The estimation of the ventricular paroxysmal contractions in the electrocardiogram of the high resolution of signal ECG-CREM
|
|
- Ksawery Michalik
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Wpłynęło: Zaakceptowano: Ocena ekstrasystolii komorowych w elektrokardiogramie wysokiej rozdzielczości sygnałowej ECG-CREM The estimation of the ventricular paroxysmal contractio in the electrocardiogram of the high resolution of signal ECG-CREM Dariusz Kozłowski 1, Rafał Olszewski 1, Magdalena Kozłowska 2, Alicja Dąbrowska-Kugacka 1, Ewa Lewicka-Nowak 1, Elżbieta Krzymińska-Stasiuk 1, Maria Dudziak 3, Grzegorz Raczak 1 1 Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca II Katedry Kardiologii Akademii Medycznej w Gdańsku 2 Zakład Propedeutyki Medycyny i Zdrowia Publicznego Katedry Pielęgniarstwa Akademii Pomorskiej w Słupsku 3 Zakład Diagnostyki Chorób Serca II Katedry Kardiologii Akademii Medycznej w Gdańsku Streszczenie Wstęp. Elektrokardiografia o numerycznie zwiększonej rozdzielczości sygnałowej i jej pochodna CREMS-EKG są nowymi metodami badań w diagnostyce kardiologicznej. Metoda ta powstała na bazie cyfrowej elektrokardiografii. Jej istotą jest zwiększenie rozdzielczości, udoskonalenie, a w koekwencji znaczne rozszerzenie możliwości diagnostycznych standardowego elektrokardiogramu. Dzięki temu możliwe stało się wykrywanie niewidocznych w standardowym elektrokardiogramie stosunkowo niewielkich zmian w aktywności elektrycznej poszczególnych fragmentów mięśnia. Dla ułatwienia interpretacji zapisów EKG o zwiększonej rozdzielczości wykorzystana została technika wektokardiografii. W badaniu oceniane są fragmenty serca, takie jak: SP (ściana przednia), ST (ściana tylna), SB (ściana boczna) oraz SD (ściana dolna), Ponadto w EKG-CREM opisywane są fragmenty mięśnia serca przyprzegrodowe: FPA (fragment przypodstawny przedni), FPB (fragment przypodstawny tylny) i LOT (fragment tylno-dolno-boczny). Dzięki temu dokładniej można ocenić aktywności elektryczne w porównaniu z EKG. Celem pracy była ocena punktu wyjścia arytmii komorowej pod postacią dodatkowych skurczów komorowych w badaniu CREMS. Materiał i metody. Badania przeprowadzono u 5 pacjentów (4K, 1M), u których w przynajmniej 6-mies. obserwacji stwierdzano permanentne występowanie VPCs. Liczba dodatkowych skurczów komorowych w 3-krotnych badaniach holterowskich wynosiła od 8-19 tysięcy. Były one zawsze monomorficzne. Chorym wykonano standardowe EKG, EKG-CREMS. Wszyscy chorzy przyjmowali lek antyarytmiczny, którym był sotalol w dawce dającej wydłużenie QTc do ms. Porównywano punkt wyjścia w metodzie standardowego EKG i CREMS. Wyniki. U wszystkich badanych w wykonanym badaniu holterowskim stwierdzono monomorficzne dodatkowe skurcze pochodzenia komorowego w liczbie od do na dobę (średnio 22000±872). Nie wykazywały one cech parasystolii i były pochodzenia ekstrasystolicznego, bowiem układały się w stosunku do RR z tym samym czasem sprzężenia wynoszącym średnio 480±26 ms. W całej grupie badanej nie udało się określić istnienia tzw. strefy wyzwalania. Podczas CREMS z równoczesnym zapisem pojedynczych VPCs stwierdzono, że największe wartości, tak pod względem znormalizowanym jak i wzorcowym występowały we fragmentach FPB (odpowiednio średnio 160.4±74.8 i 94.0±66.7). Jednak następnym fragmentem serca o silnej aktywności elektrycznej była ściana dolna (SD). Przyjmowała ona wartości wzorcowe 3-106% (średnia 32.6±41.7). Wnioski. Całość analizy pozwala stwierdzić, że w czasie arytmii komorowej pod postacią bigeminii najbardziej pobudzanymi fragmentami mięśnia serca są części przypodstawne tylne (FPB) oraz dolne (SD). Geriatria 2007; 1: -17. Słowa kluczowe: ekstrasystolia komorowa, częstoskurcze z drogi odpływu prawej komory, badanie CREMS
2 Summary Introduction. The electrocardiography based on the numeric enlarged resolution of signal and her derivative CREMS-ECG is new methods of research in the cardiological diagnostics. This method came into being on the basis of the digital electrocardiography. Her creature is the enlargement of the resolution, the improvement, and coequently the coiderable enlargement of diagnostic possibilities of the standard-electrocardiogram. Thanks to this possible became the detection invisible in the standard-electrocardiogram of comparatively not large changes in the electric activity of each fragments of the myocardium due e.g. an ischaemia, an influence of medicine, spent fall etc. For the facilitation of the interpretation of recordings ECG about enlarged resolution remained put-upon the technique of vectocardiography. Under examination evaluated are fragments of the heart such as: SP (anterior wall), ST (the back wall), SB (the side face) and SD (the lower) walls. Besides in ECG-CREM are described paraseptal fragments of the hearts muscle: FPA (the parabasic front), FPB (the parabasic back) and LOT (the back fragment - inferolateral). Thanks to this more exactly one can evaluate electric activities to ECG. The aim of the work was the estimation of the point of origin of the ventricular arrhythmia as a ventricular contractio under examination CREMS. Material and methods. Research was passed at 5 patients (4K, 1M) at whom in at least 6-months of the observation one ascertained the permanent occurrence VPCs. The number of additional ventricular contractio in 3-fold Holter monitoring amounted from 8-19 thousands. They were always monomorphous. To patients was performed standard-ecg, ECG-CREMS. All ill were taken an antiarrhythmic drug to which was sotalol in the dose giving the exteion QTc to ms. One compared the point of departure in the method of standard- ECG and CREMS. Results. At all investigated in the performed Holter monitoring one ascertained monomorphous VPCs in number from to (avg ±872). They did not show the guild of parasystole and were origi of extrasystole, because lay with relation to RR with coequently conjunction times of 480±26 ms. In the all group examined it did not succeed to qualify the existence so called zones of the releases. During CREMS with the simultaneous recording single VPCs one ascertained that greatest values, so in respect of standardized as and to of standard had appeared in fragments FPB (avg ±74.8 and 94.0±66.7 respectively). A however next fragment of the heart about the strong electric activity was the lower wall (SD). It accepted standard-values 3-106% (the average 32.6±41.7). Conclusio. The whole of the analysis permits to ascertain, that during the ventricular arrhythmia in the shape of bigeminy most prompted fragments of the muscle of the heart are parts parabasic fragments anterior (FPB) and the lower part (SD). Geriatria 2007; 1: Keywords: Ventricular paroxysmal contractio, RVOT ventricular idiopathic tachycardia, CREMS Wstęp Współczesna arytmologia dysponuje wieloma metodami leczenia zaburzeń rytmu serca. Niestety coraz większa ich złożoność w zakresie mechanizmu powoduje, że odpowiednia farmakoterapia nie zawsze jest skuteczna [1]. W praktyce medycznej najczęściej stosuje się maksymalne dawki leków antyarytmicznych, co niestety obarczone jest nazbyt często niepożądanym efektem proarytmii. Wobec dużej liczby preparatów przyjmowanych przez chorych działania niepożądane leków antyarytmicznych jeszcze bardziej mogą się nasilić. W związku z powyższym coraz częściej inwazyjni elektrofizjolodzy w radykalnym leczeniu arytmii różnego pochodzenia stosują w tej grupie chorych metodę ablacji prądem częstotliwości radiowej (tj. wysokiej częstotliwości). Jednymi z najbardziej powszechnych arytmii u ludzi są arytmie pochodzenia przedsionkowego (prawoprzedsionkowe - częstoskurcz przedsionkowy, trzepotanie przedsionków, migotanie przedsionków i lewoprzedsionkowe - ogniskowy częstoskurcz z żył płucnych, ogniskowe migotanie przedsionków). Coraz jednak większym wyzwaniem są ablacje częstoskurczów komorowych [2]. Mimo iż najczęściej powstają one na tle choroby niedokrwiennej serca, to istnieją również takie, które 10
3 powstają w zdrowym sercu. Te ostatnie, ze względu na prawidłową strukturę mięśnia i brak danych, co do istnienia jakichkolwiek patologii, noszą nazwę idiopatycznych. Do głównych arytmii komorowych o tle idiopatycznym zaliczamy częstoskurcz typu I (tzw. repetitive monomorphic VT) oraz typu II (idiopatyczne częstoskurcze z lewej lub prawej komory) [3]. Pod względem morfologicznym w prawej komorze częstoskurcze lub ekstrasystolie komorowe mogą wychodzić z drogi odpływu (RVOT) lub drogi napływu (RVIT). Z lewej komory zaś z tylnej wiązki pęczka Hisa (LPFVT), z przegrody (LSVT) oraz z przedniej wiązki pęczka (LAFVT). Pierwsza z wymienionych jest najczęstsza. Występuje równocześnie u obu płci, bez jakiejkolwiek prewalencji i dotyczy raczej młodych osób lat. Najczęściej prowokowany jest wysiłkiem fizycznym, stresem. Może przebiegać pod postacią napadowych częstoskurczów lub uporczywych ekstrasystolii komorowych układających się najczęściej w bigeminię lub trigeminię. W obrazie elektrokardigraficznym (standardowe 12-odprowadzeniowe EKG) skurcze dodatkowe pochodzące z drogi odpływu mają morfologię bloku lewej odnogi (LBBB) z osią 90 stopni, strefą przejściową w V3-V4 i wysokimi R w II, III avf [4]. Różnice, co do drogi napływu to: niskie R w II, III, avf, zaś przegrodę charakteryzują LBBB z wczesną strefą przejściową w V2. Jak nietrudno zauważyć obraz elektrokardiograficzny jest bardzo skomplikowany [5]. Gdyby dodać, że w drodze odpływu dalszy podział dotyczy płaszczyzny strzałkowej oraz czołowej to elektrokardiografia staje się zawiłą. Dlatego też postanowiliśmy użyć nowej metody do oceny komorowych zaburzeń rytmu, jaką jest elektrokardiografia, zwana wektokardiografią wysokiego wzmocnienia sygnałowego (CREMS, ECG-CREM)[6]. EKG-CREM jest nową komputerową analizą wektokardiografii wysokiej częstotliwości opracowaną oryginalnie przez Zakład Fizyki Medycznej Itytutu Fizyki UM w Poznaniu (kierownik: prof. Ryszard Krzyminiewski). Elektrokardiogram pod postacią cyfrową zostaje poddany obróbce komputerowej umożliwiającej zwiększenie rozdzielczości pobranego sygnału. Tak pobrany sygnał jest zbierany z odprowadzeń monitorujących odpowiednie fragmenty mięśnia serca rzutowanych w płaszczyźnie ortogonalnej wg Franka. Dzięki temu otrzymuje się wzmocnione aktywności elektryczne wielu fragmentów mięśnia serca. Do fragmentów tych należą ściany serca takie jak: SP (ściana przednia), ST (ściana tylna), SB (ściana boczna) oraz SD (ściana dolna), Ponadto w EKG-CREM opisywane są fragmenty mięśnia serca przyprzegrodowe: FPA (fragment przypodstawny przedni), FPB (fragment przypodstawny tylny) i LOT (fragment tylno-dolnoboczny). W porównaniu z odwzorowaniem standardowym w EKG mamy do oceny ściany: dolną, tylną (estymacja), boczną, przednią, przegrodową (częściowa estymacja). Zastosowanie ECG-CREM może pozwolić na dokładniejsze prześledzenie frontu aktywacji dodatkowych skurczów pochodzenia komorowego [6,7]. Materiał i metodyka Wstępne badania przeprowadzono u 5 chorych w wieku lata (śr. 58±12 lat). W tej grupie pacjentów były 4 kobiety i 1 mężczyzna, u których w przynajmniej w 6-mies. obserwacji stwierdzano permanentne występowanie dodatkowych skurczów pochodzenia komorowego. Pacjenci byli leczeni w Poradni Omdleń II Katedry Kardiologii Akademii Medycznej w Gdańsku. Przeprowadzano pełną diagnostykę w kierunku choroby wieńcowej, która obejmowała: standardową echokardiografię, elektrokardiograficzną próbę wysiłkową oraz echokardiograficzną próbę dobutaminową. Jeśli to było konieczne, prowadzono dalszą diagnostykę wykluczającą inne przyczyny zaburzeń rytmu (kardiomiopatie, utajona niewydolność serca, dyselektrolitemia, niewydolność nerek). Wszystkie badania echokardiograficzne przeprowadzono aparatem Sonos 2000, firmy Hewlet-Packard, przy użyciu głowicy 2,0 3,5 MHz. Pomiary wykonywano zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Towarzystwa Echokardiograficznego [8]. Frakcję wyrzutową LV mierzono metodą Simpsona uśredniając pomiary uzyskane w projekcji 4- i 2-jamowej koniuszkowej. Badania prób wysiłkowych przeprowadzano na bieżni Market z systemem Delmara. Na podstawie ujemnych wyników badań chorzy byli włączani do grupy idiopatycznych częstoskurczów komorowych o nieznanej etiologii, które mogą występować w zdrowym sercu. Przeprowadzano trójkrotne monitorowanie holterowskie celem oceny zaburzeń rytmu oraz ewentualnego wpływu leków antyarytmicznych. Ponadto wykonywano standardowe 12-odprowadzeniowe EKG oraz badanie elektrokardiograficzne o numerycznie zwiększonej rozdzielczości sygnałowej CREMS. W badaniu EKG oceniano punkt wyjścia skurczów dodatkowych oraz istnienie ewentualnych 11
4 patologii serca. Badanie EKG-CREMS wykonywano dwukrotnie. Za pierwszym razem oceniano ogólną aktywność serca i poszukiwano ewentualnych zmian patologicznych. To badanie określono mianem CREMS-1. Natomiast za drugim razem oceniano zapisy z występującymi dodatkowymi skurczami pochodzenia komorowego. Tę część badania określono CREMS-2. Wszyscy chorzy przez pierwszy miesiąc, w trakcie diagnostyki, nie przyjmowali żadnych leków antyarytmicznych. Po wizycie w 1. miesiącu obserwacji przyjmowali lek antyarytmiczny, którym był sotalol w dawce powodującej wydłużenie QTc do max ms. Dawkowanie sotalolu najczęściej wynosiło 3 x 1 tabl. dawki od mg. Badanie miało na celu porównanie i dwóch metod oceny ekstrasystolii komorowych EKG i CREMS. Wyniki Pacjenci. U wszystkich badanych osób nie stwierdzono żadnych cech kardiomiopatii, ani idiomatycznej, ani wieńcowopochodnej. Dokładne wymiary poszczególnych jam serca oraz frakcję wyrzutową przedstawia tabela 1. Kurczliwość globalna oraz segmentarna w żadnym przypadku nie była zaburzona. Frakcja wyrzutowa lewej komory wahała się od 60-75% (średnia 65%). Przeprowadzone badania obciążeniowe w kierunku choroby wieńcowej jak również prowokujące napad arytmii komorowej były ujemne. Dotyczyło to zarówno elektrokardiograficznego badania wysiłkowego (prawidłowy chronotropizm, bez zmian ST, bez zaburzeń rytmu) jak i echokardiograficznej próby dobutaminowej (bez bólu stenokardialnego, bez zmian ST-T, bez prowokacji zaburzeń rytmu serca). U wszystkich badanych w wykonanym badaniu holterowskim stwierdzono monomorficzne dodatkowe skurcze pochodzenia komorowego w liczbie od do na dobę (średnio 15500±430). Nie wykazywały one cech parasystolii i były pochodzenia ekstrasystolicznego, bowiem układały się w stosunku do podstawowego rytmu RR z tym samym czasem sprzężenia wynoszącym średnio 480±26 ms. W całej grupie badanej nie udało się określić istnienia tzw. strefy wyzwalania. Przez strefę tą rozumiano częstość akcji serca, przy której występowały badane zaburzenia rytmu serca. Mimo iż taka strefa mogłaby mieć rozkład dobowy to w przypadku grupy badanej nie miała ona typowego rozkładu. Zaburzenia rytmu serca rozkładały się równomiernie w ciągu całej doby i nie zależały od aktywności badanych chorych. W wykonanym badaniu 12-odprowadzeniowym EKG u wszystkich badanych stwierdzano pojedyncze monomorficzne ekstrasystolie komorowe, które miały morfologię bloku lewej odnogi (LBBB) i kierunku osi w dół (QRS + Tabela 1. Uśrednione wyniki badań screeningowych w badanej grupie chorych Typ badania Badany parametr Wartość parametru P ECHO LVEDD [mm] LVESD [mm] LA [mm] RV [mm] LVEF [%] 42±7 36±9 35±3 25±2 65±7 PRÓBA WYSIŁKOWA METs [%O 2 ] LIMIT TĘTNA [%] BÓL W KLATCE ZMIANY ST-T 10±2 92±5 Bez bólu ST max. 0.1 mm PRÓBA DOBUTAMINOWA LIMIT TĘTNA [%] BÓL W KLATCE ZMIANY ST-T 95±5 Bez bólu Bez zmian BADANIE HOLTERA RYTM ZAT. [/min] LICZBA VPCs BIGEMINIA 74± ± ±34 Legenda: LVEDD wymiar końcoworozkurczowy lewej komory (LV), LVESD wymiar końcowoskurczowy LV, LVEF frakcja wyrzutowa LV, LA wymiar lewego przedsionka, RV - wymiar prawej komory, VPCs ekstasystolia komorowa, p - poziom istotności statystycznej 12
5 w odprowadzeniach znad ściany dolnej). Spełniały one, więc kryteria ekstrasystolii komorowych z drogi odpływu prawej komory (z tzw. RVOT). Elektrokardiogram wysokiej rozdzielczości sygnałowej. Badanie CREMS wykonywano dwukrotnie. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że w CREMS-1 ogólny przebieg wektokardiografu różnił się w stosunku do wzorcowego. U każdego, bowiem z pacjentów, pomimo zdrowego mięśnia serca w standardowych badaniach, zaobserwowano zmniejszony udział składowych wektora elektrycznego wobec wzorca. Normą dla wartości względnych znormalizowanych jak i w stosunku do wzorca jest, bowiem zakres procentowy od % aktywności elektrycznej. W badaniu CREMS-1 na podstawie zapisu bez zaburzeń rytmu okazało się, że u wszystkich chorych doszło do zmniejszonej amplitudy depolaryzacji w zakresie wszystkich fragmentów mięśnia oprócz przypodstawnych tylnych (FPB), a pozostałych należących do ściany bocznej (SB). Najmniejszym zaś odchyleniem charakteryzował się fragment tylnodolno-boczny (Tabela 2.). Poszczególne aktywności znormalizowane średnio wynosiły odpowiednio: FPB 87.4±75.6 (zakres od ), SB 70.4±64.8 (zakres od ), LOT 36.2±43.9 (zakres od 2-113). Taką samą tendencję wykazywały pomiary aktywności w stosunku do wzorca. Również największe wartości przyjmowały fragmenty mięśnia przypodstawne tylne 87.4±75.6 (zakres od ), potem fragmenty ściany bocznej 87.4±75.6 (zakres od ) oraz fragmenty tylno-dolno-boczne 87.4±75.6 (zakres od ) (Tabela 2.). Normą w tym zakresie jest także zakres wartości od %. Podczas drugiego badania tj. CREMS-2 badano aktywności fragmentów mięśnia serca chorych, u których jednoczasowo występowały pojedyncze ekstrasystolie komorowe. Analiza tych badań dowiodła, że również największe wartości, tak pod względem znormalizowanym jak i wzorcowym występowały we fragmentach FPB. Przyjmowały one odpowiednio zakres od (średnio 160.4±74.8) dla aktywności znormalizowanej i (średnio 94.0±66.7) dla aktywności wzorcowej. Wskazywałoby to na taką samą aktywność tych fragmentów w sercu bez Tabela 2. Uśrednione wyniki badań CREMS-1 wykazujących aktywności elektrycznych poszczególnych fragmentów mięśnia serca w zapisie bez ekstrasytolii komorowych AKTYWNOŚCI WZGLĘDNE ZNORMALIZOWANE W CZASIE ZAPISU BEZ ARYTMII ściana PPG SP SB LOT ST SD FPA FPB średnia 5, ,4 36,2 10,4 21,8 20,8 87,4 odchylenie 11, , , , , , , , AKTYWNOŚCI WZGLĘDEM WZORCA W CZASIE ZAPISU BEZ ARYTMII ściana PPG SP SB LOT ST SD FPA FPB średnia 15 25, ,4 41, ,4 odchylenie 31, , , , , , , , Legenda: PPG, SP, SB, LOT, ST, SD, FPA, FPB opis w tekście 13
6 Tabela 3. Uśrednione wyniki badań CREMS-2 wykazujące aktywności elektrycznych poszczególnych fragmentów mięśnia serca w czasie trwania pojedynczej ekstrasystolii komorowej AKTYWNOŚCI WZGLĘDNE ZNORMALIZOWANE W CZASIE EKSTRASYSTOLII ściana PPG SP SB LOT ST SD FPA FPB średnia 72,8 83,6 79,4 96,6 92,6 107,6 57,2 160,4 odchylenie 112, , , , , , , , AKTYWNOŚCI WZGLĘDEM WZORCA W CZASIE ZAPISU EKSTRASYSTOLII ściana PPG SP SB LOT ST SD FPA FPB średnia 26,8 32,4 53,2 60,2 32,6 59,8 26,4 94 odchylenie 36, , , , , , , , Legenda: PPG, SP, SB, LOT, ST, SD, FPA, FPB opis w tekście i podczas arytmii. Kolejnym fragmentem mięśnia o wysokiej aktywności elektrycznej był fragment LOT. Zakres wartości wobec wzorca przyjmował 8-108%, ze średnią 60.2±39.8. Następnym fragmentem serca o silnej aktywności elektrycznej była ściana dolna (SD). Przyjmowała ona wartości wzorcowe 3-106% (średnia 32.6±41.7). Całość analizy pozwala stwierdzić, że w czasie arytmii komorowej pod postacią bigeminii najbardziej pobudzanymi fragmentami mięśnia serca są części przypodstawne tylne (FPB) oraz dolne (SD) (Tabela 3.). Również inne fragmenty zwiększyły swoją aktywność, ale niestety nie osiągnęły poziomu istotności statystycznej. Dane te dokładnie przedstawiono na wykresie (Rycina 1.). Obserwacja kliniczna. W całej badanej grupie, mimo włączenia leczenia antyarytmicznego lekiem klasy III wg Williamsa (sotalol) i uzyskaniu odpowiedniego wydłużenia skorygowanego QTc, nie uzyskano żadnej poprawy. Wykonane ponownie 24-godzinny zapis rytmu serca wykazał istnienie takiej samej liczby ekstrasystolii komorowych. W związku z powyższym chorym odstawiono lek i skierowano na ablację ogniska arytmogennego. W wykonanym badaniu kontrolnym ECHO również nie stwierdzono progresji żadnych zmian patologicznych. Dyskusja Wielkim wyzwaniem dla współczesnej kardiologii są częstoskurcze z drogi odpływu prawej komory. Najczęściej są one całkowicie łagodne i nie wiążą się ze zwiększeniem śmiertelności w okresie 10-letnim [9]. Poza obecnością skurczów dodatkowych, u tych pacjentów nie stwierdza się żadnych odchyleń od normy w badaniu fizykalnym i w badaniach dodatkowych. Wszystkie badania wykonywane u tych chorych są ujemne. Dotyczy to zwłaszcza struktury mięśnia serca, gdzie w badaniu echokardiograficznym, także stymulowanym dobutaminą nie stwierdza się żadnych patologii. U części chorych wykonuje się bardziej zaawaowane badania jak NMR, SPECT czy PET celem poszukiwania drobnych zmian w strukturze mięśnia [10,11]. Ale i one nie wnoszą żadnych informacji. Chory uchodzi, więc za zdrowego w seie medycznym, chociaż jednym z wiodących objawów są bardzo uciążliwe dodatkowe skurcze komorowe. Ich 14
7 , ,6 32,4 p = ,4 p = ,8 32,4 53,2 60,2 1 2 Rycina 1. Wyniki badań CREMS-2 wykazujące aktywności elektryczne według wzorca w czasie zapisu bez arytmii (1) i podczas skurczów dodatkowych (2). Istotne statystycznie różnice wykazują wartości dla SB - (p=0.04) i dla FPA - (p=0.002) 32,6 59,8 26,4 94 liczba może być tak duża, że praktycznie przez całą dobę chorzy mają bi- lub trigeminię. Pacjenci odczuwają te arytmie bardzo dotkliwie. To zmusza chorych do szukania pomocy. Badanie holterowskie ma za zadanie określenie czy istnieje strefa wyzwalania, która pozwoliłaby na włączenie odpowiedniej terapii. Wyznaczenie, bowiem takiej strefy znacznie ułatwia wybór leku. Jeśli udowodni się, że chory ma bardzo dużo skurczów dodatkowych w pewnym określonym przedziale swojej częstości akcji serca np. między /min to lekiem pierwszego rzutu winien być beta-adrenolityk. Najlepszym pod tym względem jest betaksolol i metoprolol, bowiem najłatwiej obniżyć dzięki nim akcję serca i wyjść ze strefy, co daje szaę na zmniejszenie liczby dodatkowych skurczów. Niestety u naszych badanych chorych monitorowanie holterowskie nie przyniosło takich rozstrzygnięć. Okazało się bowiem, że chorzy nie mieli strefy wyzwalania. Dlatego też lekiem pierwszego rzutu był u nich bloker kanału potasowego, jakim jest sotalol. Lek ten przynosi duże korzyści w komorowych zaburzeniach rytmu, oprócz blokowania kanału potasowego ma również właściwości blokowania receptorów beta. W dostępnej literaturze znajdujemy dość dużo informacji dotyczących obrazu elektrokardiograficznego częstoskurczów pochodzących z RVOT [4-6,12]. Okazuje się jednak, że ocena elektrokardiograficzna standardowa mija się z tym, co znajdują elektrofizjolodzy w czasie zabiegu ablacji. Wynika to pewnie z tego, że informacje dotyczące miejsca wyjścia arytmii są zbierane na podstawie tzw. pace-mappingu. Jest to metoda, która pokazuje zespoły QRS wystymulowane w pewnych projekcjach i porównywane z zapisem ze standardowego 12-odprowadzeniowego EKG [13]. I tak dzieli się RVOT na części przednią i tylną oraz górną i dolną. Podstawą rozpoznania jest wychylenie zespołu QRS w odprowadzeniach kończynowych (głównie I i avl) oraz przedsercowych (V1, V2, V3) [14,15]. Niestety i tu zdarzają się błędy związane prawdopodobnie z anatomią drogi odpływu u danego chorego. Jak badania bowiem donoszą RVOT pod względem anatomicznym jest bardzo skomplikowanie zbudowany [16,17]. Mimo, że należy on do gładkiej części stożka tętniczego to zamiast kwadratu, może tworzyć prostokąt czy romb a nawet trapez. Te odmienności anatomiczne niwelują dobre odwzorowanie miejsca wyjścia arytmii w powiązaniu ze standardowym EKG. Dlatego też jedną z nowszych metod, opartych na aktywności elektrycznej poszczególnych części mięśnia serca jest EKG-CREM czyli EKG wysokiej rozdzielczości sygnałowej. W literaturze brak jest dokładnych badań dotyczących tej metody. Może być ona jednak obiecująca, zwłaszcza, że dzieli mięsień serca na większą liczbę kompartmentów. Niniejsza praca miała za zadanie stwierdzenie różnic pomiędzy 15
8 zapisem standardowym CREMS (bez arytmii) a zapisem z komorowymi zaburzeniami rytmu. Niestety wielkim ograniczeniem tej pracy jest niewielka liczba badanych pacjentów. Dlatego też we wnioskowaniu statystycznym istotnie statystyczne różnice osiągnęły jedynie wartości z zakresu części przypodstawnych przednich, czyli przyprzegrodowe przednie FPA (- spadek aktywności, p=0.02) oraz ściany bocznej SB (- spadek aktywności, p=0.04). Metoda wydaje się być bardzo interesująca i wymaga dalszych badań. W jej założeniach jest również porównanie z miejscem ablacji ogniska arytmogennego. Wnioski 1. Elektrokardiogram wysokiej rozdzielczości sygnałowej CREMS może być przydatny w ocenie ekstrasystolii komorowych o ognisku w drodze odpływu prawej komory. 2. Zauważono, że w zapisie z dodatkowymi skurczami komorowymi spada aktywność względem wzorca w zakresie segmentów należących do ściany bocznej i przypodstawnych tylno-dolnobocznej 3. Dokładne określenie miejsca wyjścia arytmii wymaga jednak dalszych badań na większej grupie pacjentów i powiązania metody CREMS z mapowaniem podczas skutecznej ablacji. Adres do korespondencji: Dariusz Kozłowski Klinika Kardiologii i Elektroterapii Akademii Medycznej w Gdańsku Gdańsk, ul. Dębinki 7 dkozl@amg.gda.pl Piśmiennictwo 1. Trusz-Gluza M, Wita K, Wnuk-Wojnar AM., Hoffman A. Wskazania do badania elektrofizjologicznego i ablacji. Red. Lubiński A, Trusz- Gluza M, Walczak F. Via Medica 2007; Filipecki A, Czerwiński C. Systemy mapowania serca. Red. Lubiński A, Trusz-Gluza M, Walczak F. Via Medica 2007; Pytkowski M. Częstoskurcz komorowy u pacjentów bez organicznej choroby serca. Red. Lubiński A, Trusz-Gluza M, Walczak F. Via Medica 2007; Tanner H, Wolber T, Schwick N, Fuhrer J, Delacretaz E. Electrocardiographic pattern as a guide for management and radiofrequency ablation of idiopathic ventricular tachycardia. Cardiology 2005; 103(1): Yoshida Y, Hirai M, Murakami Y, Kondo T, Inden Y, Akahoshi M, Tsuda M, Okamoto M, Yamada T, Tsuboi N, Hirayama H, Ito T, Toyama J, Saito H. Localization of precise origin of idiopathic ventricular tachycardia from the right ventricular outflow tract by a 12- lead ECG: a study of pace mapping using a multielectrode basket catheter. Pacing Clin Electrophysiol 1999 Dec; 22(12): Yang Y, Saenz LC, Varosy PD, Badhwar N, Tan JH, Kilicaslan F, Keung EC, Natale A, Marrouche NF, Scheinman MM. Using the initial vector from surface electrocardiogram to distinguish the site of outflow tract tachycardia. Pacing Clin Electrophysiol 2007 Jul; 30(7): Łepska L, Romanowicz P, Świątek-Brzeziński K, Abdulaziz D, Dudziak M, Lass P, Krzyminiewski R. Korelacja wektokardiografii wysokiej częstotliwości (CREM) oraz scyntygrafii perfuzyjnej serca (SPECT) w identyfikacji niedokrwiennych zmian mięśnia sercowego. Folia Cardiol 2006; 12, Supl.A, American Society of Echocardiography Committee on Standards, Subcommittee on Quantitation of Two-Dimeional Echocardiograms. Recommendatio for quantitation of the left ventricle by two-dimeional echocardiography. J Am Soc Echocardiogr 1989; 2: Aiworth CD, Skanes AC, Klein GJ, Gula LJ, Yee R, Krahn AD. Differentiating arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy from right ventricular outflow tract ventricular tachycardia using multilead QRS duration and axis. Heart Rhythm 2006 Apr; 3(4): Wadghiri YZ, Schneider AE, Gray EN, Aristizabal O, Berrios C, Turnbull DH, Gutstein DE. Contrast-enhanced MRI of right ventricular abnormalities in Cx43 mutant mouse embryos. NMR Biomed 2007 May; 20(3): Bonatto RC, Fioretto JR, Okoshi K, Matsubara BB, Padovani CR, Manfrin TC, Gobbi Mde F, Martino RS, Bregagnollo EA. Percentile curves of normal values of echocardiographic measurements in normal children from the central-southern region of the State of Sao Paulo, Brazil. Arq Bras Cardiol 2006 Dec; 87(6): Goncalves LF, Espinoza J, Romero R, Lee W, Treadwell MC, Huang R, Devore G, Chaiworapongsa T, Schoen ML, Beyer B. Four-dimeional fetal echocardiography with spatiotemporal image correlation (STIC): a systematic study of standard cardiac views assessed by different observers. J Matern Fetal Neonatal Med 2005 May; 17(5): Dixit S, Gerstenfeld EP, Calla DJ, Marchliki FE. Electrocardiographic patter of superior right ventricular outflow tract tachycardias: distinguishing septal and free-wall sites of origin. J Cardiovasc Electrophysiol 2003 Jan; 14(1):
9 14. Yamauchi Y, Aonuma K, Takahashi A, Sekiguchi Y, Hachiya H, Yokoyama Y, Kumagai K, Nogami A, Iesaka Y, Isobe M. Electrocardiographic characteristics of repetitive monomorphic right ventricular tachycardia originating near the His-bundle. J Cardiovasc Electrophysiol 2005 Oct; 16(10): Jadonath RL, Schwartzman DS, Preminger MW, Gottlieb CD, Marchliki FE. Utility of the 12-lead electrocardiogram in localizing the origin of right ventricular outflow tract tachycardia. Am Heart J 1995 Nov; 130(5): Kozłowski D, Kozłowska M. Anatomia kliniczna serca dla elektrofizjologów. Red. Lubiński A, Trusz-Gluza M, Walczak F. Via Medica 2007; Vaseghi M, Cesario DA, Mahajan A, Wiener I, Boyle NG, Fishbein MC, Horowitz BN, Shivkumar K. Catheter ablation of right ventricular outflow tract tachycardia: value of defining coronary anatomy. J Cardiovasc Electrophysiol 2006 Jun; 17(6):
Ekstrasystolia z drogi odpływu prawej komory w standardowym elektrokardiogramie oraz w elektrokardiografii wysokiej rozdzielczości sygnałowej
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2008, tom 3, nr 12, 578 585 Copyright 2008 Via Medica ISSN 1896 2475 Ekstrasystolia z drogi odpływu prawej komory w standardowym elektrokardiogramie oraz w
Dariusz Kozłowski, Krzysztof Łucki Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, II Katedra Kardiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło: 13.09.2009 Zaakceptowano: 13.09.2009 Elektrokardiografia w schematach (część 3) zaburzenia rytmu serca (częstoskurcze)
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Zawał serca ból wieńcowy p30 min +CPK +Troponiny Zawał serca z p ST STEMI ( zamknięcie dużej tętnicy wieńcowej) Z wytworzeniem załamka Q Zawał serca bez pst NSTEMI Zamknięcie
Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego bloki wiązek Intraventricular comduction delay fascicular blocks
56 G E R I A T R I A 2014; 8: 56-61 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 06.05.2013 Zaakceptowano/Accepted: 20.12.2013 Zaburzenia przewodzenia
EKG Zaburzenia rytmu i przewodzenia cz. II
EKG Zaburzenia rytmu i przewodzenia cz. II Karol Wrzosek KATEDRA I KLINIKA KARDIOLOGII, NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO I CHORÓB WEWNĘTRZNYCH Mechanizmy powstawania arytmii Ektopia Fala re-entry Mechanizm re-entry
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 6 elektrod przedsercowych V1 do V6 4 elektrody kończynowe Prawa ręka Lewa ręka Prawa noga Lewa noga 1 2 Częstość i rytm Oś Nieprawidłowości P Odstęp PQ Zespół QRS (morfologia,
Przypadki kliniczne EKG
Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA 2006: 139 142 (przypadek 32); 143 146 (przypadek 33). PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz
Elektrokardiografia: podstawy i interpretacja
Elektrokardiografia: podstawy i interpretacja Podstawy EKG 1887 rok- Waller dokonał bezpośredniego zapisu potencjałów serca. 1901 rok- galwanometr strunowy Einthovena pozwolił na rejestrację czynności
EKG w stanach nagłych. Dr hab. med. Marzenna Zielińska
EKG w stanach nagłych Dr hab. med. Marzenna Zielińska Co to jest EKG????? Układ bodźco-przewodzący serca (Wagner, 2006) Jakie patologie, jakie choroby możemy rozpoznać na podstawie EKG? zaburzenia rytmu
Podstawy elektrokardiografii część 1
Podstawy elektrokardiografii część 1 Dr med. Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie ELEKTROKARDIOGRAFIA metoda rejestracji napięć elektrycznych
Zablokowane pobudzenie przedwczesne przedsionkowe poziom bloku
Franciszek Walczak, Robert Bodalski Klinika Zaburzeń Rytmu Serca Instytutu Kardiologii w Warszawie STRESZCZENIE Niniejsza praca jest komentarzem do ryciny 13. zamieszczonej w Forum Medycyny Rodzinnej (2007;
Częstoskurcze z wąskimi zespołami QRS zespoły preekscytacji Narrow QRS tachycardias preexcitation syndromes
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło 15.09.2008 Zaakceptowano 15.09.2008 Częstoskurcze z wąskimi zespołami QRS zespoły preekscytacji Narrow QRS
Lokalizacja ogniska arytmii u chorych z zaburzeniami rytmu serca pochodzącymi z drogi odpływu prawej komory
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2006, tom 1, nr 4, 211 220 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1896 2475 Lokalizacja ogniska arytmii u chorych z zaburzeniami rytmu serca pochodzącymi z drogi odpływu
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz
Układ bodźcoprzewodzący
ZABURZENIA RYTMU I PRZEWODZENIA II KATEDRA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 2014 Układ bodźcoprzewodzący Węzeł zatokowo-przedsionkowy Węzeł przedsionkowo-komorowy Pęczek Hisa lewa i prawa odnoga Włókna
Częstoskurcze z wąskimi zespołami QRS częstoskurcze przedsionkowe Narrow QRS tachycardias atrial tachycardias
POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło: 6.11.2007 Poprawiono: 9.11.2007 Zaakceptowano: 10.11.2007 Częstoskurcze z wąskimi zespołami QRS częstoskurcze przedsionkowe
Implantacja elektrody komorowej poza standardowym koniuszkiem prawej komory praktyczne wskazówki. Od anatomii do RTG i EKG
Implantacja elektrody komorowej poza standardowym koniuszkiem prawej komory praktyczne wskazówki. Od anatomii do RTG i EKG dr Jarosław Blicharz ODDZIAŁ KARDIOLOGII SZPITAL WOJEWÓDZKI IM ŚW. ŁUKASZA SP
Holter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.
Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej
Migotanie przedsionków Aleksandra Jarecka Studenckie Koło Naukowe przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie Kierownik Kliniki - prof. dr hab. Piotr
TETRALOGIA FALLOTA. Karol Zbroński
TETRALOGIA FALLOTA Karol Zbroński Plan prezentacji Historia Definicja Epidemiologia i genetyka Postacie kliniczne Diagnostyka Postępowanie Powikłania Historia Definicja 1 - ubytek w przegrodzie międzykomorowej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG. Aleksandra Jarecka
FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG Aleksandra Jarecka CO TO JEST EKG? Graficzne przedstawienie zmian potencjałów kardiomiocytów w czasie mierzone z powierzchni ciała Wielkość
Testy wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
MONITOROWANIE EKG, ZABURZENIA RYTMU SERCA RC (UK)
MONITOROWANIE EKG, ZABURZENIA RYTMU SERCA Zagadnienia Wskazania i techniki monitorowania elektrokardiogramu Podstawy elektrokardiografii Interpretacja elektrokardiogramu formy NZK groźne dla życia zaburzenia
Pacjent ze stymulatorem
Choroby Serca i Naczyń 2008, tom 5, nr 4, 221 226 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. med. Rafał Baranowski Pacjent ze stymulatorem Ewa Piotrowicz, Rafał Baranowski Instytut Kardiologii im.
Przypadki kliniczne EKG
Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA, 2006: 135 138 (przypadek 31) i 147 150 (przypadek 34) PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO PROGRAMOWE
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO PROGRAMOWE Rodzaj kształcenia Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2001r. Nr
Przy przyjęciu w EKG AFL z czynnością komór 120/min. Bezpośrednio przed zabiegiem, na sali elektrofizjologicznej,
Opis przypadku Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS u pacjenta po zawale serca czy zawsze VT? Wide QRS complex tachycardia in a patient after myocardial infarction: is it always ventricular tachycardia?
DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI
DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI Dlaczego dzieci sąs kierowane do kardiologa? Różnice w diagnostyce obrazowej chorób układu krążenia u dorosłych i dzieci Diagnostyka
Częstoskurcze z szerokimi zespołami QRS Broad QRS complex tachycardias
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło: 24.03.2009 Zaakceptowano: 24.03.2009 Częstoskurcze z szerokimi zespołami QRS Broad QRS complex tachycardias
Lek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej
Lek. Olgierd Woźniak Streszczenie rozprawy doktorskiej Ocena czynników ryzyka adekwatnych interwencji kardiowerteradefibrylatora u pacjentów z arytmogenną kardiomiopatią prawej komory. Wstęp Arytmogenna
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, E K G W P R A K T Y C E
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, 50 54 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Kaszel najtańszy i łatwo dostępny lek antyarytmiczny, a czasem lek mogący uratować
SYMULATOR EKG. Bartłomiej Bielecki 1, Marek Zieliński 2, Paweł Mikołajaczak 1,3
SYMULATOR EKG Bartłomiej Bielecki 1, Marek Zieliński 2, Paweł Mikołajaczak 1,3 1. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie 2. Państwowy Szpital im. Ludwika Rydygiera w Chełmie 3. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Częstoskurcze z szerokim zespołami QRS algorytm podstawowy Broad QRS complex tachycardia basic algorithm
295 G E R I A T R I A 2010; 4: 295-300 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 20.10.2010 Zaakceptowano/Accepted: 26.10.2010 Częstoskurcze
10. Zmiany elektrokardiograficzne
10. Zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowyh 309 Zanim zaczniesz, przejrzyj streszczenie tego rozdziału na s. 340 342. zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowych
CENTRUM KSZTA CENIA PODYPLOMOWEGO PIEL GNIAREK I PO O NYCH
RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO WYKONANIE I INTERPRETACJA ZAPISU ELEKTROKARDIOGRAFICZNEGO (Nr 03/07) Program przeznaczony dla pielęgniarek i położnych Warszawa, dnia 28 maja 2007 2 2 AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY
Zaburzenia przewodzenia zatokowo-przedsionkowego Disorders of the sino-atrial impuls conduction
224 GERIATRIA 2011; 5: 224-230 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 13.05.2011 Zaakceptowano/Accepted: 20.05.2011 Zaburzenia przewodzenia
Układ bodźcoprzewodzący ZABURZENIA. Prawidłowa generacja i przewodzenie impulsów RYTMU I PRZEWODZENIA
Układ bodźcoprzewodzący ZABURZENIA RYTMU I PRZEWODZENIA Węzeł zatokowo-przedsionkowy Węzeł przedsionkowo-komorowy Pęczek Hisa lewa i prawa odnoga Włókna Purkinjego II KATEDRA KARDIOLOGII CM CM UMK UMK
Analiza zapisu elektrokardiograficznego
134 funkcję elektryczną serca można wyrazić w postaci dipola, czyli najprostszego generatora prądu składającego się z bieguna dodatniego i ujemnego. Dipol znajduje się w geometrycznym środku trójkąta utworzonego
Kardiomiopatie. Piotr Abramczyk
Kardiomiopatie Piotr Abramczyk Definicja (ESC, 2008r.) Kardiomiopatia to choroba mięśnia sercowego, w której jest on morfologicznie i czynnościowo nieprawidłowy, o ile nie występuje jednocześnie choroba
Przedsionkowe zaburzenia rytmu
Przedsionkowe zaburzenia rytmu 4 ROZDZIAŁ Wstęp Załamki P elektrokardiogramu odzwierciedlają depolaryzację przedsionków. Rytm serca, który rozpoczyna się w węźle zatokowo-przedsionkowym i ma dodatnie załamki
Przygotowanie i opieka nad chorym kierowanym do ablacji. lek. Janusz Śledź
Przygotowanie i opieka nad chorym kierowanym do ablacji lek. Janusz Śledź Kwalifikacja do EPS i ablacji Wnikliwa ocena EKG w czasie arytmii i w czasie rytmu zatokowego Badanie echokardiograficzne EKG m.
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej
Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej Nieinwazyjne badanie diagnostyczne układu krążenia stanowią podstawową metodę, wykorzystywaną w rozpoznawaniu jak i monitorowaniu
Aplikacje z obu stron przegrody usuwają ustawiczny częstoskurcz przedsionkowy
Elektrofizjologia inwazyjna/invasive electrophysiology Aplikacje z obu stron przegrody usuwają ustawiczny częstoskurcz przedsionkowy Incessant septal tachycardia eliminated by RF applications from right
P U Ł A P K I EKG w codziennej praktyce lekarza rodzinnego
P U Ł A P K I EKG w codziennej praktyce lekarza rodzinnego Dariusz Kozłowski II Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca Gdański Uniwersytet Medyczny Pułapki w ocenie rytmu Ocena rytmu serca W PRZEDSIONKACH
Zaburzenia rytmu serca. Monika Panek-Rosak
Zaburzenia rytmu serca Monika Panek-Rosak załamek P depolaryzacja przedsionków QRS depolaryzacja komór załamek T repolaryzacja komór QRS < 0,12 sek PR < 0,2 sek ROZPOZNAWANIE ZAPISU EKG NA MONITORZE 1.
Różnorodne oblicza telemedycyny
Sympozjum Comarch e Zdrowie. Perspektywy jutra 2012 11 22, Warszawa Różnorodne oblicza telemedycyny Piotr Madej, Dyrektor Departamentu Rozwoju Systemów Telemedycznych, imed24 (Comarch Group) DROGA OD WIZJI
Wskazania do implantacji CRT 2012
Wskazania do implantacji CRT 2012 Czy i jak wskazania europejskie różnią się od amerykaoskich? dr hab. n. med. Maciej Sterlioski* dr n. med. Michał Chudzik, dr Ewa Nowacka Klinika Elektrokardiologii Katedry
Elektrofizjologia inwazyjna/invasive electrophysiology. Wstęp. Opis przypadku
Elektrofizjologia inwazyjna/invasive electrophysiology Echokardiografia wewnątrzsercowa w optymalizacji ablacji RF ustawicznego częstoskurczu komorowego z okolicy ciągłości aortalno-mitralnej powodującego
Zaburzenia przewodzenia międzyprzedsionkowego Disorders of the interatrial impuls conduction
162 GERIATRIA 2011; 5: 162-166 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 13.05.2011 Zaakceptowano/Accepted: 20.05.2011 Zaburzenia przewodzenia
OPIEKA AMBULATORYJNA NAD CHORYMI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
OPIEKA AMBULATORYJNA NAD CHORYMI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA dr hab. med. Ewa Konduracka Klinika Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Krakowski Szpital Specjalistyczny
Program specjalizacji z KARDIOLOGII
CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji z KARDIOLOGII Warszawa 1999 (c) Copyright by Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa 1999 Program specjalizacji przygotował
Terapia resynchronizująca u chorych z niewydolnością serca
PRACA POGLĄDOWA Folia Cardiologica Excerpta 2012, tom 7, nr 1, 41 45 Copyright 2012 Via Medica ISSN 1896 2475 Terapia resynchronizująca u chorych z niewydolnością serca Anna Hrynkiewicz-Szymańska 1, Marek
Jaka to arytmia, czyli rzadsze postaci częstoskurczu przedsionkowego
Choroby Serca i Naczyń 2013, tom 10, nr 6, 337 341 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Jaka to arytmia, czyli rzadsze postaci częstoskurczu przedsionkowego What kind
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Analiza i Przetwarzanie Biosygnałów
Analiza i Przetwarzanie Biosygnałów Sygnał EKG Historia Luigi Galvani (1737-1798) włoski fizyk, lekarz, fizjolog 1 Historia Carlo Matteucci (1811-1868) włoski fizyk, neurofizjolog, pionier badań nad bioelektrycznością
Echokardiograficzny test obciążeniowy z dobutaminą w polskich pracowniach echokardiograficznych.
Echokardiograficzny test obciążeniowy z dobutaminą w polskich pracowniach echokardiograficznych. Opracowanie na podstawie danych z 25 Pracowni Echokardiograficznych w Polsce posiadających akredytację Sekcji
Diagnostyka, strategia leczenia i rokowanie odległe chorych z rozpoznaniem kardiomiopatii przerostowej
Lekarz Karolina Macioł-Skurk Diagnostyka, strategia leczenia i rokowanie odległe chorych z rozpoznaniem kardiomiopatii przerostowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n.
Dariusz Kozłowski, Krzysztof Łucki Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, II Katedra Kardiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło: 13.09.2009 Zaakceptowano: 13.09.2009 Elektrokardiografia w schematach (część 2) zaburzenia przewodzenia i
Kardiologia. Aspekty kliniczne. Wskazania kliniczne
3 Kardiologia Aspekty kliniczne Wycinkowa echokardiografia jest idealnym narzędziem diagnostycznym do oceny zaburzeń kardiologicznych w stanach zagrożenia życia. Opierając się jedynie na wynikach badania
SPIS TREŚCI. 1. Podstawy fizyczne elektrokardiografii... 11. 2. Rejestracja elektrokardiogramu... 42. 3. Ocena morfologiczna elektrokardiogramu...
SPIS TREŚCI 1. Podstawy fizyczne elektrokardiografii.............................. 11 Wstęp................................................................ 11 Ogólny opis krzywej elektrokardiograficznej...................................
Częstoskurcz ogniskowy z uszka prawego przedsionka
Elektrofizjologia inwazyjna/invasive electrophysiology Częstoskurcz ogniskowy z uszka prawego przedsionka Focal atrial tachycardia originating in the right atrial appendage Marek Jastrzębski 1, Bogumiła
Fizjologia układu krążenia II. Dariusz Górko
Fizjologia układu krążenia II Dariusz Górko Fizyczne i elektrofizjologiczne podstawy elektrokardiografii. Odprowadzenia elektrokardiograficzne. Mechanizm powstawania poszczególnych załamków, odcinków oraz
układu krążenia Paweł Piwowarczyk
Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia
RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM
RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM Piątek 29.11.2013 Sala A Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmiany programu. 16:00-18:00 Sesja przy współpracy z Sekcją,, Choroby
Kierownik Oddziału: dr n. med. Ryszard Grzywna. Zastępca Kierownika Oddziału: lek. med. Tomasz
Personel: Kierownik Oddziału: dr n. med. Ryszard Grzywna Chromiński Zastępca Kierownika Oddziału: lek. med. Tomasz Kierownik Pracowni Hemodynamiki: lek. med. Gerard Grossmann Samołyk Kierownik ds. Pielęgniarstwa:
OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd.
OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd. Jakość bólu charakter bólu; Jak można go określić, gdzie odczuwany jest dyskomfort? Promieniowanie Gdzie odczuwany jest ból? Gdzie ten ból bólu promieniuje?
Ocena stymulacji serca w elektrokardiogramie The evaluation of the cardiac pacing in the electrocardiogram
117 G E R A T R A 2014; 8: 117130 Akademia Medycyny POGADANK O ELEKTROKARDOGRAF/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 06.05.2014 Zaakceptowano/Accepted: 06.05.2014 Ocena stymulacji serca
VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK
NACZELNA RADA LEKARSKA ŚWIĘTOKRZYSKA IZBA LEKARSKA ODDZIAŁ KIELECKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA KARDIOLOGICZNEGO VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK Szanowni Państwo Mam zaszczyt
Dodatek A Odprowadzenia i techniki rejestracji badania EKG. 178
Dodatki Dodatek A Odprowadzenia i techniki rejestracji badania EKG. 178 Dodatek B Związki zachodzące w sercu i ich wpływ na zmiany pola elektrycznego oraz związany z tym proces tworzenia elektrokardiogramu
Załącznik nr 2. Program zdrowotny Szkolenie elektrofizjologów inwazyjnych. Okres realizacji programu: 2008 rok.
Załącznik nr 2 Program zdrowotny Szkolenie elektrofizjologów inwazyjnych Okres realizacji programu: 2008 rok. Podstawa prawna realizacji programu Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki
Ustawiczny częstoskurcz komorowy z komisur płatków aortalnych lewowieńcowego i niewieńcowego*
PRACA KAZUISTYCZNA Folia Cardiologica 2018 tom 13, nr 1, strony 64 69 DOI: 10.5603/FC.2018.0012 Copyright 2018 Via Medica ISSN 2353 7752 Ustawiczny częstoskurcz komorowy z komisur płatków aortalnych lewowieńcowego
Interesujące zapisy 24-godzinnego EKG
ELEKTROKARDIOGRAMY, ELEKTROGRAMY... Interesujące zapisy 24-godzinnego EKG Przedstawiamy Państwu 3 zapisy 24-godzinnego EKG, prezentowane podczas Konferencji Sekcji Elektrokardiologii Nieinwazyjnej w Kościelisku
Tyreologia opis przypadku 12
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 12 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku Pacjent lat 72 skierowany do poradni endokrynologicznej
Częstoskurcz wielokształtny. Dr hab. med. Dorota Zyśko, prof. nadzw.
Częstoskurcz wielokształtny Dr hab. med. Dorota Zyśko, prof. nadzw. Częstoskurcze komorowe Monomorficzne Pleomorficzne (dwukierunkowe) Polimorficzne Torsade de pointes Zwykły częstoskurcz wielokształtny
Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS część I
R O Z D Z I A Ł 6 Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS część I June Edhouse, Francis Morris Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS może powstawać w różnych mechanizmach. Może być zarówno częstoskurczem
Pseudo-PJRT u 8-letniego chłopca z ciężką zdekompensowaną niewydolnością serca i nawracającym migotaniem komór
Kardiologia Polska 2013; 71, 3: 310 314; DOI: 10.5603/KP.2013.0050 ISSN 0022 9032 ELEKTROFIZJOLOGIA INWAZYJNA / INVASIVE ELECTOPHYSIOLOGY Pseudo-PJRT u 8-letniego chłopca z ciężką zdekompensowaną niewydolnością
DIPOLOWY MODEL SERCA
Ćwiczenie nr 14 DIPOLOWY MODEL SERCA Aparatura Generator sygnałów, woltomierz, plastikowa kuweta z dipolem elektrycznym oraz dwiema ruchomymi elektrodami pomiarowymi. Rys. 1 Schemat kuwety pomiarowej Rys.
KWESTIONARIUSZ EKG INSTRUKcjE dla lekarzy OpISUjących WyNIKI badania EKG
KWESTIONARIUSZ EKG Instrukcje dla lekarzy opisujących wyniki badania EKG KWESTIONARIUSZ EKG Instrukcje dla lekarzy opisujących wyniki badania EKG Opracowanie: Prof. Witold A. Zatoński i zespół projektu
Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego bloki odnóg pęczka Hisa Intraventricular conduction delay bundle branch blocks
56 GERIATRIA 2012; 6: 56-62 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 19.03.2012 Zaakceptowano/Accepted: 23.03.2012 Zaburzenia przewodzenia
Burza elektryczna - aktualne zasady postępowania Część 2 leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne
Burza elektryczna - aktualne zasady postępowania Część 2 leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne Maciej Kempa, Szymon Budrejko Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, Gdański Uniwersytet Medyczny
Ocena żywotności mięśnia sercowego w badniach 18FDG-PET
Ocena żywotności mięśnia sercowego w badniach 18FDG-PET Dr n. med. Małgorzata Kobylecka Zakład Medycyny Nuklearnej WUM Międzynarodowa Szkoła Energetyki Jądrowej 26-30 Października 2015 Warszawa Frank M.
Annex I. Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia
Annex I Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia Podsumowanie naukowe Biorąc pod uwagę Raport oceniający komitetu PRAC dotyczący Okresowego Raportu o Bezpieczeństwie
Key words: wide complex tachycardia, atrio-ventricular reentrant tachycardia, aberrancy, left bundle branch block Kardiol Pol 2010; 68, 7: 848 852
Elektrofizjologia inwazyjna/invasive electrophysiology Kardiologia Polska 2010; 68, 7: 848 852 Copyright Via Medica ISSN 0022 9032 Częstoskurcz przedsionkowo komorowy ortodromowy z czynnościowym blokiem
VII Noworoczne Warsztaty Kardiologicze
VII Noworoczne Warsztaty Kardiologicze Zakopane - Kościelisko 5-7 stycznia 2006 r. strona główna 5 stycznia 2006 r. (czwartek) WARSZTATY HOLTEROWSKIE NA TEMAT: ELEKTROKARDIOGRAFICZNA OCENA CHORYCH Z ROZRUSZNIKIEM
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Zespół Brugadów tym razem do dwóch razy sztuka
PRACA KAZUISTYCZNA Folia Cardiologica Excerpta 2010, tom 5, nr 5, 310 314 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1896 2475 Zespół Brugadów tym razem do dwóch razy sztuka Alicja Nowowiejska-Wiewióra, Bartosz Hudzik,
RECENZJA ROZPRWAY DOKTORSKIEJ MGR JOANNY JAROMIN
RECENZJA ROZPRWAY DOKTORSKIEJ MGR JOANNY JAROMIN TYTUŁ PRACY: ELEKTROKARDIOGRAFICZNE PARAMETRY OKRESU RE POLARYZACJI U DZIECI Z KOMOROWYMI LUB NADKOMOROWYMI ZABURZENIAMI RYTMU SERCA Zaburzenia rytmu serca
S T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych
Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych S.Szymik-Kantorowicz, A.Taczanowska-Niemczuk, P.Łabuz, I.Honkisz, K.Górniak, A.Prokurat Klinika Chirurgii Dziecięcej CM
Anatomia uszka lewego przedsionka w sercu ludzkim
Anatomia uszka lewego przedsionka w sercu ludzkim Rafał Kamiński I Kardiochirurgiczne spotkanie edukacyjne, Grudziądz 2015 Wstęp Embriologia i anatomia serca w zarysie Znaczenie kliniczne uszka prawego
Choroba wieńcowa i zawał serca.
Choroba wieńcowa i zawał serca. Dr Dariusz Andrzej Tomczak Specjalista II stopnia chorób wewnętrznych Choroby serca i naczyń 1 O czym będziemy mówić? Budowa układu wieńcowego Funkcje układu wieńcowego.
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Badanie Nr: BETAX_L_01459 Autorzy: Dr hab. n. med. Marek Kuch, Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie Michał
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO WYKONANIE I INTERPRETACJA ZAPISU ELEKTROKARDIOGRAFICZNEGO Program przeznaczony dla pielęgniarek i położnych AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY Z CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO
Diagnostyka i zabiegi elektrofizjologiczne
Diagnostyka i zabiegi elektrofizjologiczne Przygotowanie chorego Opieka po zabiegu Powikłania KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 1. Weryfikacja objawów, które mogą być skutkiem zaburzeń rytmu serca (omdlenia,
Prof. Hanna Szwed. Chory ze stabilną chorobą wieńcową - jak rozpoznać, - czy zawsze test obciążeniowy, ale jaki?
Prof. Hanna Szwed Chory ze stabilną chorobą wieńcową - jak rozpoznać, - czy zawsze test obciążeniowy, ale jaki? Warszawa, 2015 Rozpoznanie stabilnej choroby wieńcowej i ocena ryzyka Etap 1 Kliniczna ocena
Nieadekwatne interwencje kardiowerteradefibrylatora.
Nieadekwatne interwencje kardiowerteradefibrylatora. Zapobieganie Dr n.med. Aleksander Maciąg Pracownia Elektrofizjologii Klinicznej II Kliniki Choroby Wieńcowej Instytutu Kardiologii w Warszawie 1 Deklaracja
Badanie pilotażowe TCares 1; TCares 2
Badanie pilotażowe 1; 2 E-Zdrowie - opieka medyczna i niezależnośd Lek. med. Korneliusz Fil Celem nadrzędnym projektu jest zachęcenie do stosowania opieki telemedycznej oraz udoskonalenie działających