Uczeń pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjnokomunikacyjnych.

Transkrypt

1 Prtkół dświadczenia IBSE Magia ciemni d kliszy d zdjęcia 1. Odniesienie d Pdstawy Prgramwej III etap edukacji - GIMNAZJUM Chemia Cele kształcenia wymagania gólne Pzyskiwanie, przetwarzanie i twrzenie infrmacji. Uczeń pzyskuje i przetwarza infrmacje z różnrdnych źródeł z wykrzystaniem technlgii infrmacyjnkmunikacyjnych. Rzumwanie i zastswanie nabytej wiedzy d rzwiązywania prblemów. Uczeń pisuje właściwści substancji i wyjaśnia przebieg prstych prcesów chemicznych; zna związek właściwści różnrdnych substancji z ich zastswaniami i ich wpływ na śrdwisk naturalne; wyknuje prste bliczenia dtyczące praw chemicznych. Opanwanie czynnści praktycznych. Uczeń bezpiecznie psługuje się prstym sprzętem labratryjnym i pdstawwymi dczynnikami chemicznymi; prjektuje i przeprwadza prste dświadczenia chemiczne. Treści nauczania wymagania szczegółwe Substancje i ich właściwści. 3) Uczeń bserwuje mieszanie się substancji; pisuje ziarnistą budwę materii; tłumaczy, na czym plega zjawisk dyfuzji, rzpuszczania, mieszania, zmiany stanu skupienia; planuje dświadczenia ptwierdzające ziarnistść materii. Reakcje chemiczne. 1) Uczeń pisuje różnice w przebiegu zjawiska fizyczneg i reakcji chemicznej; pdaje przy kłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachdzących w tczeniu człwieka; planuje i wyknuje dświadczenia ilustrujące zjawisk fizyczne i reakcję chemiczną. 2) Uczeń pisuje, na czym plega reakcja syntezy, analizy i wymiany; pdaje przykłady różnych typów reakcji i zapisuje dpwiednie równania; wskazuje substraty i prdukty; dbiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych; bserwuje dświadczenia ilustrujące typy reakcji i frmułuje wniski. Wda i rztwry wdne. 1) Uczeń bada zdlnść d rzpuszczania się różnych substancji w wdzie. Kwasy i zasady. 7) Uczeń wymienia rdzaje dczynu rztwru i przyczyny dczynu kwasweg, zasadweg i bjętneg. 8) Uczeń interpretuje wartść ph w ujęciu jakściwym (dczyn kwaswy, zasadwy, bjętny); wyknuje dświadczenie, które pzwli zbadać ph prduktów występujących w życiu cdziennym człwieka (żywnść, śrdki czystści itp.). 1 S t r n a

2 Sle. 2) Uczeń pisze wzry sumaryczne sli: chlrków, siarczanów(vi), aztanów(v), węglanów, fsfranów(v), siarczków; twrzy nazwy sli na pdstawie wzrów i dwrtnie. 3) Uczeń pisze równania reakcji dyscjacji elektrlitycznej wybranych sli. 5) Uczeń wyjaśnia pjęcie reakcji strąceniwej; prjektuje i wyknuje dświadczenie pzwalające trzymywać sle w reakcjach strąceniwych, pisze dpwiednie równania reakcji w spsób cząsteczkwy i jnwy; na pdstawie tabeli rzpuszczalnści sli i wdrtlenków wniskuje wyniku reakcji strąceniwej. 6) Uczeń wymienia zastswania najważniejszych sli: węglanów, aztanów(v), siarczanów(vi), fsfranów(v) i chlrków. Bilgia Cele kształcenia wymagania gólne Znajmść różnrdnści bilgicznej i pdstawwych prcesów bilgicznych. Uczeń pisuje, prządkuje i rzpznaje rganizmy, wyjaśnia zjawiska i prcesy bilgiczne zachdzące w wybranych rganizmach i w śrdwisku, przedstawia i wyjaśnia zależnści między rganizmem a śrdwiskiem, wskazuje ewlucyjne źródła różnrdnści bilgicznej. Znajmść metdyki badań bilgicznych. Uczeń planuje, przeprwadza i dkumentuje bserwacje i prste dświadczenia bilgiczne; kreśla warunki dświadczenia, rzróżnia próbę kntrlną i badawczą, frmułuje wniski; przeprwadza bserwacje mikrskpwe preparatów świeżych i trwałych. Pszukiwanie, wykrzystanie i twrzenie infrmacji. Uczeń wykrzystuje różnrdne źródła i metdy pzyskiwania infrmacji, w tym technlgię infrmacyjnkmunikacyjną, dczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza infrmacje tekstwe, graficzne, liczbwe, rzumie i interpretuje pjęcia bilgiczne, zna pdstawwą terminlgię bilgiczną. Rzumwanie i argumentacja. Uczeń interpretuje infrmacje i wyjaśnia zależnści przyczynw-skutkwe między faktami, frmułuje wniski, frmułuje i przedstawia pinie związane z mawianymi zagadnieniami bilgicznymi. IV etap edukacji SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA Chemia Cele kształcenia wymagania gólne Wykrzystanie, przetwarzanie i twrzenie infrmacji. (P): Uczeń krzysta z chemicznych tekstów źródłwych, pzyskuje, analizuje, cenia i przetwarza infrmacje pchdzące z różnych źródeł, ze szczególnym uwzględnieniem mediów i Internetu. (R): Uczeń krzysta z chemicznych tekstów źródłwych, biegle wykrzystuje nwczesne technlgie infrmatyczne d pzyskiwania, przetwarzania, twrzenia i prezentwania infrmacji. Krytycznie dnsi się d pzyskiwanych infrmacji. 2 S t r n a

3 Rzumwanie i zastswanie nabytej wiedzy d rzwiązywania prblemów. (P): Uczeń zdbywa wiedzę chemiczną w spsób badawczy bserwuje, sprawdza, weryfikuje, wniskuje i ugólnia; wykazuje związek składu chemiczneg, budwy i właściwści substancji z ich zastswaniami; psługuje się zdbytą wiedzą chemiczną w życiu cdziennym w kntekście dbałści własne zdrwie i chrny śrdwiska naturalneg. (R): Uczeń rzumie pdstawwe pjęcia, prawa i zjawiska chemiczne; pisuje właściwści najważniejszych pierwiastków i ich związków chemicznych; dstrzega zależnść pmiędzy budwą substancji a jej właściwściami fizycznymi i chemicznymi; stawia hiptezy dtyczące wyjaśniania prblemów chemicznych i planuje eksperymenty dla ich weryfikacji; na ich pdstawie samdzielnie frmułuje i uzasadnia pinie i sądy. Opanwanie czynnści praktycznych. (P,R): Uczeń bezpiecznie psługuje się sprzętem labratryjnym i dczynnikami chemicznymi; prjektuje i przeprwadza dświadczenia chemiczne. Treści nauczania wymagania szczegółwe CHEMIA (pzim rzszerzny) Rztwry i reakcje zachdzące w rztwrach wdnych. 1) Uczeń wymienia różnice we właściwściach rztwrów właściwych, klidów i zawiesin. 2) Uczeń wyknuje bliczenia związane z przygtwaniem, rzcieńczaniem i zatężaniem rztwrów z zastswaniem pjęć stężenie prcentwe i mlwe. 3) Uczeń planuje dświadczenie pzwalające trzymać rztwór zadanym stężeniu prcentwym i mlwym. 10) Uczeń pisze równania reakcji: zbjętniania, wytrącania sadów i hydrlizy sli w frmie cząsteczkwej i jnwej (pełnej i skrócnej). Reakcje utleniania i redukcji. 1) Uczeń wykazuje się znajmścią i rzumieniem pjęć: stpień utlenienia, utleniacz, reduktr, utlenianie, redukcja. 2) Uczeń blicza stpnie utlenienia pierwiastków w jnie i cząsteczce związku nierganiczneg i rganiczneg. 3) Uczeń wskazuje utleniacz, reduktr, prces utleniania i redukcji w pdanej reakcji redks. 5) Uczeń stsuje zasady bilansu elektrnweg dbiera współczynniki stechimetryczne w równaniach reakcji utleniania-redukcji (w frmie cząsteczkwej i jnwej). Bilgia Cele kształcenia wymagania gólne Pszukiwanie, wykrzystanie i twrzenie infrmacji. (P): Uczeń dbiera, analizuje i cenia infrmacje pchdzące z różnych źródeł, ze szczególnym uwzględnieniem prasy, mediów i Internetu. (R): Uczeń dczytuje, selekcjnuje, prównuje i przetwarza infrmacje pzyskane z różnrdnych źródeł, w tym za pmcą technlgii infrmacyjn-kmunikacyjnych. Rzumwanie i argumentacja. (P): Uczeń interpretuje infrmacje i wyjaśnia zależnści przyczynw-skutkwe między faktami, frmułuje wniski, cenia i wyraża pinie na temat mawianych zagadnień współczesnej bilgii, zagadnień eklgicznych i śrdwiskwych. 3 S t r n a

4 (R): Uczeń bjaśnia i kmentuje infrmacje, dnsi się krytycznie d przedstawinych infrmacji, ddziela fakty d pinii, wyjaśnia zależnści przyczynw-skutkwe, frmułuje wniski, frmułuje i przedstawia pinie związane z mawianymi zagadnieniami bilgicznymi, dbierając racjnalne argumenty. Dstrzega związki między bilgią a innymi dziedzinami nauk przyrdniczych i spłecznych. Rzumie znaczenie współczesnej bilgii w życiu człwieka. Pznanie świata rganizmów na różnych pzimach rganizacji życia. (R): Uczeń pisuje, prządkuje i rzpznaje rganizmy, przedstawia i wyjaśnia prcesy i zjawiska bilgiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych pzimach rganizacji życia, przedstawia i wyjaśnia zależnści między rganizmem a śrdwiskiem, wskazuje źródła różnrdnści bilgicznej i jej reprezentację na pzimie genetycznym, gatunkwym i eksystemów; interpretuje różnrdnść rganizmów na Ziemi jak efekt ewlucji bilgicznej. Pgłębienie wiadmści dtyczących budwy i funkcjnwania rganizmu ludzkieg. (R): Uczeń bjaśnia funkcjnwanie rganizmu ludzkieg na różnych pzimach złżnści; dstrzega związki między strukturą a funkcją na każdym z tych pzimów. Pgłębienie znajmści metdyki badań bilgicznych. (R): Uczeń rzumie i stsuje terminlgię bilgiczną; planuje, przeprwadza i dkumentuje bserwacje i dświadczenia bilgiczne; frmułuje prblemy badawcze, stawia hiptezy i weryfikuje je na drdze bserwacji i dświadczeń; kreśla warunki dświadczenia, rzróżnia próbę kntrlną i badawczą, frmułuje wniski z przeprwadznych bserwacji i dświadczeń. Przyrda PGm. Rzumienie metdy naukwej, plegającej na stawianiu hiptez i ich weryfikacji za pmcą bserwacji i eksperymentów. 2. Słwa kluczwe terminy, które Uczeń: a) pwinien znać przystępując d zajęć: ftgrafia, reakcja zbjętniania b) przyswi w czasie zajęć: reakcje ftchemiczne, właściwści związków srebra, reakcje strącania, reakcje redks, klisza ftgraficzna, papier ftgraficzny. 4 S t r n a

5 Dświadczenie IBSE Karta pracy ucznia imię i nazwisk uczestnika zajęć: Magia ciemni d kliszy d zdjęcia Uwaga: należy pracwać w ubraniu chrnnym z zastswaniem regulaminu BHP pracwni chemicznej. 1. Prtkół dświadczenia IBSE Na stle masz przygtwany sprzęt: dczynniki: Kuwety na rztwry, szczypce, pwiększalnik, kreks, lampa świetle liwkwym lub czerwnym, nżyczki, ręcznik papierwy, klamra d zdjęć, zaciemnine pmieszczenie. Klisza ftgraficzna czarn-biała, rztwór wywływacza, rztwór zbjętniający, rztwór utrwalacza. Dkładny pis dczynników wywłujących i utrwalających znajduje się w załączniku nr 1. materiał badawczy: Papier ftgraficzny. Zapznaj się z nim raz: Sfrmułuj prblem badawczy/prblemy badawcze, które mżesz rzwiązać za pmcą zgrmadzneg sprzętu i materiału (w dniesieniu d tematu pracy): 5 S t r n a

6 Sfrmułuj mżliwą hiptezę/hiptezy d prblemu badawczeg/prblemów badawczych: Zapisz czynnści, jakie będziesz wyknywać w celu weryfikacji hiptezy/hiptez: 6 S t r n a

7 Zrealizuj dświadczenie według własneg planu. Udkumentuj dświadczenie (wyknaj pmiary, zantuj bserwacje): Dknaj analizy wyników: 2. Wniskwanie (z dświadczenia i metdy jeg wyknania) Czy na pdstawie analizy wyników mżesz wyprwadzić wnisek? [ ] TAK [ ] NIE Jeśli uważasz za mżliwe wniskwanie t sfrmułuj wnisek/ wniski z teg dświadczenia: 7 S t r n a

8 3. Ewaluacja pracy Jakie udsknalenia w prcedurze teg dświadczenia wprwadziłabyś/wprwadziłbyś, aby wyniki były wiarygdniejsze, a wniskwanie sprawniejsze? 4. Odniesienie eksperymentu labratryjneg d życia cdzienneg 5. Kryteria ceny na zajęciach wyknanie zadania praca w zesple prezentacja wyników własna zespłu nauczyciela własna zespłu nauczyciela własna zespłu nauczyciela Skala cen: d 1 d 5, gdzie 1 t najsłabsza, a 5 najwyższa 8 S t r n a

9 R-R ZOBOJĘTNIAJĄCY U T R W A L A C Z W Y W O Ł Y W A C Z Załącznik nr 1 Substancja redukująca (R): fenidn lub hydrchinn itp. Substancje alkalizujące: siarczan(iv) sdu, braks, rtfsfran(v) ptasu lub sdu, ew. wdrtlenki sdu i ptasu. Substancja knserwująca: siarczan(iv) sdu, pirsiarczan(iv) sdu, wdrsiarczan(iv) sdu Substancje antyzadymiające: brmek ptasu Substancja redukująca jny srebra d wlneg srebra, ale nie redukująca jnów srebra w naświetlnych kryształach AgBr. Pniżej pewneg stężenia jnów wdrtlenkwych substancje redukujące przestają działać, natmiast wraz ze wzrstem ph rśnie ich aktywnść. Przedłuża trwałść wywływacza i chrni reduktr przed utlenianiem się tlenem z pwietrza Zwiększa barierę ptencjału. Jny brmkwe siadają na pwierzchni kryształu AgBr przyłączając się d jnów srebra i utrudniają dstęp d tych miejsc cząsteczkm reduktra. Wzrst kntrastu brazu. RH 2 R + 2H + + 2e raz Ag + + e Ag tisiarczan sdu lub amnu wdrsiarczan(vi) sdu, Rztwarzanie AgBr, który nie zstał przekształcny w srebr metaliczne. Zakwaszenie rztwru, aby nie dpuścić d utlenienia się reduktra rganiczneg. chlrek amnu kwas ctwy Zakwaszenie raz zwiększenie szybkści utrwalenia. Zakwaszenie rztwru, aby nie dpuścić d utlenienia się reduktra rganiczneg. AgBr + 4Na + + 2S 2 O 3 2 [Ag(S 2 O 3 ) 2 ] 3 + 4Na + + Br 3 % rztwór kwasu ctweg Zakwaszenie rztwru, aby nie dpuścić d utlenienia się reduktra rganiczneg. Zapbiega zanieczyszczeniu rztwru utrwalacza związkami zawartymi w rztwrze wywływacza. 9 S t r n a

10 NOTATKI 10 S t r n a