Budowanie zespołu (team building)

Transkrypt

1 Budowanie zespołu (team building) ZARZĄDZANIE EKSPANSJĄ ZAGRANICZNĄ I ROZWOJEM W BRANŻY FASHION, prof. UE Katedra Strategii i Metod Zarządzania Prowadzący informacje, kontakt, sylwetka, prof. UE Katedra Strategii i Metod Zarządzania, Wydział ZIF Konsultant i trener biznesu Dyrektor Centrum Kształcenia Ustawicznego Kontakt janusz.lichtarski@ue.wroc.pl tel.: Zainteresowania naukowe i praktyczne zarządzanie projektami kierowanie zespołem współczesne koncepcje i metody zarządzania przedsiębiorczość i innowacje zarządzanie strategiczne metody analizy strategicznej, sieci międzyorganizacyjne Certyfikat Prince2 Foundation, Certyfikowany Trener Biznesu 1

2 Cele przedmiotu zwrócenie uwagi obecnych / przyszłych menedżerów na potrzebę budowania zespołu (to proces ciągły!) wskazanie na cechy skutecznego zespołu ukazanie zalet i słabości pracy grupowej i współdziałania w zespole omówienie cyklu życia zespołu i jego wpływu na efektywność przybliżenie wybranych aspektów motywowania i zwiększania zaangażowania poznanie i wykorzystanie narzędzi team buildingu w praktyce ZACZYNAMY OD DZIAŁANIA Czym jest zespół? Próba definiowania To grupa osób o uzupełniających się umiejętnościach, mających wspólny cel, system wartości, norm i podejście, za które wszyscy czują się odpowiedzialni. Członkowie zespołu wspierają się wzajemnie. To grupa wykonująca pracę kolektywną, wymagającą wspólnych wysiłków, generująca pozytywną synergię. 2

3 Zespół a grupa porównanie Kolektywne działanie Pozytywna Indywidualna i wspólna Komplementarne Cel Synergia Odpowiedzialność Umiejętności Wymiana informacji Neutralna Indywidualna Przypadkowe i różne Atrybucja Atrybucja jest to proces wyjaśniania przyczyn swojego bądź cudzego zachowania przez jednostkę, tzw. naiwne teorie przyczynowości. Proces ten mocno jest zindywidualizowany i subiektywny sukces porażka wewnętrzna atrybucja (źródło jest we mnie) wewnętrzna atrybucja sukcesu wewnętrzna atrybucja porażki zewnętrzna atrybucja (źródło jest poza mną) zewnętrzna atrybucja sukcesu zewnętrzna atrybucja porażki 3

4 Cechy skutecznego zespołu Wspólny cel / zadanie (i jego poczucie) oraz wskaźniki realizacji celu Zaangażowanie w realizacje zadania (sam cel musi być motywujący) Otwarta i szczera wymiana informacji, myśli i idei Poczucie przynależności do zespołu Fachowość (wiedza, doświadczenie i umiejętności potrzebne do rozwiązania problemu lub zadania) Zasada SMART Specific Measurable Achievable Relevant Timely defined konkretny, szczegółowo określony mierzalny osiągalny, wykonalny istotny, znaczący ma ściśle określony termin realizacji, prof. UE 4

5 Cechy skutecznego zespołu (S.P. Robbins) ISTOTNE UMIEJĘTNOŚCI JASNE CELE JEDNOLITE ZAANGAŻOWANIE UMIEJĘTNOŚCI NEGOCJACYJNE SKUTECZNE ZESPOŁY DOBRA KOMUNIKACJA PRZYCHYLNY KLIMAT SKUTECZNI PRZYWÓDCY WZAJEMNE ZAUFANIE Dynamika zespołu (klasyczny model Tuckmana) 5

6 Dynamika zespołu (model 5 etapowy) Formowanie Zawieszanie lub zamykanie Ścieranie Efektywne działanie Normowanie KORZYŚCI ZAGROŻENIA większa wiedza, doświadczenie i umiejętności dłuższy czas podejmowania decyzji większa ilość informacji większe koszty uwolnienie się od negatywnych efektów rozmycie odpowiedzialności za decyzje indywidualnej percepcji i atrybucji potencjalne konflikty mające charakter większa motywacja (facylitacja społeczna) destrukcyjny wyższy stopień akceptacji (zrozumienia) większa skłonność do ryzyka ostatecznej decyzji i łatwiejsze jej wdrożenie; dominacja przez jednostkę mniejszy stres co uwalnia kreatywność przez niezdecydowanie grupy mogą pojawić człowiek to istota społeczna, więc działanie w się decyzje kompromisowe grupie daje jednostkom przynależność, dążenie do zachowania własnej odrębności identyfikację, wsparcie emocjonalne, pomoc, zjawisko tłumienia mniejszości opiekę może pojawić się syndrom grupowego zespół jako źródło doskonalenia jednostki oraz myślenia organizacji jako całość 6

7 Możliwe negatywne efekty grupowe w zespole projektowym Syndrom grupowego myślenia - zespół zniekształceń, który może wystąpić w trakcie podejmowania decyzji przez grupę, jeżeli dążenie grupy do konsensusu i spójności przeważa nad dążeniem do podjęcia możliwie najlepszej decyzji Próżniactwo społeczne - wynika z przekonania, że przebywanie w grupie utrudnia ocenę indywidualnego działania. Osłabia to wykonanie działań prostych ale ułatwia wykonanie zadań trudnych. Polaryzacja grupowa - jej przejawem jest przesuniecie punktu ryzyka w kierunku podejmowania bardziej lub mniej ryzykownych decyzji przez osoby działające w grupie. Decyzje mogą być ryzykowne lub asekuracyjne w zależności od postawy preferowanej w grupie. Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom pracy grupowej umiejętnie dobieranie członków do zespołu tworzenie klimatu dla otwartej dyskusji zachęcanie członków zespołu aby rozważali problem zanim przejdą do etapu rozwiązania podczas rozwiązywania problemu każdy członek powinien krytycznie oceniać wszelkie możliwe warianty ustalenie normy dotyczącej oceny krytycznej (zachęcanie do wyrażania rozbieżnych poglądów, krytycznego myślenia, wyznaczenie adwokata diabła, atmosfera akceptacji krytyki) lider nie powinien wyrażać swoich preferencji na początku sesji grupowej demokratyczny styl kierowania zapobieganie wyizolowaniu grupy (wrażliwość na sygnały dochodzące z zewnątrz grupy, konfrontacja rozważań na zewnątrz, konsultacje ekspertów) 7

8 Role zespołowe (Belbin) Rola Typowe cechy Pozytywne strony Możliwe słabości Praktyczny Organizator Konserwatywny, obowiązkowy, praktyczny Zdolności organizacyjne, zdrowy rozsądek, samokontrola Brak plastyczności, może powątpiewać w nowe pomysły i zmiany Naturalny Lider Spokojny, pewny siebie, zdyscyplinowany Zdolny do dostrzegania potencjału tkwiącego w ludziach, silnie skupiony na celach Przeciętny jeśli chodzi o zdolności intelektualne i twórcze Człowiek Akcji Bardzo napięty, Dynamiczny, Stawiający wyzwania Pragnienie i gotowość przezwyciężenia inercji, braku efektywności, samozadowolenia Skłonność do prowokowania, irytacji i niepokoju Siewca Idei Indywidualista, Poważny, Niekonwencjonalny Geniusz, wyobraźnia, intelekt, wiedza Bujanie w obłokach, możliwe pomijanie praktycznych szczegółów Role zespołowe (Belbin) Rola Typowe cechy Pozytywne strony Możliwe słabości Człowiek Kontaktów Ekstrawertyk, Entuzjasta, Ciekawy świata, Komunikatywny Zdolność do kontaktowania się z ludźmi i odkrywania tego co nowe, umiejętność reagowania na wyzwania Szybko traci zainteresowanie sprawą, gdy mija pierwsza fascynacja Sędzia Trzeźwy, Bez emocji, Ostrożny Umiejętność oceny, dyskrecja, praktyczny, nie bawi się w sentymenty Brak mu umiejętności, inspiracji i zdolności do motywowania innych Człowiek Grupy Zorientowany na społeczną stronę pracy, łagodny, Wrażliwy Umiejętność wczuwania się w ludzi i w sytuacje, wzbudza "ducha" grupy Brak zdecydowania w sytuacjach kryzysowych Perfekcjonista Staranny, uporządkowany Sumienny Spokojny Zdolność do doprowadzenia do skutku, perfekcjonizm Skłonność do martwienia się drobiazgami, napięcie 8

9 Role zespołowe (Belbin) W późniejszych pracach Belbin dodał jeszcze jedną rolę, którą nazwał Specjalistą. To osoba samodzielna, z inicjatywą, o dużej wiedzy i umiejętnościach, osoba, która potrafi hierarchizować cele i konsekwentnie je realizować, skłonna do poświęceń. Ta koncentracja na szczegółach i działaniu w wąskim zakresie prowadzi często do niedostrzegania całego obrazu, ignorowania czynników spoza własnego obszaru specjalizacji. Zgodnie z teorią Belbina, efektywny zespół charakteryzuje się tym, że reprezentowane są w nim wszystkie wytypowane przez niego role. Niektóre role mogą być łączone reprezentowane przez jedną osobę w zespole np. człowiek kontaktów i człowiek grupy. Pożądane cechy członków zespołu wiedza i umiejętności specjalistyczne, pozwalające na wykonywanie zadań i rozwiązywanie problemów umiejętność pracy zespołowej, rozumiana jako umiejętność pracy w heterogenicznej grupie, współdziałania z osobami o odmiennych kwalifikacjach i poglądach zaangażowanie w realizację zadań - poświęcanie dużej ilości czasu i energii na wykonanie danego zadania, dyspozycyjność, itd. otwartość i kreatywność, umożliwiające wychodzenie poza utarte schematy i rozwiązywanie problemów w sposób twórczy komunikatywność, pozwalająca na swobodną wymianę informacji i wzajemne zrozumienie inicjatywa i samodzielność w wykonywaniu zadań, połączone jednak z odpowiednim podporządkowaniem kierownictwu projektu 9

10 Pożądane cechy członków zespołu znajomość metod planowania i organizacji pracy, orientacja na rozwiązywanie problemów i na rezultaty (efekty) umiejętności negocjacyjne, pozwalające poszukiwać rozwiązań zadawalających wszystkich uczestników całościowe spojrzenie na organizację (understanding the big picture), przejawiające się dostrzeganiem i właściwym rozumieniem wszystkich aspektów ugodowość, rozumiana jako chęć i umiejętność dążenia do kompromisu, wiedza ogólna, dotycząca przedsiębiorstwa i jego otoczenia, jak również innych, czasami nie związanych, obszarów nauki i praktyki. Literatura dodatkowa 1. Kożusznik B., Kierowanie zespołem pracowniczym. PWE, Warszawa Katzenbach J.R., Smith D.K., Siła zespołów. Oficyna Ekonomiczna, Kraków Kohn S.E., O Connell V.D., 6 nawyków wydajnego zespołu. One Press, Belbin M., Twoja rola w zespole. GWP, Gdańsk Robbins S.P., Zachowania w organizacji. PWE, Warszawa Aronson E., Człowiek istota społeczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa