Anatomia uszka lewego przedsionka w sercu ludzkim

Transkrypt

1 Anatomia uszka lewego przedsionka w sercu ludzkim Rafał Kamiński I Kardiochirurgiczne spotkanie edukacyjne, Grudziądz 2015

2 Wstęp Embriologia i anatomia serca w zarysie Znaczenie kliniczne uszka prawego i lewego przedsionka w sercu ludzkim Zmienność anatomiczna uszka lewego przedsionka

3 Embriologia i anatomia serca w zarysie 3 tydzień ż. zarodkowego - Pierwsze pole sercowe - pierwotna cewa sercowa Daje początek tylko części komórek: przedsionków, lewej komory i kanału przedsionkowokomorowego Drugie pole sercowe - najważniejsze źródło nowych komórek biorących udział m.in. w rozwoju nasierdzia, tkanki łącznej zrębu serca i naczyń serca, prawej komory oraz drogi odpływu prawej komory Rozwój części serca pierwsze i drugie pole sercowe 1 1 Larsen s Human Embryology

4 Embriologia i anatomia serca w zarysie Serce - 22 dzień ż.zarodkowego 1 Serce - 29 dzień ż.zarodkowego 1 1 Larsen s Human Embryology 2 Bruce M. Carlson Human Embryology and Developmental Biology Serce - 37 dzień ż.zarodkowego 2

5 Anatomia prawego przedsionka w zarysie Prawy przedsionek powstaje z: Końcowego odcinka embrionalnej zatoki żylnej Mięśniówki właściwej przedsionka Część prawego przedsionka do przodu od grzebienia granicznego nazywamy przedsionkiem właściwym (powierzchnia wewnętrzna mocno pofałdowana przez m. grzebieniaste) Część PP powstałej z zatoki żylnej powierzchnia wewnętrzna gładka Uszko PP trójkątny wyrostek o szerokiej podstawie, z wyraźnie zaznaczonymi mm. grzebieniastymi. Większość przebiega chaotycznie, główny m. grzebieniasty Sagittal Bundle (łączy CT ze szczytem uszka)

6 Anatomia lewego przedsionka w zarysie Lewy przedsionek powstaje: Ze ściany pierwotnych żył płucnych, które zlewając się tworzą ścianę przedsionka Mięśniówki właściwej przedsionka Wnętrze lewego przedsionka jest prawie wszędzie gładkie, poza uszkiem LP Uszko LP -wydłużony, poskręcany wyrostek o wąskiej podstawie z mniej niż w UPP zaznaczonymi mm. grzebieniastymi

7 Znaczenie kliniczne uszka prawego i lewego przedsionka - arytmie Uszko prawego przedsionka Częstoskurcze nadkomorowe typu ogniskowego i re-entry Miejsce powstawania częstoskurczu: podstaw uszka lub szczyt uszka Zatorowość płucna Zator paradoksalny przy przetrwałym otworze owalnym Uszko lewego przedsionka Migotanie przedsionków Częstoskurcze przedsionkowe Udar mózgu Zator tętniczy obwodowy

8 Uszko prawego przedsionka

9 Modele silikonowe UPP Uszko prawego przedsionka powierzchnia tylna Uszko prawego przedsionka powierzchnia przednia

10 Uszko lewego przedsionka u człowieka Uszko lewego przedsionka typu 1 serca ludzkiego

11 Klasyfikacja ULP Ernst et al.- przebieg i rozgałęzienia głównej osi uszka Veinot et al. pierwsza płatowa klasyfikacja uszek 1997 rok 2-54%; 3-23%; 1-20%; 4-3% Wang et al. ChickenWing, WindSock, Cauliflower, Cactus (Computed Tomography) Kamiński et al. typ 1, typ 2, typ 3, typ 4

12 Rodzaje uszek lewego przedsionka - podział anatomiczny Zdjęcie uszka lewego przedsionka typu 1 Zdjęcie uszka lewego przedsionka typu 2 Zdjęcie uszka lewego przedsionka typu 3 Zdjęcie uszka lewego przedsionka typu 4

13 Uszko lewego przedsionka Uszko lewego przedsionka wypełnione silikonem formierskim

14 Rodzaje uszek lewego przedsionka - podział anatomiczny Model silikonowy uszka lewego przedsionka typu 1 Model silikonowy uszka lewego przedsionka typu 2 Model silikonowy uszka lewego przedsionka typu 3 Model silikonowy uszka lewego przedsionka typu 4

15 ULP typ 1 Kobiety 61% Mężczyźni 54% 2 płaty: proksymalny i dystalny skierowany ku dołowi Główna różnica pod względem płci - część dystalna (węższa i dłuższa u kobiet), która wydłuża się w miarę upływu lat wejście uszka mniejsze u kobiet o około1 mm, zwiększa się w miarę upływu lat

16 Wyniki ULP typ 2 Kobiety-6% Mężczyźni 31% 3 płaty: proksymalny, środkowy i dystalny Wejście uszka mniejsze u kobiet o około 3,3 mm Połączenie środkowe i dystalne - mniejsze u kobiet odpowiednio: 7 i 3,6 mm U osób > 60 r.ż. płat dystalny był dłuższy i szerszy o około 4,7 i 3,4 mm

17 Wyniki ULP typ 3 Kobiety -24% Mężczyźni 9% 2 płaty: proksymalny i dystalny skierowany ku górze Część proksymalna większa u kobiet Część dystalna mniejsza u kobiet wejście uszka mniejsze u kobiet 1,6 mm

18 Wyniki ULP typ 4 Najrzadziej spotykane uszko Kobiety 9 % Mężczyźni 6% 3 lub więcej płatów (centralny, górny, dolny) Większe u kobiet

19 Podsumowanie Wielkość ujścia uszka lewego do przedsionka (wymiar podany w mm) Lp. ULP t.1 ULP t.2 ULP t.3 ULP t.4 Kobiety 15,6 9,0 11,4 15,0 Mężczyźni 16,4 12,3 13,0 15,0 Wielkość ujścia uszka prawego do przedsionka Lp. UPP Kobiety 22,5 mężczyźni 25,8 Częstość występowania poszczególnych rodzajów uszek lewego przedsionka w zależności od płci L.p. ULP t.1 ULP t.2 ULP t.3 ULP t4 Kobiety 61% 6% 24% 9% Mężczyźni 54% 31% 9% 6% M 85% (ULP t. 1 + ULP t.2) K 85% (ULP t 1 + ULP t.3)

20 Histologia Porównanie ściany uszka przedsionka w grupie serc do 40 roku życia oraz powyżej 60 r.ż. Ściana uszka prawego przedsionka, 19 lat, powiększenie x4 Ściana uszka lewego przedsionka, 28 lat, powiększenie x40 Ściana uszka prawego przedsionka, 62 lat, powiększenie x4 Ściana uszka lewego przedsionka, lat 72, powiększenie x40

21 Histologia Ściana uszka prawego przedsionka, 65 lat, powiększenie x10 Ściana uszka lewego przedsionka, 29 lat, powiększenie x4 Ściana uszka prawego przedsionka, lat 71, powiększenie x10 Ściana uszka lewego przedsionka, lat 46, powiększenie x4

22 Ocena histologiczna Pod względem histologicznym uszko prawego i lewego przedsionka w grupie serc do 60 roku życia nie wykazuje większych różnic w budowie zarówno w sercach kobiecych jak i męskich W grupie serc powyżej 60 lat ściana uszek wykazuje tendencję do zwiększenia ilości włókien kolagenowych otaczających kardiomiocyty niezależnie od płci

23 Implikacje kliniczne Budowa anatomiczna uszek przedsionków w grupie kobiet, która charakteryzuje się węższym ujściem do przedsionka, węższymi połączeniami poszczególnych części uszka może wpływać na znaczenie płci kobiecej w stratyfikacji ryzyka wystąpienia udaru mózgu u chorych z niezastawkowym migotaniem przedsionków wg skali: CHA 2 DS 2 -VASc