SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I SYGNAŁY CYFROWE 9 1. Pojęcia wstępne Wiadomości, informacje, dane, sygnały (9). Sygnał jako nośnik informacji (11). Sygnał jako funkcja (12). Sygnał analogowy (13). Sygnał cyfrowy

Bardziej szczegółowo

Przekształcenia widmowe Transformata Fouriera. Adam Wojciechowski

Przekształcenia widmowe Transformata Fouriera. Adam Wojciechowski Przekształcenia widmowe Transformata Fouriera Adam Wojciechowski Przekształcenia widmowe Odmiana przekształceń kontekstowych, w których kontekstem jest w zasadzie cały obraz. Za pomocą transformaty Fouriera

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE III ANALIZA WIDMOWA SYGNAŁÓW DYSKRETNYCH. ver.3

ĆWICZENIE III ANALIZA WIDMOWA SYGNAŁÓW DYSKRETNYCH. ver.3 1 Zakład Elektrotechniki Teoretycznej ver.3 ĆWICZEIE III AALIZA WIDMOWA SYGAŁÓW DYSKRETYCH (00) Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie analizy widmowej dyskretnych sygnałów okresowych przy zastosowaniu szybkiego

Bardziej szczegółowo

dr inż. Artur Zieliński Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej Wydział Chemiczny PG pokój 311

dr inż. Artur Zieliński Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej Wydział Chemiczny PG pokój 311 dr inż. Artur Zieliński Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej Wydział Chemiczny PG pokój 311 Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w

Bardziej szczegółowo

Podstawy Przetwarzania Sygnałów

Podstawy Przetwarzania Sygnałów Adam Szulc 188250 grupa: pon TN 17:05 Podstawy Przetwarzania Sygnałów Sprawozdanie 6: Filtracja sygnałów. Filtry FIT o skończonej odpowiedzi impulsowej. 1. Cel ćwiczenia. 1) Przeprowadzenie filtracji trzech

Bardziej szczegółowo

7. Szybka transformata Fouriera fft

7. Szybka transformata Fouriera fft 7. Szybka transformata Fouriera fft Dane pomiarowe sygnałów napięciowych i prądowych często obarczone są dużym błędem, wynikającym z istnienia tak zwanego szumu. Jedną z metod wspomagających analizę sygnałów

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Teoria i przetwarzanie sygnałów Rok akademicki: 2013/2014 Kod: EEL-1-524-s Punkty ECTS: 6 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Elektrotechnika

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane algorytmy DSP

Zaawansowane algorytmy DSP Zastosowania Procesorów Sygnałowych dr inż. Grzegorz Szwoch greg@multimed.org p. 732 - Katedra Systemów Multimedialnych Zaawansowane algorytmy DSP Wstęp Cztery algorytmy wybrane spośród bardziej zaawansowanych

Bardziej szczegółowo

SYMULACJA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW

SYMULACJA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW SYMULACJA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW ZASADY ZALICZENIA I TEMATY PROJEKTÓW Rok akademicki 2015 / 2016 Spośród zaproponowanych poniżej tematów projektowych należy wybrać jeden i zrealizować go korzystając albo

Bardziej szczegółowo

Przyczynowość Kointegracja. Kointegracja. Kointegracja

Przyczynowość Kointegracja. Kointegracja. Kointegracja korelacja a związek o charakterze przyczynowo-skutkowym korelacja a związek o charakterze przyczynowo-skutkowym Przyczynowość w sensie Grangera Zmienna x jest przyczyną w sensie Grangera zmiennej y jeżeli

Bardziej szczegółowo

Projektowanie układów regulacji w dziedzinie częstotliwości. dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ

Projektowanie układów regulacji w dziedzinie częstotliwości. dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ Projektowanie układów regulacji w dziedzinie częstotliwości dr hab. inż. Krzysztof Patan, prof. PWSZ Wprowadzenie Metody projektowania w dziedzinie częstotliwości mają wiele zalet: stabilność i wymagania

Bardziej szczegółowo

Zmienne zależne i niezależne

Zmienne zależne i niezależne Analiza kanoniczna Motywacja (1) 2 Często w badaniach spotykamy problemy badawcze, w których szukamy zakresu i kierunku zależności pomiędzy zbiorami zmiennych: { X i Jak oceniać takie 1, X 2,..., X p }

Bardziej szczegółowo

5. Model sezonowości i autoregresji zmiennej prognozowanej

5. Model sezonowości i autoregresji zmiennej prognozowanej 5. Model sezonowości i autoregresji zmiennej prognozowanej 1. Model Sezonowości kwartalnej i autoregresji zmiennej prognozowanej (rząd istotnej autokorelacji K = 1) Szacowana postać: y = c Q + ρ y, t =

Bardziej szczegółowo

Niepewności pomiarów

Niepewności pomiarów Niepewności pomiarów Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) w roku 1995 opublikowała normy dotyczące terminologii i sposobu określania niepewności pomiarów [1]. W roku 1999 normy zostały opublikowane

Bardziej szczegółowo

uzyskany w wyniku próbkowania okresowego przebiegu czasowego x(t) ze stałym czasem próbkowania t takim, że T = t N 1 t

uzyskany w wyniku próbkowania okresowego przebiegu czasowego x(t) ze stałym czasem próbkowania t takim, że T = t N 1 t 4. 1 3. " P r ze c ie k " w idm ow y 1 0 2 4.13. "PRZECIEK" WIDMOWY Rozważmy szereg czasowy {x r } dla r = 0, 1,..., N 1 uzyskany w wyniku próbkowania okresowego przebiegu czasowego x(t) ze stałym czasem

Bardziej szczegółowo

WZMACNIACZ OPERACYJNY

WZMACNIACZ OPERACYJNY 1. OPIS WKŁADKI DA 01A WZMACNIACZ OPERACYJNY Wkładka DA01A zawiera wzmacniacz operacyjny A 71 oraz zestaw zacisków, które umożliwiają dołączenie elementów zewnętrznych: rezystorów, kondensatorów i zwór.

Bardziej szczegółowo

Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform)

Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform) Szybka transformacja Fouriera (FFT Fast Fourier Transform) Plan wykładu: 1. Transformacja Fouriera, iloczyn skalarny 2. DFT - dyskretna transformacja Fouriera 3. FFT szybka transformacja Fouriera a) algorytm

Bardziej szczegółowo

Od neuronu do sieci: modelowanie układu nerwowego

Od neuronu do sieci: modelowanie układu nerwowego Od neuronu do sieci: modelowanie układu nerwowego Stochastyczne modele generacji iglic Kodowanie informacji w układzie nerwowym dr Daniel Wójcik Na podstawie podręcznika THEORETICAL NEUROSCIENCE Petera

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych Ćwiczenie 1 Wydobywanie sygnałów z szumu z wykorzystaniem uśredniania Opracowali: - prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Kałużyński - mgr inż. Tomasz Kubik

Bardziej szczegółowo

Detektor Fazowy. Marcin Polkowski 23 stycznia 2008

Detektor Fazowy. Marcin Polkowski 23 stycznia 2008 Detektor Fazowy Marcin Polkowski marcin@polkowski.eu 23 stycznia 2008 Streszczenie Raport z ćwiczenia, którego celem było zapoznanie się z działaniem detektora fazowego umożliwiającego pomiar słabych i

Bardziej szczegółowo

Wykład 4 Związki i zależności

Wykład 4 Związki i zależności Wykład 4 Związki i zależności Rozważmy: Dane z dwiema lub więcej zmiennymi Zagadnienia do omówienia: Zmienne objaśniające i zmienne odpowiedzi Wykres punktowy Korelacja Prosta regresji Słownictwo: Zmienna

Bardziej szczegółowo

Twierdzenie o splocie

Twierdzenie o splocie Twierdzenie o splocie g(t) = (s h) (t) G(f ) = S(f ) H(f ) (1) To twierdzenie działa też w drugą stronę: G(f ) = (S H) (f ) g(t) = s(t) h(t) (2) Zastosowania: zamiana splotu na mnożenie daje wgląd w okienkowanie

Bardziej szczegółowo

Politechnika Świętokrzyska. Laboratorium. Cyfrowe przetwarzanie sygnałów. Ćwiczenie 6. Transformata cosinusowa. Krótkookresowa transformata Fouriera.

Politechnika Świętokrzyska. Laboratorium. Cyfrowe przetwarzanie sygnałów. Ćwiczenie 6. Transformata cosinusowa. Krótkookresowa transformata Fouriera. Politechnika Świętokrzyska Laboratorium Cyfrowe przetwarzanie sygnałów Ćwiczenie 6 Transformata cosinusowa. Krótkookresowa transformata Fouriera. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów

Bardziej szczegółowo

Analiza szeregów czasowych: 6. Liniowe modele niestacjonarne

Analiza szeregów czasowych: 6. Liniowe modele niestacjonarne Analiza szeregów czasowych: 6. Liniowe modele niestacjonarne P. F. Góra http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ semestr letni 2007/08 Warunki stacjonarności modelu AR(p) y n = β 1 y n 1 + β 2 y n 2 + + β

Bardziej szczegółowo

Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L

Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L Ćwiczenie 3. Właściwości przekształcenia Fouriera 1. Podstawowe właściwości przekształcenia

Bardziej szczegółowo

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyczna teoria korelacji i regresji (1) Jest to dział statystyki zajmujący

Bardziej szczegółowo

Kartkówka 1 Opracowanie: Próbkowanie częstotliwość próbkowania nie mniejsza niż podwojona szerokość przed spróbkowaniem.

Kartkówka 1 Opracowanie: Próbkowanie częstotliwość próbkowania nie mniejsza niż podwojona szerokość przed spróbkowaniem. Znowu prosta zasada - zbierzmy wszystkie zagadnienia z tych 3ech kartkówek i opracujmy - może się akurat przyda na dopytkę i uda się zaliczyć labki :) (dodatkowo można opracowania z tych rzeczy z doc ów

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja ciągła

Optymalizacja ciągła Optymalizacja ciągła 5. Metoda stochastycznego spadku wzdłuż gradientu Wojciech Kotłowski Instytut Informatyki PP http://www.cs.put.poznan.pl/wkotlowski/ 04.04.2019 1 / 20 Wprowadzenie Minimalizacja różniczkowalnej

Bardziej szczegółowo

FFT i dyskretny splot. Aplikacje w DSP

FFT i dyskretny splot. Aplikacje w DSP i dyskretny splot. Aplikacje w DSP Marcin Jenczmyk m.jenczmyk@knm.katowice.pl Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii 10 maja 2014 M. Jenczmyk Sesja wiosenna KNM 2014 i dyskretny splot 1 / 17 Transformata

Bardziej szczegółowo

Analiza sygnałów biologicznych

Analiza sygnałów biologicznych Analiza sygnałów biologicznych Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej Instytut Elektroniki PŁ Co to jest sygnał? Funkcja czasu x(t) przenosząca informację o stanie lub działaniu układu (systemu),

Bardziej szczegółowo

Przetwarzanie sygnałów

Przetwarzanie sygnałów Spis treści Przetwarzanie sygnałów Ćwiczenie 3 Właściwości przekształcenia Fouriera 1 Podstawowe właściwości przekształcenia Fouriera 1 1.1 Kompresja i ekspansja sygnału................... 2 1.2 Właściwości

Bardziej szczegółowo

Podstawowe funkcje przetwornika C/A

Podstawowe funkcje przetwornika C/A ELEKTRONIKA CYFROWA PRZETWORNIKI CYFROWO-ANALOGOWE I ANALOGOWO-CYFROWE Literatura: 1. Rudy van de Plassche: Scalone przetworniki analogowo-cyfrowe i cyfrowo-analogowe, WKŁ 1997 2. Marian Łakomy, Jan Zabrodzki:

Bardziej szczegółowo

Systemy. Krzysztof Patan

Systemy. Krzysztof Patan Systemy Krzysztof Patan Systemy z pamięcią System jest bez pamięci (statyczny), jeżeli dla dowolnej chwili t 0 wartość sygnału wyjściowego y(t 0 ) zależy wyłącznie od wartości sygnału wejściowego w tej

Bardziej szczegółowo

Szeregi czasowe, analiza zależności krótkoi długozasięgowych

Szeregi czasowe, analiza zależności krótkoi długozasięgowych Szeregi czasowe, analiza zależności krótkoi długozasięgowych Rafał Weron rweron@im.pwr.wroc.pl Definicje Mając dany proces {X t } autokowariancję definiujemy jako : γ(t, t ) = cov(x t, X t ) = = E[(X t

Bardziej szczegółowo

MODELE LINIOWE. Dr Wioleta Drobik

MODELE LINIOWE. Dr Wioleta Drobik MODELE LINIOWE Dr Wioleta Drobik MODELE LINIOWE Jedna z najstarszych i najpopularniejszych metod modelowania Zależność między zbiorem zmiennych objaśniających, a zmienną ilościową nazywaną zmienną objaśnianą

Bardziej szczegółowo

Wykład 2: Szeregi Fouriera

Wykład 2: Szeregi Fouriera Rachunek prawdopodobieństwa MAP64 Wydział Elektroniki, rok akad. 8/9, sem. letni Wykładowca: dr hab. A. Jurlewicz Wykład : Szeregi Fouriera Definicja. Niech f(t) będzie funkcją określoną na R, okresową

Bardziej szczegółowo

Kompresja dźwięku w standardzie MPEG-1

Kompresja dźwięku w standardzie MPEG-1 mgr inż. Grzegorz Kraszewski SYSTEMY MULTIMEDIALNE wykład 7, strona 1. Kompresja dźwięku w standardzie MPEG-1 Ogólne założenia kompresji stratnej Zjawisko maskowania psychoakustycznego Schemat blokowy

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 7. TEMATYKA: Krzywe Bézier a

Ćwiczenia nr 7. TEMATYKA: Krzywe Bézier a TEMATYKA: Krzywe Bézier a Ćwiczenia nr 7 DEFINICJE: Interpolacja: przybliżanie funkcji za pomocą innej funkcji, zwykle wielomianu, tak aby były sobie równe w zadanych punktach. Poniżej przykład interpolacji

Bardziej szczegółowo

Psychometria PLAN NAJBLIŻSZYCH WYKŁADÓW. Co wyniki testu mówią nam o samym teście? A. Rzetelność pomiaru testem. TEN SLAJD JUŻ ZNAMY

Psychometria PLAN NAJBLIŻSZYCH WYKŁADÓW. Co wyniki testu mówią nam o samym teście? A. Rzetelność pomiaru testem. TEN SLAJD JUŻ ZNAMY definicja rzetelności błąd pomiaru: systematyczny i losowy Psychometria Co wyniki testu mówią nam o samym teście? A. Rzetelność pomiaru testem. rozkład X + błąd losowy rozkład X rozkład X + błąd systematyczny

Bardziej szczegółowo

5. WNIOSKOWANIE PSYCHOMETRYCZNE

5. WNIOSKOWANIE PSYCHOMETRYCZNE 5. WNIOSKOWANIE PSYCHOMETRYCZNE Model klasyczny Gulliksena Wynik otrzymany i prawdziwy Błąd pomiaru Rzetelność pomiaru testem Standardowy błąd pomiaru Błąd estymacji wyniku prawdziwego Teoria Odpowiadania

Bardziej szczegółowo

Sygnały losowe i ich analiza. Paweł Strumiłło, Instytut Elektroniki Politechniki Łódzkiej

Sygnały losowe i ich analiza. Paweł Strumiłło, Instytut Elektroniki Politechniki Łódzkiej Sygnały losowe i ich analiza Sygnały biologiczne Modele deterministyczne st Modele stochastyczne nt EKG Sygnały biologiczne zakłócenia EMG (artefakty) x t st nt 2 Modele sygnałów Przykłady! Sygnały Modele

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności

DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Szacowanie niepewności oznaczania / pomiaru zawartości... metodą... Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO

LABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ TRANSPORTU KATEDRA LOGISTYKI I TRANSPORTU PRZEMYSŁOWEGO NR 1 POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO Katowice, październik 5r. CEL ĆWICZENIA Poznanie zjawiska przesunięcia fazowego. ZESTAW

Bardziej szczegółowo

Drgania i fale II rok Fizyk BC

Drgania i fale II rok Fizyk BC 00--07 5:34 00\FIN00\Drgzlo00.doc Drgania złożone Zasada superpozycji: wychylenie jest sumą wychyleń wywołanych przez poszczególne czynniki osobno. Zasada wynika z liniowości związku między wychyleniem

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych Ćwiczenie 3 Analiza sygnału o nieznanej strukturze Opracowali: - prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Kałużyński - mgr inż. Tomasz Kubik Politechnika Warszawska,

Bardziej szczegółowo

Akwizycja i przetwarzanie sygnałów cyfrowych

Akwizycja i przetwarzanie sygnałów cyfrowych Akwizycja i przetwarzanie sygnałów cyfrowych Instytut Teleinformatyki ITI PK Kraków 21 luty 2011 Analiza czas - częstotliwość analiza częstotliwościowa: problem dla sygnału niestacjonarnego zwykła transformata

Bardziej szczegółowo

Dyskretne układy liniowe. Funkcja splotu. Równania różnicowe. Transform

Dyskretne układy liniowe. Funkcja splotu. Równania różnicowe. Transform Dyskretne układy liniowe. Funkcja splotu. Równania różnicowe. Transformata Z. March 20, 2013 Dyskretne układy liniowe. Funkcja splotu. Równania różnicowe. Transformata Z. Sygnał i system Sygnał jest opisem

Bardziej szczegółowo