Pigwa. Właściwości pigwy. Odmiany pigwy

Transkrypt

1 Pigwa odmiany, właściwości, przepisy. Jak jeść pigwę? Owoce pigwy są w naszym kraju mało popularne. Przyciągają aromatem i wyglądem, ale odpychają twardym i cierpkim miąższem. W jaki sposób powinniśmy je spożywać, by móc czerpać z ich prozdrowotne składniki? Pigwa Pigwa (Cydonia oblonga Miller) to jeden z najstarszych gatunków owocowych uprawianych na całym świecie. Znana była już w czasach antycznych, dużo wcześniej niż jabłoń. Największe jej plantacje znajdowały się w mieście Cydon na Krecie, stąd jej łacińska nazwa. W Polsce pigwa była wykorzystywana głównie jako podkładka pod inne drzewa owocowe lub hodowana amatorsko ze względu na aromatyczne owoce i piękne kwiaty. Pigwa jest niewielkim drzewem dorastającym do 3 5 m wysokości. Jej owoce mają żółto-złotawą barwę. Ich kształt zbliżony jest do jabłek i gruszek, miąższ jest twardy i cierpki w smaku, masa pojedynczego owocu mieści się w przedziale g, a skórka pokryta jest kutnerem. W naszych warunkach okres ich dojrzewania przypada na przełom września i października. Właściwości pigwy Owoce pigwy są źródłem polifenoli, zwłaszcza kwasów fenolowych i flawonoli, a najwyższa ich zawartość znajduje się w skórce. Kwas chlorogenowy stanowi 51% związków polifenolowych miąższu, podczas gdy w skórce przeważają pochodne kwercetyny i kemferolu. Ponadto pigwa zawiera białka, tłuszcze, pektyny, kwasy organiczne (głównie jabłkowy, cytrynowy i winowy), cukry (fruktoza, glukoza, sacharoza), makroelementy (zwłaszcza żelazo, potas i miedź, a także bor, glin, nikiel, tytan, mangan), niewielką ilość witamin (B1, B2, C, beta-karoten) oraz prawie wszystkie aminokwasy (głównie asparagina, treonina, alanina, cysteina, glicyna). Za jej specyficzny aromat odpowiadają 82 różne związki, wśród których wyróżnia się estry, terpeny, alkohole, ketony i aldehydy. Dzięki zawartości substancji prozdrowotnych owoce pigwy wykazują wiele korzystnych cech dla organizmu. Na uwagę zasługują własności antyoksydacyjne, bakteriobójcze, bakteriostatyczne i przeciwgrzybiczne. Prowadzone badania wskazują również na właściwości przeciwnowotworowe wobec komórek ludzkiego raka piersi, pęcherza moczowego i płuc. Spora zawartość pektyn (0,4 %) pomaga zmniejszyć dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz dobroczynnie wpływa na suchą i popękaną skórę. Odmiany pigwy Szacuje się, że liczba odmian pigwy w Europie wynosi około 30, natomiast w krajach byłego Związku Radzieckiego jest ich około 90. Do najbardziej znanych należą: Pigwa Bereczki (Cydonia oblonga Bereczki) odmiana węgierskiego

2 pochodzenia, owoce średnio soczyste, słodko-kwaśne, o gruszkowatym kształcie i masie około 250g, dojrzewanie przypada na drugą połowę października; Pigwa Vranja (Cydonia oblonga Vranja) odmiana serbska, owoce o gruszkowatym kształcie, bardzo aromatyczne, o wadze dochodzącej do 900 g, odporna na mrozy; Pigwa Leskovacz (Cydonia oblonga Leskovacz) odmiana serbska, pokrój krzaczasty, owoce o masie do 630 kg, odporna na mrozy; Pigwa Miękkoowocowa (Cydonia oblonga Wolgogradskaja Miagkoplodnaja) odmiana ukraińska, owoce uważane za najsmaczniejsze, można je spożywać na surowo, są miękkie, soczyste i aromatyczne, nie nadają się do przechowywania, osiągają masę do 470g, mają gruszkowaty kształt; Pigwa Darunok Onuku (Cydonia oblonga Darunok Onuku) odmiana ukraińska, owocuje w 3 4 roku po posadzeniu, odmiana plenna (z 25-letniego drzewa można zebrać kg owoców), odporna na mrozy, częściowo samopylna, owoce o jabłkowatym lub gruszkowatym kształcie, o średniej masie 270g; Istnieje niewiele badań dotyczących analizy składu chemicznego różnych odmian pigwy, ale jedno jest pewne odmiana jest czynnikiem, który istotnie wpływa na skład owoców pigwy, w tym zawartość związków biologicznie czynnych. Ciekawe! Owoce pigwy są często mylone z owocami pigwowca niskiego krzewu należącego do tej samej rodziny, ale o mniejszych i bardziej aromatycznych owocach, które również nie nadają się do spożycia na surowo. Jak jeść pigwę? Dojrzałe owoce pigwy wyglądem przypominają jabłka lub gruszki, ale ze względu na twardość i cierpki posmak miąższu, nie nadają się do spożycia na surowo. Świetnie jednak sprawdzają się w różnego rodzaju przetworach, np. nalewkach, dżemach, sokach, syropach, galaretkach. Olejek lotny, zawarty w skórce i miąższu, nadaje im delikatnego aromatu i kwaskowatego posmaku. Wysoka zawartość pektyn powoduje, że owoce pigwy pospolitej idealnie nadają się do produkcji galaretek, dżemów oraz do żelowania przetworów z owoców o niskiej zawartości pektyn. W związku z tym w niektórych krajach Południowej Europy (Hiszpania, Portugalia) są wykorzystywane do sporządzania takich produktów na skalę przemysłową. W przetwórstwie polskim owoce pigwy nie są docenianym surowem. Wiąże się to z brakiem regularnych wielkotowarowych nasadzeń. Innym czynnikiem ograniczającym jest wysoka aktywność enzymatyczna. Duża zawartość kwasu chlorogenowego i aktywność polifenolooksydazy sprawiają, że miąższ owoców szybko ciemnieje po rozdrobnieniu. Niepożądana ciemna barwa uzyskanych produktów może dyskwalifikować w ocenie atrakcyjności przetworów. Stąd wynika potrzeba doboru odpowiedniego inhibitora przemian utleniających. Pigwa przepisy Oto kilka pomysłów na wykorzystanie owoców pigwy: Przepis na pigwę pod korzenną kruszonką

3 200 g pigwy 2 łyżki płatków owsianych ¼ szklanki wody 20 g cukru 100 g mąki 60 g masła 2 łyżki cukru 2 łyżki miodu po ¼ łyżeczki imbiru, cynamonu, kardamonu, gałki muszkatołowej, mielonych goździków kilka łyżek schłodzonej śmietanki kremówki 30 % (opcj.) Wykonanie: obrane i pokrojone w plastry owoce pigwy umieść w rondlu, zalej około ¼ szklanki wody i wsyp 20 g cukru. Całość podgrzej do wrzenia i duś pod przykryciem przez około 10 minut. Po tym czasie odcedź owoce i pozostaw do wystudzenia. Mąkę połącz z resztą suchych składników, dodaj miód oraz masło i ucieraj widelcem na kruszonkę. W kokilkach ułóż pigwę i posyp kruszonką. Foremki wstaw do piekarnika nagrzanego do 180ºC na około 40 minut. Po lekkim przestudzeniu można dodać mocno schłodzoną ubitą kremówkę. Smacznego! Przepis na pigwę w białym winie owoce pigwy (1 szt./osobę ) 500 ml białego wina (półsłodkie ) sok z 1 cytryny 3 4 łyżki miodu 250 g twarogu półtłustego 1 laska wanilii lub cukier z wanilią 250 ml śmietanki kremówki 30 % 2 łyżki cukru pudru bakalie (opcj.) Wykonanie: owoce umyj, obierz ze skórki, przekrój na pół, usuń pestkę, skrop sokiem z cytryny, włóż do garnka wypełnionego białym winem i odstaw na kilka godzin do lodówki (można przygotować dzień wcześniej i pozostawić na całą noc). Zawartość garnka zagotuj, zmniejsz ogień i gotuj owoce przez około 30 minut do miękkości. Następnie wyjmij je z winnej kąpieli i odstaw do wystygnięcia. W między czasie przygotuj nadzienie. Trzykrotnie zmiel twaróg i dodaj do niego ziarenka wanilii. Śmietanę kremówkę ubij z dodatkiem cukru pudru i połącz z białym serem (można dodać garść ulubionych bakalii). Gotową masę wyłóż na połówki pigwy i wstaw do lodówki na około 2 godziny. Z około 100 ml wina, w którym gotowały się owoce i kilku łyżeczek miodu przygotuj sos. Całość gotuj na małym ogniu aż do zredukowania objętości i zgęstnienia. Pigwy polej ciepłym sosem winnym. Smacznego! Przepis na ciasto z pigwą i jabłkami 3 szklanki mąki 200 g masła 1,5 szklanki cukru

4 2 żółtka 1 łyżeczka proszku do pieczenia pół szklanki jogurtu naturalnego 1 kg jabłek pół słoika przecieru z pigwy Wykonanie: jabłka obierz, pokrój i podduś z połową szklanki cukru i wymieszaj z przecierem z pigwy. Mąkę zmieszaj z proszkiem do pieczenia i miękkim masłem, dodaj resztę cukru, żółtka i jogurt. Połowę ciasta ułóż w formie do pieczenia wysmarowanej tłuszczem i wyłożonej papierem do pieczenia i lekko podpiecz w 180 ºC. Nałóż masę owocową i posyp resztą ciasta pokruszonego w rękach, piecz jeszcze 30 minut. Smacznego! Przepis na dżem z pigwy 2 kg pigwy 2 szklanki wody 3 szklanki cukru Wykonanie: owoce umyj, obierz, usuń z nich pestki i pokrój na mniejsze kawałki. Zagotuj wodę i dodaj do niej pigwę. Gotuj na małym ogniu, mieszając od czasu do czasu, by owoce zmiękły. Następnie wsyp cukier i mieszaj od czasu do czasu aż do uzyskania szklistej konsystencji. Gotowy dżem przełóż do wyparzonych słoików. Pasteryzuj przez około 15 minut. Przechowuj w zaciemnionym i chłodnym miejscu. Smacznego! Przepis na sok z pigwy 2 kg cukru 2 kg pigwy Wykonanie: owoce umyj, wydrąż pestki i pokrój na plasterki. Następnie przełóż je do wyparzonych słoików i zasyp cukrem. Odstaw w chłodne miejsce na 5 dni i codziennie dosypuj cukier i ugniataj delikatnie pigwę, by puszczała sok. Po tym czasie zakręć słoiki i przetrzymuj w lodówce. Ze względu na wysoką zawartość cukru poleca się pić rozcieńczony z wodą. Na zdrowie! Literatura: 1. Dziki D. i in., Wpływ temperatury konwekcyjnego suszenia owoców pigwy (Cydonia Oblonga Mill.) na przebieg procesu i wybrane właściwości suszu. Inżynieria Rolnicza, 2, 135, t. 1, Narwojsz A. i in., Ekstraktywność składników bioaktywnych w procesie otrzymywania nalewki z pigwy. Bromat. Chem. Toksykol., XLV, 3, Wojdyło A., Ocena możliwości zastosowania owoców pigwy pospolitej w produkcji przetworów o wysokiej zawartości polifenoli i aktywności przeciwutleniającej. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu,

5 Wrocław 4. dostęp on-line: dostęp on-line: Author: Małgorzata Mleko Link do artykułu: